ნაადრევად დაწყებული საარჩევნო ციებ-ცხელება, ქართულ მედიასაც მოედო - კრიტიკულად განწყობილ, ანუ როგორც ხალხი ამბობს, ოპოზიციურ მედიაში ჟურნალისტები, ჟურნალისტური პრინციპების დარღვევის მოტივით, გამომცემლებს უპირისპირდებიან და სამსახურს ტოვებენ და ეს მაშინ, როცა არც ერთ სახელისუფლებო მედიაკომპანიაში მსგავსი არ მომხდარა. არადა, ყველამ ვიცით, სახელისუფლებო მედიაში მომუშავე ჟურნალისტებს რა პირობების შესრულებაც უწევთ. ზემოხსენებულ არაორაზროვან სკანდალს წინ უძღვოდა ,,მედია პალიტრაში” ფინანსური პოლიციის შესვლა, ,,მაესტროში” დამფუძნებლებსა და მმართველ კომპანიას შორის დაპირისპირება, თბილისის პრესის ჯიხურებისგან ,,გაწმენდა”, მედიისთვის “გამჭვირვალობის ულტიმატუმის” წაყენება, რაც კონტროლის პალატის მიერ ბიძინა ივანიშვილის მიერ გადარიცხული სარეკლამო თანხების გამოქვეყნებით დასრულდა. ფაქტია, ყველაფერი ეს წინასაარჩევნო სამზადისს უკავშირდება. ლაპარაკია იმაზეც, რომ ქართული მედია შუაზე გაიხლიჩა და ბარიკადების სხვადასხვა მხარეს აღმოჩნდა, თუმცა ამ შეფასებას არ ეთანხმება პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიზე, რომელიც “ქართულ სიტყვას” ქართულ მედიასა და პოლიტიკაში ბოლო დროს გააქტიურებულ თემებზე ესაუბრა.

რამაზ საყვარელიძე: - მედიის ბარიკადების სხვადასხვა მხარეს დადგომა ბუნდოვანი იმ მიზეზის გამოა, რომ მედია მოვლენებზე იძლევა რეაქციას, ხან - კრიტიკულს, ხან - აღფრთოვანებულს. ამის მიხედვით ლაპარაკობენ ოპოზიციურ, ან სახელისუფლებო მედიაზე... ჯერ ერთი, მედიაშიც ადამიანები მუშაობენ და ის, რომ მათ საკუთარი პოზიცია აქვთ, მგონი, გაკვირვებას არ უნდა იწვევდეს. მეორეც, ხალხი მედიას ყოველთვის ცუდად უთვლის, თუ რომელიმე პოლიტიკურ ძალას მიეკედლება. ამ დროს, იგივე დასავლეთში უამრავი მედია-საშუალებაა პოლიტიზირებული - ისინი იმთავითვე ამა თუ იმ პოლიტიკურ ძალასთან ასოცირდებიან, მათ მედია-საშუალებად აღიქმებიან და ამით დემოკრატიული სტანდარტები დარღვეულად არ ითვლება. ამის მაგალითია ინგლისი, რომელსაც დემოკრატიულობის თვალსაზრისით, ბევრ შენიშვნას ვერ მისცემ. საერთოდ, დემოკრატია და პლურალიზმი იმით გამოიხატება, რომ სხვადასხვა პოზიციის მედია-საშუალებას არსებობის ერთნაირი პირობები ჰქონდეს.

ბატონო რამაზ, ასეა თუ ისე, ფაქტია, რომ მედიის გახლეჩვაზე ბოლო დროს აქცენტს ხშირად აკეთებენ. სხვათა შორის, რამდენიმე დღის წინ ტელეკომპანია “კავკასიის” ეთერში სოსო ცინცაძემაც განაცხადა, ივანიშვილის გამოჩენით მედია შუაზე გაიყო...
- ძალიან მიყვარს სოსო და, მით უმეტეს, მისი ნააზრევი, მაგრამ ის უფრო მეტ რამეს უკავშირებს ივანიშვილს, ვიდრე - მე. კრიტიკული მედია ხელისუფლების მიმართ ისედაც კრიტიკული იყო, ივანიშვილის გამოჩენის შემდეგ კი, უფრო მეტ კომპლიმენტს ივანიშვილზე ამბობს. არაკრიტიკული, ანუ სახელისუფლებო მედია ივანიშვილის მიმართ უფრო მეტად კრიტიკულია, ხელისუფლების მიმართ კი, - ლოიალური. ივანიშვილის ფიგურამ პოზიცია უფრო მატერიალური გახადა, ანუ კრიტიკული განწყობა პერსონოფიცირებული გახდა. “კავკასია” და “მაესტრო” ივანიშვილის გამოჩენამდეც არსებობდნენ და კრიტიკულ მედია-საშუალებებად ითვლებოდნენ. ივანიშვილის გამოჩენის შემდეგ კი, უბრალოდ, პოლიტიკოსისთვის კომპლიმენტის თქმის საშუალება მიეცათ.

