ესტონურ გამოცემა Postimees-ისთვის მიცემულ ინტერვიუში პრემიერ-მინისტრ ბიძინა ივანიშვილის განცხადებას, რომ საპრეზიდენტო არჩევნების შემდეგ "ხელისუფლებაში სულ რამდენიმე დღით დარჩება", საქართველოში არაერთგვაროვანი რეაქცია და ასევე ივანიშვილის დამატებითი განმარტებები მოჰყვა. ამ განმარტებებიდან გავიგეთ, რომ ივანიშვილს პოლიტიკიდან უახლოეს მომავალში წასვლა მტკიცედ აქვს გადაწყვეტილი. ეს როდის მოხდე­ბა, ჯერჯერობით უცნობია, თუმცა, მისივე თქმით, ის გადაინაცვლებს სამოქალაქო სექტორში და იქიდან შეეცდება ქვეყნის დემოკრატიული განვითარებისთვის ხელის შეწყობას. "პრეზიდენტის არჩევნებიდან რამდენიმე დღეში ბიძინა ივანიშვილის პოლიტიკიდან წასვლა მისი პოლიტიკური გამარჯვების მაუწყებელი ნაბიჯი იქნება", - ასე ფიქრობს პუბლიცისტი ვასილ მაღლაფერიძე.

- ეს განცხადება ისე უნდა გავიგოთ, რომ ბიძინა ივანიშვილი პოლიტიკიდან წავა მას შემდეგ, რაც დემოკრატიული მმართველობა საქართველოში შეუქცევად პროცესად იქცევა და არ იარსებებს ავტორიტარიზმის საფრთხე. აქედან გამომდინარე, მიმაჩნია, რომ ამ თვალსაზრისით რისკები ნამდვილად არ იქნება მაღალი. როგორც ჩანს, ივანიშვილი მიიჩნევს, რომ ამის წინაპირობა უკვე ოქტომბერში იქნება.

- თქვენც ფიქრობთ, რომ ასე მოკლე დროში საქართველოს დემოკრატიული განვითარება შეუქცევადი გახდება?
- ის, რომ ხელისუფლებაში მოსული ადამიანი არ ცდილობს ძალაუფლების შენარჩუნებას და სავარძელს არ ებღაუჭება მთელი ძალით, დემოკრატიული განვითარების გზაზე უკვე წინგადადგმული ნაბიჯია. ჩვენ აქამდე ვხედავდით, ხელისუფლებაში მოსული ადამიანები ყველაფერს რომ კადრულობდნენ ძალაუფლების შესანარჩუნებლად, რაც ბუნებრივად წარმოშობდა ავტორიტარიზმს. ივანიშვილის ეს განცხადება ნამდვილად სიახლეა ჩვენი საზოგადო­ებისთვის, თუმცა ეს არ არის მისი სისუსტე. ერთი რამ მინდა გავიხსენო - მეორე მსოფლიო ომის შემდეგ საბჭოთა კავშირში სტალინი ლამის ღმერთად გამოაცხადეს, ბრიტანეთში კი ჩერჩილი გადაირჩიეს. ეს იყო სერიოზული ბიძგი იქ დემოკრატიული პროცესების განსავითარებლად.

- თუმცა ჩერჩილის გადარჩევის შემთხვევაში ეს იყო საზოგადოების გადაწყვეტილება, შესაბამისად, ბუნებრივი პროცესი. ივანიშვილის პოლიტიკიდან ასე მალე წასვლა ხომ არ იქნება ხელოვნური პროცესი, რაც უარყოფით შედეგს მოუტანს ქვეყანას?
- ხელოვნურობის თაობაზე თუ ვილაპარაკებთ, მაშინ ჯორჯ ვაშინგტონის მაგალითი გავიხსენოთ. მას იმპერატორობას სთავაზობდნენ, არავის მოსვლია აზრად, მისი პოლიტიკიდან წასვლა მოეთხოვა, მაგრამ ადგა და წავიდა. ფაქტია, რომ მისმა ნაბიჯმა დემოკრატიული განვითარების პროცესში დიდი როლი ითამაშა. მან უდიდესი საქმე გააკეთა პოლიტიკაში ყოფნით, მაგრამ მისი წასვლა ამე­რიკული დემოკრატიისა და პარლამენტარიზმის ბურჯად იქცა. დემოკრატია ბიძინა ივანიშვილზე ან ვინმე ერთ პიროვნებაზე ვერ იქნება დამოკიდებული, მთავარია შეიქმნას სისტემა, რომელიც კონკრეტულ ადამიანებზე კი არ იქნება მიბმული, არამედ თავისთავად იფუნქციონირებს.

