ზაალ ანჯაფარიძე ამბობს, რომ პოლიტიკური ადაპტაციის კუთხით „რესპუბლიკური პარტია“ ძალიან მოქნილია სხვადასხვა სიტუაციებისადმი, ამიტომ არ გამორიცხავს, რომ ისინი შეუერთდნენ ბურჭულაძის გაერთიანებას და შემდეგ ამას გამართლება მოუძებნონ. for.ge-სთან საუბრისას დამოუკიდებელი ექსპერტი აცხადებს, რომ ერთ-ერთი მიზეზი, რის გამოც ბურჭულაძის გარშემო გაერთიანება შედგა, გახლავთ ის რომ, ვაშაძის პარტიას და „გირჩს,“ ბარიერის გადალახვის პრობლემა აქვთ.

for.ge ზაალ ანჯაფარიძეს ესაუბრა.

„ნაციონალური მოძრაობა 2“ - ასე შეაფასა მმართველმა გუნდმა მოძრაობა „სახელმწიფო ხალხისთვის“, „გირჩის“, „ახალი მემარჯვენეების“ და „ახალი საქართველოს“ ერთ საარჩევნო პლატფორმაში გაერთიანება. როგორ ფიქრობთ, ამ გაერთიანებით მივიღეთ „ნაციონალური მოძრაობა 2“?

ზაალ ანჯაფარიძე: არის თუ არა ეს გაერთიანება ნაციონალური მოძრაობა 2, თუ 3 - ეს საპარლამენტო არჩევნების შემდეგ გამოჩნდება. ანუ, იმის მიხედვით, თუ როგორ მოიქცევა ეს გაერთიანება იმ შემთხვევაში, თუ პარლამენტში გავიდა. დღეს, ამის თქმა ძალიან რთულია. იმიტომ, რომ ექსპერტულად სიტუაცია ფასდება ობიექტური კრიტერიუმების მიხედვით. ობიექტური კრიტერიუმი იმის შეფასებისა, არის თუ არა ეს გაერთიანება „ნაციონალური მოძრაობა 2“, იქნება ის, თუ პარლამენტში მოხვედრის შემთხვევაში, „ნაციონალურ მოძრაობასთან“ ერთად შეკრავენ სიტუაციურ კავშირს, ან კოალიციას. ამ შემთხვევაში შეგვეძლება დავასკვნათ, რომ ეს პარტია არის „ნაციონალური მოძრაობა 2“.

დღეს, თუ მხოლოდ იმით ვიმსჯელებთ, რომ იქ არიან ნაცმოძრაობის ყოფილი წარმომადგენლები, ასევე „ახალი მემარჯვენეები“, რომლებიც შემჩნეული იყვნენ ნაცმოძრაობასთან თანამშრომლობაში, ამის ასე ცალსახად და ერთმნიშვნელოვნად მტკიცება რთულია.

ახალი გაერთიანების ლიდერები ამბობენ, რომ გამოკვეთილად დასავლურ ძალებს შორის შედგა პოლიტიკური კავშირი. ფიქრობთ, რომ ეს პარტიები რეალურად აფასებენ საკუტარ შანსებს, რომ არ აქვთ ბარიერის გადალახვის შანსი და ამიტომ შედგა ეს გაერთიანება, თუ ესაა გზავნილი დასავლეთისთვის?

- რა თქმა უნდა, ერთ-ერთი მიზეზი ისიც არის, რომ ვაშაძის პარტიას და „გირჩს“ აქვთ ბარიერის გადალახვის პრობლემა, მაგრამ მეორე მიზეზი შეიძლება იყოს სწორედ ის, რაც თქვენ ბრძანეთ. ანუ, ეს შეიძლება იყოს ერთგვარი გზავნილი დასავლეთისთვის, რომ პარლამენტში პრორუსული ძალების მოსვლის რეალური საფრთხეა და ამიტომ იქმნება პროდასავლური ძალების კოალიცია, რომელიც მხარდაჭერას საჭირობს.

სხვათა შორის, ამ დღეებში „ვაშინგტონ პოსტში“ გამოქვეყნდა ცნობილი ანალიტიკოსის არიელ კოენის სტატია, სადც წერს, რომ საქართველო არის დასავლეთის უმნიშვნელოვანესი პარტნიორი და მასთან მიმართებაში შეცდომა არ უნდა იქნეს დაშვებული. დარწმუნებული ვარ, რომ დასავლეთი, ისევე როგორც რუსეთი, ძალიან ყურადღებით აკვირდება წინასაარჩევნო კამპანიას და ელის რა შედეგები დადგება 8 ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებზე.

