„შეიძლება მე არ მომწონდეს 27%-ანი „ნაციონალური მოძრაობის“  და 5%-ანი „პატრიოტთა ალიანსის“ ღირებულებები, მაგრამ თუ საქართველოს მოსახლეობა უჭერს მხარს, მაშინ უნდა იყვნენ წარმოდგენილი პარლამენტში იმ მოცულობით, რა მოცულობაც უჭერს მხარს“, – აცხადებს for.ge–სთან საუბრისას კონსტიტუციონალისტი კოტე ჩოკორაია, რომლის განცხადებით, კონსტიტუციას არ უნდა იღებდეს ერთი პარტია, არამედ, ერთად შეთანხმებით უნდა იღებდეს ყველა ძირითადი პოლიტიკური მოთამაშე.

for.ge კოტე ჩოკორაიას ესაუბრა.

ერთი პოლიტიკური ძალის ხელში საკონსტიტუციო უმრაველსობა არის საშიში - ასეთია სამოქალაქო სექტორის გზავნილი. რა საფუძველი აქვს შიშს, რომ შეიძლება „ქართული ოცნება“ ცუდად მოიქცეს?

კოტე ჩოკორაია: ნებისმიერი ასეთი ტიპის პოზიცია გამომდინარეობს იმ გამოცდილებიდან და იმ საფრთხეებიდან, რაც უახლოეს წარსულში არსებობდა საქართველოში. ამიტომ, რა თქმა უნდა, წინასწარ ამაზე აპელირება სწორია. ყველამ უნდა იცოდეს, რომ საკონსტიტუციო უმრაველესობა ორი რამის გამო არის ცუდი, პირველი – რაც არ უნდა კეთილი ზრახვებით და სწორი მოქმედებებით მოხდეს ნებისმიერი ცვლილება, მხოლოდ ერთი პოლიტიკური ძალის მიერ მიღებული გადაწყვეტილება ყოველთვის დააყენებს საზოგადოების დანარჩენ ნაწილს თამაშგარეთ მდგომარეობაში და გაუჩენს უკმაყოფილების გრძობას. კონსტიტუცია არის კონსესუალური დოკუმენტი. კონსტიტუციას არ უნდა იღებდეს ერთი პარტია, არამედ, ერთად შეთანხმებით უნდა იღებდეს ყველა ძირითადი პოლიტიკური მოთამაშე.

მეორე – რა თქმა უნდა, პრობლემა ის არის, რომ როგორც „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ მოირგო თავის თავზე კონსტიტუცია, ანალოგიურად შეიძლება გააკეთოს „ქართულმა ოცნებამ“.

მაგრამ ჩვენ ხომ არ ვიცით, რა ნაბიჯებს გადადგამს მმართველი გუნდი? მით უმეტეს, რომ კონსტიტუციის საკუთარ თავზე მორგების მცდელობა არ ჰქონა „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებას...

- ჩვენ ვლაპარაკობთ იმაზე რა საფრთხეები შეიძლება აღმოჩნდეს და წინასწარ ამიტომ ვლაპარაკობთ. მაგალითად, თავის დროზე, მთელი პოლიტიკური სპექტრი ამბობდა, რომ საარჩევნო სისტემა უნდა შეიცვალოს, იმიტომ, რომ მარაზმულია სააარჩევნო სისტემა, მაგრამ მაშინ ხელისუფლებამ არ შეცვალა საარჩევნო სისტემა. არ შეცვალა იმიტომ, რომ არ აწყობდა.

თუმცა, ძალაში რჩება საარჩევნო სისტემის შეცვლა...

- გასაგებია, მაგრამ იმ მომეტში არ შეცვალეს, იმიტომ, რომ არჩევნებისთვის სჭირდებოდათ. მომავალში შეცვლიან თუ არა, ეს არ ვიცით. თავის დროზე ხელისუფლებამ შექმნა საკონსტიტუციო კომისია, მაგრამ ხელისუფლების წევრები საერთოდ არ დადიოდნენ ამ კომისიის სხდომებზე. ბევრი სხვა მაგალითი შეიძლება დავასახელოთ, როდესაც თავისი ინტერესის საფუძველზე იყენებდა ხელისუფლება ძალაუფლებას.