სახელისუფლებო მედიასა და არასამთავრობო ორგანიზაციებში განსაკუთრებით აქტუალური გახდა ოპოზოციური მედია-საშუალებების დაფინანსების საკითხი. მედიის დაფინანსების თემა არც ადრე იყო უმტკივნეულო და მაშინ სწორედ კრიტიკულად განწყობილი მედია-ორგანიზაციები ითხოვდნენ სახელისუფლებო მედიის დაფინანსების გამჭვირვალობას, მაგრამ შედეგად მხოლოდ ის მივიღეთ, რომ კონტროლის პალატამ ბიძინა ივანიშვილის მიერ მედიაში დახარჯული ფულის ანგარიში გამოაქვეყნა. როგორ ფიქრობთ, რასთან გვაქვს საქმე?
- კონტროლის პალატა ხელისუფლების ერთ-ერთი ინსტრუმენტია და ისიც ისევე იბრძვის, როგორც - მთელი ხელისუფლება. ეს რომ აპოლიტიკური ორგანიზაცია არაა, სწორედ ამ სიების გამოქვეყნებითGგაიშიფრა - მხოლოდ ივანიშვილის მიერ მიტანილი რეკლამების სია გამოაქვეყნა და იმის შესახებ კი, თუ რა ხდება სხვა მედია-საშუალებებში, დუმს. ასეთი ცალმხრივობის გამოა, რომ კონტროლის პალატას ერთ-ერთ ისეთივე მექანიზმად თვლიან, როგორც - ხელისუფლებას დაქვემდებარებულ მედია-საშუალებებს, პოლიციასა და სასამართლოს. სასამართლომ რომ ივანიშვილის სარჩელი არ დააკმაყოფილა, ან სამოქალაქო რეესტრმა მოქალაქეობა რომ ჩამოართვა, ან “საქართველოს ბანკმა” ოპერაცია რომ ჩაუტარა “ქართუ ბანკს”, ეს, რა, ამ უწყებების ინტერესები იყო? ყველგან ერთი ინტერესი იკითხება, რომ შეუტიონ იმ ფიგურას, რომელსაც ხელისუფლება ბრძოლას უცხადებს. ყველა ეს რგოლი ხელისუფლების ჯარისკაცია!

როცა მხოლოდ ერთი მხარისგან ითხოვენ გამჭვირვალობას, ეს უკვე სცილდება იმ დემოკრატიას, რომლის მესაჭეობასაც ხელისუფლება იბრალებს. თქვენი შეფასებით, რასთან გვაქვს საქმე, რატომ გამწვავდა ხელისუფლების ქმედებები?
- ტრადიციული დემოკრატიის ქვეყნებში ასეთი რამ არ მოხდებოდა. არის ქვეყნები, სადაც არჩევნებს პოლიცია ატარებს, იმდენად ნეიტრალურია ეს უწყება, ანუ მას პარტიებიც ენდობიან და მოსახლეობაც. ჩვენთან ხომ ეს წარმოუდგენელია - რაც ჩვენთან ხდება, დემოკრატიულ სისტემაში ცხოვრების გამოუცდელობის ბრალია.

