ინტერვიუ ნაციონალური მოძრაობის გენერალურ მდივანთან ვანო მერაბიშვილთან
დაახლოებით გაზაფხულზე ვიგრძენი, რომ საზოგადოებაში განსხვავებული მოლოდინები გაჩნდა. ეს მოლოდინები ისეთი აღარ იყო, რომელსაც ჩვენ სხვა წინასაარჩევნო პერიოდში
ვხედავდით. ვიგრძენი, რომ ჩემთვის რაღაც უცხო გარემოებები ჩაერთო ადამიანის გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. მიჭირს ახსნა, რა იყო ეს, მაშინ ამ მოვლენას სახელს ვერ ვარქმევდი...
- რას იტყვით ახალ პარლამენტზე?
- ლამაზი შენობაა, ძალიან მომწონს და როცა ვუყურებ, ახალი ევროპული პარლამენტი მგონია.
- დეპუტაციაზე გკითხეთ...
- ჩვენ დემოკრატიას ვაშენებთ და ვალდებული ვართ, პატივი ვცეთ ხალხის არჩევანს. ჩვენი პირადი შეხედულებები პირად შეხედულებებად რჩება, მთავარია, რას ფიქრობს ხალხი.
- პირველი საპარლამენტო კვირის შემდეგ, თქვენი ოპონენტები, მათი მხარდამჭერები ამბობენ, რომ ნაციონალური მოძრაობა თავს დამარცხებულად არ გრძნობს...
- დღეს, საქართველოში, ე.წ. regime change-ის გამო, გარკვეული თვალსაზრისით, ისტერიული მდგომარეობაა და მოვლენები ადეკვატურად არ ფასდება. ვფიქრობ, უპრიანი იქნებოდა ასეთ თემებზე დაახლოებით, სამი თვის მერე გვესაუბრა, როცა სიტუაცია დალაგდება, დაწყნარდება და ადამიანს საშუალება მიეცემა არა საარჩევნო და კამპანიურ რეჟიმში, არამედ მშვიდ ვითარებაში შეაფასოს ამა თუ იმ პოლიტიკოსის ქმედება.
- თქვენ გამოეხმაურეთ ფინანსთა მინისტრის, ხადურის განცხადებას იმის თაობაზე, რომ ბიუჯეტში არა 2 მილიარდი (როგორც თქვენ ამბობთ), არამედ 200 მილიონია. როგორ გგონიათ, ვის დაუჯერებს ხალხი - ყოფილ პრემიერს, თუ 56 პროცენტით გამარჯვებული მთავრობის წევრს?
- დღეს ახალარჩეული ხელისუფლება აბსოლუტური ნდობით სარგებლობს, მაგრამ თავი ვალდებულად ჩავთვალე, დამეფიქსირებინა ეს პოზიცია იმიტომ, რომ ციფრები არ ტყუის და საკუთარ თავზე ლაპარაკობს უფრო მეტს, ვიდრე თავად პოლიტიკოსები ლაპარაკობენ ციფრებზე. მთავარი ის კი არ არის, რას ფიქრობს ხალხი დღეს პოლიტიკურ პროცესებზე, არამედ ის, თუ რას იფიქრებს 6 თვის, ან 1 წლის მერე. ეს ციფრებია და ამის გამომზეურება და დამტკიცება ყოველთვის შესაძლებელია. არ მგონია, რომ დღეს ახალი მთავრობის ამოცანა იმის მტკიცება იყოს, 200 მილიონია ბიუჯეტში თუ 2 მილიარდი. ვთვლი, რომ დღეს ახალ მთავრობას სხვა, უფრო რთული პრობლემები აქვს გადასაჭრელი. ახალ მთავრობას და ფინანსთა სამინისტროს მოუწევს იმ დაძაბული ბიუჯეტის თუნდაც არშემცირება, რომლის შესრულებისთვის ჩვენ დიდი ძალისხმევა გვჭირდებოდა. უფრო ეს მგონია მნიშვნელოვანი მათთვის, ვიდრე იმის მტკიცება, რომ ძველი მთავრობა იყო ცუდი. რა თქმა უნდა, მოკლე ვადაში ძველი მთავრობის კრიტიკა მათ გარკვეულ ფორას აძლევს, მაგრამ გრძელვადიან პერსპექტივაში ეს მათ უკან შემოუბრუნდებათ, რადგან გაცილებით რთული პრობლემების გადაწყვეტა მოუწევთ, ვიდრე ჩვენ გვქონდა გადასაწყვეტი. ნებისმიერი ხელისუფლების ცვლილება, პოლიტიკური ცვლილება გარკვეულწილად იწვევს ეკონომიკური ზრდის შენელებას, რაც შეიძლება სერიოზული პრობლემა გახდეს ამ მთავრობისთვის.
