„მაღალკვალიფიციური კონსტიტუციონალისტები ქმნიან რაღაც დოკუმენტს, მაგრამ იქნება ეს მოქალაქეების თანაცხოვრების დოკუმენტი?!“, - ასეთია პრეზიდენტის პოზიცია, იმ სახელმწიფო საკონსტიტუციო კომისიის მუშაობასთან დაკავშირებით, რომელსაც პარლამენტის თავმჯდომარე ხელმძღვანელობს. შესაბამისად, „მეტი სიცხადისთვის“ პრეზიდენტის სასახლეში კამპანიის „კონსტიტუცია ყველასია“ პრეზენტაცია გაიმართა. კამპანიის მიზანია კონსტიტუციის შექმნის პროცესში ხალხის ჩართულობა და მოქალაქეთა მონაწილეობის წახალისება მთელ საქართველოში, ასევე კონსტიტუციური ღირებულების შესახებ საზოგადოებაში ცნობიერების ამაღლება.

როგორ და რა ჯგუფთან ერთად აპირებს პრეზიდენტი საზოგადოების ცნობიერების ამაღლებას? ამ საკითხთან დაკავშირებით for.ge ანალიტიკოს დავით ზარდიაშვილს ესაუბრა.

პრეზიდენტს მიაჩნია, რომ საკონსტიტუციო კომისიაში ამ ეტაპზე წარმოდგენილი არ არის საზოგადოების აზრი და ამ მოტივით ქმნის ცალკე კომისიას, რომელსაც იურიდიული ძალა არ ექნება და ეს პრეზიდენტმაც იცის. ჩნდება კითხვა, თუკი კომისიას იურიდიული ძალა არ აქვს, მაშინ რაზე მსჯელობს პრეზიდენტი?

დავით ზარდიაშვილი: მარგველაშვილს ინიციატივის აღება და ხალხში გასვლა უნდა, მაგრამ კონსტიტუციის პროექტი აქ რა შუაშია? თუ საკუთარი პროექტის დაწერას არ აპირებს, მაშინ რომელ პროექტს მიიტანს ხალხთან? იძახის, რომ უნდა გავიდე და ხალთან უნდა ვისაუბროო, რაზე უნდა ისაუბროს ამ ხალხთან, ეს არის გაუგებარი. თუ რამე სათქმელი აქვს კონსტიტუციასთან დაკავშირებით, ერთადერთი გზა არის, მონაწილეობა მიიღოს კომისიაში.

წარმოიდგინეთ, რომ ჯერ არავითარი პროექტი არ არსებობს და ამ დროს პრეზიდენტი ამბობს, რომ ხალხში გასვლას ვიწყებო. როგორც ჩანს, მოსახლეობასთან ილაპარაკებს იმაზე, რომ პროექტი, რომელიც კომისიაში მუშავდება, არ არის კარგი და ამ გზით ოპოზიციური განწყობა ჩაუნერგოს ხალხს, განსაკუთრებით პრეზიდენტის სტატუსთან დაკავშირებით, რომელიც პირადად მისთვის არის მიუღებელი.

რამდენად მოდის ერთმანეთთან წინააღმდეგობაში მარგველაშვილის განცხადებები, როდესაც ერთ შემთხვევაში ამბობს, რომ კონსტიტუციის ფუნდამენტური გადახედვა მიმდინარეობს, ყველა მოქალაქის და ყველა ინტერესჯგუფის სრული თანხვერდა უნდა იყოს, მაგრამ მეორე მხრივ მონაწილოებას არ ღებულობს საკონსტიტუციო კომისიაში?

- რასაკვირველია წინააღმდეგობრივია მისი განცხადებები. კი ბატონო, ყველას აქვს უფლება ხალხში გავიდეს და თავისი აზრები გამოთქვას, მაგრამ ამ შემთხვევაში საკონსტიტუციო პროცესი, რომ სწორად წარიმართოს, ამისთვის არსებობს კომისია. შეიძლება ვიღაცამ მოინდომოს ალტერნატიული პროექტის შექმნა და ეს მისი უფლებაა და როგორც უნდა ისე მოიქცეს, მაგრამ ამ შემთხვევაში იცით როგორი სურათი იქმნება, ვინც უკმაყოფილოა ამ საკონსტიტუციო პროცესით, არ მოსწონს ის იდეა, რაც კომისიაზე განიხილება, აი, ამ ჯგუფის შეკრება ხდება მარგველაშვილის გარშემო.

