„რესპუბლიკური პარტია“ კოალიციასა და უმრავლესობაში ჯერჯერობით რჩება, თუმცა, „ქართულ ოცნებასთან“ ოპონირება-თანამშრომლობის რეჟიმშია. ფრაქცია რესპუბლიკელების თავმჯდომარე დავით ბერძენიშვილი ამბობს, რომ ათკაციანი ფრაქციის ფასი ძალიან მაღალია და როდესაც პარლამენტში ასეთი ვითარებაა, პარტნიორ-კონკურენტები შესაბამისად და ადეკვატურად იქცევიან. კანონმდებელი 8 ოქტომბრის არჩევნებსაც ეხმაურება, „რესპუბლიკური პარტიის“ სასტარტო შესაძლებლობებს პერსპექტიულად მიიჩნევს და ამბობს, რომ მისი გუნდი „ოცნების“ მიმართ ოპოზიციური იქნება.

დეპუტატი ყოფილი პრემიერისა და რესპუბლიკელების ურთიერთობასაც ეხება და აცხადებს, რომ ბიძინა ივანიშვილისთვის „რესპუბლიკური პარტია“ ერთგვარად ამოუცნობია, რადგან თუ ერთ რესპუბლიკელს ივანიშვილის პატივისცემის გამოხატვა უნდოდა, ეს სხვა რესპუბლიკელის ხარჯზე არ მოხდებოდა.

მოსალოდნელია თუ არა კოალიციიდან რესპუბლიკელების გაშვება, ვინ არის „მილიარდთმცოდნე“, ცდილობს თუ არა „რესპუბლიკური პარტია“ „ჩაგრულის მანტიის“ მოსხმას და მეჭიაურის „ფენომენი“ თუ როდის ამოიხსნება, ამას for.ge-ს ინტერვიუდან შეიტყობთ, რომელიც ფრაქცია „რესპუბლიკელების“ თავმჯდომარე დავით ბერძენიშვილთან ჩავწერეთ:

პარლამენტში ახალი პოლიტიკური რეალობაა შექმნილი, რადგან „ქართულ ოცნებას“ ამა თუ იმ კანონპროექტის მიღება უჭირს. საარჩევნო ბლოკის ყოფილი წევრები ცვლილებებს მხარს ისე მარტივას აღარ უჭერთ, როგორც უჭერდით. ეს დამოკიდებულება, ამ მოწვევის პარლამენტის ბოლომდე იქნება შენარჩუნებული?

- პარლამენტში ახალი რეალობაა შექმნილი. კოალიცია არსებობს, რომელიც ჯერ კიდევ საპარლამენტო უმრავლესობითაა წარმოდგენილი, თუმცა, პრაქტიკულად, ეს ტექნიკური უმრავლესობაა. როდესაც ხანგძლივი სჯა-ბაასის შემდეგ, „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ არჩევნებში დამოუკიდებლად მონაწილეობის შესახებ გადაწყვეტილება მიიღო, განცხადებაში ჩავწერეთ, რომ მთავრობაში ჩვენი მინისტრები პრემიერ-მინისტრის ხელმძღვანელობით იმუშავებენ, თუმცა, პარლამენტში პრინციპულად განსხვავებული ვითარება იქნება, სადაც ოპონირება-თანამშრომლობის რეჟიმში წარიმართება - მათ შორის, კოალიციის სუბიექტებთან. უმრავლესობა არ უქმდება, რადგან „რესპუბლიკური პარტია“ პარლამენტის ნორმალურ ფუნქცნიორებას პრობლემას არ უქმნის. გარკვეული პასუხისმგებლობა ჩვენც გვაქვს და ტექნიკურ უმრავლესობაში ვრჩებით.

„რესპუბლიკური პარტიის“ ხმების გარეშე, პარლამენტში 76 ხმა არ არის, ანუ, რესპუბლიკელებთან თანამშრომლობის გარეშე ვერც ერთი საკადრო საკითხი და ორგანული კანონი ვერ გავა. როდესაც პარლამენტში ასეთი ვითარებაა, პარტნიორ-კონკურენტები შესაბამისად და ადეკვატურად იქცევიან - ზოგიერთი კანონის თაობაზე შეთანხმდებიან და ზოგიერთი კანონპროექტის მიღებას მეტი შრომა და მუშაობა დასჭირდება, ვიდრე აქამდე სჭირდებოდა. „რესპუბლიკური პარტია“ ინიციატივას მხარს უჭერს, რომ პრემიერ-მინისტრს პარლამენტის წევრად კენჭისყრა პოსტიდან გადადგომის გარეშე შეეძლოს. რესპუბლიკელების სრული მხარდაჭერის გარეშე, ორგანულ კანონში ასეთი ცვლილება ვერ შევა. უფრო მეტსაც გეტყვით. ვახტანგ ხმალაძე ამ კანონპროექტის ერთ-ერთი ინიციატორია და საკითხი მას გამოაქვს, რათა კონკურენტი პარტიის ლიდერს თანამდებობიდან გადადგომა არ დასჭირდეს.

ამას რატომ აკეთებთ?

- ამას იმის გამო ვაკეთებთ, რომ „ქართული ოცნება“ გიორგი კვირიკაშვილს ვერ შეელევა, რადგან მას საარჩევნო კამპანიის საწარმოებლად სხვა თანაზომადი ლიდერი არ ჰყავს. ამასთანავე, თუკი პოსტიდან კვირიკაშვილი გადადგება, ეს მთელი მთავრობის გადადგომას მოითხოვს და პარლამენტს 76 ხმით ახალი მთავრობის დაკომპლექტება მოეთხოვება, რაც არჩევნების შედეგების შეჯამების შემდეგ ისევ გასავლელია და საკანონმდებლო ორგანოს ისევ ახალი მთავრობის შეკრება მოუწევს. ანუ, ეს ხარვეზების დიდი წყებაა და „რესპუბლიკური პარტია“ თვლის, რომ აღმარულებელი ხელისუფლება ასეთი საფრთხის ქვეშ მაშინ არ უნდა დადგეს, როცა 2016 წელი ძალიან რთულად გასავლელია, ევროპულ გზაზე წარმატებები გვაქვს და ევროინტეგრაციის კუთხით მივდივართ. ჩვენ ვიცით, ოპონირება რა არის და ჩვენ „ქართული ოცნებისა“ და სხვა სუბიექტების კვალიფიციური ოპონენტები ვართ.