- ახალი ხელისუფლება ძველი, გახმაურებული საქმეების ხელახალ გამოძიებას აპირებს. ელით რევანშს სამართლიანობის აღდგენის პროცესში?
- რაც უფრო წარუმატებელი იქნება ეს ხელისუფლება საკუთარი ვალდებულებების შესრულებისას, მით უფრო აგრესიულად გააგრძელებს სხვადასხვა სპექტაკლების და შოუების დადგმას, რათა თავისი უმოქმედობა გაამართლოს...
- მხოლოდ სოციალურ დაპირებებს გულისხმობთ?
- რა თქმა უნდა, ამას ვგულისხმობ, რადგან ვიყოთ გულახდილები და ვაღიაროთ, რომ საზოგადოებას, პირველ რიგში, სწორედ სოციალური საკითხები აღელვებს. მინდა წარმატება ვუსურვო ახალ ხელისუფლებას საქმეების ხელახალ გამოძიებაში, ან გამოძიებული საქმეების გამომზეურებაში, ეს ყველა ხელისუფალის, ყველა პოლიტიკოსის ვალია და ამ შემთხვევაში აქ ვერაფერს ექსტრაორდინალურს ვერ ვხედავ. ვთვლი, რომ მათ ძალიან ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვთ ეკონომიკაზე, ბუნდოვანი წარმოდგენა აქვთ იმ გამოძიებებზე, რომელიც საქართველოში ჩატარდა. ღმერთმა ხელი მოუმართოთ, გამოამზეურონ. დარწმუნებული ვარ, რომ იმის გარდა, რაც აქამდეც იყო ამ გამოძიებებში, ახალს ვერაფერს იპოვიან და თუ იპოვიან, ესეც საინტერესო იქნება საზოგადოებისთვის.
- 9 წელი იყავით ხელისუფლებაში, თქვენ იყავით გავლენიანი პოლიტიკური ფუგურა. რა ახალი ჩვევებით და ცოდნით დაბრუნდით ოპოზიციაში? რა შეიცვალა თქვენთვის ამ ეტაპზე?
- ჯერ ადრეა ამაზე საუბარი, რადგან ამგვარ შეფასებას დრო ჭირდება.
ბევრით ვერაფრით შევიცვლებოდი. რა თქმა უნდა, ტყუილი იქნება იმის თქმა, რომ ბედნიერი და გახარებული ვარ, ეს სხვამაც რომ თქვას, ისიც იცრუებს.
ისე კი, ჩვენი ხელისუფლების გარკვეული თანამედებობის პირები ისედაც აპირებდნენ თავისუფალი საქმიანობის დაწყებას, ხელისუფლებიდან წასვლის უახლოესი, ან საშუალო გეგმები ჰქონდათ.
- გამარჯვების შემთხვევაშიც?
- დიახ. მაგალითად, რკინიგზის დეპატრამენტის ხელმძღვანელი ყოველ 6 თვეში აყენებდა სწავლის გასაგრძელებლად და სხვა კერძო ბიზნესის წამოსაწყებად უცხოეთში წასვლის საკითხს. იყვნენ სხვებიც, ვინც ფიქრობდა, რომ მათ ბევრი გააკეთეს, არ იყვნენ პროფესიონალი პოლიტიკოსები, უფრო ტექნიკური პერსონალი იყვნენ. ამიტომ აპირებდნენ კერძო ბიზნესში წასვლას. მაგრამ, არსებობდნენ ადამიანები და მეც მათ რიცხვს მივეკუთვნები, ვისაც არასდროს უფიქრია და არც უახლოეს ხანებში ვფიქრობ კერძო ბიზნესში, ან არასამთავრობო ორგანიზაციაში წასვლას, მე დავრჩები პოლიტიკაში და ვიქნები პოლიტიკოსი. ვფიქრობ, რომ ყველაზე წარმატებული წლები სწორედ აქ გავატარე. არ დავიწყებ იმის ჩამოთვლას, რა წარმატებებს მივაღწიეთ, თუ გნებავთ, 6 თვის შემდეგ ჩამოგითვლით საქმეებს, რომელიც გავაკეთეთ. მგონია, რომ საქართველოში იშვიათია პარტია, ან პოლიტიკური ჯგუფი, რომელსაც შეუძლია თქვას - ამდენი რამ გავაკეთეო. ვიცი, ასეთი საუბარი დღეს პოპულარული არ არის და არც ვაპირებ ლაპარაკს, მინდა მოვიცადო და ამაზე მაშინ ვისაუბრებ, როდესაც ამისთვის მსმენელი მზად იქნება.
