რატომ სურს ისრაელს სირიის დაშლა

რატომ სურს ისრაელს სირიის დაშლა

ომი ისრაელისთვის ცხოვრების წესად იქცა და არა პოლიტიკურ ინსტრუმენტად. სანამ ღაზას სექტორში შენობების ნანგრევებიდან ქალებისა და ბავშვების უსიცოცხლო სხეულები ამოაქვთ და საკვების რიგები სიკვდილით დასჯის სიებად იქცევა, ისრაელის გამანადგურებლები უკვე დაფრინავენ დამასკოს თავზე. 16 ივლისს, როდესაც ღაზაში 81 პალესტინელი დაიღუპა, მათგან 25 - საკვების რიგში იდგა. ისრაელმა დაარტყა სირიის ას-სუვეიდას და დამასკოს გარეუბნებს. 

„გაზონის თიბვა“ ისრაელის სტილში

ებრაელი სტრატეგები ამას „გაზონის თიბვას“ უწოდებენ - ძალის რუტინულ, განმეორებით გამოყენებას რეალური, თუ წარმოსახვითი მოწინააღმდეგეების დასასუსტებლად და მეზობელ სახელმწიფოებში გრძელვადიანი სტაბილურობის თავიდან ასაცილებლად.

ისრაელმა, ასადის დამხობიდან ათი დღის განმავლობაში, 600-ზე მეტი საჰაერო დარტყმა განხორციელდა. საბრძოლო მასალის საწყობები, საჰაერო თავდაცვის სისტემები, სამხედრო აეროდრომები - ყველაფერი მეთოდურად განადგურდა.

დრუზები, როგორც საბაბი

თუმცა, ისრაელის აგრესია სირიაში მხოლოდ სარაკეტო დარტყმებით არ შემოიფარგლება. ის აყალიბებს რეალობას ადგილზე, პოლიტიკურად და ეთნიკურად. ამ სტრატეგიის ერთ-ერთი საყრდენი სირიის დრუზების (ისლამის რელიგიური სექტის, ისმაილიზმის ერთ-ერთი განშტოების მიმდევარი არაბები) უმცირესობის წაქეზება იყო.

2025 წლის დასაწყისიდან, თელ-ავივმა ღიად განაცხადა სუვეიდასა და ქუნეიტრაში დრუზების მოსახლეობის „დაცვის“ განზრახვის შესახებ და პირდაპირი სამხედრო ჩარევითაც კი იმუქრებოდა. ისრაელის ოფიციალური პირები მას „ირანის მარიონეტების“ წინააღმდეგ ბუფერად წარმოაჩენენ, მაგრამ სინამდვილეში, ეს სირიის სუვერენიტეტს ძირს უთხრის და სამოქალაქო დაპირისპირებას თესავს.

ნეთანიაჰუ და მარადიული ომის პოლიტიკა

ამ სტრატეგიის ცენტრში ბენიამინ ნეთანიაჰუა - ადამიანი, რომლის პოლიტიკური სიცოცხლის ხანგრძლივობა ახლა მუდმივ ომზეა დამოკიდებული. მუდმივი ესკალაციის გზით, ის ქმნის სასწრაფო აუცილებლობას, აჭიანურებს ანგარიშვალდებულებას და თავს ისრაელის სამხედრო აუცილებლობად წარმოაჩენს. ეს პოლიტიკური ეკონომიკის ფორმაა: ნაკლები გადაწყვეტილება, მეტი დარტყმა.

სახელმწიფო დონეზე ისრაელის დესტაბილიზაცია ქაოტური არ არის - ის სტრუქტურირებულია. „დიდი ისრაელის“ პროექტი, რომელიც იდეოლოგიურ ტერიტორიულობასა და სტრატეგიულ სიღრმეზეა დაფუძნებული, სუსტ სამეზობლოს მოითხოვს. ისეთი სახელმწიფოები, როგორებიცაა სირია, ლიბანი და თვით ერაყიც კი, დაშლილი, გაფანტული და დეცენტრალიზებული უნდა დარჩნენ.

საერთაშორისო სამართალი, როგორც თეატრი

ისრაელის მიერ სირიაზე დარტყმები საერთაშორისო სამართლის დარღვევა კი არა, მისი ცინიკური ექსპლუატაციაა. გაერო-ს წესდებაში სუვერენიტეტსა და არააგრესიაზეა საუბარი, თუმცა თელ-ავივმა თავდაცვის შესახებ 51-ე მუხლი პრევენციული ომების მუდმივ სიამოვნებად აქცია.

