დონალდ ტრამპის თეთრ სახლში დაბრუნებით, ბევრს აქვს იმედი, რომ მოსკოვსა და უკრაინას შორის ომი დასრულდება. აღნიშნულ საკითხს ტრამპი მის საარჩევნო კამპანიის დროსაც ეხებოდა, თუმცა მაშინ ამ თემაზე ვრცლად არ საუბრობდა და მოკლე კომენტარებით შემოიფარგლებოდა.
რას ამბობს ტრამპი
ჯერ 24 საათი, შემდეგ რამდენიმე თვე, ახლა 100 დღე, თარიღები უკვე რამდენჯერმე შეიცვალა, თუმცა ეს ის პერიოდია, რომლის ფარგლებშიც დონალდ ტრამპი შესაძლებლად მიიჩნევს რუსეთსა და უკრაინას შორის ომის დასრულებას. ფაქტია, ტრამპმა უკვე რამდენჯერმე აღნიშნა, რომ აპირებს შეწყვიტოს ომი, რომელიც თითქმის სამი წელია გრძელდება. ამას კი მოლაპარაკებებით აპირებს.
„ზელენსკის სურს შეთანხმება, პუტინს - მე არ ვარ დარწმუნებული“, - თქვა ტრამპმა ჟურნალისტებთან თეთრი სახლის ოვალურ კაბინეტში და დასძინა: „მე ვფიქრობ, პუტინს გარიგება არ უნდა და ეს რუსეთს დიდ პრობლემებს შეუქმნის“.
რამდენიმე საათის შემდეგ მან ზუსტად დააკონკრეტა, რა პრობლემებს უნდა ელოდოს მოსკოვი, თუ ვლადიმერ პუტინი მოლაპარაკების მაგიდასთან არ დაჯდება. თავის სოციალურ ქსელში Truth Social, მან პირობა დადო, რომ დააწესებს „მაღალ გადასახადებს, ტარიფებს და სანქციებს ყველაფერზე, რასაც რუსეთი მიჰყიდის შეერთებულ შტატებსა და სხვა ქვეყნებს“, თუ უკრაინაში ომის დასრულების შეთანხმება „მალე“ არ იქნება მიღწეული.
„გარიგების“ მიღწევა სჯობს ადრე, ვიდრე გვიან, თქვა მან. ტრამპის თქმით, ის პუტინს „ძალიან დიდ სამსახურს“ უწევს და არწმუნებს მას, დაასრულოს „ეს სულელური ომი“ და მიაღწიოს მშვიდობას კიევთან, წინააღმდეგ შემთხვევაში „უარესი იქნება“, - გააფრთხილა აშშ-ს პრეზიდენტმა.
ტრამპის აგრძელებს წინა ადმინისტრაციის სანქციების პოლიტიკას. ტრამპის ინაუგურაციამდე რამდენიმე დღით ადრე, მისი წინამორბედის ჯო ბაიდენის ადმინისტრაციამ გამოაცხადა ახალი, ყოვლისმომცველი სანქციები რუსეთის წინააღმდეგ ნავთობისა და გაზის სექტორში, მათ შორის მისი ჩრდილოვანი ფლოტის წინააღმდეგ, რომელიც გამოიყენებოდა რუსული ნავთობის ზღვით მიწოდებისთვის.
2023 წლიდან ამერიკული სანქციების შედეგად, რუსული საქონლის იმპორტი შეერთებულ შტატებში უკვე სამჯერ შემცირდა. რუსეთი არის შეერთებული შტატებისთვის გამდიდრებული ურანის მნიშვნელოვანი მიმწოდებელი, რომელიც 2023 წელს აშშ-ს ბირთვული საწვავის საჭიროების დაახლოებით მეოთხედს შეადგენს. უფრო მეტიც, 2024 წლის მეორე ნახევარში შეერთებულმა შტატებმა და რუსეთმა უკვე შემოიღეს დროებითი ურთიერთშეზღუდვები მის მიწოდებაზე.
რას ამბობენ მოსკოვში
კრემლი აქამდე ფრთხილი, მაგრამ აშკარა ენთუზიაზმით პასუხობდა თეთრ სახლში ხელისუფლების შეცვლას და ტრამპის დაბრუნებას. ინაუგურაციის დღეს, ვლადიმერ პუტინმა საჯაროდ, უშიშროების საბჭოს სხდომაზე მიულოცა ტრამპს თანამდებობის დაკავება და გამოაცხადა მზადყოფნა მოლაპარაკებებისთვის. მართალია, ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ის აკეთებს ასეთ განცხადებებს. თუმცა, ამჯერად რუსეთის პრეზიდენტმა არ გაიმეორა, რომ მოლაპარაკებების დასაწყებად ის ელის, რომ უკრაინა უარს იტყვის რუსული ჯარების მიერ ოკუპირებულ ტერიტორიებზე და კიევი უარს იტყვის ნატოში გაწევრიანებაზე.
ამის ნაცვლად, მან პირდაპირ მიმართა ტრამპს და თქვა, რომ მოუთმენლად ელის საუბარს ვაშინგტონთან „თანაბარი და ურთიერთპატივისცემის საფუძველზე“, რომელიც დაფუძნებული იქნება „სტრატეგიული სტაბილურობისა და უსაფრთხოების“ მნიშვნელობის გაგებაზე.
პრეზიდენტის შემდეგ, რუსეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილემ სერგეი რიაბკოვმა ასევე ისაუბრა მოლაპარაკებების „შესაძლებლობის ფანჯარაზე“.