თუმცა, ახლა ალბათ, იტყვიან, რომ რაღაც ისე არ იყო, რაღაცეებს დაამახინჯებენ კიდეც და საზოგადოების გარკვეული ნაწილი ამას მოკლევადიანად დაიჯერებს კიდეც.
- საზოგადოების ეს ნაწილი მხოლოდ არჩევნებში გამარჯვებული 56 პროცენტი იქნება?
- შეიძლება 65-იც იყოს ასეთი. ამ შემთხვევაში, ციფრებს არსებითი მნიშვნელობა არ აქვს. მთვარი ისაა, ცვლილების შემთხვევაში, როგორი იქნება ეს ცვლილება და ისიც მთავარია, არ გაუარესდეს მდგომარეობა. არ გაუარესდეს, მაგალითად, პოლიციელების შემართება, ებრძოლონ დანაშაულს, არ გაუარესდეს მათი შემართება, ებრძოლონ კორუფციას და თან ისიც მნიშვნელოვანია, რამდენად ეფექტურად განახორციელებენ ამას.
დღევანდელ შს მინისტრს ცუდი სასტარტო პირობები აქვს, რადგან საზოგადოება შინაგან საქმეთა სამინისტროსგან ძალიან რადიკალურ, სწრაფ და ეფექტურ შედეგებს არის შეჩვეული. იმდენად მაღლაა აწეული თამასა, რომ ძალიან რთულია ამ პოსტზე სერიოზული წარმატების მიღწევა. მე პირადად, შინაგან საქმეთა სამინისტროს ახალ ხელმძღვანელობას ამ დონის შენარჩუნებასაც კი გმირობად ჩავუთვლი.
- თქვენი პრემიერ-მინისტრობა, ფაქტობრივად, მთლიანად დაემთხვა წინასაარჩევნო კამპანიას...
- ჩემს პრემიერობას ჯერ ნუ შევაფასებთ, ამ პოსტზე ძალიან ცოტა ხანს ვიყავი.
- თქვენი ეს თანამდებობრივი გადაადგილება საზოგადოების ნაწილმა, ძირითადად, თქვენმა მხარდამჭერებმა, "ნაციონალური მოძრაობის" შეცდომად შეაფასეს. თავად რას იტყვით, ამ გადააგილებამ წინასაარჩევნოდ შეგასუსტათ თქვენ და თქვენი გუნდი?
- როდესაც რაღაც ცუდი ხდება, ან მარცხდება ვინმე და მათ შორის, პოლიტიკური ძალაც, შემდეგ იწყება დანაშაულის ძიება. ეს კი ყველაზე უმადური საქმეა. ამიტომ, დღევანდელი გადმოსახედიდან გამიჭირდება ანალიზი, ამისთვის საჭიროა გარკვეული დრო, ფიქრი და მხოლოდ ამის შემდეგ - შეფასება.
ამ შემთხვევაში ნამდვილად არ იყო მთავარი ჩემი შესუსტება-გაძლიერება...
- ვგულისხმობ, აისახა თუ არა ეს ნაცმოძრაობის შედეგებზე?
