დავით ქართველიშვილი: მსოფლიო საახალწლო ტრადიციების პრიზმაში

დავით ქართველიშვილი: მსოფლიო საახალწლო ტრადიციების პრიზმაში

ჯერ კიდევ გვაქვს სრული უფლება, სერიოზულ პრობლემებს შორის დამსახურებულ დასვენებასა და სადღესასწაულო განწყობებს მივეცეთ და ამ კუთხით გავეცნოთ ზოგიერთ ქვეყანაში მიღებულ საახალწლო ტრადიციებს. კონსერვატიზმი ხომ ტრადიციების კრებულია. ახალი წლის დადგომა ტრადიციებს მიღმა კი წარმოუდგენელია.

მაშ ასე, სად რა ხდება და ვინ როგორ აღნიშნავს:

შოტლანდია – ჰოგმანაი

შოტლანდიაში ახალი წელი (ჰოგმანაი) განსაკუთრებული ტრადიციებით აღინიშნება. მაგალითად, პირველი სტუმარი, რომელიც შუაღამის შემდეგ ფეხს შედგამს სახლში, უნდა იყოს შავგვრემანი მამაკაცი, რომელსაც „ბედნიერება მოაქვს“. მისი ტრადიციული საჩუქრებია − ქვანახშირი, პური და ვისკი, რომლებიც სიმბოლურად გამოხატავენ სითბოს, საკვებს და სიხარულს.

იაპონია – ჯოია-ნო-კანე

იაპონიაში ძველ წელს აცილებენ ზარების (ჯოია-ნო-კანე) ხმით. ზარს 108-ჯერ რეკავენ, რაც 108 ადამიანისეული სურვილისგან გათავისუფლებას და სულის განწმენდას ნიშნავს. ეს ცერემონია ტარდება ტაძრებში, ხოლო შემდეგ ტრადიციულად მიირთმევენ წიწიბურას ატრიას (სობა), რომელიც ხანგრძლივ სიცოცხლეს განასახიერებს.

გერმანია – ღორის სიმბოლო ბედნიერებისთვის

გერმანიაში იღბლის სიმბოლოა ღორი. ახალ წელს ჩუქნიან ღორის ფორმის სუვენირებს, ასევე პოპულარულია მარციპანის ფიგურებით სუფრის მორთვა. ეს სიმბოლო წარმატებას და ბედნიერებას განასახიერებს.

დანია – გატეხილი ჭურჭელი

დანიაში მიღებულია თეფშების დამსხვრევა მეგობრებისა და მეზობლების კარებზე. რაც უფრო მეტი გატეხილი ჭურჭელია თქვენს კართან, მით მეტი მეგობარი გყავთ და უფრო წარმატებული წელი გექნებათ.

საბერძნეთი – ვასილოპიტას პური

საბერძნეთში აცხობენ ვასილოპიტას პურს, რომლის შიგნით ათავსებენ მონეტას. ვინც თავის ნაჭერში მონეტას იპოვის, მომავალ წელს განსაკუთრებული წარმატებით იქნება დასაჩუქრებული. ვასილოპიტას მიირთმევენ შუაღამის ლოცვის შემდეგ.

რუსეთი – ოჯახური დღესასწაული

რუსეთში ახალი წელი ტრადიციულად აღინიშნება ოჯახურ წრეში, სავსე სუფრასთან. საათის დარეკვის შემდეგ ადამიანები სურვილებს იტყვიან, წერენ ქაღალდზე, წვავენ, ფერფლს შამპანურის ჭიქაში ყრიან და ასე მიირთმევენ, რათა წარმატება მოიზიდონ.

ესპანეთი – 12 ყურძნის მარცვალი

ესპანეთში საათის ყოველი დარეკვა შუაღამით თითო ყურძნის მარცვალს უკავშირდება, რაც წლის 12 თვის იღბლის სიმბოლოა. ტრადიციის მიხედვით, 12-ვე მარცვალი უნდა მიირთვათ ბოლო დარეკვამდე.

იტალია – წითელი თეთრეული

იტალიაში ახალ წელს იცვამენ წითელ თეთრეულს, რაც იღბლისა და სიმდიდრის სიმბოლოა. ეს განსაკუთრებით პოპულარულია ქალებში. ეს ტრადიცია კონსერვატიულად თაობიდან თაობაზე გადაეცემა.