მოქმედი კონსტიტუციით პრეზიდენტი ფორმალური ფიგურაა, რომელსაც ცერემონიალური დანიშნულება აქვს. მაგალითად, როდესაც უმრავლესობა შეარჩევს პრემიერ-მინისტრის კანდიდატურას, ამ კანდიდატურას მოკიდოს ხელი და წარუდგინოს პარლამენტს, ამით შემოიფარგლება მარგველაშვილის ფუნქცია. ამიტომ, ცდილობს თავისთვის რაღაცა ფუნქცია გამოინახოს. ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ უკამყოფილო არასამთავრობო სექტორის და ოპოზიციურად განწყობილი პარტიების ლიდერის თამაშს იწყებს მაგრველაშვილი.

ანუ, ცდილობს პოლიტიკური ფუნქცია მოიგონოს თავისთვის და ამიტომ ქმნის ალტერნატიულ კომისიას?

- რა თქმა უნდა, მაგრამ რეალური გავლენა ამ საკონსტიტუციო პროცესზე არ ექნება, გარდა ერთი შანსისა, თუ რაიმე აქვს სათქმელი, ან თუ აქვს რამე იდეა, შეუძლია მონაწილეობა მიიღოს საკონსტიტუციო კომისიაში და ჩაერთოს ამ პროცესში. პრობლემა შექმნა იმან, რომ მარგველაშვილს უნდოდა ამ კომისიის თანათავმჯდომარეობა. რასაკვირევლია, ეს არასწორი იყო და მიანიშნეს კიდევაც, რომ საკანონმდებლო ორგანო არის პარლამენტი და პარლამენტის ეგიდით იქმნება ეს კომისია. აქედან გამომდინარე განაწყენდა პრეზიდენტი და თავისი პროცესის შექმნას ცდილობს.

მაგრამ ეს რა შინაარსის პროცესია ბატონო დავით?

- არ ვიცი. რასაკვირველია, კონსტიტუცია სახალხო საქმეა და ყველას აქვს მონაწილეობის უფლება.

როგორ ფიქრობთ, ოპოზიციური აზრის მობილიზებას ცდილობს პრეზიდენტი მის გარშემო და ამ პროცესით დაიწყო წინასაარჩევნო კამპანია?

- კი ბატონო, ცდილობს, რომ ხალხში გავიდეს და რაღაცნაირად ხალხში მოახდინოს ხელისუფლებისადმი უკამყოფილო ადამიანების კონსოლიდირება. ადამიანებისა, რომელთაც არ მოსწონთ საკონსტიტუციო პროცესი, რომლებიც „რუსთავი 2“-ის დამცველები არიან, ამ ჯგუფის მობილიზიება ხდება. რასაკვირველია, ცოტა უცნაურიც არის, როდესაც პრეზიდენტი და თუნდაც ფორმალური პრეზიდენტი იქცევა როგორც ენჯეოშნიკი და ერთგვარ ლიდერად ყალიბდება.

ანუ, ცდილობს უკმაყოფილო არასამთავრობოთა ლიდერის პოზიცია მოირგოს და ამას ემსახურება ასეთი ალტერნატიული პროცესი შექმნა?

- უნდა თუ არა პრეზიდენტს, რა თქმა უნდა, ის ურტყამს საკონსტიტუციო კომისიის ავტორიტეტს და ამისთვის გამოყენებული იქნება ყველა უკმაყოფილო ძალა. ეს არის ლიბერალისტური ძალების ნაღები და ამისგან ცდილობს ახალი ალტენატიული ძალის გაჩენას. მარგველაშვილი იყენებს ფრაზეოლოგიას, რომ ეს უნდა იყოს ღია და გახსნილი პროცესი. მართალია, ასეც უნდა იყოს, მაგრამ ვინმემ დახურა ეს პროცესი? ან ვინმემ უთხრა მარგველაშვილს არ მიიღო მონაწილეობაო? ან ვინმემ თქვა, სახალხო განხილვები არ იქნებაო, თუ რა ხდება? ამიტომ ვერ გავიგე რა უნდა მარგველშვილს. ვინც უკმაყოფილოა არა მარტო მთავრობით, არამედ ამ კონსტიტუციური პროცესით და ვისაც იქ კომისიაზე სათქმელი არაფერი აქვს, პრეზიდენტთან მოვა.

