საქართველოს მთავრობა საუნივერსიტეტო რეფორმას იწყებს, რომელიც ახალი პროტესტისა და საზოგადოების ნაწილის სერიოზული უკმაყოფილების მიზეზი გახდეს. ამას არც თავად მმართველ გუნდში უარყოფენ. ხელისუფლების ოპონენტებმა კი ეს უკვე შეაფასეს, როგორც „ქართული ოცნების" მიერ უმაღლესი სასწავლებლების მოთვინიერების მცდელობა. კონკრეტულად რას შეიძლება გულისხმობდეს ეს რეფორმა და გახება თუ არა ის საზოგადოებაში ახალი ვნებათაღელვის მიზეზი?

ხელისუფლების გადაწყვეტილებით, იქმნება რეფორმაზე მომუშავე სამთავრობო კომისია, რომელიც 4 წლიან პერსპექტივაში იმუშავებს. კომისიის თავმჯდომარე იქნება პრემიერ-მინისტრი ირაკლი კობახიძე, მოადგილე - განათლების მინისტრი ალექსანდრე წულაძე, მდივანი კი პრემიერის ახლადდანიშნული მრჩეველი განათლებისა და მეცნიერების საკითხებში ლევან იზორია, რომელსაც უკვე ამოეწურა გერმანიაში ელჩობის ვადა.

ამ თემაზე პრემიერისა და განათლების მინისტრის მიერ გაკეთებულ განცხადებებში ხელისუფლების ოპონენტებმა ამოიკითხეს მინიშნება, რომ მთავრობას ყველა სახელმწიფო უნივერსიტეტის ერთ სივრცეში მოქცევა და გაერთიანება სურს. ეს კი მათთვის კატეგორიულად მიუღებელია.

„თუ მართლა ილიუნის და თსუ-ს გაერთიანებას გეგმავს რეჟიმი, ამაზე კატასტროფული გადაწყვეტილება უმაღლესი განათლების სფეროში უბრალოდ წარმოუდგენელია!" - დაწერა ამასთან დაკავშირებით პარტია „ახლის" თანათავმჯდომარე ნიკა გვარამიამ „ფეისბუქში".

გარდა ამისა, ოპოზიციაში მიიჩნევენ, რომ მთავრობის დაანონსებული რეფორმა რეალურად აკადემიურ სივრცეში რეპრესიის დაწყებას ნიშნავს, რადგანაც ანტისახელისუფლებო პროტესტის მონაწილეთა მთავარ ბირთვს ძირითადად უმაღლესი სასწავლებლების სტუდენტები და აკადემიური სფეროს წარმომადგენლები შეადგენენ.

მათი შეფასებით, ამაზე ირიბად მიუთითებს სამთავრობო კომისიის მდივნად ლევან იზორიას დანიშვნა, რომელსაც როგორც აკადემიურ სფეროში, ისე ძალოვან სტრუქტურებში მუშაობის გამოცდილება აქვს. წინა ხელისუფლების პერიოდში იგი პოლიციის აკადემიის რექტორი იყო და მაშინდელი მასშტაბული საპოლიციო რეფორმის სათავეში იდგა. „ქართული ოცნების" ხელისუფლებაში მოსვლის შემდეგ კი სხვადასხვა დროს იყო თავდაცვის მინისტრი, დაზვერვის სამსახურის უფროსი და ეროვნული უსაფრთხოების საბჭოს მდივანი.

ბოლო წლებში იზორიას გერმანიაში საქართველოს ელჩის თანამდებობა ეკავა და უფლებამოსილების ვადის ამოწურვის შემდეგ, 20 იანვარს განათლებისა და მეცნიერების საკითხებში პრემიერ-მინისტრის მრჩევლად დაინიშნა.

ანალიტიკოსი და ფსიქოლოგიის მეცნიერებათა დოქტორი რამაზ საყვარელიძე „რეზონანსთან" აცხადებს, რომ დღეს უმაღლესი სასწავლებელი რეფორმას უდაოდ საჭიროებს, თუმცა ამაზე დისკუსია საჯარო უნდა იყოს, რადგან არსებობს ამ თემაში სენსიტიური საკითხები, რომლებმაც შეიძლება პროცესს პოლიტიკური ელფერი შესძინოს, რაც ბიძგს მისცემს უმართავ პროცესებსა და საპროტესტო მუხტის გაძლიერებას.

რას აპირებს მთავრობა

როგორც პრემიერმა ირაკლი კობახიძემ განაცხადა, დღეს ქვეყანაში უმაღლესი განათლების ხარისხი „დამაკმაყოფილებელი არ არის", რესურსები კი ამ მიმართულებით ძალიან დიდია და „მაქსიმალურად უნდა ავითვისოთ ყველა რესურსი იმისთვის, რომ 4 წელიწადში მივიღოთ თვისებრივად განახლებული სისტემა".

