ისრაელში იზრდება შეშფოთება დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის საგარეო პოლიტიკასთან დაკავშირებით, რომელიც, ბევრის აზრით, სულ უფრო მეტად უგულებელყოფს თელ-ავივის ინტერესებს. ქვეყნისთვის, რომელიც დიდი ხნის განმავლობაში აშშ-ის დიპლომატიურ და, განსაკუთრებით, სამხედრო მხარდაჭერაზე იყო დამოკიდებული, ვაშინგტონის ყურადღების შემცირება სერიოზული დარტყმა იყო, განსაკუთრებით ღაზას ოკუპაციის გამო მზარდი საერთაშორისო იზოლაციის ფონზე.

დაძაბულობა მას შემდეგ გამწვავდა, რაც გაირკვა, რომ ტრამპი საუდის არაბეთში, ყატარსა და არაბთა გაერთიანებულ საემიროებში ვიზიტს გეგმავდა, თუმცა ნეთანიაჰუს მთავრობის ძალისხმევის მიუხედავად, ისრაელის პუნქტი მარშრუტში არ შედიოდა. უფრო მეტიც, ვიზიტმა რეაქცია გამოიწვია არა მხოლოდ ისრაელში - ამასთან დაკავშირებით აშშ-ში სხვადასხვა სპექტრის პოლიტიკოსებმაც გააკეთეს კომენტარები.

ყოფილმა დემოკრატმა სენატორმა, ჯონ ტესტერმა განაცხადა, რომ ისრაელის მარშრუტიდან გამორიცხვა პოლიტიკური სიგნალი იყო. „თუ ისრაელი ამას ვერ გაიგებს, ის უბრალოდ რეალობის მიმართ ბრმაა“, - თქვა ტესტერმა.

აშშ-ის პრეზიდენტის ახლო აღმოსავლეთში ვიზიტი კითხვას ბადებს: მართლა შეიცვალა თუ არა მისი პოზიცია ისრაელთან დაკავშირებით? 

ტრამპის მხრიდან ნეთანიაჰუსთან ურთიერთობის სურვილის არქონა შესაძლოა მხარეებს შორის უფრო ღრმა დაძაბულობაზე მიუთითებდეს. „ტრამპი ისრაელის წინააღმდეგი არ არის, მაგრამ ეს არ ადარდებს. ნეთანიაჰუ მისთვის უპასუხოდ გამაღიზიანებელი გახდა“, - ციტირებს The Guardian-ი ყოფილი ისრაელელ დიპლომატი, ალონ პინკასის კომენტარს..

ახალი ტრამპი

პირველი ვადის განმავლობაში ტრამპი მუდმივად ატარებდა ისრაელისთვის ხელსაყრელ პოლიტიკას. თავისი სიძის, ჯარედ კუშნერის აქტიური მონაწილეობით მან გაზარდა ზეწოლა ირანზე, დაიწყო აშშ-ის საელჩოს ისრაელში გადატანა და ხელი შეუწყო აბრაამის შეთანხმებების ხელმოწერას. თეთრ სახლში დაბრუნების შემდეგ ტრამპის ზოგიერთმა გადაწყვეტილებამ ასევე აჩვენა, რომ ისრაელისადმი მისი მხარდაჭერა აღარ ჩანს ისეთი უპირობო, განსაკუთრებით მის წინა ვადასთან შედარებით. ეს ეხება როგორც ისრაელის მიერ ღაზაში სამხედრო მოქმედებების შესახებ რიტორიკას, ასევე ადმინისტრაციის ზოგად თავშეკავებას ირანთან კონფლიქტის გაფართოების საკითხთან დაკავშირებით. ასევე, ტრამპის ადმინისტრაციამ იემენელ ჰუსიტებთან დიალოგი და ირანთან ბირთვულ მოლაპარაკებები აწარმოა - ასევე ისრაელის გავლენის გვერდის ავლით, რამაც კიდევ უფრო მეტი გაურკვევლობა გამოიწვია სიონისტებში.

ისრაელში აშშ-ის ყოფილმა ელჩმა, დენ შაპირომ, CNN-თან ინტერვიუში განაცხადა, რომ ნეთანიაჰუს მიდრეკილებამ, პრიორიტეტად საკუთარი პოლიტიკური ცხოვრების გადარჩენა არჩია, როგორც ჩანს, ხელი შეუწყო თეთრ სახლს მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილებების მიღებას ისრაელთან კონსულტაციის გარეშე.

როგორც ჟურნალი „ფორინ პოლისი“ აღნიშნავს, ტრამპსა და ნეთანიაჰუს შორის ყველაზე დიდი განსხვავება სწორედ ირანის საკითხში შეინიშნება. თუ წინა პერიოდში ისინი სინქრონულად მოქმედებდნენ, ახლა მიდგომა შეიცვალა: ყურადღება „მაქსიმალურ ზეწოლაზე“ კი არა, მოლაპარაკებაზეა გამახვილებული. სანქციები მკაცრდება არა ესკალაციისთვის, არამედ მოლაპარაკებების პოზიციების გასაძლიერებლად. სინამდვილეში, თავად პრეზიდენტმა ტრამპმა, საუდის არაბეთში ვიზიტის დროს, მიუხედავად იმისა, რომ ირანის მიმართ მკაცრი რიტორიკა გააკეთა, ამავდროულად ხაზგასმით აღნიშნა, რომ მტრებს მარადიულად არ მიიჩნევს. 