- შეიძლება, მაგრამ ამაზე არ მაქვს ჩამოყალიბებული აზრი... რას ნიშნავს ძლიერი-სუსტი? ვიყავი პრემიერ-მინისტრი და მთელი ამ ხნის მანძილზე, საარჩევნო კამპანიის რეჟიმში მიწევდა ცხოვრება. საარჩევნო კამპანიის დროს მთავრობას არ ჰქონდა საშუალება, კლასიკურად ემუშავა, რადგან მაშინ მთავარი ორგანო სწორედ საარჩევნო შტაბი იყო და გასაგები მიზეზების გამო, მთავრობა სრულფასოვნად ვერ ფუნქციონირებდა. მთელ მსოფლიოში ასეა - საარჩევნო პერიოდში მთავრობა სრულფასოვნად ვერ მუშაობს. ამიტომ, ძნელია რამეზე საუბარი. ჩემი პრემიერ-მინისტრობის ობიექტურად შეფასება მაშინ გამიადვილდებოდა, არჩევნების მერე მუშაობის საშუალება რომ მქონოდა. ამიტომ, ყველა დანარჩენი საუბარი უფრო სპეკულაციად მიმაჩნია, ვიდრე რეალობად.
- სად არიან თქვენი ყოფილი კაბინეტის ყოფილი მინისტრები, რომელთაც საქართველო დატოვეს და არ მიიღეს მონაწილეობა ხელისუფლების გადაბარების პროცესში? სად არიან ძმები ახალაიები?
- მე ნამდვილად არ უნდა მკითხოთ, სად არიან ახალაიები... რაც შეეხება ახალ პრემიერ-მინისტრს, ის ძირითადად საკუთარი სახლიდან აპირებს მართვას და არ ვიცი, ვის უნდა დავლოდებოდი გადასაბარებლად. დანარჩენი მინისტრები ადგილზე იყვნენ და მათ უნდა ჰკითხოთ. როგორც ვიცი, ზოგმა გამოაქვეყნა, სად არის წასული და რატომ.
- ალბათ, გუნდში საუბრობთ არჩევნებში მარცხის მიზეზებზე. დღეს უკვე შეგიძლიათ შეცომების პირველი ხუთეულის ჩამოთვლა?
- ამის შესახებ ყოველ დღე ვსაუბრობთ და არამხოლოდ ამაზე. მაგრამ, მიზეზებზე საუბარი ჯერ რთულია. მე შემიძლია დამარცხების 50 მიზეზი მაინც ჩამოგითვალოთ, მაგრამ რომელია პირველი ხუთი - ამის ჩამოყალიბებას გარკვეული დრო ჭირდება. ახლა ჩვენც ყველანი სუბიექტურები ვართ, ეს თემა ჯერ კიდევ ცხელია.
- ძალიან აქტიურ, აგრესიულ წინასაარჩევნო პერიოდში თქვენ ხვდებოდით ხალხს, მხარდამჭერებს. ალბათ ყველას გამარჯვების მოლოდინი ჰქონდა. როდის იგრძენით გარდატეხა ამომრჩეველში?
- პირადად მე, დაახლოებით გაზაფხულზე ვიგრძენი, რომ ყველაფერი კლასიკური, ტრადიციული გზით არ მიდიოდა და რომ საზოგადოებაში განსხვავებული მოლოდინები გაჩნდა. ეს მოლოდინები ისეთი აღარ იყო, რომელსაც ჩვენ სხვა წინასაარჩევნო პერიოდში ვხედავდით. ვიგრძენი, რომ ჩემთვის რაღაც უცხო გარემოებები ჩაერთო ადამიანის გადაწყვეტილების მიღების პროცესში. მიჭირს ახსნა, რა იყო ეს. ხალხთან საუბრის დროს ვხედავდი, რომ მათ აზრზე სხვადასხვა სუბიექტური გარემოება ზემოქმედებდა... თუმცა, მაშინ ამ მოვლენას სახელს ვერ ვარქმევდი, მაგრამ ვხედავდი - მიუხედავად იმისა, რომ ვსაუბრობდი ტრადიციული რიტორიკით და წინასაარჩევნოდ პოლიტიკოსისთვის მიღებული საშუალებებით, მეჩვენებოდა, რომ მათი რეაქცია ადეკვატური არ იყო, არ იყო ისეთი, როგორიც ადრე - არასაარჩევნო პერიოდში.
წინა პერიოდში კი ვიყავი შინაგან საქმეთა სამინისტროში, მაგრამ ადამიანური ურთიერთობები ყოველთვის გვქონდა... შევატყე, რომ რაღაც სხვა ისეთმა გარემოებებმა დაიწყო მუშაობა, რასაც ადრე ადგილი არ ჰქონია ქართულ პოლიტიკაში. მიჭირს თქმა, რა იყო ეს...