კრემლის სპიკერმა დიმიტრი პესკოვმა თქვა, რომ ტრამპის განცხადებაში „არავითარი ახალი ელემენტები“ არ არის და რომ აშშ-ს ახალ პრეზიდენტს ზოგადად „მოსწონს სანქციების მეთოდები“ და გაიმეორა პუტინის სიტყვები „პატივისცემის დიალოგისთვის“ მზადყოფნის შესახებ.
ვლადიმირ პუტინს დიდი ხანია აქვს პასუხი დასავლეთის მხრიდან ახალი სანქციების საფრთხეზე. მან არაერთხელ გაიმეორა, რომ ასეთი შეზღუდვები მხოლოდ რუსეთს აძლიერებს. ის აღიარებს მხოლოდ გარკვეულ პრობლემებს რუსეთის მილიტარიზებული ეკონომიკისთან დაკავშირებით. ეკონომიკური პერსპექტივების შესახებ შეშფოთება კრემლშიც იზრდება. პუტინმა იცის, რომ ომი, სანქციები და გავლენის სხვა ზომები გავლენას ახდენს ეროვნულ ეკონომიკაზე. კერძოდ, რუსეთის პრეზიდენტი „შესანიშნავად იმედგაცრუებული იყო“ 2024 წლის დეკემბერში მსხვილი რუსული ბიზნესის წარმომადგენლებთან საუბრით, როდესაც ის იძულებული გახდა მოესმინა განცხადებები ინვესტიციების შემცირების შესახებ.
რას ამბობენ კიევში
ფორმალურად, უკრაინაში ვლადიმერ პუტინთან მოლაპარაკება ახლა პრეზიდენტის ბრძანებულებით აკრძალულია. თუმცა, როგორც ჩანს, ეს არ იქნება მთავარი დაბრკოლება, უფრო მეტიც, პრეზიდენტმა ზელენსკიმ თქვა, რომ შუამავლობის მეშვეობით მოლაპარაკება შესაძლებელია. Bloomberg-თან ინტერვიუში ვოლოდიმერ ზელენსკიმ თქვა, რომ მისი აზრით, დონალდ ტრამპს შეუძლია მშვიდობის მიღწევა უკრაინაში. თუმცა, კიევისთვის ფუნდამენტური საკითხია, შეუძლია თუ არა ვაშინგტონს უზრუნველყოს უკრაინას უსაფრთხოების გრძელვადიანი გარანტიები, რათა მსოფლიო არ გადაიქცეს დროებით ზავად.
ზელენსკის თქმით, კიევს სჭირდება უსაფრთხოების გარანტიები, სანამ ტრამპი რაიმეს განიხილავს პუტინთან. „თუ პრეზიდენტ ტრამპს შეუძლია უკრაინის მტკიცე და შეუქცევადი უსაფრთხოების გარანტია, მაშინ ჩვენ დიპლომატიური გზით წავალთ. მე მესმის, რომ რუსეთის გარეშე შეუძლებელია ამ ომის დიპლომატიურად დასრულება“, - განაცხადა ზელენსკიმ Bloomberg-თან ინტერვიუში.
ასეთი გარანტიები, ზელენსკის თქმით, უზრუნველყოფს უკრაინის ნატოში გაწევრიანებას ან მის ტერიტორიაზე სამშვიდობო ძალების, მათ შორის ამერიკულის, განლაგებას. Bloomberg-თან იმავე საუბარში მან ხაზგასმით აღნიშნა, რომ სავალდებულოდ მიიჩნევს აშშ-ს ძალების უშუალო მონაწილეობას. მისი აზრით, უკრაინის არც ერთ ევროპელ მოკავშირეს არ შეუძლია დამოუკიდებლად გამოყოს ამისათვის საკმარისი სამხედრო პერსონალი.
„ყველაფერი აშშ-ზეა დამოკიდებული. თუ ტრამპი მზად არის ნატოში ნახოს უკრაინა, ჩვენ ვიქნებით ნატოში, ყველა იქნება მისი მომხრე. თუ პრეზიდენტი ტრამპი მზად არ არის ნატოში დაგვინახოს, ჩვენ არ ვიქნებით ნატოში“, - თქვა ზელენსკიმ დავოსში გამართულ ფორუმზე. თავის მხრივ, ტრამპმა პირდაპირ არ გამოთქვა თავისი პირადი აზრი ამ თემაზე. თუმცა, თანამდებობაზე დაკავებამდეც მან თქვა, რომ „ესმის“ პუტინის შეშფოთება უკრაინის სურვილთან დაკავშრებით. ტრამპის აზრით, სწორედ მისი წინამორბედის, ჯო ბაიდენმა კიევს იმედი მისცა ნატოში გაწევრიანებაზე, რამაც გამოიწვია რუსეთ-უკრაინის „გარიგების“ რღვევა. ნატოს გენერალურმა მდივანმა, მარკ რუტემ ზელენსკის იდეებზე კომენტარი არ გააკეთა. ხუთშაბათს დავოსში გამართულ ფორუმზე გამოსვლისას მან მხოლოდ გაიმეორა, რომ დასავლეთმა არ უნდა „დაუშვას რუსეთის გამარჯვება“ და მოუწოდა შეერთებულ შტატებს გააგრძელოს იარაღის მიწოდება უკრაინაში, ხოლო ევროპულ ქვეყნებს გაზარდონ მათზე დანახარჯები.
ამავდროულად, რუტემ, ტრამპის ინიციატივებს სანქციებთან დაკავშირებით, კარგი იდეა უწოდა. „ძალიან, ძალიან კმაყოფილი ვიყავი ტრამპის პოზიციით რუსეთის წინააღმდეგ სანქციების გაზრდასთან დაკავშირებით. ჩვენ ვიცით, რომ ყველაფერი საშინლად არასწორად მიდის რუსეთის ეკონომიკაში“, - ციტირებს მის სიტყვებს CNBC.
