კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების ორგანიზაციის (CSTO) საგარეო საქმეთა მინისტრების საბჭოს სხდომა ყირგიზეთის ქალაქ ჩოლპონ-ატაში პირველად გაიმართა სომხეთის გარეშე. ოფიციალურმა ერევანმა კვლავ ბოიკოტი გამოუცხადა ორგანიზაციას.
თუმცა, რუსეთმა ისარგებლა შემთხვევით და შეხვედრა სომხეთის კრიტიკაზე და მის შიდა საქმეებში ჩარევაზე დააფუძნა. ქვეყნის საგარეო საქმეთა მინისტრმა, სერგეი ლავროვმა თავდაპირველად მკაცრი რეაგირება მოახდინა სომხეთის პრემიერ-მინისტრ ნიკოლ ფაშინიანის ეკლესიის წინააღმდეგ ბრძოლაზე. ლავროვის განცხადებით, სომხეთის სამოციქულო ეკლესიის გარშემო არსებული კონფლიქტი უნდა მოგვარდეს. მინისტრის განცხადებით, რუსეთი დაინტერესებულია, რომ ეკლესია უსაფუძვლო თავდასხმების მსხვერპლი არ გახდეს.
„ჩვენ განვიხილეთ ეს საკითხი, გამოვთქვით ჩვენი სერიოზული შეშფოთება სომხეთის რესპუბლიკაში მიმდინარე მოვლენებთან დაკავშირებით. კანონიკური, ათასწლოვანი სომხური სამოციქულო ეკლესიის წინააღმდეგ თავდასხმები სერიოზულ შეშფოთებას იწვევს. ჩვენ არ გვსურს, რომ ეკლესია უსაფუძვლო, არსებითად, რაიმე სერიოზული საფუძვლის გარეშე თავდასხმების მსხვერპლი გახდეს. ჩვენ დაინტერესებულნი ვართ რაც შეიძლება სწრაფად მოგვარდეს სომხეთის ეკლესიასთან დაკავშირებული კონფლიქტი“, - განაცხადა ლავროვმა შეხვედრაზე.
ცნობილია, რომ სომხური ეკლესია რუსეთის ერთ-ერთი მთავარი საყრდენი იყო სომხეთში და კრემლი ეპისკოპოსის მიერ დაწყებული მოძრაობის სათავეში იდგა. თუმცა, ფაშინიანის მხრიდან ეკლესიის წინააღმდეგ მკაცრმა ნაბიჯებმა, კრემლის გეგმები ჩაშალა. სწორედ ამიტომ, ლავროვმა CSTO-ს სხდომის დიდი ნაწილი სომეხი მღვდლების დაცვას დაუთმო.
ერევანმა ეს ბრალდებები უპასუხოდ არ დატოვა და საგარეო საქმეთა მინისტრმა, არარატ მირზოიანმა თავისი რუსი კოლეგა სერგეი ლავროვი სომხეთის შიდა საქმეებში ჩარევაში დაადანაშაულა. მან ირიბად მიანიშნა რუსეთის როლზე ამ მოძრაობაში და ეკლესიის მოღვაწეები სომხეთში პოლიტიკურ პროცესებში მონაწილეობასა და ჩარევაში დაადანაშაულა.
ცნობისთვის, 26 ივნისს, სომხეთის საგამოძიებო კომიტეტმა გამოაცხადა „წმინდა ბრძოლის“ მოძრაობის 15 ლიდერისა და მონაწილის დაკავების შესახებ, რომლებსაც ბრალად ედებათ ტერორისტული აქტების ორგანიზება. დაკავებულებს შორის არიან „წმინდა ბრძოლის“ მოძრაობის ლიდერი, მთავარეპისკოპოსი ბაგრატ გალსტანიანი, კიდევ ორი რელიგიური მოღვაწე, ე.წ. არცახის პარლამენტის ყოფილი „დეპუტატი“ დავით გალსტანიანი, პენსიაზე გასული პოლკოვნიკი მიგრან მახსუდიანი და დაშნაკცუტუნისტის წევრი იგორ სარგსიანი.