მაგალითისთვის გიამბობთ - მცხეთაში, იმ უბანში სადაც ჩვენ აღვადგინეთ ძველი ქალაქი, სამჯერ ნაკლები ხმა ავიღეთ, ვიდრე მცხეთის აღუდგენელ ნაწილში. თუ თქვენ შეძლებთ ამის ახსნას, მადლობელი ვიქნები. შეუძლებელია ამაზე პასუხი არსებობდეს.
მაგალითად ბათუმში, იქ კიდევ სხვა სიტუაცია იყო. ამ მშენებლობებმა გაზარდა დიფერენციაცია, გაამწვავა აღქმის განსხვავება - ახალაშენებულ კარგ სახლებში და სასტუმროებში მდიდარმა ადამიანებმა დაიწყეს ცხოვრება, ხალხს კი, ან იგივე შემოსავლები დარჩა, ან ოდნავ გაუუმჯობესდათ. მცხეთაში, გორში, თელავში, სიღნაღში, ქუთაისში, მესტიაში... რატომ ავიღეთ ამ ქალაქებში ნაკლები ხმები, ვიდრე იქ, სადაც ბევრი არაფერი გაგვიკეთებია, ვერ ვხსნი. თუმცა, ეს ერთგვარად ზუსტი და წრფივი კანონზომიერება არ არის. მე მხოლოდ ის ადგილები ჩამოგითვალეთ, სადაც უფრო ნაკლები ხმა ავიღეთ, ვიდრე ველოდით, მაგრამ პირიქითაც მოხდა - მაგალითად, ახალციხეში, სადაც ჩვენ უფრო მეტი ხმა მივიღეთ, ვიდრე აქამდე ვიღებდით იმის მიუხედავად, რომ ჩვენ იქ რაღაცეები გავაკეთეთ. ჩემი მხრიდან სისულელე იქნება იმის თქმა, რომ ვიცი ამაზე პასუხი. ეს ალბათ, საინტერესო იქნება მკვლევარებისთვის მომავალში.
- გეთანხმებით, ალბათ დრო ჭირდება ყველაფრის ობიექტურ შეფასებას, მაგრამ რაც უკვე შეგვიძლია ვთქვათ, ის არის ალბათ, რომ ამ ინფრასტრუქტურული და სხვა გრანდიოზული პროექტების სწრაფი ტემპებით განხორციელებისას, უკან გადაიწია ადამიანმა, მისმა უფლებებმა. დარღევების ნაწილის დემონიზაცია შეიძლება ხდება კიდეც, მაგრამ მართლა ირღვეოდა და ყურადღების გარეშე რჩებოდა ადამიანის უფლებები, ეს ციხის კადრების რეალურმა ნაწილმაც გვაჩვენა. არ თვლით ასე?
- ცხოვრება იმითაა საინტერესო, რომ ადამიანს ბევრი უნდა. როგორ შეიძლება თავს წაუყენო პირობა, - მოდი ბოლომდე არ დავიხარჯები, ან როგორ შეიძლება ადამიანმა თქვას - მოდი ამას არ გავაკეთებ, ან - ამას ნელა გავაკეთებ, ამას კი - გადავდებ. როგორც კი ასე იტყვი, ცხოვრება აზრს კარგავს.
ალბათ, ვერ გავუგეთ საზოგადოებას, მაგრამ ყველაფერი ნულიდან რომ დაგვეწყო და ნელა გვეკეთებინა, მერწმუნეთ, არა ამდენს, არამედ მხოლოდ 5 პროცენტს ავიღებდით. შეიძლება ყველაფერი რაც ჩამოთვალეთ, მართლაც იყო... მაშინ გვითხარით, სად შეიძლებოდა გაჩერება?
- ახლა უკვე გამარჯვებული კოალიციის ერთ-ერთმა წევრმა თქვა, რომ არ ელოდნენ არჩევნების ასეთ მშვიდობიან შედეგებს. საზოგადოება მართლაც იყო გაყოფილი. წინასაარჩევნო პერიოდში ამჩნევდით რადიკალურ დაპირისპირებას საზოგადოებაში? როგორ მუშაობდა აქ რუსეთის ფაქტორი?