„თავისუფლადაა შესაძლებელი ქართველმა სტუდენტმა საქართველოში მიიღოს იმ ხარისხის განათლება, რა ხარისხითაც ის იღებს, მაგალითად, ევროპულ ქვეყნებში. ამისთვის უნდა დაისახოს კონკრეტული გაწერილი გეგმა და ამაზე იმუშავებს სამთავრობო კომისია. სამთავრობო კომისიას უხელმძღვანელებენ - მოადგილე იქნება ბატონი ალექსანდრე წულაძე და კომისიის მდივანი იქნება ბატონი ლევან იზორია, რომელიც გახლავთ პრემიერ-მინისტრის მრჩეველი განათლების და მეცნიერების საკითხებში. არცერთი დღე არ უნდა ჩავაგდოთ, 4 წლის თავზე სრულად უნდა მივაღწიოთ დასახულ მიზანს", - თქვა კობახიძემ.

პრემიერ-მინისტრი განათლების რეფორმაზე წინასაარჩევნო კამოანიის ფარგებშიც საუბრობდა - რომ „პოლიტიკის შეტანა უნივერსიტეტში კატეგორიულად მიუღებელია" და რომ „განათლების სისტემა, გარე დავალებით, წინა ხელისუფლებამ საკუთარ თავზე მოირგო". მისივე თქმით, „თსუ-ში პროფესორების უდიდესი ნაწილი პოლიტიკური ნიშნითაა შერჩეული და არ აქვთ კვალიფიკაცია".

განათლების მინისტრ ალესანდრე წულაძის ინფორმაციით კი, რეფორმის ნაწილი იქნება ახალი კამპუსის მშენებლობა თბილისში, სადაც გაერთიანებული იქნება როგორც სასწავლო პროცესი, ისე საუნივერსიტეტო საცხოვრებელიც.

„ჩვენი მიზანია, პირველად დამოუკიდებელი საქართველოს ისტორიაში, დაიწყოს სახელმწიფო უნივერსიტეტის ახალი კამპუსის მშენებლობა თბილისში. ამ მხრივ ითვლება, რომ შეიქმნება, ფაქტობრივად, ახალი საუნივერსიტეტო ქალაქი.

„მთავარი და ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი მიმართულება იქნება არსებული გარემოს შინაარსობრივი გაუმჯობესება. ამ მხრივ, ხედვაში არის ერთ-ერთი მიმართულება - ეს იქნება არსებული სახელმწიფო უნივერსიტეტების პროფილურად გაძლიერება", - განაცხადა წულაძემ.

უმაღლესი სასწავლებლები და პოლიტიკა

ანალიტიკოსი რამაზ საყვარელიძე „რეზონანსთან" აცხადებს, რომ უმაღლესი განათლების სფერო რეფორმებს უდაოდ საჭიროებს, თუმცა ამისთვის დისკუსია და საკითხის გაშლაა საჭირო.

„რეფორმაში მათი მხრიდან რა იგულისხმება, არ ვიცი. მაგრამ, ჩემი აზრით, უმაღლესი სასწავლებელი რეფორმას უდაოდ საჭიროებს. წულაძესთან იყო ინტერვიუ და თითქოს შეეხო კიდეც, რომ შინაარსობრივი მხარე უნდა გავიაზროთ ფორმალურის გარდაო. ფორმალური არ ვიცი, მაგრამ შინაარსობრივად ნამდვილად არის დაბალი დონე, თან ქრონიკულად. ვერ იტყვი, რომ სტუდენტთა რომელიღაც ნაკადი ძლიერია, ან სუსტია. პროცესი მოდუნებულია, თუმცა შიგადაშიგ ბრწყინვალე სტუდენტებიც არიან, ამას მე როგორც ლექტორი ისე მოგახსენებთ.

„ხარისხის მხარეა მოსაგვარებელი. ძალიან ხშირად დღეს უკვე საკანდიდატო დისერტაციებია იმ ხარისხის, როგორიც ადრე დიპლომები იყო. ხარისხის პრობლემა დგას არა მარტო სასწავლო, არამედ სამეცნიერო სისტემაშიც. უმაღლეს სასწავლებლებს მიხედონ, მაგრამ მეცნიერებასაც უნდა მიხედვა, რადგან თუ მეცნიერება უპატრონოდ დარჩება, მეცნიერების დეფიციტი მერე უმაღლეს სასწავლებლებში შექმნის დეფიციტს. თუკი მაღალი რანგის პროფესურა არ გეყოლება, საინდან უნდა გქონდეს მაღალი რანგის სწავლება?

