ტექნოლოგიურ მაგნატ ილონ მასკსა და აშშ-ის პრეზიდენტ დონალდ ტრამპს შორის დაპირისპირება კვლავ გამწვავდა. მილიარდერმა რესპუბლიკური პარტია გააკრიტიკა და საკუთარი პოლიტიკური ძალის შექმნაზეც ალაპარადა. საპასუხოდ, ტრამპმა მასკის წინააღმდეგ ზომების მიღების შესაძლებლობა წამოჭრა, მათ შორის ქვეყნიდან გაძევება. დავამ რესპუბლიკელების რიგებში განხეთქილებაც გამოიწვია.

მასკი ბრუნდება?

გაზაფხულზე მასკმა განაცხადა, რომ აღარ აპირებდა არჩევნებზე დიდი თანხების დახარჯვას. შეგახსენებთ, რომ 2024 წელს მან ტრამპის საარჩევნო კამპანიაში 250 მილიონ დოლარზე მეტი ინვესტიცია ჩადო და America PAC-ის მთავარი დონორი გახდა.

თუმცა, ერთი თვის წინ მასკისა და ტრამპის გზები გაიყო. დავის დროს მასკმა ტრამპის იმპიჩმენტი მოითხოვა, ტრამპმა კი მილიარდერის ბიზნეს იმპერიის საქმიანობაში ჩარევის მუქარით უპასუხა. კონფლიქტის მთავარი საკითხი ახალი საგადასახადო და ბიუჯეტის პაკეტია, რომელიც მასკის ძირითადი კომპანიების, მათ შორის თავდაცვის კონტრაქტებთან დაკავშირებული კომპანიების, Tesla-სა და SpaceX-ის ინტერესებს ურტყამს.

ბოლო დღეებში ბიზნესმენმა კვლავ გააკრიტიკა რესპუბლიკელები ტრამპის მასშტაბური საგადასახადო კანონპროექტის მხარდაჭერისთვის და გააფრთხილა, რომ კანონპროექტის დამტკიცებას, რომელიც ეროვნულ ვალს 5 ტრილიონი დოლარით გაზრდის, პოლიტიკური თვითმკვლელობა დაემუქრებოდა.

მან პირობა დადო, რომ მხარს დაუჭერდა კანონმდებლობის მხარდამჭერ კონგრესმენთა მოწინააღმდეგეებს და დადებითად უპასუხა ყოფილი კონგრესმენის, ჯასტინ ამაშის მოწოდებას, დახმარებოდა კენტუკის შტატის რესპუბლიკელი ტომ მესის საარჩევნო კამპანიაში. მეორე დღეს მასკმა სოციალურ ქსელ X-ში მესის „შესანიშნავი ბიჭი“ უწოდა და საჯაროდ დაუჭირა მხარი. ტრამპი ამტკიცებს, რომ ის ყოველთვის ეწინააღმდეგებოდა ე.წ. „სავალდებულო ელექტროფიკაციას“ და მთავრობის მხარდაჭერის გარეშე მასკი „დიდი ხნის წინ დახურავდა თავის ბიზნესს და სამხრეთ აფრიკაში დაბრუნდებოდა“.

თუმცა ყველაზე რეზონანსული იყო ტრამპის განცხადება, რომ მთავრობამ „შესაძლოა თავად მასკს მიხედოს“. აშშ-ის პრეზიდენტმა თავისი მუქარა ხუმრობად აქცია: „შესაძლოა, DOGE ილონს დავუთმოთ“. ეს ეხება სამთავრობო სტრუქტურას, რომელსაც თავად მასკი ცოტა ხნის წინ ხელმძღვანელობდა - მთავრობის ეფექტურობის დეპარტამენტს. ამერიკის პრეზიდენტი, ნახევრად ხუმრობით და ნახევრად სერიოზულად, ასევე მიანიშნებს, რომ იგივე „ძაღლი“ შეიძლება ყოფილ მოკავშირეზეც გაუშვან. „DOGE არის ურჩხული, რომელსაც შეუძლია დაბრუნდეს და ილონი შეჭამოს“, - დასძინა მან. უფრო მეტიც, თეთრმა სახლმა ბიზნესმენის დეპორტაციის შესაძლებლობაც კი არ გამორიცხა.

ამგვარად, ტრამპი არა მხოლოდ გაბრაზებული ჩანს, არამედ მზადაა სახელმწიფო მექანიზმი გამოიყენოს იმ ადამიანის წინააღმდეგ, რომელიც სულ რაღაც რამდენიმე თვის წინ მისი ერთ-ერთი მთავარი დონორი იყო.

მესამე ბორბალი?
ილონ მასკი ამტკიცებს, რომ ამერიკას ახალი პოლიტიკური ძალა სჭირდება. მისი თქმით, რესპუბლიკური პარტია აღარ წარმოადგენს მოქალაქეთა უმრავლესობის ინტერესებს და სისტემა, როგორც მთლიანობა, „ერთპარტიამ“ მიიტაცა - შერწყმულმა დემოკრატებმა და რესპუბლიკელებმა, რომლებიც ხალხს არ უსმენენ.