თქვენი აზრით, რომელი მათგანი იქნება პასიური და აქტიური დამკვირვებელი?

- ვფიქრობ, არც ერთი არ იქნება პასიური დამკვირვებელი. ორივეს სურს, რომ პარლამენტში წარმოდგენილი იყოს ის ძალა, რომელიც მისი დასაყრდენი და ინტერესების გამტარებელი იქნება. როგორც ჩანს, ეს კონიუნქტურა დაიჭირეს ამ პოლიტიკურმა ძალებმა და ახლა ცდილობენ საკუთარი თავის პოზიციონირებას, როგორც პროდასავლური ძალების გაერთიანება, რომლებიც, როგორც თავად ამბობენ, უპირისპირდებიან პრორუსული ძალების ხელისუფლებაში მოსვლის საფრხეს.

მაგრამ ამას მიიღებს ქართველი ამომრჩეველი?

- არა მგონია. შეიძლება ამან იმოქმედოს იმ ამომრჩეველზე, რომელიც ჩამოყალიბებულია თავის პროდასავლურ არჩევანში და ლიბერალურ ღირებულებებში, რომლებიც არც ერთ შემთხვევაში ხმას არ მისცემენ იმ ცნობილ პარტიებს, რომლებიც აცხადებენ, რომ საქართველომ უნდა გაატაროს რუსეთისადმი ზომიერი და ლოიალური პოლიტიკა. მაგრამ მგონია, რომ აქ სხვა პროცესიც არის, როგორც გითხარით, მათ სურთ საკუთარი თავის პოზიციონირება დასავლეთის წინაშე, როგორც პროდასავლური ძალა და ამით ცდილობენ გარკვეული დივიდენდების მოპოვებას.

ანუ, როგორც თქვენ ერთ-ერთი ინტერვიუში აღნიშნეთ, ოქტომბრის არჩევნებზე მოსახლეობას მოუწევს არჩევანის გაკეთება ღირებულებით, მსოფლმხედველურ და საგარეო-პოლიტიკურ ორიენტაციებს შორის...

- ვადასტურებ, რომ ნამდვილად ასე იქნება. ის, რომ მიდის პარტიების კონსოლიდაცია და კრისტალიზაცია, მათი საგარეო პოლიტიკური ორიენტაციების და ღირებულებათა სისტემის მიხედვით, ეს ცხადია.

ეს გაერთიანება არის ველი იმისა, რომ შეძლონ მმართველი ძალის დამარცხება, თუნდაც რეგიონებში, ამან შესაძლებელია გამოიწვიოს მეორე ტურის ალბათობა?

- მეორე ტურის ალბათობა დამოკიდებული იქნება იმაზე, ეს სამსუბიექტიანი გაერთიანება ვის დააყენებს მაჟორიტარ კანდიდატებად რეგიონებში და რამდენად ძლიერი იქნება ეს კანდიდატი. რამდენადაც შემიძლია ვიმსჯელო, მაინცდამაინც ცნობადი კანდიდატები ჯერჯერობით არ ჰყავთ, თუ არ ჩავთვლით რამდენიმე სახეს, რომელიც ჯერ კიდევ წინა ხელისუფლების დროიდან მოდის, თუნდაც იგივე კოტე კემულარია, რომელიც ბურჭულაძის პარტიიდან არის მაჟორიტარი კანდიდატი.

ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, ვის დააყენებენ და რამდენად შეძლებენ ისინი კონკურენციას სხვა კანდიდატებთან. პრინციპში, ჩვენი მაჟორიტარული არჩევნების თავისებურებიდან გამომდინარე, კონკურენცია იქნება ძირითადად იმაზე, თუ ვინ უფრო მეტს გაუკეთებს რეგიონს. მეეჭვება, რომ ამ სამეულმა ყველა მაჟორიტარულ ოლქში შეძლოს ძლიერი კანდიდატების დაყენება.

ეს გაერთიანება ამბობს, რომ გამოკვეთილად პროდასავლური ძალაა, თითქოს მოდური გახდა ქართულ პოლიტკურ ლექსიკონში ტერმინი - პროდასავლური ძალა. ფაქტია, რომ ამ ველზე ექსკლუზივის პრეტენზია აქვთ ასევე „რესპუბლიკურ პარტიას“ და „თავისუფალ დემოკრატებს“...