ამ მოწვევის პარლამენტში, რესპუბლიკელები ამა თუ იმ კანონპროექტზე განსხვავებულ პოზიციას ხშირად აფიქსირებდით, თუმცა, ახალი რეალობის გათვალისწინებით, „რესპუბლიკური პარტიის“ ხმებმა ფასი ხომ არ დაიდო?

- „რესპუბლიკური პარტია“ „ქართულ ოცნებასთან“ ერთად აღმასრულებელ ხელისუფლებაზე პასუხისმგებლობას ატარებს და ჩვენი, რესპუბლიკელი მინისტრები ისე მოიქცევიან, პარტიის ხელმძღვანელები მათთან შეთანხმებით, როგორ გადაწყვეტილებასაც მიიღებენ. ეს ტელევიზიით თინა ხიდაშელმა განაცხადა, როცა მას პოსტიდან წასვლის თაობაზე ჰკითხეს. მან თქვა, რომ მისთვის განსაკუთრებული მნიშვნელობა „რესპუბლიკური პარტიის“ წარმატებას აქვს და თუ პარტია საჭიროდ ჩათვლის, რომ საარჩევნო პროცესში თინა ხიდაშელის კანდიდატობა მნიშვნელოვანია, ბუნებრივია, ის მის პარტიასთან იქნება და მისი პარტიის შესაბამისად იმოქმედებს. თუ სარჩევნო წარმატება გვექნება, მაშინ იმის ალბათობაა მაღალია, რომ მომავალ პარლამენტში ახალი კონფიგურაციის კოალიცია შეიქმნას.

ჩვენ კანონმდებლობით პრემიერს ვეხმარებით და კონკურენტ პარტიას პრობლემას არ ვუქმნით, რადგან საარჩევნო პერიოდში მთავრობის ფუნქციონირების შეტოტრმანება არ შეიძლება, მაგრამ მეორე მხრივ, სხვა საკითხებიცაა. სასამართლოს რეფორმის მესამე ტალღასთან დაკავშირებით, „რესპუბლიკური პარტიის“ ალტერნატივა მიღებული იქნა და სანდრო ბარამიძემ განაცხადა, რომ პრემიერ-მინისტრიც იმ პოზიციაზეა, რა პოზიციაც ჩვენ დავიკავეთ. ანუ, ჩვენ რას ვამბობთ? - ჩვენი ხელისუფლების მიერ დანიშნული მოსამართლე სამი წლის მანძილზე მონიტორინგის ქვეშ უნდა იყოს და მას გამადიდებელი ლუპით უნდა დააკვირდნენ, ამ დროს კი, „მურუსიძე და კამპანია“, რომელთაც მოსამართლედ ათი წელი ნამუშავერი აქვთ, ამ მუხლის ტორბედირებას ეწეოდნენ, პარლამენტში პროექტის წარდგენისას გარკვეული ზეწოლის მექანიზმები გამოიყენეს და აღმასრულებელი ხელისუფლების წარმომადგენლებს პოზიციები დაათმობინეს. ეს ადამიანები ბევრ რამეზე პასუხისმგებელი არიან, რადგან აგერ არის გირგვლიანისა და მოლაშვილის საქმეები.

მურუსიძესთან მიმართებაში თქვენ ის საფრთხეები ვერ დაინახეთ, რაც „ეროვნულმა ფორუმმა“ და ზაქარია ქუცნაშვილმა, რომელთა მოთხოვნითაც, „საერთო სასამართლოების შესახებ“ კანონპროექტის ორი მუხლი ღია დარჩა, რათა მას სასამართლოს თავმჯდომარეების დანიშვნის უფლება არ ჰქონდეს?

- ორივე თემა „მურუსიძეებს“ ეხებოდა. საშუალება არავის მივეცით, რომ უვადოდ ყოფილიყვნენ, ამიტომ, მოსამართლეთა გამოცდის სამწლიანი ვადა იარსებებს. ქუცნაშვილისა და „ფორუმის“ ალტერნატივას მხარი დავუჭირეთ და იმ პროექტში ვმონაწილეობდით. პარტნიორობა-კონკურენციის რეჟიმში მეორე მხარე ხედავს, რომ თუ კანონპროექტის მიღება უნდათ, რესპუბლიკელების, „ფორუმის“ თუ ქუცნაშვილის პოზიციები უნდა გაითვალისწინონ, რადგან ყველაფერი თვლითაა. ბუნებრივია, ათკაციანი ფრაქციის ფასი ძალიან მაღალია.

საპარლამენტო კულუარებში ამბობენ, რომ „რესპუბლიკური პარტია“ საკუთარი ხმებით პოლიტიკურად ვაჭრობს?

- ეს პოლიტიკური პროცესია.

თქვენ ერთი მხრივ, ამბობთ, რომ ინიციატივის შემუშავებით, პრემიერ-მინისტრს და კონკურენტ პარტიას ეხმარებით, ხოლო მეორე მხრივ, ოპონირების რეჟიმში ხართ, თუმცა, ბაღების რეფორმასთან დაკავშირებით 20-ე მუხლს პრობლემები რატომ შეუქმნით? ეს იმ დონის საკითხი იყო, რის გამოც ეკა ბესელიასთან დაპირისპირებაში შესვლა ღირდა?

- კონკრეტულ შემთხვევაში, ეკა ბესელია არაფერ შუაშია. ეს საკითხი მოგვარდება და კომპრომისული გზები მოიძებნება. ჩვენ ბესელიას ვთავაზობთ, რომ მე-20 მუხლი 2020 წელს ამოქმედდეს, რომელიც ბაღებში ჯგუფების ასკობრივ დაყოფას ეხება. ეგონათ, რომ ცვლილება ორგანულ კანონში არ შედიოდა, საკითხი 51 ხმით გავიდოდა და ჩვენს ალტერნატივას ყურადღება არ მიაქციეს, მაგრამ ასეთ დროს რეგლამენტს უნდა ჩახედო. გასულ კვირას, ეს ორგანული კანონი ვერ გავიდა, რადგან ხმა არ მივეცით. როდესაც პარტნიორ-კონკურენტებს შორის პოლიტიკური თემებია, იქ უფლებამოსილმა პირებმა გადაწყვეტილებები უნდა მიიღონ. გია ვოლსკის შევთავაზე, რომ ამ პრობლემის მოგვარებისთვის გზები მოვძებნოთ, რადგან ეს ჩვენი უფლებამოსილებაა და არა რომელიმე სხვა რესპუბლიკელის, ან „ქართული ოცნების“ წევრის. „ქართულმა ოცნებამ“ კენჭისყრაზე ეს საკითხი ვეღარ დასვა. ამჟამად, კონსულტაციების ეტაპია და ვფიქრობ, რომ გადაწყვეტილების გზები მოიძებნება, რადგან კანონპროექტი კარგია. როდესაც გადაწყვეტილების მიღების მყიფე თანაფარდობა არსებობს, ასეთ დროს, ფრაქციების ხელმძღვანელებს შორის დიალოგი მუდმივად უნდა მიმდინარეობდეს.