- ბატონო ვასილ, ბევრი შიშობს, რომ ივანიშვილის წასვლა მმართველ კოალიციაში დაპირისპირებასა და ქაოსს გამოიწვევს.
- ვისაც კოალიციის დაშლა საფრთხედ მიაჩნია, შეცდომას უშვებს, რადგან თუ არ დაიშალა, ასეთ შემთხვევაში ქვეყანაში არაბუნებრივი პოლიტიკური პროცესი კიდევ დიდხანს გაგრძელდება. ეს კოალიცია შეიქმნა ტოტალიტარიზმის წინააღმდეგ და სრულიად განსხვავებული მსოფლმხედველობის პოლიტიკური ძალები და ადამიანები გააერთიანა, რომლებიც სხვა შემთხვევაში ერთ კოალიციაში ვერ მოხვდებოდნენ. ასე რომ, "ქართული ოცნების" დაშლა იქნება ბუნებრივი მოვლენა და ამისი არ უნდა ეშინოდეს არავის. თუ ყველა ლიდერი ისევ ერთად იქნება, თუ ერთ პარტიად იქცევა ეს კოალიცია, მაშინ გამოდის, რომ ისევ ერთპარტიულ მმართველობას უნდა დავუბრუნდეთ.

- მაგრამ ასეთ შემთხვევაში პოლიტიკური კრიზისი გარდაუვალი იქნება და ალბათ ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება გახდება საჭირო.
- თუ ბიძინა ივანიშვილმა მართლაც უარი თქვა პრემიერობაზე და წავიდა პოლიტიკიდან, ბუნებრივად დადგება ახალი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარების აუცილებლობა. დღეს პარლამენტი ნამდვილად ვერ ასახავს მოსახლეობის პოლიტიკურ განწყობებს და ეს არ ეხება მხოლოდ "ნაციონალურ მოძრაობას", ეს ეხება "ოცნებასაც". ვფიქრობ, ივანიშვილის გადადგომის გარეშეც კარგი იქნებოდა ვადამდელი საპარლამენტო არჩევნების ჩატარება, რის შედეგადაც ხალხის განწყობები ზედმიწევნით ზუსტად აისახება. გარდა ამისა, დღეს ჩვენ გვაქვს მმართველობის მახინჯი სისტემა, რომელიც სააკაშვილის ხელისუფლებაში მარადიულ დარჩენას ემსახურებოდა, რაც აუცილებლად უნდა შეიცვალოს, ამის ასე დატო­ვება არაფრით არ შეიძლება.