ორშაბათს ის კვლავ დაუბრუნდა თემას. თავდაპირველად, მან ხელახლა გამოაქვეყნა თავის X-ზე ჩატარებული არაფორმალური გამოკითხვის შედეგები, რომელშიც მონაწილეთა უმრავლესობამ მხარდაჭერა გამოხატა ახალი პარტიის იდეის მიმართ. მოგვიანებით, მან პირდაპირ განაცხადა: თუ ტრილიონ დოლარის ხარჯების შესახებ კანონპროექტი მიიღება, მისი პარტიის პროექტი რეალობად იქცევა.

ამომრჩეველთა უკმაყოფილების, ხელისუფლების ინსტიტუტებისადმი ნდობის კრიზისისა და არსებული სისტემით აშკარა დაღლილობის ფონზე, მასკი შეიძლება გამაღიზიანებლად - თუ არა სრულფასოვან მესამე ძალად - იქცეს. თუმცა, მის მიმართ დიდი სკეპტიციზმიც არსებობს. 

ამ ეტაპზე ეს უფრო პროექტია, ვიდრე პარტიის ფორმალური დაარსება. კრიტიკოსები აღნიშნავენ, რომ გავლენიანი ადამიანების მცდელობები, აშშ-ში ალტერნატიული პარტიები შეექმნათ, ათწლეულების განმავლობაში უშედეგო აღმოჩნდა. მასკის პოპულარობაც შემცირდა პოლიტიკაში მისი აგრესიული ჩარევის შემდეგ.

ამას დაუმატეთ მისი ბიზნეს პრობლემები, ტრამპთან ხმამაღალი კამათი და DOGE-ის მმართველობის დროს განხორციელებული მკაცრი რეფორმები, რომლებსაც ბევრი სისტემაზე დარტყმად იხსენებს.

მიუხედავად იმისა, რომ ტექნოლოგიური მაგნატი ქვეყნის პოლიტიკურად გარდაქმნით იმუქრება, კაპიტოლიუმის ბორცვი, როგორც ჩანს, მშვიდადაა. ყოველ შემთხვევაში, გარეგნულად. სენატმა ფისკალური კანონპროექტი სამშაბათს მიიღო.

გარდა ამისა, მასკმა რესპუბლიკურ პარტიაში ჯერჯერობით მხოლოდ ერთი ოპოზიციური ფიგურა იპოვა, რომელთანაც თანამშრომლობისთვის მზადაა - იგივე ტომ მესი კენტუკიდან.

ამავდროულად, Gallup-ის მონაცემებით, ამერიკელების 58% თვლის, რომ ქვეყანას მესამე მხარე სჭირდება, რადგან არსებული ორი მხარე „საშინლად ასრულებენ ხალხის ინტერესების წარმოდგენის საქმეს“. უფრო მეტიც, უკმაყოფილების ეს დონე სტაბილურია რამდენიმე ათწლეულის განმავლობაში.

თუმცა, ისტორია გამუდმებით აჩვენებს, რომ მესამე ადგილზე ყოფნა ნიშნავს არაფრის გარეშე დარჩენას. ყველაზე წარმატებულ დამოუკიდებელ კანდიდატებსაც კი არასდროს გადაუჭარბებიათ 20%-იანი ზღვარი და არასდროს მიუღიათ საარჩევნო ხმები. 2000 წელს კი მესამე პარტიის კანდიდატმა არსებითად შეასრულა სპოილერის როლი, რამაც, ბევრი ანალიტიკოსის აზრით, ხელი შეუწყო ჯორჯ ბუშის გამარჯვებას. ალტერნატიული ძალებიდან ყველაზე წარმატებულმა, ლიბერტარიანულმა პარტიამაც კი, თავის ბრწყინვალე 2016 წელს, ხმების მხოლოდ 3%-ზე ოდნავ მეტი მიიღო. თავად მასკი პოლიტიკაში სერიოზულად მხოლოდ 2024 წელს ჩაერთო, როდესაც ის არა მხოლოდ დონორი, არამედ ტრამპის საარჩევნო კამპანიის სახეც გახდა, გამოდიოდა მიტინგებზე და აქტიურად მონაწილეობდა X-ში. თუმცა, ტრამპის გამარჯვებით, მისი პოლიტიკური ამბიციები რეალობას შეეჯახა.

როგორც „ვაშინგტონ პოსტი“ წერს, მასკი, თავისი სიმდიდრისა და მედია გავლენის წყალობით, ახერხებს, სულ მცირე, ცხოვრება გაურთულოს პოლიტიკოსებს.

ამ ყველაფრში ყველაზე საინტერესო შედეგი რესპუბლიკელთა ბანაკში განხეთქილებაა. მასკი თავისი მილიარდებით ერთ მხარესაა, ტრამპი და მისი „ერთგული“ კი მეორე მხარეს. თუ მილიარდერი ნამდვილად ჩადებს ინვესტიციას „ტრამპელების“ წინააღმდეგ კამპანიებში ძირითად ოლქებში და ამან შეიძლება შეცვალოს კონგრესში განლაგება.

დემოკრატებისთვის ეს თითქმის იდეალური სცენარია: ორი მდიდარი ყოფილი მოკავშირე მარჯვენა ფლანგში „სამოქალაქო ომს“ აწარმოებს. და, სანამ ისინი ცდილობენ გაარკვიონ, ვინ არის „ამერიკის ნამდვილი მხსნელი“, ლიბერალებს შეუძლიათ მშვიდად უყურონ, თუ როგორ კარგავს კონსერვატიული ბლოკი ქულებს.

წყარო: https://trt.global/russian/article/0c0ab86e0e4a