- რუსეთი იყო სერიოზული ფაქტორი და ამ ფაქტორის აქტუალობა იმდენად ჩვენი შეცდომა არ იყო, რამდენადაც რეალობა. ვფიქრობ, საზოგადოებაში იყო გარკვეული შიში, თუმცა შეიძლება ეს იმდენად არ იყო გამოხატული გარეგნულად და პირდაპირ, მაგრამ გარკვეული შიში და განცდა იმისა, რომ ჩვენი ხელისუფლების გამარჯვების შემთხვევაში რუსეთის მხრიდან რეალური საფრთხე იქნებოდა, საზოგადოებაში იყო. სწორედ ამიტომ ვისწრაფოდით დაუღალავად ნატო-ში ინტეგრაციისკენ, ევროატლანტიკური ინტეგრაციისკენ, დასავლეთში ინტეგრაციისკენ. ეს შეამცირებდა საზოგადოების შფოთვას ამ საკითხთან დაკავშირებით.
- ალბათ, მხოლოდ მხარდამჭერებს არ ხვდებოდით. შეხვედრების დროს ეს დაპირისპირება თვალსაჩინო იყო?
- გითხარით, რაც შევამჩნიე, ჩვენს შორის კომუნიკაციის გართულება იყო. შეხვედრებზე მოდიოდა მოტივირებული ხალხი, მაგრამ დიალოგის დროს რაღაც იდგა ჩვენს შორის, თვალი გაურბოდა ამომრჩეველს და სხვა რამის უფრო სჯეროდა.
მაგალითად, რამდენიმე თვის წინ აღმოვაჩინე, რომ ყველა ტაქსის მძღოლი იყო დარწმუნებული, რომ იმ თანხიდან, რასაც საწვავში იხდიდა, 1 ლარი უსამართლოდ იყო დამატებული. გაბატონებული იყო აზრი, რომ ლარს მთავრობა იპარავდა. ამას ჯერ ყურადღებას არ ვაქცევდი და ვფიქრობდი, რომ შეუძლებელი იყო ხალხს ასეთი ტყუილი დაეჯერებინა. ჩვენ ახლა აღარ ვართ ხელისუფლებაში და იმედია, ყველა დარწმუნდა - ეს რომ გამიზნული ტყუილი არ ყოფილიყო, საწვავი პირველ რიგში და უკვე დიდი ხნის გაიაფებული იქნებოდა.
- არამხოლოდ ამას, ხალხი ბევრ სხვა რამესაც იჯერებდა. არ ფიქრობთ, რომ ეს თქვენ მთავრობასა და საზოგადოებას შორის ცუდი კომუნიკაციის, ჩაკეტილი საჯარო ინფორმაციის ბრალი იყო?
- კიდევ ერთ მაგალითს გეტყვით - გახსოვთ ალბათ, ყაზბეგში სასტუმრო გაიხსნა. დასათვალიერებლად ავედით. თითქმის ყველა ყაზბეგელს ეგონა, რომ ეს სასტუმრო ეკუთვნის ვანო მერაბიშვილს. კომუნიკაცია რომ დამემყარებინა და ამეხსნა, რომ ეს სასტუმრო ჩემი არ იყო, დამიჯერებდნენ? ყველაფერი მესმის, მაგრამ იყო რაღაცეები, რაზეც არავითარი კომუნიკაცია არ გაჭრიდა. მედიით შუქდებოდა რასაც ჩვენ ვაკეთებდით, ქვეყნდებოდა ანგარიშები, წერდნენ ავტორიტეტული საერთაშორისო მედიასაშუალებები და დამოუკიდებელი ექსპერტები... თქვენ ამბობთ, მეტი უნდა გაკეთებულიყოო - შეიძლება. ამ ორი მოყვანილი მაგალითიდან სასტუმროზე მნიშვნელოვანი ბენზნის მაგალითია - ტაქსის მძღოლი, რომელიც დღეში ორჯერ მაინც ასხამდა საწვავს მანქანაში, ორჯერვე დარწმუნებული იყო, რომ მოატყუეს. ყველა ტაქსისტს ეგონა, რომ 1 ლარით ზედმეტს იხდიდა, ზოგს ეგონა - 41 თეთრით ზედმეტს, ასეთი, ალბათ, მოსახლეობის 25 პროცენტი იყო. ყველა დანარჩენს ეგონა, რომ 10 თეთრი მაინც იყო ზედმეტი. საქმე ის არის, რომ ხალხს ამის დაჯერება ურჩევნია, ვიდრე არდაჯერება. აქ სხვა პრობლემაა - არ არსებობდა სამოქალაქო საზოგადოების ძლიერი ნაწილი, რომელიც მაღალი ნდობით გამოირჩეოდა და იყო კომპეტენტური. არ არსებობდა დამოუკიდებელი არბიტრი - პრესა, ან საზოგადოებრივი ორგანიზაცია, ან მეცნიერთა წრე, რომელიც იტყოდა, რომ შევისწავლეთ ეს საკითხი და ეს ასეა. ანუ, თუ ვინმე სიმართლეს იტყოდა, ჩაითვლებოდა სახელმწიფოს და ხელისუფლების მხარედ და თუ საწინააღმდეგოს - ოპოზიციის მხარედ.