„მეცნიერების შესახებ რომ არ მსჯელობენ და პირდაპირ მხოლოდ უმაღლეს სასწავლებელზე გადიან, ეს ჯერჯერობით მიუღებლად მეჩვენება იმ მხრივ, რომ ამას სჭირდება უფრო გაშლილი ვერსია. იმ ვერსიით, რაზეც საუბარია სათაურით - რომ უმაღლესების გაუმჯობესება გვინდაო - ვისურვებდი ერქვას „უმაღლესების და ქართული მეცნიერების გაუმჯობესება".

„მეორე საკითხი - დღეს მეცნიერებისა და უმაღლესებში სწავლების მხრიდანაც ქართულ ტრადიციებს ნაკლები ყურადღება ექცევა. ეს იმ ნაწილს არ ეხება, სადაც საქართველოს ისტორიას, ან საქართველოს ხელოვნებას და ლიტერატურას ასწავლიან. აქ მითითება საჭირო არაა, მაგრამ არის დარგები, სადაც პატრიოტის აღზრდა არანაკლებ გჭირდება და ამ დარგებში ეროვნული ნიადაგის წამოწევა და მათზე ფოკუსირება მემგონი საჭიროა.

„თავისთავად პოლიტიკაა ისიც, რომ ევროვნული ღირებულებები იყოს წამოწეული. ამით შენ საქართველოს პატრიოტს აღზრდი, თუმცა, პარტიული პოლიტიკა კიდევ სხვა რამაა. პარტიული პოლიტიკის თაობაზე როგორ მოიქცევა თვითონ უმაღლესები, ეგ არ ვიცი. სამწუხაროდ, ჩვენთან პოლიტიკა მხოლოდ პარტიულს დაარქვეს, არადა ქვეყნის მშენებლობას აგრეთვე პოლიტიკა ჰქვია. ყველაფერი პოლიტიკაა, რასაც გრძელვადიანი სტრატეგიული მნიშვნელობა აქვს.

„დავუშვათ შემოიღეს წესები, რომ უმაღლესის სივრცეებში პარტიული პოლიტიკა არ შევიდეს, ან სტუდენტები არ გავიდნენ პარტიების ღიონისძიებებზე. ჯერ ერთი, ანალოგიური მოქმედებს კიდეც. კანონის დაცვა არ ნიშნავს მარტო პოლიციის ძალებით დაცვას, კანონი უნდა იყოს ისეთი, რომ სტუდენტების ინტერესში იყოს უფრო სასწავლო პროცესში ჩართულობა, ვიდრე პარტიულ დაპირისპირებებში. ანუ სტუდენტები მოტივაციით რომ მართო და არა ბრძანებებით. ამას ალბათ მიხედავენ და ამაზე მსჯელობა უდაოდ იქნება, რადგან რასაც ახლა ლექტორები ვაკვირდებით, ამ პარტიულ დაპირისპირებას პედაგოგებიც აყვნენ. გადაგვივადეს ლექციები, რომ სტუდენტები მიტინგებზე არიანო. ლექციების გადავადება ზოგან ისევ გრძელდება, ბევრ სტუდენტს შეფასებებიც არ აქვს მიღებული, ცოდნაზე აღარ ვსაუბრობ. რაც სჭირდება მას, რომ კურსი დაასრულოს, ისეთი შეფასებებიც არაა მიღებული.

„აკადემიურ წრეებში ამ რეფორმაზე საუბარი არ მქონია და შესაბამისად, მათი აზრი არ ვიცი. ჯერ ერთი, სულ ახლახანს ახსენეს რეფორმის თაობაზე, ახლა კი უკვე საგამოცდო რეჟიმში ვართ და კოლეგებთან კონტაქტი არ გვქონია. მეორე და ალბათ უმთავრესი - მიმაჩნია, რომ განათლების სამინისტრომაც და მთლიანად ამ ორგანიზაციულმა ბირთვმა - პრემიერ-მინისტრი, განათლების მინისტრი და კომისიის მდივანი - ორგანიზება უნდა გაუწიონ იმას, რომ პედაგოგებისთვის და სტუდენტებისთვის ცხადი იყოს, თუ რას გულისხმობს ეგ რეფორმები. აკადემიური წრისთვისაც უცნობია რას გულისხმობს რეფორმა. საჯარო განხილვების გარეშე, რა თქმა უნდა სირთულეები წარმოიშობა ასეთი პროექტის რეალიზაციის კუთხით", - განაცხადა რამაზ საყვარელიძემ.

