„ის ლეგენდები, რომელსაც ირანი თხზავს სატრანსპორტო დერეფანთან მიმართებით, ხშირად ჰაერიდან მოტანილია“

„ის ლეგენდები, რომელსაც ირანი თხზავს სატრანსპორტო დერეფანთან მიმართებით, ხშირად ჰაერიდან მოტანილია“

ირანი, საქართველო, სომხეთი, საბერძნეთი და ბულგარეთი ახალი სატრანსპორტო კორიდორის შექმნას აპირებენ, რომელიც ერთმანეთთან სპარსეთის ყურესა და შავ ზღვას დააკავშირებს. 
ამის შესახებ სომხეთის ტრანსპორტისა და კავშირგაბმულობის სამინისტროს მაღალჩინოსანმა დავიდ მელკონიანმა განაცხადა.
ახალი სატრანსპორტო კორიდორის შექმნის პროექტის არსებობას ადასტურებს გავლენიანი გამოცემა Huffington Post-იც, რომლის თანახმად, ირანს სურს გახდეს სავაჭრო ჰაბი ევროპასა და ცენტრალური აზიისთვის და სწორედ ამ მიზნით ქმნის ახალ სატრანსპორტო კორიდორს.
რამდენიმე დღის წინ ირანში ვიზიტით მყოფმა ბულგარეთის პრეზიდენტმა ბოიკო ბორისოვმაც დაადასტურა, რომ ბულგარეთი მზად არის, აღნიშნულ პროექტს შეუერთდეს.

რა უპირატესობა და ნაკლი ექნება ახალ სატრანსპორტო კორიდორს, ამის შესახებ ექსპერტები გვესაუბრებიან.

ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში პაატა აროშიძე For.ge-სთან საუბარში აღნიშნავს, რომ საქართველომ უნდა გამოიყენოს თავისი კარგი გეოპოლიტიკური მდებარეობა, ჩაერთოს საერთაშორისო ურთიერთობებში, გახდეს ევროპის ან მსოფლიოს ღირსეული წევრი. ამის მიღწევა კი, ჩვენი ქვეყნის სატრანზიტო ფუნქციის გამოყენებითაა შესაძლებელი. რაც შეეხება ირანს, შეერთებული შტატების მხრიდან ემბარგოს მოხსნის შემდეგ, ამ ქვეყნებს შორის ურთიერთობა დათბა. ამიტომ ირანი უკვე ეძებს გზას, რომლითაც უცხოეთში გაიტანს თავის პროდუქციას. ძირითადად ეს შეიძლება იყოს ნავთობი. ამდენად, სარკინიგზო ხაზის მეშვეობით საქართველოს ჩართვას ამ პროექტში უდიდესი მნიშვნელობა ენიჭება.

„საქართველოში უმთავრესი მიმართულება არის, პირველ რიგში, ნავთობსადენები - საქართველო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენი და ბაქო-თბილისი-ერზრუმის გაზსადენი. შესაძლებელია, მომავალში საქართველოს კიდევ შემოუერთდეს მილსადენი, სამხრეთის დერეფანი მთლიანად გაიხსნას და სამხრეთის მიმართულება საქართველოზე გავიდეს. დღევანდელი მონაცემებით, საქართელოს რკინიგზა მაინც ჩაკეტილი რკინიგზაა, შიდა მოხმარებისთვის გამოიყენება და დიდი შემოსავლის მოტანა არ შეუძლია. აქ ტვირთებს არ ვგულისხმობ. მას შემდეგ, რაც ამ პროექტში ჩაერთვება ირანი, საქართველო, სომხეთი, საბერძნეთი და ბულგარეთი, ტვირთბრუნვის ნაკადი ქართულ რკინიგზაზე გაიზრდება, რაც დატვირთავს რკინიგზას და შემოსავლებს გაზრდის“, - აცხადებს პაატა აროშიძე და რუსეთიდან მომავალ საფრთხეზეც ამახვილებს ყურადღებას.

მისი თქმით, ყველას ახსოვს, როდესაც საქართველოს წინა ხელისუფლება საქართველოს რკინიგზის რუსეთისთვის მიყიდვას აპირებდა. იმ პერიოდში რუსეთს სომხეთის რკინიგზის ნაწილი უკვე ხელში ჰქონდა და დამატებით სურდა საქართველოს რკინიგზის აფხაზეთის მონაკვეთიც მიეყოლებინა და ამით საქართველო-სომხეთი-რუსეთის რკინიგზის წრე შეეკრა. ამას დაერქმეოდა სამხრეთ კავკასის რკინიგზა და რუსეთი ტვირთების გადაადგილებას მთლიანად თვითონვე უზრუნველყოფდა. ეს იყო ძალზე ცუდი პროექტი, რაზეც წინა ხელისუფლება გაიძახოდა, მე ლონდონის ბირჟაზე გავყიდი ამ აქციებსო, მაგრამ ერთადერთი მყიდველი მაშინ რუსეთი იყო და რუსეთი დაუფარავად საუბრობდა, როგორც საქართველოს რკინიგზით, ისე მილსადენებით დაინტერესებაზე. დღეისათვის კი ერთადერთი საფრთხე შეიძლება იყოს ის, რომ თუკი ირანი მოინდომებს ნავთობისა და ნავთობტვირთების გატარებას, ხომ არ მოაკლდება საქართველოს ნავთობსადენებს ნავთობი?!