- არა მარტო თქვენს მიერ ჩამოთვლილ პარტიებს, არამედ ნაცმოძრაობასაც აქვს ამაზე პრეტენზია, რომ ის არის ექსკლუზიურად პროდასავლური ძალა. აქედან გამომდინარე, როდესაც ასპარეზზე გამოდის კიდევ ერთი ძალა, რომელსაც აქვს პრეტენზია იმაზე, რომ წაიღოს პროდასავლური ელექტორატის სეგმენტის ხმები, ეს ნიშნავს იმას, რომ ხმები დაიქსაქსება. შეიძლება მოხდეს ისეც რომ, იზარალონ ყველა იმ პარტიებმა, რომლებიც პროდასავლურად განწყობილი ამომრჩევლის სეგმენტზე არიან ორიენტირებულნი, იმიტომ, რომ რეალურად ეს სეგმენტი არც თუ ისე დიდია საქართველოში. ამიტომაც მხოლოდ ხმები შეიძლება არ აღმოჩნდეს საკმარისი იმისათვის, რომ პარტიებმა ბარიერი გადალახონ.

აქედან გამომდინარე გამორიცხვათ, რომ ახალ გაერთიანებაში აღმოჩნდეს „რესპუბლიკური პარტია“, რომელიც სოციოლოგიური კვლევით პრაქტიკულად ბარიერს მიღმა რჩება?

- ამ ეტაპზე რთულია ამის თქმა. პოლიტიკური ადაპტაციის კუთხით „რესპუბლიკური პარტია“ ძალიან მოქნილია სხვადასხვა სიტუაციებისადმი, ამიტომ სრულიადაც არ გამოვრიცხავ, რომ მათ ეს ნაბიჯი გადადგან და შემდეგ ამას გამართლება მოუძებნონ. სხვათა შორის, წავიკითხე რამდენიმე ექსპერტის მოსაზრება, სადაც ისინი თვლიან, რომ პაატა ბურჭულაძე იქნება ერთგვარი გამწევი ძალა და ჯერჯერობით ამ სამეულზე ვსაუბრობ. მაგრამ ისმის კითხვა, ამ გაერთიანების შემდეგ იქნება კი გამწევი ძალა ბურჭულაძე?!

სოციოლოგიური გამოკითხვების მიხედვით, მას ჰქონდა გარკვეული მხარდაჭერა და რეიტინგი, როცა წარმოდგენილი იყო საკუთარი პარტიის სახით, როგორც მისი პარტიის ლიდერი, მაგრამ როდესაც გაერთიანდა ამ პოლიტიკურ ძალებთან, რომლებიც საზოგადოების თავალში მაინც ასოცირებული არიან ნაცმოძრაობასთან, რამდენად შემატა ამან პოლიტიკური დივიდენდები პაატა ბურჭულაძეს, როგორც პოლიტიკურ ფიგურას და გამწევს ძალას?! მე ამას ცოტა არ იყოს, ეჭვის თვალით ვუყურებ. ვფიქრობ, რომ ამ გაერთიანებით მას დივიდენდები უფრო მოაკლდა, ვიდრე მოემატა.

ნაცმოძრაობასთან ასოცირებული პოლიტიკურ ძალებთან გაერთიანება გახდა მიზეზი იმისა, რომ ბურჭულაძის პარტია პრაქტიკულად იშლება?

- ეს კიდევ ცალკე საკითხია. რამდენადაც ვიცი, ზოგი წევრის მიერ პარტიის დატოვება მოხდა მანამდე, სანამ ეს გაერთიანება შედგებოდა. თუმცა, გაერთიანების შემდეგაც მოხდა პარტიიდან ხალხის გადინება. ვიღაცეებისთვის ეს აღმოჩნდა მიუღებელი ნაბიჯი და არ გამოვრიცხავ, რომ ეს პროცესი გაგრძელდეს. შესაძლოა, მოხდეს ისე, რომ კიდევ რამდენიმე ადამიანმა, ვინც ამ პარტიაში საკვანძო თანამდებობაზეა, დატოვოს პარტია იმ მოტივით, რომ ეს გაერთიანება მათთვის მიუღებელი აღმოჩნდეს.

ბურჭულაძემ მოუწოდა პარტიის წევრებს, ვისაც არ მოსწონს პარტიის პოლიტიკა, დროზე დატოვონ პარტია. კორექტულობაზე, რომ არაფერი ვთქვათ, მიმართვის ეს ფორმა რას მატებს ბურჭულაძეს, როგორც პარტიის ლიდერს?