რას გამოიწვევს ილიაუნის და თსუ-ს გაერთიანება

საყვარელიძე ამბობს, რომ თსუ-სა და ილიას სახელწიფო უნივერსიტეტის შესაძლო გაერთიანების თაობაზე მანაც სოციალური ქსელებით გაიგო. ამბობს, რომ თუ ნამდვილად გეგმაშია, ესეც საჭიროებს საჯარო დისკუსიას და არგუმენტებს, თუ რატომ გახდა საჭირო გაერთიანება. ანალიტიკოსის შეფასებით, მთავრობა ამ ტიპის საკითხებს უფრო ფრთხილად უნდა მიუდგეს, რადგან პოლიტიკური ელფერი არ მიეცეს პროცესს, რამაც შეიძლება საპროტესტო ტალღა გამოიწვიოს.

„თუკი ჩაიდო ის, რომ ეს ორი (თსუ და ილიაუნი) უნდა გაერთიანდეს, ლოგიკა და არგუმენტები უნდა იყოს, რაც ჯერ ჩემთვის ცნობილი არაა და ალბათ არც მათთვის, ვინც ამაზე (ორი უნივერსიტეტის შესაძლო გაერთიანებაზე) დაიძახა. თუკი ეს საკითხი ოპოზიციურად განწყობილებმა გააპროტესტეს, ესე იგი მათ მიაჩნიათ, რომ ამ ორიდან რომელიღაც, და ალბათ უფრო ილიაუნი, პოლიტიკური ორიენტაციის მქონეა და ალბათ ამიტომ არ უნდათ მისი გაერთიანება რომელიმე სხვა უმაღლესთან.

„უნივერსიტეტების გაერთიანებაზეც დისკუსიაა საჭირო. გააჩნია ლოგიკა როგორი იქნება. საჭიროა კითხვებზე პასუხი, თუ რატომ უნდა გაერთიანდეს, გაერთიანებით რა გაუმჯობესდება, რა გაუარესდება. გაერთიანება ლოგიკური იქნება იმ მხრივ, რომ ამ ორივე უმაღლესს დაახლოებით ერთნაირი სპეციალობების სტრუქტურა აქვთ, მაგრამ გაერთიანების შემთხვევაში ლექციაზე სტუდენტთა და ლექტორების რაოდენობაც ხომ იზრდება? ამ ტიპის ამოცანა როგორ წყდება საიმისოდ, რომ უკეთესი შედეგი მიიღო, არ ვიცი.

„ამ ტიპის საკითხებს ცოტა შორიდან და უფრო ფრთხილად მოვლა სჭირდება, თორემ საპროტესტო ტალღის გამოწვევაზე ადვილი არაფერია. იტყვიან, რომ მთავრობა ცდილობს აქციები შეაჩეროს და ამიტომ აკეთებსო. თუ საკითხს ასე შეფუთავენ, პროტესტს რა თქმა უნდა მიიღებენ. რა, ვერ დაარწმუნებ იმათ, ვინც აქციების მოყვარულები არიან?! ამ საკითხზე კი არა, ნებისმიერ საკითხზე შეიძლება პროტესტის აგორება.

„პროტესტის გამოწვევას არაფერი არ უნდა ამ პირობებში, როცა ყველა ოპოზიციური პოლიტიკური ჯგუფი დენთივითაა. ამ პირობებში ნაპერწკალი საიდან გაჩნდება, მნიშვნელობა არ აქვს. ამიტომ, თუკი არ უნდათ, რომ პროტესტი გაჩნდეს, მეტი სიფრთხილეა საჭირო.

„შეიძლება უნდათ, რომ გაჩნდეს. ზოგჯერ ამბობენ კიდეც „ოცნების" ლიდერები - ე.წ. რუსული კანონის თემაზე თქვეს, რომ პროვოცირება გავაკეთეთო. შეიძლება რაღაცის პროვოცირება დაჭირდეთ და მაშინ გააძლიერებენ - პოლიტიკას თავისი თამაშის წესები აქვს.

„პროტესტის წამოწევას არაფერი არ უნდა, მაგრამ მეეჭვება ჩანაფიქრი მაგ მიზნით იყოს. დავუშვათ ერთ უნივერსიტეტში ერთი პოლიტიკური ორიენტაციის ხალხია და მეორეში მეორესი. ამათ რომ გააერთიანებ, რა გარანტია გაქვს, რომ ორივეში იმ პოლიტიური ორიენტაციის სტუდენტები არ აღმოჩნდებიან, რომელიც არ გაწყობს? ამ მიზნით გაერთიანება არ უნდა აწყობდეთ, მაგრამ გაერთიანებას შეიძლება სხვა პლიუსები ჰქნდეს - სასწავლო პროცესის გაუმჯობესების ფორმები და ა.შ. მგონია, რომ ეს ბრალდება მართლაც საპროტესტო აქციის პროვიცირებისთვის წამოყენებულია, რომ მერე ამას დაემატოს აქციები", - განაცხადა რამაზ საყვარელიძემ „რეზონანსთან".