ცნობილი ამბავია, რომ ნებისმიერი ქვეყნისთვის შემოსავლებისა და გავლენების მომტანი ეკონომიკური პროექტის განხორციელებას სახელმწიფო-ბიუროკრატიული აპარატის გამართული საქმიანობა და გამჭვირვალე ბიზნესგარემოს შექმნის პოლიტიკრი ნება სჭირდება. წესით, ამ ელემენტარული “წესის” დამკვიდრებას უნდა ცდილობდეს საქართველოს დღევანდელი ხელისუფლება, თუ მას მართლაც სურს საქართველო რეგიონალურ ლიდერად აქციოს სავაჭრო-საფინანსო საქმიანობაში, ანუ სინგაპურიზაციის ელემენტები შემოიტანოს.

თუმცა, აქ საკითხავი ისაა, რამდენად შესძლებს სააკაშვილის ხელისუფლება ამ ყველაფრის გაკეთებას და სწორად წარმართული საქმიანობის შემთხვევაში, რამდენად მისცემს მას გეომეზობელი ამის განხორციელების საშუალებას.

ვაგრძელებთ ინტერვიუს ექსპერტ ვანო მაჭავარიანთან იმის თაობაზე, დაანებებს თუ არა ხელისუფლება ბიზნესებში “ცხვირის ჩაყოფის” პოლიტიკას თავს და რამდენად საშიშია რუსეთისთვის სააკაშვილის მესიჯი სინგაპურიზაციის შესახებ...

თქვენ რამდენად წარმოგიდგენიათ, რომ დღევანდელმა ხელისუფლებამ “ცხვირი არ ჩაყოს” სხვის ბიზნესში?

-ხელისუფლების ცხვირის ჩაყოფა, როგორც ასეთი, მინიმალური უნდა იყოს, რომ უცხოური კომპანია საქართველოში ინვესტიციების ჩადებით დაინტერესდეს, ანდა მსგავსი ტიპის საქმიანობა წარმართოს, რაც სინგაპურში ხორციელდება. რა თქმა უნდა, სინგაპურის მასშტაბებს ჩვენ ვერ მივაღწევთ, მაგრამ მსგავს ქმედებაზე შეიძლება საუბარი. ეს სავაჭრო-ეკონომიკური საქმიანობა რეგიონზე უნდა იყოს ორიენტირებული და არა -მხოლოდ საქართველოზე.

აქ უკვე ჩვენ საქმე უნდა გვქონდეს იმ ძალიან ეფექტურ სახელმწიფო-ბიუროკრატიულ აპარატთან, რომელსაც ძალიან მაღალი კომპეტენციის დონე აქვს. რომელმაც იცის, რა ნიშნავს კერძო ბიზნესი, სახელმწიფოს როლი, კანონები და ამ ყველაფრის სინთეზს აკეთებს ზუსტად იმისთვის, რომ ბიზნესმა თავი იგრძნოს მისაღებ გარემოში.

ამას ძალიან დიდი ხანია ითხოვს ქართული საზოგადოება, მაგრამ ჯანსაღი ბიზნესგარემო, ჯერჯერობით, არსად ჩანს. როგორია დემოკრატიის ხარისხი სინგაპურში, ანუ პატარა ქვეყანაში, რომელმაც მიაღწია ამხელა ეკონომიკურ წარმატებას?

-იცით, რა ეს ძალიან ჩაკეტილი საზოგადოებაა, აზიური ქვეყანაა. ნებისმიერი სპეციალისტი, რომელსაც ჰქონდა შეხება პოლიტიკურ მეცნიერებასთან, გეტყვით, რომ საქართველოს შედარება პირდაპირ სინგაპურთან შეუძლებელია.