როგორ ფიქრობთ, „ნაციონალური მოძრაობის“ მხრიდან საკონსტიტუციო უმრავლესობის თემაზე ხელოვნურად არ არის აწეული ვნებათაღელვა, მაშინ, როდესაც 2010 წელს „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ თავის თავს და პირადად მიხეილ სააკაშვილს მოარგო ეს დოკუმენტი. შესაბამისად, არ ფიქრობთ, რომ არსებული კონსტიტუცია შესაცვლელია?

- გეთანხმებით, რომ კონსტიტუცია შესაცვლელია, მაგრამ ის, რომ ერთი პარტია მოდის ხელისუფლებაში საკონსტიტუციო უმრავლესობით და ვაი-და განმეორდეს ის, რაც მანამდე მოხდა, ანუ ამ რისკებზეა ლაპარაკი. მაგრამ რაც შეეხება საკითხის პოლიტიკურ ნაწილს, შეიძლება „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ეს თემა თავის წინასაარჩევნო კამპანიად აქციოს, რომ „ქართული ოცენება“ საკონსტიტუციო უმრავლესობით არ მოვიდეს და ამიტომ მხარი ჩვენ დაგვიჭირეთო.

რა თქმა უნდა, ოპოზიციური პოლიტიკური ძალა ყოველთვის გამოიყენებს ამ საკითხს სათავისოდ. იმიტომ, რომ არჩევნებია და როგორც წესი, არჩევნებში ყველა აკეთებს იმას, რაც საკუთარ ინტერესებში შედის, რომ რაც შეიძლება მეტი ადამიანი გაიყვანონ პარლამენტში. ჩვენ მოქალაქეები ვლაპარაკობთ, რომ არის საფრთხეები და მოდით თავიდანვე ვილაპარაკოთ ამ საფრთხეებზე.

როდესაც საუბარია იმაზე, რომ არსებობს რეპრესიული სისტემის ჩამოყალიბების საფრთხე, კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ძაბირაძე აცხადებს, რომ თუ ხელისუფლება გადაწყვეტს რეპრესიული სისტემის ჩამოყალიბებას, ამას 76 მანდატითაც მშვენივრად მოახერხებს. 4 წლის განმავლობაში არ ჰქონია რეპრესიული სისტემის ჩამოყალიბების და ერთ კაცზე მორგებული სისტემის ამოქმედების სურვილი, დღეს რატომ უნდა გაუჩნდეს, ლოგიკა სად არის?

- რეპრესია ხომ არ არის მარტო ძალაუფლების უზურპაცია? რეპრესია შეუძლია განახორციელოს ისედაც და ასედაც. ისეთი სისტემა შექმნას, რომ ძალაუფლების მითვისება ამ მხრივ ხორციელდებოდეს. მარტივი ფორმულაა, არსებული საარჩევნო სისტემა რომელიც არ შეცვალა არც „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ და არც „ქართულმა ოცნებამ“, არის თუ არა ხელისუფლების მითვისება? - არის.

რატომ არის მითვისება?

- 48%-იან პოლიტიკურ პარტიას, რომელსაც მოსახლეობის ნახევარი არ უჭერს მხარს, გადაწყვეტილების მისაღებად სჭირდება სხვა პარტიების დახმარება, მაგრამ მას პარლამენტში შეჰყავს მინმუმ 75%, არის თუ არა ამ ფორმით ხელისუფლების მითვისება? - არის. საარჩევნო სისტემა არ ვარგა და შესაცვლელია, ასეთი რაღაცეები შეიძლება მოხდეს, რაც ჩვენ არ უნდა დავუშვათ.

4 წლის განმავლობაში „ქართულ ოცნებას“ ჰქონდა უმრავლესობა, მაგრამ ძალადობა არ ჰქონია არც ერთი მიმართულებით, მაშინ როდესაც მმართველობის 4 წლის თავზე „ნაციონალურ მოძრაობას“ ძალადობის უზარმაზარი გამოცდილება ჰქონდა, როგორიც არის საპროტესტო აქციების დაშლა, პოლიტიკური ანგარიშსწორება, მისგან დამოუკიდებელი ტელევიზიების დახურვა...

