დონალდ ტრამპი ინდოეთის დასჯით იმუქრებოდა, თუ მისი ნავთობგადამამუშავებელი ქარხნები გააგრძელებენ იაფი რუსული ნავთობის შეძენას, რომელიც დასავლეთის სანქციების ქვეშაა. ეს არ არის პირველი შემთხვევა, როდესაც ტრამპი თავს ესხმის მსოფლიოში უდიდეს დემოკრატიას და ავტორიტარული ჩინეთის მთავარ მეტოქეს განვითარებად ქვეყნებში. რას ნიშნავს ეს ინდოეთისთვის, რუსეთისა და ნავთობის გლობალური ფასებისთვის?

ინდოეთი რუსული ნავთობის მთავარი მყიდველი გახდა მას შემდეგ, რაც რუსეთის მთავარ საექსპორტო პროდუქტს უკრაინაში შეჭრის გამო, ამერიკული და ევროპული სანქციები დააკისრა. დასავლეთი რუსულ ნავთობს არ ყიდულობდა, მაგრამ არ იყო წინააღმდეგი, რომ მისგან წარმოებული ნავთობპროდუქტები მსოფლიო ბაზარზე ყოფილიო, თუმცა მოგება არა კრემლში, არამედ მეგობარ ქვეყნებში, მაგალითად, ინდოეთში წავიდოდა.

როგორც ექსპერტები ამბობენ, სრული ემბარგოს არარსებობის შემთხვევაშიც კი ვერ შეამცირებდა რუსეთის ნავთობიდან მიღებულ შემოსავლებს და ვერ წაართმევდა მას უკრაინის აგრესიისა და ოკუპაციის გასაგრძელებლად საჭირო თანხებს.

როდესაც ტრამპი თეთრ სახლში მეორე ვადით დაბრუნდა, მან პირობა დადო, რომ ომს 24 საათში შეწყვეტდა - ეს არ გამოვიდა. ვლადიმერ პუტინთან შეთანხმების მიღწევის ექვსთვიანი უშედეგო მცდელობის შემდეგ, მან გადაწყვიტა, სანქციებით ზეწოლა მოეხდინა თავის სავაჭრო პარტნიორებზე, რადგან აშშ-ს უკვე დაწესებული აქვს ყველა შესაძლო სანქცია რუსეთის წინააღმდეგ.

პირველი და მთავარი ასეთი პარტნიორი ჩინეთია. თუმცა, ტრამპს მასთან ცალკე საუბარი აქვს და ბოლო კვირაში, ამერიკის პრეზიდენტმა ყურადღება ინდოეთზე გაამახვილა. რატომ?

პარასკევს ტრამპმა განაცხადა, რომ „შეიტყო“ ინდოეთის გადაწყვეტილება რუსული ნავთობის შესყიდვის შეწყვეტასთან დაკავშირებით, რაც აშკარად მოსაწონი იყო. შაბათს, „ნიუ-იორკ თაიმსმა“ და „ბლუმბერგმა“, ინდოელ ოფიციალურ პირებზე დაყრდნობით, გაავრცელეს ინფორმაცია, რომ ეს ასე არ იყო.

ორშაბათს, გამოფხიზლებული ტრამპი ინდურ საქონელზე ტარიფების გაზრდით დაიმუქრა, რათა ინდოეთი რუსეთიდან იაფ ენერგორესურსებზე დაყრდნობისგან დაეცვა.

„ინდოეთი არა მხოლოდ ყიდულობს რუსული ნავთობის უზარმაზარ რაოდენობას, არამედ ამ ნავთობის დიდ ნაწილს ღია ბაზარზე ყიდის უზარმაზარი მოგებით. მათ არ აინტერესებთ, რამდენ ადამიანს მოკლავენ რუსი სამხედროები უკრაინაში. ამის გამო, მე მნიშვნელოვნად გავზრდი ტარიფს, რომელსაც ინდოეთი უხდის შეერთებულ შტატებს“, - დაწერა ტრამპმა, საკუთარ სოციალურ ქსელში.

მან არ დააკონკრეტა, რა იქნება ახალი ტარიფი, ან როდის ამოქმედდება.

რა მოხდება შემდეგ?

გარკვეული დროის განმავლობაში, ინდოეთის ხელისუფლება დარწმუნდება, რომ მათ არანაირად არ შეუძლიათ სიტუაციაზე გავლენის მოხდენა. ინდოეთი, როგორც ქვეყანა, ნავთობს არ ყიდულობს. ნავთობკომპანიები იმპორტირებულ ნედლეულს იძენენ და მათგან მხოლოდ ერთია სახელმწიფოს საკუთრებაში.