რა თქმა უნდა, საზოგადოებაში ყოველთვის იქნება მარგინალური ჯგუფები, რომლებიც რაღაცეებს დაიჯერებენ. მთავარი აქ სხვა რამეა - როდესაც ქვეყანაში მშპ 12 000 დოლარზე მეტი არ არის (9 წლის წინ ეს თანხა იყო 9 000 დოლარი), ქვეყანას არ აქვს საკმარისი თანხები ჰყავდეს კარგი პედაგოგი, კარგი ჟურნალისტი, კარგი ექიმი, კარგი პოლიციელი, კარგი მშენებლი და ა.შ. - ყველაფერი ერთად. ადამიანს ხომ ვერ ექნება სახლში ტელევიზორი, თუ არა აქვს საკმარისი შემოსავალი, ან არ ექნება კარგი მანქანა, თუ არა აქვს შესაბამისი თანხები - ასეა ქვეყანაშიც. ქვეყანას უნდა ჰქონდეს საკმარისი თანხა იმისთვის, რაც ზემოთ ჩამოვთვალე. როცა ჩვენ ხელისუფლებაში მოვედით, ერთ სულ მოსახლეზე მშპ იყო 700 დოლარი, დღეს ეს არის დაახლოებით, 6000-მდე დოლარი. ჩვენ პირობითად, უნდა ავიდეთ 12 000 დოლარამდე, მანამდე ასეთი სიტუაცია იქნება.
- არჩევნებში გამარჯვების შემთხვევაში რა ეტაპი სრულდებოდა, უფრო სწორად, ქვეყნის განვითარების რა ეტაპი შეიძლებოდა დაიწყებულიყო?
- ადრე სხვანაირად ჩანდა და იმ ადამიანთა რიცხვი, რომელიც შეხვედრებზე თვალებში არ მიყურებდა, ბევრი არ მეგონა. მაგრამ, დაახლოებით, 20 პროცენტი აღმოჩნდა ისეთი, ვინც რაციონალურად, ანუ პრაგმატულად, გრძელვადიანად არ მიიღო გადაწყვეტილება და სხვა სუბიექტურმა მიზეზებმა გადაძალა. იმ ხალხმა, რომელსაც ჯეროდა, რომ ბენზინიდან ფულს ვიპარავდით, რომ დენის ტარიფი უსამართლოდ მაღალია, ახლა დაიჯერეს, რომ ეს ყველაფერი შეიძლება ვიღაცამ დაასუბსიდიროს.
რაც თქვენ ჩამოთვალეთ - უსამართლო გადაწყვეტილებები, გაუხსნელი საქმეები - ეს ყველაფერი უკვე მომხდარი იყო, როცა 3-4 არჩევნები მოვიგეთ. კი, ციხის სკანდალმა ეს ყველაფერი განამტკიცა, ამის მატერიალიზება, შეკვრა მოხდა.
- თქვენი აზრით, ეს სკანდალი იყო გადამწყვეტი არჩევნებში?