– რაც თქვენ ჩამოთვალეთ იგივე შეიძლება განმეორდეს. ეს უკვე შეფასებითი ნაწილია, შეიძლება ისეთი ძალადობა არ ხდება, შეიძლება იარაღით ადამიანს არავინ არ ადგას, მაგრამ კიდევ უფრო მეტმა ძალაუფლებამ ვიღაცეებს არ მისცეს საშუალება, რომ ისე გადაწყვიტოს, როგორც მას სურს, ამაზეა ლაპარაკი. მე არც პოლიტოლოგი ვარ და არც პოლიტიკოსი, რომ პარტიების საქმიანობა შევაფასო, ჩემთვის, როგორც იურისტისთვის მნიშვნელოვანია, რომ ასეთი ტიპის შანსები არ მივცეთ ხელისუფლებას.

ციხის ძალადობაც ასე მოხდა, შეიძლება ადამინი ოჯახში პოზიტიურია, მაგრამ იარაღს და ძალაუფლებას რომ მისცემ, მას თავში რა გადაუტრიალდება არავინ იცის. ჩემთვის ეს არის მთავარი და არა ის, კონკრეტული პარტია ჯობია, თუ არა. „ნაციონალური მოძრაობა“ ცუდად რომ იქცეოდა, სწორედ ამიტომ მინდა, რომ არავინ არ მოიქცეს ასე. ეს არის მთავარი.

აქედან გამომდინარე ჩნდება კითხვა – რა მიზანი აქვს „ნაციონალური მოძრაობის“ შიშს?

- „ნაციონალური მოძრაობის“ შიში შეიძლება საკუთარი ინეტერესიდან გამომდინარეობდეს, რომ მეტი დეპუტატი შეიყვანოს პარლამენტში და ამაზე შეიძლება ვიდავოთ, ან - არა. რაც შეეხება სამოქალაქო საზოგადოების ნაწილის შფოთს – მესმის მათი შფოთის, იმიტომ, რომ არსებობს წარსულის გამოცდილება. შესაბამისად, ამ გამოცდილების ფარგლებში საუბრობენ, რომ არ მოხდეს იგივე. ეს ქვეყანა მარტო პოლიტიკური პარტიების არ არის, ეს ქვეყანა ყველასია.

ამ სამოქალაქო საზოგადოებას არ ჰქონია პროტესტი, ან შიში მაშინ, როდესაც საკონსტიტუციო უმრავლესობას საკუთარი ინტერესებისთვის იყნებდა სააკაშვილი...

- არ ვიცი, ვის რატომ არ ჰქონდა ეს შიში მაშინ. დღეს ძალიან აქტიური კითხვაა – სად იყო 2012 წლამდე? რა მნიშვნელობა აქვს მანამდე სად იყო? დღეს დგას ეს პრობლემა და იმიტომ, რომ ვიღაცას მაშინ სხვა პოზიცია ჰოქნდა, დღეს აღარ თქვას? საზოგადოების ამ ნიშნით დაყოფა არ შეიძლება. 4 წლის, ან 8 წლის მერე მოვა ახალი ხელისუფლება და იგივეს გააკეთებს, იტყვის რატომ არ იღებდით ხმას „ქართული ოცნების“ დროსო და ვიტრიალოთ ამ ჩაკეტილ წრეში? ეს უნდა დავამთავროთ.

არავინ ამბობს იმას, რაც მთავარია – მოდით შევცვალოთ კონსტიტუციაში არსებული მარაზმი, როგორიც არის საარჩევნო სისტემა, რომელიც არ გვაძლევს საშუალებას მოსახლოების რეალური დამოკიდებულება ავსახოთ. შეიძლება მე არ მომწონდეს 27%-იანი „ნაციონალური მოძრაობის“ და 5%-იანი „პატრიოტთა ალიანსის“ ღირებულებები, მაგრამ თუ საქართველოს მოსახლეობა უჭერს მხარს, მაშინ უნდა იყვნენ წარმოდგენილი პარლამენტში იმ მოცულობით, რა მოცულობაც უჭერს მხარს. პარტიას, რომელაც 48%-ანი მხარდაჭერა აქვს პარლამენტში, შეჰყავს 117 დეპუტატი, მოდით ეს შევცალოთ. მთელი პოლიტიკური სპექტრი უჭერდა მხარს ამ სისტემის შეცვლას, მაგრამ არ შეცვალეს.