ვერც შევადარებთ, თუნდაც იმიტომ, რომ იქ აზიური მენტალიტეტია და იმ საზოგადოებისთვის დემოკრატიის არქონა ისეთივე მწვავე პრობლემა არ არის, როგორც ქართველებისთვის, მაგრამ აქ საუბარია, რამდენად ეფექტურად მოერგება ეს მოდელი ჩვენს ქვეყანას და რა ქვენა აზრები იმალება ამ პროცესის მიღმა...

-ხო, ასეა, ვერ შევადარებთ. კულტურული და ისტორიული განვითარების სხვადასხვა გზა განვლო ორივე ქვეყანამ. ამიტომ, როცა ვლაპარაკობთ სინგაპურიზაციაზე, ჩემი აზრით, ამ დროს საუბარია სინგაპურის ეკონომიკური მოდელის გადმოტანაზე, რითაც ქვეყანას დამატებითი ფინანსები და რესურსები გაუჩნდება. რაც შეეხება სინგაპურის პოლიტიკურ მოდელს, მე არ მგონია, რომ ეს იყოს დღევანდელი მთავრობის მიზანი. ჩვენთან ამის განხორციელება წარმოუდგენელია, რადგან მაინც ევროპული ორიენტაციის ქვეყანა ვართ.

კიდევ ერთხელ ვიმეორებ, აქ საუბარია სინგაპურის ეკონომიკური მოდელის შემოტანაზე, მაგრამ რამდენად ეფექტურად გაკეთდება კომპეტენტური, თანამედროვე სახელმწიფო ბიურკრატიული აპარატის არარსებობის პირობებში, საკითხავი სწორედ ესაა. ბიუროკრატიული აპარატის რეფორმირება თანამედროვე ევროპული სტანდარტებით უნდა ხდებოდეს, თუ ჩვენს მთავრობას მართლაც აქვს განზრახვა, რომ სინგაპურის ეკონომიკური მოდელის ნაწილი შემოიტანოს აქ.

ძალიან მნიშვნელოვანია, ვინ უზრუნველყოფს მის დანერგვას შემდგომში? ამას ერთი ადამიანი ხომ ვერ უზრუნველყოფს? ამ ბიზნესებთან ყოველდღიური რეგულაციებისა და ურთიერთობების თვალსაზრისით ძალიან მნიშვნელოვანია, რომ ეფექტური სახელმწიფო აპარატი ფუნქციონირებდეს, რომელსაც ძალუძს, პროცესი მაღალ დონეზე წარმართოს, ყოველგვარი ზედმეტი ჩარევის გარეშე.

მარტივად ვიტყვი, ის, თუ საქართველომ შეძლო მთელი რიგი სამინისტროების ასეთი რადიკალური ცვლილება, როგორიცაა შინგან საქმეთა სამინისტრო, იუსტიციის სამინისტრო და სახელმწიფო ფუნქციონირებს იმ მოდელით, რაც აღმოსავლეთ ევროპის ქვეყნებში ითვლება წარმატებულად, მათ შორის დასავლეთ ევროპაშიც, ე.ი სახელმწიფომ თუ მოინდომა, მას ამის რესურსი აქვს. თუმცა ამისთვის საჭიროა პოლიტიკური ნება არსებობდეს.

როცა სინგაპურიზაციის ელემენტების შემოღებაზეა საუბარი სახელმწიფო აპარატის საქმიანობა უნდა გახდეს ეფექტური ქვეყნის დოვლათის შექმნის პროცესში.

ვანო მერაბიშვილის გაპრემიერებას დაველოდოთ მაშინ და ყველგან ის ვანო გვყავდეს, ისე, რომ აღარც ვიფიქროთ მისი დინასტიის ხელისუფლებიდან წასვლაზე..

-აქ დინასტიაზე კი არა, თუ რეალურად შევხედავთ, საუბარია, პოლიტიკურ ჯგუფზე, რომელმაც დაამტკიცა, რომ სხვას სჯობს, სხვადასხვა ხრიკებით, თუ სხვადასხვა რაღაცეებით, მათ შორის - ხელისუფლების შენარჩუნება-გახანგრძლივების თვალსაზრისითაც კი. რა თქმა უნდა, ეს საქართველოს პირობებში მუდმივი არ არის.