- ბატონო ვასილ, რას იტყვით შსს-ს მიერ მოპოვებულ პატიმართა წამებისა და არაადამიანური მოპყრობის ამსახველ სკანდალურ ჩანაწერებზე. თქვენ გარკვეულ პერიოდში იყავით სააკაშვილის ხელისუფლების წევრი, ფიქრობთ, რომ სისტემურ დანაშაულთან გვაქვს საქმე, ან ელოდით, რომ ასეთი მასშტაბი ექნებოდა ამ დანაშაულს?
- რა თქმა უნდა, ეს იყო სისტემური დანაშაული, რომლის ჩამოყალიბების ნიშნებიც ყველასთვის თვალსაჩინო იყო. ეს ყველაფერი ჩვენ თვალწინ ხდებოდა. ეს არის კლასიკური ნიმუში იმისა, თუ როგორ რყვნის და ხრწნის აბსოლუტური ძალაუფლება ადამიანებს თუ პოლიტიკურ ძალას. რაც შეეხება ხელისუფლებაში ჩემს ყოფნას, მე სწორედ იმიტომ წამოვედი, რომ დავინახე ეს ერთგვარი "ბეზპრედელი", სრული განუ­კითხაობა. არსებობდა, ასე ვთქვათ, ხელშეუხებელთა კასტა. ხელისუფლება განუკითხაობის გზას დაადგა სწორედ მას მერე, რაც გადაწყვიტეს, რომ მუდამ უნდა ყოფილიყვნენ ხელისუფლებაში. ყველაფერი ამით დაიწყო, სხვა დანარჩენი უმნიშვნელო გახდა, მთავარი იყო, ამ მიზნისთვის მიეღწიათ.

- სანდრო გირგვლიანის მკვლელობა ერთ-ერთი პირველი იყო, როდესაც ხელისუფლების ეს მისწრაფებები და სახე გამოჩნდა. დღეს პროკურატურამ საქმე გახსნილად გამოაცხადა. გასაჯაროებული მასალებიდან ვიგებთ, თუ როგორ იყო ჩართული მთელი სახელმწიფო სისტემა დანაშაულის დაფარვაში. როდესაც ეს ტრაგედია დატრიალდა, თქვენ ჯერ კიდევ ხელისუფლების ნაწილი იყავით, შეგიძლიათ გაიხსენოთ, რა ხდებოდა კულუარებში ამ საქმესთან დაკავშირებით?
- ხელისუფლებაში მაშინვე შეინიშნებოდა ნაწილი ადამიანებისა, რომლებიც მიიჩნევდნენ, რომ ეს საქმე აუცილებლად უნდა გამოძიებულიყო. თავდაპირველად არსებობდა კიდეც იმედი, რომ ყველაფერი გაირკვეოდა, თუმცა პროცესები როგორ განვითარდა, ყველამ ვნახეთ. ამის პარალელურად მაშინ ძალიან ბევრი რამ მოხდა. ამას მოჰყვა 7 ნოემბერი და გაყალბებული საპრეზიდენტო არჩევნები, რის შემდეგაც ხელი­სუფლებიდან წამოვედი. ბევრს არ ახსოვს, რომ იმ ვადამდელ არჩევნებზე მარტო თბილისში კი არა, მცხეთა-მთიანეთშიც წააგო მიხეილ სააკაშვილმა, მაგრამ იმიტომ კი არა, რომ მე გუბერნატორი ვიყავი და ვინმეს ბიულეტენები ჩავუყარე, უბრალოდ, იქ ადამიანები პატიოსნად მოიქცნენ. არავინ დაინტერესებულა, რა მძიმე დღეში გაატარეს ეს ხალხი, მე მათ შორის ყველაზე მარტივად გადავრჩი.

- საინტერესოა, მაინც ვინ ითხოვდა გირგვლიანის საქმის გამოძიებას?
- მინდა ობიექტური ვიყო, იმ პერიოდში რეგიონში ვიყავი და ლიდერთა ჯგუფთან მაინცდამაინც დიდი კონტაქტი არ მქონდა, მაგრამ ზუსტად ვიცი, რომ ამ საქმის გამოძიებას ითხოვდა პარლამენტის იმჟამინდელი თავმჯდომარე ნინო ბურჯანაძე. მახსოვს ერთი მისი განცხადება - ეს საქმე თუ არ გამოვიძიეთ, ამას შეიძლება ხელისუფლება გადაჰყვესო. ამ საქმის გამოძიებას აქტიურად ითხოვდა ირაკლი ოქრუაშვილიც.