ფრაქციებს შორის დიალოგის გამართვა დაგვიანებული ხომ არ არის? ამ თვალსაზრისით, მეტი ორგანიზებულობისთვის უფრო ადრე ხომ არ უნდა გემუშავათ?

- არა, ამას ვახერხებთ. ჩვენი წინადადება გაითვალისწინეს, ხოლო „ეროვნული ფორუმის“ ალტერნატივაზე ეგონათ, რომ ხმები ეყოფოდათ.

ახალი პოლიტიკური რეალობის გათვალისწინებით, შეიძლება ითქვას, რომ საარჩევნო ბლოკის ყოფილ წევრებს „ქართული ოცნება“ კუთხეში გყავთ მიმწყვდეული, რადგან თქვენს გარეშე კანონპროექტებს ვერ იღებს?

- პოლიტიკურად ყველაზე მგძნობიარე საკითხს - პრემიერმა კენჭი უნდა იყაროს თუ არა, პრობლემას არ ვუქმნით, მაშინ, როცა შეგვიძლია, რომ შევქმნათ. გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანი საარჩევნო სისტემაა. ბევრი წელია ვამბობთ, რომ ოპტიმალურ მოდელად პროპორციულ-რეგიონალური სისტემა მიგვაჩნია. კოალიცია „ქართულ ოცნებას“ 2012 წლის საარჩევნო პროგრამაში არ უწერია, რომ რეგიონალურ-პროპორციულ სისტემას შემოვიღებდით. ამიტომ, „ქართული ოცნების“ მესმის, რომ ჩვენ არ დაგვეთანხმენ, რადგან მას ამომრჩევლისთვის ასეთი პირობა მიცემული არ ჰქონდა. რაკი, დავინახეთ, რომ „ქართულ ოცნებას“ რეგიონულ-პროპორციულ სისტემაზე ვერ ვითანხმებდით, მას პაკეტური შეთანხმება შევთავაზეთ, რომ მაჟორიტარული სისტემა 2020 წელს გაუქმდება, თუმცა, მანამდე, 50 პროცენტიანი ბარიერი იქნება შემოღებული. მგონია, რომ გაცილებით მეტი მეორე ტური იქნება და ხელისუფლებისთვის მეორე ტური დიდად მიმზიდველი არ არის. საკონსტიტუციო ცვლილებების განხილვის დრო გაიწელა. როგორც ჩანს, შემთხვევით არ გაიწელა.

საკონსტიტუციო ცვლილებების მიღებას სამთვიანი ინტერვალით, ორი სასესიო პერიოდი სჭირდება. ანუ, საარჩევნო საკითხებზე მომზადებული ცვლილებების განხილვა მიზანმიმართულად არ მოხდა?

- როდესაც საკონსტიტუციო ცვლილებებზე გადაწყვეტილება მივიღეთ, მაშინ, ირაკლი ღარიბაშვილმა ორეტაპიანი პაკეტი წაიკითხა. ცვლილებებს ხელს 81 დეპუტატი აწერს და ხმის მიცემას რამდენი ადამიანი დააკლდება, ეს საკუთარი პირობის დარღვევას ნიშნავს და ეს ურთიერთობებს ჩვენთანაც ძალიან გაამწვავებს. მრეწველებს იმიტომ ვახსენებ, რომ ზურაბ ტყემალაძემ არ დამალა, რომ თუ ერთიანი პროპორციული სია არ იქნა, მაშინ ის მრავალმანდატიან ოლქებს ხმას არ მისცემს. არადა, ინიცირებულ პროექტში მრავალმანდატიანი ოლქები წერია.

„ურთიერთობებს ჩვენთანაც ძალიან გაამწვავებს“, რას ნიშნავს?

- ეს პირობის დარღვევა იქნება როგორც „ეროვნულ ფორუმთან“, ასევე „რესპუბლიკურ პარტიასთან“ და არა მხოლოდ. პარტნიორობა-კონკურენციის პირობებში მიმდინარე პროცესები ძალიან საინტერესოა.

პარტნიორობა-კონკურენციის პროცესიდან, „რესპუბლიკური პარტია“ რის წაღებას შეძლებს? შესაძლებელია, რომ მომგებიან პოზიციაში აღმოჩნდეთ?

- „რესპუბლიკური პარტია“ მართალი საკუთარ ამომრჩეველთან და საკუთარ ინტერესებთან უნდა იყოს. ჩვენი ამომრჩევლის მნიშვნელოვანმა ნაწილმა „რესპუბლიკურ პარტიას“ „ქართული ოცნების“ ამომრჩეველთა ბანაკიდან გაასწრო. მას შემდეგ, რაც გამოვაცხადეთ, რომ „რესპუბლიკური პარტია“ არჩევნებისთვის დამოუკიდებლად ემზადება, ჩვენი ამომრჩევლის ერთ ნაწილს ვეუბნებით - მოიხედეთ, მობრუნდით, სახლში ნუ დასხდებით. 2012 წელს, „ქართულმა ოცნებამ“ მილიონ 184 ათასი ხმა მიიღო, 2013 წელს, მარგველშვილმა მილიონ ხმაზე ცოტა მეტი მიიღო, ხოლო თვითმართველობის არჩევნებზე კოალიციამ 800 ათასზე ნაკლები ხმა მიიღო. კოალიციიდან „თავისუფალმა დემოკრატებმა“ თავისი წილი წაიღეს, „ფორუმსა“ და რესპუბლიკელებს თავიანთი წილი მიაქვთ. პროცესები ისე წავიდა, რომ „ქართული ოცნების“ რეიტინგი არ გაზრდილა.

გამოდის, რომ NDI-სა და IRI-ს კვლევის შედეგები მართალია? ანუ, „ქართული ოცნების“ რეიტინგი კლებას განიცდის?