„სავარაუდოდ, პარიტეტი შენარჩუნებულ იქნება და შეთანხმდებიან, რამდენი ნავთობსადენი უნდა გატარდეს. ჯერჯერობით ირანი მიერთებული არ არის ბაქო-თბილისი-ჯეიჰანის ნავთობსადენს. ირანი არის ერთ-ერთი წამყვანი სახელმწიფო, რომლის ეკონომიკური პოტენციალის გამოყენებაც წაადგება საქართველოს ეკონომიკას და აზიის მიმართულებითაც გავა საქართველოს ეკონომიკა“.

ექსპერტი ეკონომიკის საკითხებში ემზარ ჯგერენაია For.ge-სთან საუბარში აღნიშნავს, რომ ემბარგოს მოშლის შემდეგ ირანს სჭირდება დიდი ინვესტიცია, რომ ნავთობისა და გაზის ბიზნესი დააყენოს ფეხზე. აქედან გამომდინარე, ირანი მაქსიმალურად ამუქებს თავის შესაძლებლობებს და ის ლეგენდები, რომელსაც თხზავს ამ სატრანსპორტო დერეფანთან მიმართებით, ხშირად ჰაერიდან მოტანილია.

ემზარ ჯგერენაიას თქმით, ზოგადად, მსოფლიოში ტვირთების რაოდენობა დღითი დღე მცირდება ირანის მიმართულებით. აქ ლაპარაკია აზიიდან, ძირითადად ჩინეთიდან და შუა აზიის ქვეყნებიდან ტვირთების ტრანზიტზე.

„ამ მხრივ რა მიმართულებები გვაქვს? ჩინეთიდან პირველი ტრანზიტი გადის რუსეთზე და საკმაოდ დიდ დატვირთვაზე მუშაობს ეს ტრანზიტი. გადის ყაზახეთის, რუსეთის და ბელორუსიის გზას და აქაც დატვირთულია. შემდგომ არის საქართველოზე გამავალი, ე.წ. ტრასეკას ძველი გზა, რომელიც გაივლის შუა აზიის ქვეყნებს, აბრეშუმის გზას რომ ვეძახით, საქართველოსა და აზერბაიჯანს, გადის უკრაინა-ბულგარეთს და მიდის ევროპაში, მაგრამ ასეთი ახლებური მოხაზვა (ირანი, საქართველო, სომხეთი, საბერძნეთი და ბულგარეთი) ფიზიკურად და გეოგრაფიულად არ უდგება ერთმანეთს. თურქეთი და საქართველო შავი ზღვის პორტზე გადის, საბერძნეთი აქ რა შუაშია? ახალი სატრანსპორტო კორიდორი ბულგარეთში მიდის და ბულგარეთიდან ისევ ხმელთაშუა ზღვაზე ბრუნდება? ეს წარმოუდგენლად რთული ხაზი იქნება. ლოჯისტიკას თავისი გაკვალული გზები აქვს. ეს უფრო სომხების მიერ პროვოცირებულ იდეას ჰგავს, რომელიც მიმართულია აზერბაიჯანის მორალურად დათრგუნვისთვის.

რამდენიმე დღის წინ აზერბაიჯანის პრეზიდენტი გამოვიდა და განაცხადა, რომ უახლოეს ხანში აზერბაიჯანი ზესახელმწიფო გახდება. მე ვფიქრობ, ამიტომაცაა ამტყდარი ეს აჟიოტაჟი ირან-სომხეთ-საქართველ-ბულგარეთ-საბერძნეთის დერეფანთან დაკავშირებით. რეალურად აქ ტვირთების სერიოზული დეფიციტია, ამიტომ ამ კუთხით ირანის ასეთი აქტიურობა არაფერს ეფუძნება. უბრალოდ, ირანი საკმაოდ ამბიციური გახდა, როგორც ყოფილი იმპერია, და მას თავისი ამბიციები გააჩნია რეგიონში ზეგავლენასთან დაკავშირებით“, - აცხადებს ემზარ ჯგერენაია.