აშშ-ის სანქციების მთავარი პოტენციური სამიზნე გუჯარატის შტატში, ვადინარის პორტში მდებარე ნავთობგადამამუშავებელი ქარხანაა. ქვეყნის სიდიდით მესამე ნავთობგადამამუშავებელი ქარხანა კერძო ინდურ კომპანია „ნაიარა ენერჯის“ საკუთრებაა. რუსეთის სახელმწიფო საკუთრებაში არსებული კომპანია „როსნეფტი“ მისი აქციების 50%-ზე ოდნავ ნაკლებს ფლობს.

ქარხნის წინააღმდეგ, ევროკავშირმა სანქციები ივლისში დააწესა. თუმცა, ევროკავშირის სანქციებიც კი ითვალისწინებს ექვსთვიან გარდამავალ პერიოდს, რომლის განმავლობაშიც, ნავთობგადამამუშავებელ ქარხანას შეუძლია რუსული ნავთობისგან წარმოებული ბენზინისა და დიზელის ახალი მყიდველების პოვნა. გარდა ამისა, ტრამპის მუქარის გათვალისწინებით, ნავთობგადამამუშავებელმა ქარხანამ ნავთობი მომავალი თვეებისთვის მოიმარაგა, იტყობინება Bloomberg-ი, ნავთობის მოვაჭრეებზე დაყრდნობით.

აქამდე ტრამპი ნავთობზე სანქციების დაწესების წინააღმდეგი იყო. ის ივნისში, რუსული ნავთობის ფასის ზღვრული ფასის დაწევას არ უჭერდა მხარს. ტრამპი ამერიკელებს დაჰპირდა, რომ ბენზინი გაიაფდებოდა და, ჯერჯერობით, ყველაფერს აკეთებს ამის მისაღწევად.

როდესაც ივლისში, ტრამპმა ირანის დაბომბვის ბრძანება გასცა, ბომბები ბირთვულ ობიექტებს მოხვდა, მაგრამ არა ნავთობის ობიექტებს, მიუხედავად იმისა, რომ ნავთობი ირანის რეჟიმის შემოსავლის მთავარი წყაროა. ტრამპმა არაერთხელ მიმართა საუდის არაბეთის სამეფო სასახლეს, რომელიც მსოფლიოში აშშ-ის შემდეგ, სიდიდით მეორე ნავთობმწარმოებელია და მოითხოვა, რომ მსოფლიო ბაზარზე მეტი ნავთობი მიაწოდოს.

შაბათ-კვირას, საუდის არაბეთის მეთაურობით, OPEC+-მა, რომელშიც შედის რუსეთი, მსოფლიოში ნავთობის სიდიდით მესამე ექსპორტიორი, გადაწყვიტა გლობალურ ბაზარზე მიწოდების გაზრდა.

შედეგად, ახლა უფრო მეტად, ვიდრე ოდესმე, შეიქმნა ხელსაყრელი პირობები მსოფლიო ბაზარზე რუსული ნავთობის მიწოდების შესაწყვეტად, მსოფლიო ნავთობის ფასებზე სერიოზული შედეგების გარეშე. ბოლოს და ბოლოს, ტრამპის სავაჭრო ომი და ტარიფები, მათ შორის, ინდოეთის წინააღმდეგ, გლობალური ეკონომიკური ზრდის შენელებას და შესაბამისად, ნავთობზე მოთხოვნის შემცირებასაც გამოიწვევს.

გარდა ამისა, ფასების ვარდნა ნავთობპროდუქტების ამერიკელ მწარმოებლებს აზარალებს. არაბული ქვეყნებისა და რუსეთისგან განსხვავებით, ამერიკული ნავთობკომპანიები კერძოა და არა სახელმწიფო საკუთრებაში. ისინი ნავთობს მხოლოდ მაშინ ბურღავენ და მოიპოვებენ, როდესაც „შავი ოქრო“ ძვირია, ხოლო როდესაც ფასები დაბალია, ისინი წარმოებას ამცირებენ.

ამიტომ, მსოფლიო ბაზარზე, ნავთობის ფასების ვარდნა ტრამპს უნიკალურ შანსს აძლევს, ზეწოლა მოახდინოს რუსეთზე, ამერიკისთვის ზიანის მიყენების გარეშე. თუმცა, ამისთვის მას ყურადღების გამახვილება არა მხოლოდ ინდოეთზე, არამედ იაფი რუსული ნავთობის მეორე მთავარ მყიდველზე - ჩინეთზეც მოუწევს.

წყარო: https://www.bbc.com/russian/articles/c4g6759436qo