ჯგუფი, რომელიც მივიდა პრეზიდენტის სასახლეში, ეს არის პოლიტიკური ძალები, რომელთაც პულსიც არ ესინჯებათ, იგივე არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც არ სარგებლობს რეიტინგით და „ნაციონალური მოძრაობა“, ამ ჯგუფის გარშემო მარგველაშვილი შეძლებს მოსახლეობის კონსოლიდირებას?

- რა თქმა უნდა ვერ შეძლებს იმიტომ, რომ მას ნდობის დეფიციტი აქვს. ძალიან ცოტაა ხალხი, რომელიც მაგრველაშვილს უფრო მეტად ენდობა, ვიდრე პარლამენტს, თუ მთავრობას. პოლიტიკური კრიზისის ნიშნები ქვეყანაში არ არის. ამიტომ ცდილობს მარგველაშვილი უკამყოფილი ჯგუფის კონსოლიდირებას. გამაოგნებელი რამ მოხდა, იგივე მოსმენების კანონთან დაკავშირებით, თქვეს, რომ სტრასბურგში გავასაჩივრებთო. სტრაბურგი უცნაურ დატვირთვას იღებს ქართულ პოლიტიკაში და ეს კიდევ ერთი საფრთხე არის.

წარმოიდგნეთ, რომ უზენაეს სასამართლოს არ ვენდობით, კარგით არ ვენდობით, მაგრამ პარლამენტსაც არ ვენდობით? რა ქვეყანას ვაშენებთ მაშინ? რაღაცა ენჯეოს ვქნით, რომელიც სტრასბურგის ფილიალია, თუ სახელწიფო ვიქნებით, სადაც სასამართლოს თავისი ფუნქცია აქვს და საკანონმდებლო ორგანოს თავისი?! თუ სახელმწიფო ინსტიტუტების მიმართ ასე ვარყევთ ნდობას, მაშინ გაუგებარი ხდება, საერთოდ რა სახელმწიფოს ვაშენებთ. ამ პროცესებში რომ პრეზიდენტი მონაწილეობს, ეს არის ძალიან უცნაური.

დავუბრუნდეთ საკონსტიტუციო პროცესს, მარგველაშვილის ეს გადაწყვეტილება ნდობას არყევს ამ საკონსუტუციო კომისიის მიმართ. ის იძახის, რომ იმ კომისიაში ყველაფერი არ არის, ამიტომ მე უფრო გახსნილ პროცესს ვიწყებ ამისთვისო. ძალიან ცუდი იქნება, თუ შესუსტდა ნდობა იგივე პარლამენტის და საკონსტიტუციო კომისიის მიმართ, ასეთ ვითარებაში სახელმწიფოს მიმართ ნდობა იკარგება. იმიტომ ვამბობ, რომ თითქოს პრეზიდენტი დიდი არასამთავრობო ორგანიზაციის წარმომადგენელია. არასამთავროების ფუნქცია არის მუდმივად ოპონირებაში იყვნენ ხელისუფლებასთან, ამ პოზიციას იზიარებს მარგველაშვილი.

„კონსტიტუცია ყველასია“ - სახელწოდებით დაიწყო პრეზიდენტმა სახალხო კამპანია. არავის უთქვამს, რომ კონსტიტუცია არის მარტო „ქართული ოცნების“. ბატონო დავით, რა დგას ამ ზოგადი ფრაზეოლოგიის უკან სინამდვილეში?

- კონსტიტუციის ქუჩში წერა შეუძლებელია. ასეთი რამე არ ხდება. ხალხში გახვიდე და ხალხთან ერთად დაწერო კონსტიტუცია, ეს არის აბსურდი. ვილაპარაკოთ კონკრეტულად და კონკრეტული პროექტის შესახებ, მაგრამ როცა ეს პროექტი არ არსებობს და ასეთი მიზანიც არ დაუსახავს მარგველაშვილს - მოდით, ალტერნატიული პროექტი შევქნათო... შეიძლება შემდგომი ნაბიჯია, არ ვიცი.

შეიძლება ის ადამიანები, რომლებიც არ ენდობიან კომისიას, ისინი ცდილობენ ალტერნატიული პროქტის შექმნას. მთავარია, რომ შევთანხმდეთ ერთ პროექტზე, რომელსაც ახლა საკონსტიტუციო კომისია ამუშავებს. თუ ბევრი პროექტები იქნება, მაშინ უფრო გართულდება ეს პროცესი. ამიტომ, ვისაც რამე აქვს სათქმელი, უნდა კეთილი ინებოს და მივიდეს იმ კომისიაში და თქვას თავისი მოსაზრება. რაღაცა ალტერნატიული გზის ძიება, ეს არის არასწორი.