- შეიძლება, რადგან ამან წამოწია ყველაფერი უარყოფითი რაც იყო, მაგრამ ეს რომც არ ყოფილიყო, არჩევნებს იმ დიდი უპირატესობით მაინც ვერ მოვიგებდით, რაც რეფორმების ისეთივე ძალით განხორციელების საშუალებას მოგვცემდა, რასაც ვგეგმავდით და ამ ბრძოლიდან დასუსტებულები გამოვიდოდით. ისეთივე ძალით არ ნიშნავს იგივე მიმართულებით. ისედაც ბევრი რამის გადახედვა მოგვიწევდა. თუმცა, ვფიქრობ, ქართულ საზოგადოებას ეს მოსახდელი აქვს.
- თქვენი გუნდის მომავალზეც ვისაუბროთ. ბრძანეთ, რომ ნაციონალური მოძრაობა სრულიად ახალი სახით გააგრძელებს ცხოვრებას, რას გულისხმობდით?
- ჩვენ მართლა ახალი ტიპის პარტიის მშენებლობას ვიწყებთ და ეს მხოლოდ ხმამაღალი სიტყვები არ არის. ხდება მსოფლიოს, საზოგადოების გლობალიზაცია და მოდერნიზაცია. ბოლო 10 წელიწადში საერთოდ შეიცვალა ცხოვრება. წინასაარჩევნო კამპანიის დროს ხალხს ვაცნობდით ჩვენი იმ პროგრამის ნაწილს, სადაც ყველა სოფელში უფასო ინტერნეტის (ვაიფაის) დაყენება გვქონდა დაგეგმილი. ერთ-ერთ სოფელში ამან ყველა თაობის აღფრთოვანება გამოიწვია - ახალგაზრდა იქნებოდა ეს, შუახნის თუ ასაკოვანი. 5 წლის წინ ეს რომ მეთქვა, მოხუცები იტყოდნენ, ეგ რა უბედურებააო...
- გინდათ თქვათ, რომ ამ სოფელში გლეხს ვაიფაი ერჩივნა უფასო ხვნა-თესვას?
- სხვათა შორის, მაგ დაპირებას დიდი აჟიოტაჟი და სრული კონსოლიდაცია არ მოჰყოლია. ეს იმაზე მეტყველებს, რომ ჩვენს საზოგადოებაში ძალიან გაიზარდა ინტერნეტიზაცია, კომპიუტერიზაცია. მე მაქვს ეჭვი, რომ ახალი მთავრობა აპირებს შეაჩეროს სკოლებში კომპიუტერების დარიგება, გამოჩნდა მჩხიბავური განცხადებები, რომ თურმე ბავშვს ვნებს კომპიუტერი და სხვა... ეს იქნება ძალიან ცუდი, რადგან ბევრ ოჯახში სწორედ ბავშვის კომპიუტერმა შეიტანა ინტერნეტი. მიუხედავად ამ კომპიუტერის სათამაშო ვიზუალისა, ის საკმაოდ მაღალი ტექნიკური ხარისხსისაა და დაბალი შეძლების ოჯახებში სწორედ ეს კომპიუტერი გახდა გარე სამყაროსთან კომუნიკაციის საშუალება. მინდა, რომ სწორედ ახლა მოხდეს პარტიაში ტრადიციული და ვირტუალური პარტიის გაერთიანება და ნაციონალური მოძრაობა, ტექნოლოგიური გაგებითაც ყოველმხრივ მოწინავე პარტია გახდეს.
ცხადია, არ ვარ ტექნოლოგიების გაკერპების მომხრე. ახალ ტექნოლოგიებს აზრი არ აქვს, თუ რეალურად არ არის შერწყმული ადამიანურ რესურსებთან. ეს იქნება პარტიის თვითრეალიზაციის ერთ-ერთი მთავარი საშუალება.
- როგორ გაგრძელდება ახლა უკვე ოპოზიციური ნაციონალური მოძრაობის ურთიერთობა ევროპის სახალხო პარტიასთან?
- ძალზე მჭიდრო, ძალზე აქტიური ურთიერთობა გვექნება.
სხვათა შორის, კიდევ ერთი რამ მინდა ვთქვა - საქართველოს ახლა კიდევ ერთი მისია აქვს, - როგორ ჩააბარებს საქართველო გამოცდას მილიარდერი ხელმძღვანელის ხელში იმიტომ, რომ ასეთი პრეცედენტი მსოფლიოში არ ყოფილა - ქვეყანას მართავს ადამიანი, რომელსაც ქვეყნის ბიუჯეტზე ორჯერ და სამჯერ მეტი ქონება აქვს.