- რა თქმა უნდა, „ქართული ოცნების“ რეიტინგი კლებას განიცდის. თუმცა, კლებას მხოლოდ „ოცნების“ რეიტინგი არ განიცდის, არამედ სახელისუფლები წრე. 2013 წელს, დავით უსუფაშვილისა და რესპუბლიკელების რეიტინგი გაცილებით მაღალი იყო, ვიდრე 2016 წლის დასაწყისში. NDI-სა და IRI-ს სხვა ტიპის პრობლემები აქვთ. მათ პრობლემა ერთმანეთთან აღმოაჩნდათ, რადგან საველე ღონისძიებები ერთსა და იმავე დროს ჩაატარეს, ამ დროს კი, კოალიცია დაიშალა. ანუ, კვლევა პოლიტიკას აცდა. არ შეიძლება, პარტიული რეიტინგები რელევანტური იყოს. NDI-მ „თავისუფალი დემოკრატების“ 6 პროცენტიანი რეიტინგი აჩვენა, IRI-მ 13 პროცენტი. ეს რას ნიშნავს? - იმას, რომ კვლევები ერთმანეთს აცდა. ჩვენთან მიმართებაში კვლევები ვერ გაიზომებოდა.

შიდა პარტიული კვლევები არ გაქვთ? საარჩევნოდ, თქვენს შესაძლებლობებს როგორ უყურებთ?

- ჩვენი შესაძლებლობები სასტარტოდ პერსპექტიულია, რომ „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ რეზერვით საარჩევნო ბარიერი გადალახოს. ჩვენი პარტია არარეალისტურ გეგმებს არ ისახავს. 2015 წლის ჩვენი მდგომარეობა იყო, რომ კოალიციაში ვართ, მაგრამ ჩვენ განსხვავებულები და ავტონომიურები ვართ და „ქართული ოცნების“ გარდა, მხოლოდ რესპუბლიკელებს გვხედავდნენ. კვლევა ყოველთვის ადასტურებდა, რომ „თავისუფალი დემოკრატების“ ოპოზიციაში წასვლის შემდეგ, კოალიციის რეიტინგი „ოცნებისა“ და რესპუბლიკელების მხარდამჭერთა ჯამისგან შედგებოდა. ეს იმიტომ კი არ ხდებოდა, რომ სხვა პარტიები ნაკლებს შრომობდნენ, არამედ იმიტომ, რომ ისინი კოალიციურად შრომობდნენ, ხოლო ჩვენ პარტიულ-კოალიციურად. ჩვენი მხრიდან ინდივიდვალური ინიციატივების წარდგენა ხშირად ხდებოდა.

საარჩევნო კამპანია უნდა წარმათოთ, მაგრამ თქვენი სტატუსი უცნობია. ოპოზიციაში მიდიხართ და ამომრჩეველს ხელისუფლების კრიტიკას შესთავაზებთ, თუ?...

- ყველა სუბიექტი, რომელიც არჩევნებში მონაწილეობს, ერთმანეთის ოპონენტი იქნება. „რესპუბლიკური პარტია“ ოპოზიციური „ქართული ოცნებისა“ და ნებისმიერი სხვა სუბიექტის მიმართ იქნება. „რესპუბლიკური პარტია“ ოპონირების რეჟიმში იმას ნიშნავს, საარჩევნო კამპანიის დროს მის სამომავლო ხედვებზე ილაპარაკებს. ასევე იმასაც დაადასტურებს, კოალიციაში მისმა ყოფნამ ქვეყნისთვის რა პოზიტივები მოიტანა. რესპუბლიკელებმა ე.წ. ანტიდისკრიმინაციულ კანონთან მიმართებაში არაპოპულარული ნიშა დავიკავეთ და იმ ზეწოლას გავუძელით, რაც საზოგადოების ერთგვარად დაბნეული წრიდან იყო. შენგენის ზონაში შესვლა სწორედ ასეთ კანონპროექტებზე დგას.

თუმცა, ე.წ. ანტიდისკრიმინაციული კანონის მიღებაზე გავლენა ბიძინა ივანიშვილმა მოახდინა, რადგან სკეპტიკურად განწყობილმა დეპუტატებმა სწორედ მისი რეკომენდაცია გაიზიარეს...

- რა თქმა უნდა, ბიძინა ივანიშვილი ამას ეხმარებოდა, მაგრამ ძირითადი მოლაპარაკე ხალხი რესპუბლიკელები და ნინო გოგუაძე იყო. ევროპული ინტეგრაციის გზაზე, ვიზალიბერალიზაციის მისაღებად ლევან ბერძენიშვილის მუშაობა მნიშვნელოვანი ფაქტორია. მანამდე, საგარეო მიმართულებით თინა ხიდაშელი აქტიურობდა. ვერავინ ვერ უარყოფს, რომ ხიდაშელის მინისტრობის პერიოდში, ნატო-საქართველოს ურთიერთობის ინტენსივობა გაიზარდა. შარშან, პირველი 26 მაისი იყო, როდესაც საქართველოში ამერიკის მოქმედი სამხედრო კონტიგენტი იდგა. ის, რომ ქვეყანას საწვრთნელი ცენტრი აქვს, ეს მხოლოდ ხიდაშელის დამსახურება კი არ არის, არამედ სახელმწიფოსი, მაგრამ ხიდაშელის მინისტრობა წარმატებულია. 21 მაისს, „რესპუბლიკური პარტიის“ იუბილეზე, მსოფლიო ლიბერალების უზარმაზარი ფორუმი თბილისში გაიმართება. ეს საქართველოში იმიტომ ტარდება, რომ ჩვენ მათი პარტნიორები ვართ. დავით უსუფაშვილი ბრიუსელში რომ იყო, მას ლიბერალების ფრაქციის თავმჯდომარე შეხვდა და მან ვიზალიბერალიზაციის მხარდაჭერა დაუდასტურა. ბალტიელი ლიბერალების ერთი ნაციონალებთან ნაცნობობის ახლობლობის გამო ისე ლაპარაკობენ და ყველა ტიპის ლიბერალთან საუბარი მარტივი არ არის, მაგრამ ეს მაინც მოხერხდა. „რესპუბლიკური პარტიის“ საერთაშორისო კონტაქტები მნიშვნელოვანი და ძალიან მძლავრია.