ამბობთ, რომ გათვლილია ლიდერობისთვის, რამდენად შეძლებს ამ ჯგუფთან ერთად ლიდერობას მარგველაშვილი?

- ის იყენებს თავის ამჟამინდელ მდგომარეობას და როგორც ჩანს, საკუთარ თავს ხედავს ქართულ პოლიტიკაში. ჯერ ერთი, პრეზიდენტის ფუნქციები დღეს ისეთია, რომ ნაკლებად შეიძლება წარმოვიდგინოთ როგორც მოქმედი პოლიტიკოსი. 2010 წლის მერე ფუნქციონალური ფიგურაა, რომელსაც წარმომადგენლობითი ფუნქციები აქვს. სახელმწიფოს ფორმალური მეთაურია, რეალური ფუნქციების გარეშე. როგორც წესი, საპარლამენტო რესპუბლიკაში მოქმედი პოლიტიკოსები ასეთ თანამდებობაზე არ მიდიან.

იგივე „რუსთავი 2“-ის საქმე ავიღოთ, როდესაც პრეზიდენტი გამოდის მხარედ და უზენაეს სასამართლოს არ ენდობა, თავისთავად ეს არის უმძიმესი მოვლენა. რასაკვირველია, სასამართლო ხელისუფლებაში არის პრობლემები, მაგრამ ასე რადიკალურად დააყენო სასამართლოს ნდობის საკითხი და თან ქვეყნის პრეზიდენტი იყო, ეს თავისათავად არის ძალიან უცნაური. იგივეს აკეთებს ახლა საკონსტიტუციო კომისიის მიმართ, ეჭვის ქვეშ აყენებს ამ პროცესს და იწყებს სხვა პროცესს.

როდესაც საკუთარი ინსტიტუტების მიმართ არ გაქვს ნდობა და მით უმეტეს პრეზიდენტს, ეს არის უცნაური და ამ ქვეყნის დიდი პრობლემა. ვინც კი უკმაყოფილოა რაღაცა პროცესებით, ყველა ცდილობს, რომ სტრასბურგი შემოიყვანოს ჩვენს პოლიტიკაში. თუ საკუთარ ინსტიტუტებს არ ენდობი, მაშინ სტრასბურგს როგორ ენდობი? გაუგებარი რამ არის.

როგორ ფიქრობთ, რა იქნება ამ პროცესის ფინალი?

- ასეთ ვითარებაში, ხელისუფლება არ უნდა ტოვებდეს სივრცეს ასეთი მოთამაშეებისათვის. ჩვენ საპარლამენტო რესპუბლიკა ვართ და ყველა პოლიტიკური პროცესი უნდა მიდიოდეს პარლამენტში და იქ უნდა მთავრდებოდეს. პოლიტიკის ადგილი არის პარლამენტში. ეჭვის ქვეშ დააყენო ინსტიტუციები, მათ შორის სასამართლო, საკანონმდებლო ხელისუფლება, საკონსტიტუციო კომისია და ირბინო სტრასბურგში, მაშინ ეს ქვეყანა კი არა, ერთი დიდი ენჯეო იქნება და ისეთი შთაბეჭდილება რჩება, რომ აქითკენ მიდის საქმე.

აღარ მოგვწონს სახელმწიფო და გვირჩევნია ვიყოთ ერთი დიდი არასამთავრობო ორგანიზაცია, რომელიც ორიენტირებული იქნება დასავლურ ღირებულებებზე და სტრასბურგზე! პოლიტიკაში ამას რა გაგრძელება ექნება, ვერ გეტყვით, არ ვიცი. რაც უფრო მეტი საფრთხე იქმნება ქვეყანაში, მით უფრო იზრდება ხელისუფლების პასუხისმგებლობის საკითხი. მრჩება შთაბეჭდილება, რომ ხელისუფლება ვეღარ მართავს მოვლენებს, პირიქით - მოვლენები მართავენ ამ ხელისუფლებას. ამ პროცესში კი, მარაგველაშვილი ღიად არ აცხადებს, რომ პოლიტიკური ძალა არის, უფრო არასამთავრობო სექტორის როლს თამაშობს.