ფინეთი – მეტალის ნატეხებზე მკითხაობა

ფინეთში ტრადიციულად ალღობენ ტყვიას. გამდნარ მეტალს ყრიან ცივ წყალში და მისი ფორმის მიხედვით მომავალ წელს წინასწარმეტყველებენ.

ჩინეთი – ოჯახური ვახშამი და წითელი კონვერტები

ჩინეთში (სადაც ახალი წელი მთვარის კალენდრის მიხედვით აღინიშნება) განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა ოჯახურ ვახშამს. მშობლები ბავშვებს წითელ კონვერტებში მოთავსებულ ფულს ჩუქნიან, რაც იღბალსა და სიმდიდრეს მოასწავებს. სახლები წითლად ირთვება, რათა ბოროტი სულები განიდევნოს.

სომხეთი − ახალი წელი (Ամանոր – ამანორ)

ოჯახური დღესასწაულია, რომელიც ოჯახურ კავშირებსა და სიმდიდრის ტრადიციულ სიმბოლოებზეა აგებული:

ქრისტიანული შინაარსი: სომხეთში ახალი წელი მჭიდროდ უკავშირდება ქრისტიანულ ტრადიციებს, რადგან 6 იანვარს შობის დღესასწაული აღინიშნება.

დედის და ოჯახის კულტი: ახალ წელს ოჯახის უფროსი ქალის მიერ მომზადებული სუფრა განსაკუთრებული მნიშვნელობისაა.

გატა და გარგალი: პურ-ფუნთუშეული, მაგალითად გატა, მზადდება ოჯახის კეთილდღეობის სურვილით.

აზერბაიჯანი − ახალი წელი (Yeni İl)

განსაკუთრებით ღრმა კავშირებშია ნოვრუზთან, რომელიც გაზაფხულზეა, თუმცა დეკემბერში ახალი წელი განსხვავებულადაც აღინიშნება:

სუფრა და პილაფი: მთავარი სუფრა მოიცავს ტრადიციულ კერძებს, როგორიცაა პილაფი, შაქერბურა და სხვა ტკბილეული.

ჩირაღდნები: ახალი წლის განმავლობაში სახლები ფერადი განათებით ირთვება, რაც ბედნიერების და სიკეთის სიმბოლოა.

ნოვრუზის გავლენა: მიუხედავად ამისა, უმეტესობა აზერბაიჯანული ოჯახისთვის ნამდვილი ახალი წელი მაინც ნოვრუზია, რომელიც ოჯახური საჩუქრებით და ტრადიციული რიტუალებით აღინიშნება.

თურქეთი − ახალი წლის აღნიშვნა თანამედროვე და ტრადიციულ ელემენტებს აერთიანებს:

წითელი საჩუქრები: თურქეთში გავრცელებულია წითელი ფერის ნივთების ჩუქება, რაც წარმატებას და სიყვარულს მოასწავებს.

სასაჩუქრე ხე: თურქეთში ნაძვის ხეები ნაკლებადაა გავრცელებული, თუმცა ზოგი ოჯახი ახალ წელს სახლის პატარა ხეს ამშვენებს.

სუფრა: ტრადიციულად სუფრაზე იყენებენ თურქულ ტკბილეულს და ადგილობრივ კერძებს, როგორიცაა ბაქლავა და თურქული ყავა.

ეს ქვეყნები ერთმანეთისგან განსხვავებული, მაგრამ მრავალფეროვანი ტრადიციებით გამოირჩევიან, რომლებიც საუკუნეებს ითვლის და ახალი წლის დღესასწაულს გამორჩეულ ხიბლს სძენს. ეს ტრადიციები დღესასწაულს განსაკუთრებულ ატმოსფეროს ანიჭებს და სხვადასხვა ხალხის კულტურულ ფესვებს ინარჩუნებს. ჩვენც ტრადიციულად მშვიდობა ვუსურვოთ აფორიაქებულ მსოფლიოს და ამით მაგალითი ვაჩვენოთ ყველა დაინტერესებულ მხარეს.