თქვენ for.ge-ს წინა ინტერვიუში აღნიშნეთ, რომ პარტნიორებისთვის კოალიციაში „რესპუბლიკური პარტიის“ არსებობა იმის განმსაზღვრელია, რომ ქვეყანა ევროპული კურსით მიდისო. ის, რომ „რესპუბლიკური პარტია“ „ქართულ ოცნებას“ ერთად აღარ იქნება, ეს კურსთან მიმართებაში კითხვებს გააჩენს?

- ჯერჯერობით, მთავრობაში რესპუბლიკელი მინისტრები ძალიან საკვანძო პოზიციებზე არიან. დარწმუნებული ვარ, რომ მომავალი არჩევნების შედეგად, საქართველოს პარლამენტში არაევროპული და არაევროატლანტიკური უმრავლესობა ვერ იქნება. რაც შეეხება „ქართულ ოცნებას“, დაანონსებული ლიდერი გიორგი კვირიკაშვილი უნდა იყოს. კოალიციას ევროპაში პრობლემას ის პირები უქმნიდნენ, რომელთაც დავით უსუფაშვილმა არც თუ ისე ნორჩი ლენინელები და სტალინელები დაარქვა.

დავით უსუფაშვილს ამ განცხადების საპასუხოდ შეახსენეს, რომ „კომუნისტური პარტიის“ წევრი თავად იყო...

- ცხოვრებაში უსუფაშვილის ყველაზე დიდი კომპრომატია, საბჭოთა ჯარში „პერესტროიკის“ იდეებს რომ დაუჯერა და 1988 წელს, პირველ კურსელი გორბაჩოვის პარტიაში რომ შესულა. უსუფაშვილს ამაზე დიდი კომპრომატი ვერ უპოვეს და მას ამას ვულოცავ!

თემას რომ მივუბრუნდეთ - პარტია „ქართული ოცნების“ წევრები გოგი თოფაძეს არ გაემიჯნენ. შარშანდელ პერიოდამდე, მეჭიაურს ხმა არ ამოუღია, ახლა კი ამბობს, რომ ევროპისკენ კარგად მივდივართ, მაგრამ ნატოში არ გვინდა, რადგან ძალიან სახიფათო გზა არისო. ნებისმიერი მცდელობა, რომ საქართველოს ევროინტეგრაცია და ევროატლანტიკური ინტერგაცია ერთმანეთს დააშორონ, კრახისთვის განწირულია, რადგან არასერიოზულია საუბრები, რომ ევროპისკენ მივდივართ, მაგრამ ნატო აგრესიული ბლოკია და იქ არ გვინდა. ამას სად მივყავართ? - კარასინი იძახის, რომ ხიდაშელი მინისტრი არ იქნება. ეუთო-ში რუსეთის წარმომადგენელი ამბობს, რომ ხიდაშელი და მისი ქმარი მომავალ პარლამენტში ყოჩაღად აღარ იქნებიან. რუსეთისთვის „რესპუბლიკური პარტია“ მტრის ხატია. გოგი თოფაძემ - რუსულმა ხაზმმა ვის დაარტყა? - თინა ხიდაშელსა და ლევან ბერძენიშვილს, რომელიც არაფერ შუაში არ იყო, რადგან საკითხი მე დავსვი. ლევანს რატომ დაუპირისპირდა? - ის ევროინტეგრაციის კომიტეტის თავმჯდომარეა და ბრიუსელში მუშაობს. ბრიუსელში ვიკა დოლიძეც აქტიურად მუშაობს. გოგი თოფაძის სახით გამოხოხებული სტალინელი გვყავს. მწარედ ინანებს ის, ვისაც ჰგონია, რომ ნაბიჯებს ევროპისკენ გადადგამს და რუსეთი იმას დააფასებს, თუ ქვეყანა ნატოს დაშორდება და რესპუბლიკელებს დასჯის. ქვეყანაში ამ ფსევდო ევროპულ გზას გასაქანი არ აქვს, რადგან ევროპა კეთილდღეობაა, რომელიც ნატოს უსაფრთხოებითაა უზრუნველყოფილი. ესტონეთი ნატოს წევრი რომ არ იყოს, კეთილდღეობაში არ იქნებოდა.

თქვენ გულწრფელად ფიქრობთ, რომ მეჭიაური და თოფაძე მსგავს განცხადებებს საკუთარი ინიციატივით აკეთებენ?

- არ ვფიქრობ, რომ ისინი უცებ ასეთი ინიციატორები გახდნენ. მეჭიაური რამდენიმე მოწვევის პარლამენტის წევრია და ამ მოწვევის პარლამენტში, ორი წლის მანძილზე, უჩინარი დეპუტატი იყო. ბოლო წელია, რაც მან საკითხებზე საუბარი სერიოზულად დაიწყო. მათ შორის, მეჭიაურმა დაიწყო იმაზე საუბარი, რომ პარტიები არჩევნებში ცალ-ცალკე გასულიყვნენ. მან ბრძანა, რომ რესპუბლიკელებისგან და „ოცნებისგან“ ცხენზე ერთ-ერთი უნდა ყოფილიყო. ანუ, პრაქტიკულად, მეჭიაურმა „ოცნება“ და „რესპუბლიკრი პარტია“ განიხილა როგორც მტრები და ეს ასე არ არის. თქვენს კითხვას პასუხი იმის მიხედვით გაეცემა, მეჭიაური კვირიკაშვილის „ქართულ ოცნებას“ შერჩება, თუ კვირიკაშვილი იმდენს მაინც კი შეძლებს, რომ მთლად მეჭიაური არ ჰყავდეს. „ქართული ოცნება“ როგორი იქნება, ეს დამოკიდებული იქნება იმაზე, კვირიკაშვილი რეალურად იქნება თუ არა დამკოპლექტებელი არა მხოლოდ სიის, არამედ მაჟორიტარების, თუ კვირიკაშვილი საფასადო ნაწილი აღმოჩნდება ძალიან რეტროგრადულ კამპანიაში. ვფიქრობ, რომ „ოცნების“ ამომრჩევლისთვის დღევანდელი ვითარება იმედის მომცემი არ არის.

ვინაიდან, მეჭიაურზე აპელირებთ, გკითხავთ. ის ივანიშვილთან დაახლოებული პირია და მისი კურსელიცაა. შეიძლება, რომ მეჭიაური ივანიშვილის მითითებებით მოქმედებდეს?