გარიგებები და სარგებელი

სტრატეგიული საკითხთა მინისტრი რონ დერმერი, ნეთანიაჰუს ერთ-ერთი უახლოესი მოკავშირე, ვაშინგტონში ჩავიდა ადმინისტრაციის პოზიციის გასარკვევად. „Wall Street Journal“ წერს, რომ შეხვედრების შემდეგ ისრაელის ოფიციალურმა პირებმა გამოთქვეს რწმენა, რომ ძირითად საკითხებზე - მათ შორის ირანსა და ღაზას საკითხებზე მოლაპარაკებებზე - ქვეყნებს კვლავ ესმით ერთმანეთის, თუმცა სრული სინქრონიზაციით არა. 

თავად ტრამპმა, სავარაუდოდ, იცოდა ისრაელის მიმართ მისი შესაძლო სიცივის შესახებ გავრცელებული ჭორების შესახებ და სცადა სიტუაციის გარკვეულწილად დარეგულირება. არაბულ სახელმწიფოებში ტურნეს შემდეგ, დონალდ ტრამპმა Fox News-ის წამყვანთან ინტერვიუში უპასუხა კითხვას, გრძნობდა თუ არა ნეთანიაჰუს გაღიზიანებას: „არა, მისმინეთ, ის ძალიან რთულ სიტუაციაშია“.

არაბთა გაერთიანებულ საემიროებში, აბუ დაბიში ვიზიტის დროს, მან მოინახულა აბრაამისეული რელიგიების სახლი - ინტერრელიგიური კომპლექსი, რომელიც მოიცავს მეჩეთს, სინაგოგას და ეკლესიას - ნიშნად მისი სურვილისა, ხაზი გაესვა ყველა აბრაამისეული სარწმუნოების პატივისცემას და აჩვენა, რომ ებრაული თემი და ისრაელი კვლავ მის რადარზე რჩება.

ისრაელის ოფიციალური პირები ასევე ხაზს უსვამენ ვაშინგტონთან ურთიერთობების სიმტკიცეს. საგარეო საქმეთა მინისტრმა გიდეონ საარმა აღნიშნა, რომ უთანხმოება პარტნიორი სახელმწიფოებისთვის ბუნებრივია და გაიხსენა, რომ აშშ-სა და ისრაელს შორის ჯერ კიდევ არსებობს საერთო ინტერესების ფართო სპექტრი. თავის მხრივ, აშშ-ის ელჩმა მაიკ ჰაკაბიმ უარყო ნებისმიერი ვარაუდი ურთიერთობების გაგრილების შესახებ და ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ორ ქვეყანას შორის ალიანსი მტკიცედ რჩება.

თუმცა, ოფიციალური პირების გარანტიების მიუხედავად, ისრაელის საზოგადოებაში შფოთვა იზრდება და მთავრობას სულ უფრო ხშირად ადანაშაულებენ სიტუაციაზე კონტროლის დაკარგვაში.

გარდა ამისა, ცნობილი გახდა, რომ აშშ-ის ვიცე-პრეზიდენტმა ვენსმა რომში მოგზაურობის შემდეგ, ისრაელში ვიზიტის შესაძლებლობა განიხილა, თუმცა ბოლო მომენტში უარი თქვა ღაზაში ისრაელის მასშტაბური სამხედრო ოპერაციების შემდეგი ეტაპის გამო. აშშ-ის ოფიციალურმა პირებმა განაცხადეს, რომ ვენსს არ სურდა, რომ მისი ვიზიტი ტრამპის ადმინისტრაციის მიერ ისრაელის ქმედებების მხარდაჭერად აღქმულიყო, განსაკუთრებით მაშინ, როდესაც აშშ ცდილობს ცეცხლის შეწყვეტის შეთანხმების მიღწევას და მძევლების გათავისუფლებას. მიუხედავად იმისა, რომ მოგზაურობის გაუქმების ოფიციალურ მიზეზად ლოგისტიკური სირთულეები დასახელდა, Axios-ის წყაროების თქმით, რეალური მიზეზი იყო შეშფოთება, რომ ვიზიტი შეიძლება ისრაელის კამპანიის მხარდაჭერად იქნას განმარტებული.

„პოლიტიკო“ აღნიშნავს, რომ ტრამპის გეგმებში არც ისრაელის მიერ ღაზის ოკუპაცია და არც უკრაინაში ომი არ არის ცენტრალური - ეს მეორეხარისხოვანი ეპიზოდებია და მას არ სურს, რომ ამან ხელი შეუშალოს მის უფრო ფართო დღის წესრიგს, რომელიც ურთიერთობების გადატვირთვისა და მსხვილი კომერციული გარიგებების განხორციელებას გულისხმობს. ამიტომ, ტრამპისთვის, ამ გაგებით, გარიგება, სარგებელი და კონკრეტული შედეგი ყველაზე მნიშვნელოვანია. 

წყარო: https://www.trt.global/russian/article/ecc236926ad6