ყველაფრის ერთი პარტიის მიერ ტოტალური მფლობელობა ადრეულ ეტაპზე დასავლეთშიც იყო. ამისი მაგალითია “ნაცები” გერმანიაში, რომლებიც ყველაფერს აკონტროლებდნენ. რუსეთში კი, - “ბოლშევიზმი”. დემოკრატიაა, რომ სხვას გადაუნაწილო შენი უფლებები და მერე, ობიექტურად დაინტერესდე, თუ რა ხდება, ობიექტური თამაშის წესებით ითამაშო. ამას გარკვეული გამოცდილება, პოლიტიკური სიბრძნე სჭირდება, რომელიც დროთა განმავლობაში მოდის. სწორედ ეს პოლიტიკური სიბრძნე გვაკლია და შედარებითYუმწიფრები ვართ. ბოლოს და ბოლოს, ევროპას ვედრებით, რომელსაც დემოკრატიის 80 წლის ისტორია აქვს. ჩვენ კი, - 20-ის. ეს 20 წელი თავის სათქმელს ამბობს. აქ უფრო მოსახლეობის კი არა, ხელისუფლების უმწიფრობაზეა ლაპარაკი, ანუ იმაზე, რომ ისე მართოს საქმე, მერე პოლტიკაში დარჩენა თვითონაც შეძლოს. ჩვენთან კი, ყველა ნაბიჯს, რასაც ხელისუფლება დგამს, დგამს იმისკენ, რომ მარცხის შემთხვევაში, პოლიტიკაში არ დაედგომებოდეს. ეს შეცდომაა.

ბატონო რამაზ, ისევ მედიაში არსებულ სიტუაციას რომ დავუბრუნდეთ, რაც, ალბათ, დღევანდელი პოლიტიკის პროდუქტია, საკმაოდ არაჯანსაღ შთაბეჭდილებას ტოვებს ივანიშვილის მიერ მიტანილ რეკლამებზე ამდენი ხმაური - ჯერ თითქოს ჟურნალისტები აბუნტდნენ, რასაც იმ მედია-კომპანიების სიების გამოქვეყნება მოჰყვა, სადაც მეცენატის რეკლამები განთავსდა. სხვათა შორის, ასეთი შეფასებებიც გაკეთდა, რომ შესაძლოა, ხელისუფლებას თავისი მომხრეები ჰყავდეს შეგზავნილი მასთან არაასოცირებულ მედია-საშუალებებში. რამდენად საფუძვლიანია მსგავსი ეჭვები და რასთან გვაქვს საქმე?
- გავიხსენოთ ცოტა ადრეული ფაქტები, მაგალითად, როდესაც ნოღაიდელის პარტიას საკმაოდ დიდი ნაწილი სწორედ მაშინ გამოეყო, როცა ეს ხელისუფლებისთვის ხელსაყრელი იყო. ამიტომ გასაკვირი და მოულოდნელი ამ ტიპის მანიპულაციებში არაფერია.
ეს დემოკრატიის თვალსზრისით, რა თქმა უნდა, არაა სწორი, მაგრამ თუ გამოვალთ “ნაციონალური მოძრაობის” ინტერესებიდან, ანუ იქიდან, რომ ამ ძალას სურს, არსებობდეს არა მხოლოდ ხელისუფლებაში, არამედ, ზოგადად, პოლიტიკურ სპექტრში დარჩეს, მაშინ ეს შეცდომაა, რადგან ასეთი ნაბიჯი მიიყვანს იქამდე, რაც მოხდა ევროპაში. წეღან “ნაციზმი” ვახსენე. ევროპის მთელ რიგ ქვეყნებში “ნაციზმი” აკრძალულია თავისი მმართველობის ფორმის გამო და იმის გამოც, რასაც ახლა ვუყურებთ - მუდმივი თვალთვალი, მოღალატეებზე ორიენტაცია, მოსმენა, დაუნდობლობა, ადამიანების გაწირვა და ა.შ. “ნაციონალური მოძრაობა” დგას იმ რისკის ქვეშ, რომ თუკი დამარცხდა, შეიძლება, წაიშალოს პოლიტიკური რეალობიდან, ოღონდ ეს მხოლოდ პოლიტიკური პარტიის მარცხი არ იქნება, ძალიან ბევრი პიროვნება აღმოჩნდება ძალიან მძიმე მდგომარეობაში. ამიტომაცაა ეს პოლიტიკა წინდაუხედავი.

“ნაციონალურმა მოძრაობამ” ეს თვითონაც ძალიან კარგად იცის და, როგორც იტყვიან, სისხლის უკანასკნელ წვეთამდე ბრძოლა აქვს გამოცხადებული, რომ ძალაუფლება არ დათმოს. აქედან გამომდინარე, არის თუ არა მოსალოდნელი, რომ აკრძალული ილეთების გამოყენება და ტერორი, გნებავთ, მედიაზე, გნებავთ - გარკვეულ პოლიტიკურ პარტიებზე, უფრო გამწვავდეს და უფრო დაიძაბოს სიტუაცია?
- როცა ასეთ დაუზოგავ ბრძოლაზეა ლაპარაკი, მაშინ, მართლაც, არის მოსალოდნელი მდგომარეოიბის გამწვავება, მაგრამ აქ წინდახედულობაზეა ლაპარაკი. თუ წინდახედულია ადამიანი, ის არ გამოიყენებს ბრძოლის იმ მეთოდს, რამაც შეიძლება, მომავალში ძალიან ავნოს. “ნაციონალური მოძრაობა” ც”უკვდავი კაშჩეი” ხომ არაა, რომ მუდმივად ხელისუფლებაში იყოს? ოდესმე ისიც აღმოჩნდება წაგებულის რიგში და ეს საფრთხე ამოტივტივდება იმ ადამიანების წინაშე, რომლებიც დღეს, რბილად რომ ვთქვათ, ბევრ ცოდვას ჩადიან.