- შეიძლება გარკვეულ პერიოდში კი და გარკვეულ პერიოდში - არა. ივანიშვილს რამდენადაც ვიცნობ, მას ცალკე აღებულ თითოეულ პიროვნებასთან პოლიტიკური სიამტკბილობა არ სჩვევია. შეგვიძლია ის პირები გავიხსენოთ, ხელისუფლების პირველ სტატიაზე, მას ვინც ჰყავდა. ერთი მილიარდელმთცოდნე გვყავს, რომელსაც ძალაუფლების ცენტრები ძალიან უყვარს. გია ხუხაშვილს პირველად ვახსენებ. ეს ადამიანი ბადრი პატარკაციშვილის გარემოცვაშიც იყო, შემდეგ თავი ივანიშვილსაც მოაწონა და ახლა პრეზიდენტის გარემოცვაშია. ანუ, მას ძალაუფლების ცენტრები უყვარს. ხუხაშვილი ნაცარს ქექავს და მისთვის ყველაზე მნიშვნელოვანი ამოცანა ისაა, რომ რესპუბლიკელები ახსენოს. ყველა ხომ გვახსენებს, მაგრამ ექსპერტად წოდებული ადამიანი ერთ ინტერვიუში ცხრაჯერ გვახსენებს.

ხუხაშვილი თქვენით დაინტერესებული რატომ არის?

- იმას ვამბობდი, რომ ბიძინა ივანიშვილს სტაბილური, პოლიტიკური მეგობრობა არ ახასიათებს. ხუხაშვილი მაგალითად მოვიყვანე, რომელიც ივანიშვილის კარზე ლამის „რუხი კარდინალის“ პრეტენზიის მქონე იყო, მაგრამ ახლა ივანიშვილთან ვეღარ არის. ასე იყო ბევრი სხვაც, რომელიც შემიძლია გავიხსენო.

„ბევრ სხვაში“ ვის გულისხმობთ, არ ვიცი, მაგრამ ივანიშვილისა და ხიდაშელ-უსუფაშვილის პოლიტიკურ ახლობლობას გაგახსენებთ. ერთ-ერთ ინტერვიუში უსუფაშვილმა ისიც განაცხადა, რომ მას ივანიშვილმა შესთავაზა, რომ პარტია „ქართული ოცნების“ ლიდერი ყოფილიყო. ეს ასე იყო?

- იმას დავადასტურებ, რაც უსუფაშვილმა თქვა. მან ეს მოზომილად განაცხადა, მაგრამ ივანიშვილისთვის რესპუბლიკელები ერთგვარად ამოუცნობი იმით ვართ, რომ ასეთი შეთავაზებები ღიმილის მომგვრელია. დავით უსუფაშვილი „რესპუბლიკური პარტიის“ წევრი 1992 წლიდან არის და რვა წლის მანძილზე, პარტიის თავმჯდომარე იყო. მისთვის ეს პარტია როგორც ღირებულება, გაცილებით უფრო მნიშვნელოვანი და დიდია, ვიდრე ის, რომ სხვა პოლიტიკური ძალის, უფრო ძლიერი პოლიტიკური ფიგურის ფრთებქვეშ მეტი კომფორტი ნახოს, ან ვერ ნახოს. ეს შეთავაზება რეალისტური არ იყო. რესპუბლიკელები ივანიშვილთან მუდმივად ოპონირება-პარტნიორობის რეჟიმში ვიყავით.

ივანიშვილთან ოპონირების რეჟიმში ძმები ბერძენიშვილები იყვნენ, რომლებიც მიმდინარე საკითხების მიმართ უფრო კრიტიკულები იყვნენ, ვიდრე ხიდაშელი-უსუფაშვილი. პოლიტიკურ კულუარებში იმასაც ამბობდნენ, რომ ივანიშვილს ძმები ბერძენიშვილები გულზე დიდად არ ეხატებოდა...

- ივანიშვილთან ნორმალური ურთიერთობა მაქვს, მაგრამ მასთან ოპონირების რეჟიმი მქონდა და მაქვს. დაგიდასტურებთ იმასაც, რომ ასეთივე რეჟიმში იყო უსუფაშვილიც. უბრალოდ, ჩვენ ერთმანეთისგან ტემპერამენტით განვსხვავდებით. „რესპუბლიკური პარტია“ იმდენად შეკრულია, რომ თუ რომელიმე ჩვენთაგანს ან ივანიშვილს მოეჩვენებოდა, რომ რომელიმე ჩვენთაგანი მის მიმართ ძალიან კეთილგანწყობილია, ის ამაში ნაწილობრივ მაინც არ შეცდებოდა, მაგრამ ეს კეთილგანწყობილება პარტიის სხვა წევრის ხარჯზე არ იქნებოდა. საკითხი უფრო რომ გავამარტივო, გეტყვით. თუ ერთ რესპუბლიკელს ივანიშვილის პატივისცემის გამოხატვა უნდოდა, ეს სხვა რესპუბლიკელის ხარჯზე არ მოხდებოდა. ერთ ხანს, ამის გააზრება ცოტა გაჭირდა.

ვისი მხრიდან გაჭირდა - ივანიშვილის?

- ივანიშვილს ამის გაგება ცოტა გაუჭირდა, რადგან მას ადამიანების პერსონალური აღქმა აქვს, ვიდრე ერთ ჯგუფად ჩამოყალიბებული პოლიტიკური პარტიის. კარგა ხანია, ივანიშვილი რესპუბლიკელებს აღგვიქვამს ერთიან პოლიტიკურ ძალად, ვისთანაც შეთავაზებები - შენ ჩემსკენ წამოდი და ის იქით წავიდეს, - დასრულებულია.

შარშან, გაზაფხულზე, ივანიშვილთან რესპუბლიკელებს ახლო ურთიერთობა გქონდათ და ამის დასტური იყო ის, როდესაც ხიდაშელი და აგულაშვილი მინისტრებად დაინიშნენ. ივანიშვილის პოლიტიკური ნება რომ არა, ღარიბაშვილი ხიდაშელს მინისტრად დანიშნავდა? ბოლო ერთ წელიწადში, თქვენს ურთიერთობებში ისეთი რა შეიცვალა, რის გამოც მან თქვენთან თანამშრომლობის გაგრძელების სურვილი არ გამოთქვა?