- მას მერე, რაც შინაგან საქმეთა სამინისტრომ სამალავში საზარელი ვიდეომასალა აღმოაჩინა, მოვისმინეთ პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილისა და შინაგან საქმეთა ყოფილი მინისტრის ვანო მერაბიშვილის განცხადებები, სადაც ისინი ამბობენ, რომ ამის თაობაზე არაფერი იცოდნენ.
- როგორც ჩანს, მერაბიშვილი და სააკაშვილი დაადგნენ თავის მოშტერების პოლიტიკას. თუ ჩვენც ამ გზას დავადგებით, მაშინ შეიძლება დავიჯეროთ, რომ არ იცოდნენ. უკვე ცნობილია, რომ გირგვლიანის მკვლელები სასჯელის მოხდის პერიოდში ანტალიაშიც კი ისვენებდნენ. ყოველივე ამის შემდეგ შეიძლება გვჯეროდეს, რომ ამგვარ საშინელებებს ვიღაც კონკრეტული ადამიანები ისე სჩადიოდნენ, რომ მერაბიშვილ­მა არაფერი იცოდა? გაგახსენებთ, რომ ნიურნბერგის პროცესის დროს სწორედ ასევე აცხადებდნენ განსასჯელის სკამზე მსხდომნი, რომ მათ არაფერი იცოდნენ.

- რას იტყვით იარაღის სამალავებზე, თქვენი აზრით, რისთვის ამზადებდა ამ იარაღს სააკაშვილის ხელისუფლება?
- დარწმუნებული ვარ, რომ კარგი რამისთვის ნამდვილად არა, მაგრამ დავიცვათ კორექტულობა და ნუ დავასწრებთ გამოძიებას. გაიძახიან, ოკუპანტთან საბრძოლველად იყო გამიზნულიო, მაგრამ რა მებრძოლებიც არიან ეს დანა-ჩანგლის რაინდები, 2008 წლის აგვისტოში ვნახეთ. ისე, ნაწილი აცხადებს, ეს სამხედრო საიდუმლოება იყოო, მაგრამ რატომღაც აღმოჩნდა, რომ ეს ყველაფერი რიგითმა დეპუტატებმაც იცოდნენ. წესის თანახმად, ეს დეპუტატე­ბისთვისაც საიდუმლო უნდა ყოფილიყო.

- როგორ ფიქრობთ, ყოველივე ამის შემდეგ დადგება პრეზიდენტ მიხეილ სააკაშვილის პასუხისმგებლობის საქმე?
- თუ რაიმე პოლიტიკური გადაწყვეტილება არ იქნა მიღებული, სააკაშვილს აუცილებლად მოუწევს პასუხისგება. ამ ყველაფრის შესახებ რომ არაფერი სცოდნოდა, სრული აბსურდია. თუ არ იცოდა, მაშ რისი ხელისუფალი იყო?

- "ნაციონალური მოძრაობის" მომავალს თუ ხედავთ?
- "ნაციონალური მოძრაობა" რამდენიმე სეგმენტისგან შედგება. მათშია ე.წ. ლიბერტარიანული ფრთა, რომელსაც ჰქონდა აკვიატებული იდეები, რომლის განხორციელებაში ფაშისტებად ჩამოყალიბდნენ. თუმცა მათი პოზიცია დღეს შედარებით უკეთესად შეიძლება მივიჩნიოთ, ჰყავთ მცირე, მაგრამ მაინც მიმდევრები. ეს პოლიტიკოსები ალბათ შეეცდებიან დარჩნენ პოლიტიკაში, თუმცა დარწმუნებული ვარ, სახელწოდება "ნაციონალური მოძრაობა" მალე საერთოდ გაქრება პოლიტიკური ასპარეზიდან. წესით, მათ საპრეზიდენტო კანდიდატი არც უნდა წამოაყენონ. წარმოდგენა არ მაქვს, ვინ შეიძლება დღეს ამას დათანხმდეს. ხომ ფაქტია, რომ ეს იქნება სრული კრახი ამ პოლიტიკოსისთვის. თუ გამარჯვების რაიმე შანსის იმედი ექნება, მაშინ მის გონებრივ შესაძლებლობებში უნდა შეგვეპაროს ეჭვი.