არჩევნებამდე საკმაო დროა, მაგრამ პოლიტიკური დუღილის ტემტერატურა უკვე მაღალია. დღევანდელი მდომარეობიდან გამომდინარე, შეგიძლიათ პროგნოზირება, თუ რა შანსები აქვს ხელისუფლებასა და რა - ოპოზიციას?
- ივანიშვილის გამოჩენაზე ბევრი ლაპარაკია, რაც სავსებით ბუნებრივია. რეიტინგებით - გინდ სახელისუფლებო და გინდ არასახელისუფლებო - ივანიშვილს უფრო მაღალი რეიტინგი აქვს, ვიდრე ოდესმე ჰქონია რომელიმე ოპოზიციურ ფიგურას. აქედან გამომდინარე, თუ გავითვალისწინებთ, რომ თავის დროზე უფრო ნაკლები რეიტინგის მქონე ლევან გაჩეჩილაძემ (ოფიციალურ ვერსიას თუ მივყვებით) 50-იან ზღვარზე დაიყვანა სააკაშვილის რეიტინი, მაშინ სავარაუდოა, რომ ბიძინა ივანიშვილი კიდევ უფრო მეტ სირთულეებს შეუქმნის ხელისუფლებას, რომელც საუკეთესო შემთხვევაში, სავარაუდოდ, მანდატების 50%-ს აიღებს. თუკი ეს 50%-ი აიღო, მაშინ ეს ნიშნავს, რომ მარტო თვითონ ვეღარ დააკომპლექტებს აღმასრულებელ ხელისუფლებას და მოუწევს თანამშრომლობა ოპოზიციურ პარლამენტთან. ოპოზიციური პარლამენტი კი, “ნაციონალური მოძრაობის” რელსებზე გადასვლას, სავარაუდოდ, არ დასთანხმდება. ლაპარაკია იმაზე, რომ ამ შემთხვევაშიც კი, “ნაციონალები” აღმასრულებელ ხელისუფლებას საკუთარ ჭკუაზე ვეღარ ააწყობენ. ეს კი მათთვის მარცხის ტოლფასია...  

არსებობს ასეთი შეფასებებიც, რომ ოპოზიციას გარანტირებული აქვს წარმატება იმ შემთხვევაში, თუკი არ დაუშვა უხეში შეცდომები. დღევანდელი მდგომარეობით, თვლით თუ არა, რომ ოპოზიცია შეცდომებს უშვებს?
- შეცდომა შეგიძლია, დაადგინო არსებული გეგმის გათვალისწინებით. მაგალითად, როდესაც მოჭადრაკე ფიგურას სწირავს, შეცდომაა, მაგრამ თუ ამას იმისთვის აკეთებს, რომ პარტია მოიგოს, მაშინ შეცდომა არ ყოფილა და ეს სტრატეგია უკვე მომგებიანია. გააჩნია, როგორი სტრატეგია აქვს ოპოზიციას. როდესაც ეს სტრატეგია უცნობია, შეუძლებელია შეცდომებზე ლაპარაკი. მაგალითად, ავიღოთ მოქალაქეობის საკითხი. ამბობენ, რომ ივანიშვილმა შეცდომა დაუშვა, მაგრამ იქნებ, ჩანაფიქრი ის იყო, რომ ეს ტოტალური ფენომენი, ევროპისთვისაც მიუღებელი, ამოეტივტივებინა და თავისი მხარდამჭერი გაეხადა დასავლეთი? თუ ასეა, მაშინ შეცდომა არ არის. რა შეიძლება ჩაითვალოს შეცდომად და რა - არა, ამას მთელი სტრატეგიის გააზრება სჭირდება, რაც ალბათ, ბოლოს გამოჩნდება.