თუმცა, ამ გუნდმა, ვინც სინგაპურიზაციის დეკლარირება მოახდინა, გამოიარა 7 ნოემბერი, გამოიარა 2008 წლის აგვისტოს ომი, დიდია მასზე ამერიკა-დასავლეთის ზეწოლა, რათა მედია სახელმწიფო ზეწოლისგან გაათავისუფლოს, სასამართლო გახადოს დამოუკიდებელი, შექმნას ნორმალური ბიზნესგარემო.. როგორ ფიქრობთ ამხელა პროექტის (სავაჭრო-საფინანსო საკითხებში რეგიონალური ლიდერის როლის საკუთარ თავზე აღება) განხორციელებაში მას უცხო ქვეყნები ენდობიან?

-მე ამას ცოტა სხვანაირად ვუყურებ. პრობლემები, რა თქმა უნდა, არსებობს, ამის შესახებ ყველა ცალსახად ლაპარაკობს და ყველა ხედავს, მაგრამ აქ სხვა რამეზეა საუბარი. საქმე უფრო სუფთა საგარეო პოლიტიკური რაკურსების გადახედვასთან გვაქვს. გეოპოლიტიკური ვითარებიდან გამომდინარე, ბრმა უნდა იყო, ვერ დაინახო, რომ რუსეთის ფაქტორი გაიზარდა, ირანთან მიმართებაში რაც ხდება, ყველა ამჩნევს, თურქეთის დამოკიდებულება იცვლება ევროპა-ამერიკის მიმართ და ამერიკის დამოკიდებულებაც ჩვენი რეგიონის მიმართ განსხვავებულია - შემცირდა ინტერესი.

საქართველოს როგორც გეოპოლიტიკური მოთამაშიც როლის შემცირება აიძულებს ნებისმიერ მთავრობას, მათ შორის ამ მთავრობასაც, რომ საგარეო პოლიტიკის ასპექტები გადაიტანოს მაქსიმალურად ეკონომიკურ ურთიერთობებზე. სინგაპურიზაციის მოდელი შემოთავაზება ერთ-ერთი მანიშნებელია გარე სამყაროსთვის - ჩვენ ვცვლით ქვეყნის გეოპოლიტიკურ როლს.

ანუ, რაც იყო ადრე, აშშ-ის წინა ადმინისტრაციის დროს, საქართველოს როლი: გეოსამხედრო, გეოენერგეტიკული თუ გეოპოლიტიკური თვალსაზრისით, ამ ეტაპზე იცვლება. ეს ხდება ზუსტად იმ მოთხოვნებიდან გამომდინარე, რაც მოდის მსოფლიო ქვეყნებისა და ამერიკის ახალი ადმინისტრაციიდან. ეს არის საქართველოს იდეა, რომელიც გაჩნდა მაღალი დონის შეხვედრების შემდეგ.

საგარეო პოლიტიკაში მუდმივად არის რაღაცა სიგნალი და არ არის აუცილებელი, პირადპირ ითქვას ყველაფერი პარტნიორების მხრიდან.

შესაბამისად, საქართველო უკვე მაქსიმალურად ცდილობს, რომ თავისი რეგიონალური როლი ითამაშოს ეკონომიკურ სტაბილურობასა და საქმიანობაში.

დღევანდელი მსოფლიოსთვის ყველაზე მნიშვნელოვანია საქართველოში სტაბილური ვითარება იყოს, რაც რეგიონში სტაბილურობის შენარჩუნების წინაპირობააა, მათ შორის - რუსეთთან გარკვეული ბერკეტების შესანარჩუნებლად. დღევანდელი ხელისუფლება ამას ხვდება და ზუსტად ამ პირობებს ერგება. დემოკრატია იქნება ჩვენი ქვეყნისთვის მინიმალური მოთხოვნა, მაქსიმალური კი ის, რომ საქართველომ რეგიონში არა სამხედრო, არამედ ეკონომიკური ურთიერთობების თვალსაზრისით ითამაშოს თავისი გეოპოლიტიკური როლი. 