მეორე დღეს ცნობილი გახდა, რომ შირაქის ეპარქიის წინამძღვრის, მთავარეპისკოპოს მიქაელ აჯაპახიანის წინააღმდეგ სისხლის სამართლის საქმე აღიძრა. ეროვნული უსაფრთხოების სამსახურის თანამშრომლები ეჩმიაძინში შევიდნენ მის დასაკავებლად, რის შედეგადაც შეტაკება მოხდა უსაფრთხოების ძალებსა და შეკრებილ მორწმუნეებსა და სასულიერო პირებს შორის. შემდეგ აჯაპახიანი დამოუკიდებლად გაემგზავრა ერევანში, საგამოძიებო კომიტეტში, სადაც დააკავეს. 28 ივნისის დილით, ადრე, სასამართლომ მას ორთვიანი პატიმრობა მიუსაჯა. მთავარეპისკოპოსი ბრალდებებს უარყოფს და მისი ადვოკატები გადაწყვეტილების გასაჩივრებას გეგმავენ.
საინტერესოა, რომ წინა CSTO-ს შეხვედრებისგან განსხვავებით, ამჯერად დარბაზში სომხეთის დროშაც იყო ჩამოკიდებული. კრემლმა, სავარაუდოდ, ამ ნაბიჯით სცადა იმის დემონსტრირება, რომ მას არავითარ შემთხვევაში არ სურს ერევნის ორგანიზაციის გარეთ ნახვა.
რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტრომ ამ საკითხში მის კონტროლს დაქვემდებარებული პოლიტოლოგები და ექსპერტები გამოიყენა. მაგალითად, პოლიტიკურ მეცნიერებათა დოქტორმა ალიკბეკ ჟეკშენკულოვმა რუსულ მედიასთან ინტერვიუში კონკრეტულად ხაზი გაუსვა, რომ სომხეთი ინსტრუმენტად გამოიყენება. მან თქვა, რომ მიზანია KSBO-სა და ევრაზიის ეკონომიკური კავშირის დაშლა. მისი თქმით, ასეთი მცდელობები უპერსპექტივობაა და სომხეთის ხელმძღვანელობამ საგარეო პოლიტიკური კურსის განსაზღვრისას ქვეყნის გეოპოლიტიკური მდგომარეობა უნდა გაითვალისწინოს და არა მიმზიდველი, მაგრამ მატყუარა დაპირებები.
ბრალდებები დღეს უფრო მკაცრი ფორმით გააჟღერა რუსეთის საგარეო საქმეთა სამინისტროს დსთ-ს ქვეყნების მეოთხე დეპარტამენტის უფროსის მოადგილემ, დიმიტრი მასიუკმა. მინისტრის შემდეგ, ის ხშირად ადანაშაულებდა სომხეთს მისი ეროვნული ინტერესების დაზიანებასა და დასავლეთისკენ მიბრუნებაში. მასიუკის თქმით, ეს განსაკუთრებით ეხება CSTO-სთან თანამშრომლობისგან თავის შეკავებას.
„ჩვენ ვგრძნობთ დასავლელების დამანგრეველ გავლენას სომხეთში. ღრმა სინანულით უნდა აღვნიშნოთ, რომ სამხრეთ კავკასიის რესპუბლიკაში ამ ცვლილებების მიმართ ძლიერი წინააღმდეგობა არ არსებობს და სომხები აგრძელებენ დასავლეთისკენ მიბრუნებას, ხშირად საკუთარი ეროვნული ინტერესების საზიანოდ. კონკრეტული მაგალითია ერევნის დისტანცირება უსაფრთხოების საბჭოსთან თანამშრომლობისგან“, - თქვა მან.
სომხეთის პარლამენტის თავმჯდომარე, ალენ სიმონიანმა მკაცრად უპასუხა რუსეთის მიერ ქვეყნის შიდა საქმეებში ჩარევის მცდელობებს. მან ისაუბრა ქვეყანაში რუსული ტელეარხების მაუწყებლობის შეჩერების შესაძლებლობაზე.
„ვფიქრობ, ძალიან სერიოზულად უნდა დავიწყოთ სომხეთში რუსული ტელეარხების მაუწყებლობის შეჩერების საკითხის განხილვა. ეს აზიანებს სომხურ-რუსულ ურთიერთობებს“, - აღნიშნა სიმონიანმა. მან რუს წამყვანებს „დეგენერატები“ უწოდა, რომლებიც უარყოფითად მოქმედებენ სომხურ-რუსულ ურთიერთობებზე და ამწვავებენ ატმოსფეროს.
როგორც ჩანს, რუსეთმა, სამხრეთ კავკასიიდან სამუდამოდ გაძევების საფრთხის განცდით, თავდასხმის ყველა სცენარი წამოიწყო.