- თინა ხიდაშელი თავდაცვის მინისტრი რომ გამხდარიყო, ეს გადაწყვეტილება შესათავაზებლად „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ მიიღო. ღარიბაშვილისთვის ეს გადაწყვეტილება მოულოდნელი იყო, მაგრამ მიიღო და ეს მნიშვნელოვანწილად პოლიტიკურ მომენტს უკავშირდებოდა, რადგან მთავრობა დასამტკიცებელი იყო. რესპუბლიკელებმა ჩავთვალეთ, რომ აღმასრულებელი ხელისუფლების მნიშვნელოვან სფეროებზე პასუხისმგებლობის აღება შეგვეძლო. დარწმუნებული ვარ, რომ ღარიბაშვილი ივანიშვილთან კონსულტაციებს გაივლიდა და ის ამას დათანხმდა. ღარიბაშვილს დიდი არჩევანი არ ჰქონდა, შეთავაზებას დათანხმებულიყო თუ არა. რაც შეეხება იმას, არაფორმალური მმართველობა იყო თუ არა, 2014 წლის ოქტომბერში, „რესპუბლიკურმა პარტიამ“, შიდაკოალიციური კონსულტაციების შემდეგ, ძალიან მკვეთრი განცხადება გამოაქვეყნა, სადაც ვთქვით, რომ ქვეყნის წინაშე დეპერსონალიზაციის საკითხი იდგა. ანუ, ქვეყანას ინსტიტუტები უნდა მართავდეს და არა - პიროვნებები. თუ ივანიშვილი ალაგ-ალაგ დაინტერესდებოდა და რაღაც საკითხში ჩაერთვებოდა, ეს ქვეყნის მართვა არ იყო, თუმცა, ვადასტურებ, რომ ივანიშვილი ალაგ-ალაგ საკითხებით ინტერესდებოდა და ეს ტალღა ჩვენამდეც აღწევდა, მაგრამ ქვეყნის მართვა 24 საათიან რეჟიმში მუშაობაა. მოკლედ, ივანიშვილს ქვეყნის მართვისთვის არ ეცალა. მან ჩათვალა, რომ ქვეყნის მართვაში, პერიოდული ალაგ-ალაგ დაინტერესება და მონაწილეობა ის სხვა საქმე ყოფილიყო, რომლისთვისაც ხანდახან მოიცლიდა. ტექნიკური კოალიციაა და აქედან ჩვენი გაგდება ასე ადვილი არ არის. აბა, გაგვირცხონ!

თქვენ ამბობთ - „აბა, გაგვირცხონო“. ამ კონტექსტში რესპუბლიკელი მინისტრების თაობაზე მინდა გკითხოთ. თქვენს წარმომადგენლებს იმ მთავრობაში ყოფნა რატომ უნდათ, რომლის თაობაზეც იციან, რომ სამი თვის შემდეგ მინისტრები აღარ იქნებიან?

- პარლამენტში ტექნიკურ უმრავლესობას ვინარჩუნებთ, თუმცა, ავტონომიურები ვართ და ჩვენი ფრაქცია ყველაზე აქტიურია. მთავრობაში კონკრეტული ამბებია. მიგვაჩნია, რომ საარჩევნო პროცესის დაწყებამდე, თინა ხიდაშელის მინისტრობა ქვეყნისთვის ძალიან სასარგებლოა.

რატომ?

- რაღაც ეტაპი, რომელიც გასავლელია, პერსონალურად მასთან დაკავშირებულია. ნატოში ხიდაშელის მიმართ ნდობა მაღალია და ამიტომ, სჯობს, რომ ქვეყნისთვის რაიმე კითხვის ნიშნები არ გაჩნდეს. შესაძლოა, „რესპუბლიკური პარტია“ კოალიციიდან შარშან რომ წასულიყო, ეს საარჩევნოდ უფრო კარგი ყოფილიყო, რადგან არჩევნებამდე მეტი დრო გვექნებოდა და უფრო მეტად მომზადებული ვიქნებოდით.

თქვენი მხრიდან იმის მცდელობა ხომ არ არის, რომ პოსტები კი არ დატოვოთ, პოსტებიდან გაგიშვან და ამით ერთგვარად „ჩაგრულის მანტია“ მოისხათ?

- ჩვენ ასე არ ვთამაშობთ. ავტორი ვარ ფორმულის, რომ არ მივდივართ და ვერ გაგვაგდებენ. თუ ეს ასეა, მაშინ ფორმულა დამენგრევა. „რესპუბლიკური პარტია“ ბრძოლის პარტიაა. 1972 წლიდან მოყოლებული ბრძოლაშია და ჩვენ წამებულის რანგში ყოფნა არ გვიყვარს. ჩვენ საზოგადოებას არ ვეთამაშებით. მეჭიაური ამბობს, რომ ბერძენიშვილი ნაპოლენივით დადისო. ანუ, არ ლაპარაკობს, რომ თავს მაცოდებსო. ნაპოლეონივით არ დავდივარ, მაგრამ იმაში ნამდვილად მართალია, რომ თავს არავის არ ვაცოდებთ. ჩვენთვის პრინციპულად მიუღებელია, რომ ვინმეს თავი შევაცოდოთ. 2001-2002 წლები იმას მოვახმარე, რომ ზურაბ ჟვანია „მოქალაქეთა კავშირიდან“ გამომეღლიტა. მიხეილ სააკაშვილთან საუბრებმა ხელი შეუწყო იმას, რომ ის „მოქალაქეთა კავშირიდან“ წამოვიდა. მაშინ ვერსია იყო, რომ ჟვანია, სააკაშვილი და რესპუბლიკელები ოპოზიციურ ბლოკს შევქმნიდით. ჩვენი ფასი ის იყო, რომ ასლან აბაშიძეს ჩვენს გარდა ვერავინ ვერ დაუპირისპირდებოდა. ვაშლიჯვრის ოფისთან დაკავშირებით დავის გამო, ჟვანია „მოქალაქეთა კავშირიდან“ გამოაგდეს და 2002 წელს, თვითმართველობის არჩევნები ჩატარდა, სადაც მალაშხიას ქაღალდზე დაწერილი პარტიის სახელით, ჟვანიამ არჩევნებში მონაწილეობა მიიღო და მთელი მისი საარჩევნო კამპანიის მიმართულება იყო - დამჩაგრეს, დამინახეთ, შემიცოდეთ და მან ოთხი მანდატი აიღო, ხოლო სააკაშვილის, კონსერვატორებისა და რესპუბლიკელების ბლოკმა 14 მანდატი ავიღეთ. ასეთი პოლიტიკაც არსებობს, მაგრამ რესპუბლიკელებთან ჩაგრულის პოლიტიკა შეუთავსებელია. ბრძოლას ან ვიგებთ, ან ვაგებთ. ბრძოლა ბევრჯერ მოგვიგია და ბევრჯერ წაგვიგია. მოგების შემთხვევაში, „რესპუბლიკური პარტია“ სახელმწიფო პარტიად არ გადაზრდილა და არც ჩვენი წაგებით არ გამქრალა. ქართულ პოლიტიკაში ცხოვრებაში ერთი მუდმივი პარტია და ბევრი ცვლადია. 1984 წლის 20 აპრილის განაჩენიდან მოყოლებული, სადაც ეწერა, რომ ხალხს ე.წ. „რესპუბლიკური პარტიის“ შექმნისთვის ასამართლებდნენ, ხან ძლიერი ვიყავით, ხან სუსტი, მაგრამ მუდმივად ვიყავით და ეს ამ პარტიის ძირითადი მახასიათებელია. ქართული პოლიტიკური პროცესის მუდმივი მონაწილეები ვართ. მთავრობაში პირველად ვართ და არ ვიცით, კვალვ ვიქნებით თუ არა, მაგრამ ვადასტურებთ, რომ როგორც ხელისუფლებაში, ასევე ოპოზიციაში ყოფნა შეგვიძლია.