ანუ თავად ხელისუფლება აღიარებს, რომ მისი წინა გეპოლიტიკური კურსი არ იყო სწორი და შედეგის მომტანი. ეკონომიკური როლი ბევრად უფრო მომგებიანია პატარა ქვეყნისთვის, ვიდრე სამხედრო, მაგრამ რამდენად შეეგუება რუსეთი საქართველოს ეკონომიკურ გაძლიერებას?

-თქვენ მშვენივრად ხვდებით, რომ ეს თემა არ დაიბადა ასე ჰაერზე და კონკრეტული ანალიზის საფუძველია, რომლის შედეგადაც საქრთველოს ხელისუფლება მიხვდა, რომ დასავლეთელი და აღმოსავლეთელი პარტნიორები საქართველოსგან უფრო მეტად ითხოვენ ზუსტად ამ ეკონომიკური როლი შესრულებას, ვიდრე სამხედრო-პოლიტიკური როლის შესრულებას.

რუსეთისთვის ეს საინტერესოა, მაგრამ ეს ქვეყანა იმდენად არარაციონალურია საქართველოსთან მიმართებაში, რთულია მისი ქმედებების პროგნოზირება. რუსეთმა რომ იცოდეს საქართველომ ვერ შეძლებს დასავლელი და აღმოსავლელი პარტნიორების მოზიდვას, მისთვის ეს ყველაფერი ფუჭი საუბარი იქნებოდა.

რა თქმა უნდა, რუსეთი დაელოდება რამდენად მოახერხებს საქართველოს ხელისუფლების სინგაპურიზაციაზე საუბარი გადაიყვანოს რეალურ ქმედებაში, ანუ საქრთველოს მისცეს რეგიონში სავაჭრო და ფინანსური ცენტრის ფუნქცია და შესაბამისად იმოქმედებს. ამ ეტაპზე, სამწუხაროდ, რუსეთის ინტერესები ძალიან პრიმიტიულია, რომ საქართველო იყოს წარუმატებელი, ეკონომიკურად და პოლიტიკურად დეპრესიული ქვეყანა და შეძლოს იმ სიტუაციის შენარჩუნება, რომელიც შეიქმნა აგვისტოს ომის შემდეგ ჩვენს გარშემო.

რამდენად შეძლებს ხელისუფლება, განახორციელოს ეს ყევლაფერი, იმ პირობებში, რა პირობებში დღეს არის ეკონომიკის, საგარეო საქმეთა თუ სხვა სამინისტროები, რომელთაAუშუალო დაქვემდებარებაშია ეს პროცესები, რთული სათქმელია.

ჩვენს პირობებში ეს პროცესი იმ თვალსაზრისითაც იქნება რთულად განსახორციელებელი, რომ ყველა იფიქრებს სააკაშვილის გუნდი მართლაც 2033 წლამდე აპირებს ამ ქვეყნის მართვას, როგორც სინგაპურის მმართველი პარტია აკეთებს ამას 50 წელი.

-ღმერთმა იცის, რა მოხდება, მაგრამ როცა განცხადება კეთდება საქართველოს სინგაპურიზაციაზე, იგულისხმება ეკონომიკის და არა საქართველოს საზოგადოების სინგაპურიზაცია. დარწმუნებული ვარ, ქვეყნის დღევანდელ ხელისუფლებას კარგად აქვს გაცნობიერებული, რომ საქართველოს მოსახლეობის სინგაპურიზაცია ვერ მოხერხდება. ეს მიდგომა არც აქვთ და ვერც ექნებათ, რადგან საუბარია საქართველოზე და ეს ყველამ კარგად იცის...