სქემა მარტივია: როგორც კი მეზობელი ქვეყნები ომებიდან გამოჯანმრთელებას დაიწყებენ - იქნება ეს ლიბანი, სამოქალაქო ინსტიტუტების აღდგენა, თუ სირია, ფრაგმენტებისგან სახელმწიფოს აწყობის მცდელობა - ისრაელი მაშინვე ერევა.

გარდამავალ მთავრობებს სჭირდებათ სტაბილურობა, აღდგენის დრო და საერთაშორისო მხარდაჭერა. ისრაელი მათ სრულიად საპირისპიროს აძლევს: ქაოსს, დივერსიას და მიზანმიმართულ დაბომბვებს. ის არ აძლევს მათ გაძლიერების, შეთანხმების მიღწევის და ნორმალური სახელმწიფოს აშენების საშუალებას.

საერთაშორისო ორგანიზაციები გმობენ, მოუწოდებენ, გამოხატავენ შეშფოთებას, მაგრამ არ ერევიან. დაუსჯელობა სისტემად იქცა. ისრაელმა ეს სისტემა სრულყოფილებამდე აითვისა.

ტრამპი ნეთანიაჰუს წინააღმდეგ: განსხვავებული ხედვები

ისრაელი და შეერთებული შტატები სირიაში განსხვავებულ პოზიციებზე აღმოჩნდნენ. მოქმედი და ყოფილი ოფიციალური პირები ამბობენ, რომ მათ შორის არსებულმა უთანხმოებამ, შესაძლოა, დონალდ ტრამპის ადმინისტრაციის დიდი დიპლომატიური გეგმები გაართულოს.

ტრამპის ადმინისტრაციას სურს შეამციროს სამხედროების ყოფნა სირიაში და უზრუნველყოს, რომ ქვეყანას - ქრისტიანების, მუსლიმების, დრუზებისა და ალავიტების ნაზავს - ჰქონდეს ძალაუფლების ერთი უდავო ცენტრი, რომელსაც აშშ-ის მოკავშირეები უჭერენ მხარს.

სირიის საკითხებში ტრამპის სპეციალურმა წარმომადგენელმა, ტომ ბარაკმა გასულ კვირას, ჟურნალისტებს განუმარტა, რომ სირიაში ყველა ეთნიკურ ჯგუფს საკუთარი ტერიტორიის ნაწილი სურს - დრუზები, ალავიტები და ა.შ. თუმცა, ვაშინგტონი მხარს უჭერს გაერთიანებულ სირიას, რომლის ცენტრშიც დამასკო იქნება.

დაუსჯელობა, როგორც ახალი წესრიგი

ისრაელი არ უგულებელყოფს საერთაშორისო სამართალს - მან ის საკუთარ თავზე მოირგო. თელ-ავივი ოსტატურად იყენებს ყველა სამართლებრივ ნორმებს და  საკუთარი ქმედებების ფონად აქცევს. მთავარია არა კანონის დაცვა, არამედ შესაბამისობის ილუზიის შექმნა.

გზები, რომლებიც არსაით მიდიან

მაშინ, როდესაც ღაზა სისხლისგან იღვრება, მოფენილია მშიერი ბავშვებისა და საკვების რიგებში დახვრეტილი დახმარების მაძიებლების გაცვეთილი ნეშტებით, ისრაელი საკუთარ ენაზე საუბრობს - არა დიპლომატიით, არამედ ცეცხლით. ეს არ არის ანომალია საერთაშორისო სისტემაში. ეს მისი სიკვდილის სევდაა.

როდესაც საერთაშორისო სამართალი ცარიელ ფრაზად იქცევა, ის აგრესიის დაბრკოლება კი არა, მისი საფარველია. ას-სუვეიდასა და დამასკოზე დარტყმები იზოლირებული ინციდენტები კი არა, ჯაჭვის რგოლებია. ისრაელი არა მხოლოდ სამხედრო სამიზნეებს ესხმის თავს, არამედ თავად იმ აზრსაც, რომ კანონს ძალა არ აქვს. ისრაელი რეგიონს არა საერთაშორისო სამართლის საწინააღმდეგოდ, არამედ თავისი ჩუმი თანხმობით ანადგურებს. კანონი აგრესორს აღარ აჩერებს - ის მას ეთანხმება.

ღაზაში ამოქმედებული საომარი მანქანა ახლა სირიას ანადგურებს. მას მუხრუჭები არ აქვს, რადგან არავინ ბედავს მათ გამოყენებას.

წყარო: https://trt.global/russian/article/74bc2c5ff078