„რესპუბლიკურ პარტიას“ 38-წლიანი ისტორია აქვს და რატომ ვერ უზრუნველყავით ის, რომ ხალხს უფრო მეტად უყვარდეთ? - ამას იმიტომ გეკითხებით, რომ ამ მოწვევის პარლამენტში აჩვენეთ, რომ მუშაობა იცით და შესაბამისი კვალიფიკაციაც გაქვთ. მართალია, ჟურნალისტებს ვახტანგ ხმალაძე გამუდმებით გვიბრაზდება, მაგრამ ის გამორჩეულად მუშა დეპუტატია. თქვენი თვისებები ხალხამდე ვერ მიგაქვთ, თუ პრობლემა იდეოლოგიაშია?

- „რესპუბლიკური პარტია“ უფრო პოპულარულიც ყოფილა და ნაკლებადაც. კლიშეები ცოტა რომ მივანგრიოთ, რაღაცეები გავიხსენოთ. 1992 წელს, „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ „სახალხო ფრონტთან“ ერთად თბილისში არჩევნები შევარდნაძის ფავორიტ ბლოკს მოუგო. 92-95 წლების პარლამენტში, ყველაზე დიდი - 22 კაციანი ფრაქცია ვიყავით. 2004 წელს, ტრიუმფატორი სააკაშვილი და მისი პარტნიორი „რესპუბლიკური პარტია“ ბათუმის არჩევნებში კონკურენტები აღმოჩნდნენ, ძალიან ბევრი ხმა წაგვართვეს, მაგრამ 13,5 პროცენტი დაგვრჩა. მაშინ, ასლანის გამშვები ხალხი ვიყავით და მე და სააკაშვილი ორივე ძალიან პოპულარულები ვიყავით. 2006 წელს, რესპუბლიკელებისა და კონსერვატორების ბლოკმა 12 პროცენტი აიღო და მეორე ადგილი დაიკავა. 2008 წელს, დანგრეული გაერთიანებული ოპოზიციის პირობებში, როცა ცალკე გავედით და ყველა ჩვენ გვერჩოდა, 70 ათასი ხმა ავიღეთ და იმის გამო, რომ 4 პროცენტიც არ გვქონოდა, 3, 73 დაგვიწერეს. ყველასთვის გაყალბდა და ჩვენთვის არ გაყალბდა? - ამ არჩევნებში მრეწველებმა 0,93 პროცენტი აიღეს. მითი იმის შესახებ, რომ „რესპუბლიკური პარტია“ ორპროცენტიანია არ დასტურდება, თუმცა მხარდამჭერთა დიდი რაოდენობის მქონეც არ არის.

პარლამენტი ქორწინების თაობაზე საკონსტიტუციო ცვლილებებს განიხილავს და „რესპუბლიკურმა პარტიამ“ თქვა, „სამოქალაქო კოდექსში“ წერია, რომ ქორწინება არის ქალისა და მამაკაცის ერთობა. ეს ჩვენ გვაკმაყოფილებს და პოლიტიკური ქულების დასაწერად შავბნელი პრორუსი ადამიანების შემოტევებს იმით არ ვუპასუხებთ, რომ მათ ავყვეთ. საქართველოში ერთი სქესის ადამიანების ქორწინების საკითხს არც ერთი ლგბტ ორგანიზაცია არ სვამს.

თქვენი პარტიის მიმართ სკეპტიციზმს, სწორედ თქვენი ლიბერალური დამოკიდებულება ხომ არ განაპირობებს?

- ეს საკითხი განიხილება არა ერთი სქესის ადამიანების ქორწინების თემასთან მიმართებაში, არამედ ეს თემა რუსეთის მეინისტრიმით და რუსეთის ტექსტებით წარმოჩინდება - ევროპა გვერჩის და ტრადიციებს ებრძვიან. იმ სიტყვას არ გამოვიყენებ, ევროპა თურმე რას გვიპირებს. ამას ქმნიან და სამწუხაროდ, ამას „ქართული ოცნება“ წამოეგო. წამოეგო რისთვის? - 3,5 წლის მანძილზე, „ქართული ოცნების“ ხელისუფლებამ მხარდამჭერთა იმაზე მეტი რაოდენობა დაკარგა, ვიდრე მისმა წინა ხელისუფლებებმა. „ნაციონალურ მოძრაობას“ მხარდამჭერები ასე სწრაფად არ დაუკარგავს, მან ხმები 7 ნოემბრის შემდეგ დაკარგა. პრობლემების გადასაფარად ცვლილებები მომზადდა, რომ არიქა, ქორწინება ქალისა და მამაკაცის ერთობაა. იმის თქმა არ მიჭირს, რომ ქორწინება ქალისა და მამაკაცის ერთობაა. ჩვენივე მხარდამჭერების ერთი ნაწილი კითხულობს, ეს საკითხი ასეთი რა გახდაო? - მგონია, რომ ამომრჩეველი არ უნდა მოატყუო. ამ პარლამენტში ცვლილებების სამი მოსმენით მიღებისთვის 113 ხმა არ არის, ანუ, ეს ბლეფია, რაზეც „რესპუბლიკური პარტია“ არ წავა. 38 წელი ამიტომ ვარსებობთ და კიდევ უფრო დიდხანს ვიარსებებთ განსხვავებით ბევრი სახელისუფლებო და ოპოზიციური პარტიებისგან.