- მე ვთვლი, რომ პარტიის ლიდერის მხრიდან მიმართვის ეს ფორმა არ იყო მთლად კორექტული და ეთიკური საქციელი. ეს არ არის საარჩევნო მენეჯმენტის კარგი პრაქტიკა. იმიტომ, რომ ეს ადამიანები ბოლო დრომდე მის გევრდით იდგნენ, მას ნდობა გამოუცხადეს. იქნებ ჯერ გარკვეულიყო, როგორც პარტიის ლიდერი, რამ გამოიწვია ამ ადამიანების წასვლა, რეალური მიზეზები დაედგინა და შემდეგ გაეკეთებინა ასეთი ხისტი განცხადებები. იმიტომ, რომ ასეთი განცხადების მოსმენის შემდეგ, რა უნდა იფიქრონ პარტიაში მომუშავე სხვა ადამიანებმა? თუმცა, ყველას თავისი სტილი აქვს, რას ვიზამთ. მეორე მხრივ, შეიძლება ეს ერთგვარი პრევენციული ნაბიჯიც იყოს, რომ არჩევნების მოახლოვებასთან ერთად თავი დაიზღვიოს ასეთი ხმაურიანი წასვლებისგან. თუმცა, მე მაინც ვთვლი, რომ ამან პაატა ბურჭულაძეს ქულები ვერ შემატა.

პრინციპში ახალ ბლოკს არ ექნება ბარიერის გადალახვის პრობლემა, მაგრამ ერთია ბარიერი და მეორეა როგორი იქნება მხარდაჭერა...

- შეიძლება ჰქონდეს ბარიერის პრობლემა, შეიძლება არა, ეს არ ვიცით, რადგან ჩვენ არ ვიცით ამ გაერთიანების შემდეგ პაატა ბურჭულაძის მხარდამჭერთა რაოდენობა მოიმატებს თუ არა. წინასწარ რთულია ამის თქმა. შეიძლება მხადაჭერა იგივე დარჩეს, შეიძლება მოიკლოს. დღეს ამომრჩეველს ხელახლა უწევს თავისი დამოკიდებულების გადააზრება და გადაფასება ამ გაერთიანების მიმართ. ადრე მას ჰქონდა მკაფიოდ ჩამოყალიბებული დამოკიდებულება იმ პარტიის მიმართ, რომლის ლიდერიც იყო ბურჭულაძე, რადგან ის იყო ფიგურა, რომელსაც უჭერდნენ მხარს მისი ბიოგრაფიიდან და დამსახურებებიდან გამომდინარე. ახლა უკვე ამომრჩევლის წინაშე წარმოდგება სამსუბიექტიანი გაერთიანება, სადაც ბურჭულაძის გვერდით ფიგურირებს გიორგი ვაშაძე, ზურაბ ჯაფარიძე და მამუკა კაციტაძე, რომელთა მიმართაც საზოგადოების სხვადასხვა ჯგუფებს განსხვავებული დამოკიდებულება აქვთ. ამიტომ, რთულია იმის პროგნოზირება, რა მიმართულებით გადაიხრება საზოგადოების განწყობილება - უარყოფითისკენ თუ უფრო დადებითისკენ.

როგორ შეაფასებდით მაჟორიტართა ახალ სახელისუფლებო გუნდს და დღევანდელი პოლიტიკური ვითარებიდან გამომდინარე თუ ვიმსჯელებთ, როგორ გადანაწილდება საქართველოს პარლამენტში პირველი, მეორე და მესამე ადგილები?

- ახალ სახელისუფლებო გუნდში საკმაოდ ეკლექტური შემადგენლობაა წარმოდგენილი. იქ არიან სხვადასხვა ბიოგრაფიისა და წარსულის ადამიანები. შესაბამისად, ამომრჩევლის გემოვნებაზე იქნება დამოკიდებული ვის მიანიჭებს უპირატესობას. თუმცა, მე არ ვიტყოდი, რომ ეს არის უკონკურენტო გუნდი. იმიტომ, რომ ზოგიერთ მათგანს მაჟორიტარულ ოლქში შეიძლება ჰყავდეს ძალიან სერიოზული კონკურენტი. მაგალითად, იგივე ლევან გოგიჩაიშვილის კონკურენტად ჰყავს დავით უსუფაშვილი. ასე რომ, ყველაფერი გამოჩნდება უშუალოდ წინასაარჩევნო კამპანიის დროს, ვინ უფრო უკეთ წარმოაჩენს თავს. ამიტომაც, ამ ეტაპზე, მე თავს შევიკავებდი შორსმიმავალი დასკვნებისგან.