1945 წელს იაპონიაში ჩამოგდებულმა ორმა ატომურმა ბომბმა ასობით ათასი ადამიანის დაღუპვა და დასახიჩრება გამოიწვია. შემდგომ წლებში რადიაციის შედეგაც გამოწვეული დაავადებით კიდევ ასობით ადამიანი დაიღუპა.

მეორე მსოფლიო ომის დროს შეერთებულმა შტატებმა დაკარგა დაახლოებით 400 ათასი ჯარისკაცი, რომელთაგან თითქმის ნახევარი დაიღუპა იაპონიის წინააღმდეგ ბრძოლებში. ოკინავაში ზარალმა ძლიერ შეაშფოთა ამერიკელები, რომლებიც იაპონიაში შეჭრისთვის ემზადებოდნენ. იაპონიის ლიდერებს იმედი ჰქონდათ, რომ აშშ-სთვის დიდი დანაკარგების მიყენებით შეარყევდნენ ამერიკული საზოგადოების გადაწყვეტილებას.

1945 წლის შუა ხანებში გერმანია დანებდა და ომი ევროპაში დასრულდა. თუმცა, იაპონიამ არ მიიღო პოტსდამის დეკლარაციის პირობები. ამერიკელებს სჯეროდათ, რომ იაპონიის უპირობო ჩაბარება დაუნდობელ ზომებს მოითხოვდა.

1945 წლის 6 აგვისტოს, დილით, ამერიკულმა B-29-მა ჩამოაგდო ურანის ბომბი Little Boy ჰიროსიმაზე, რითაც გაანადგურა ქალაქის 70 პროცენტი. აფეთქებამ გაანადგურა ყველაფერი 1,5 კილომეტრის რადიუსში, მომენტალურად დაიღუპა ათიათასობით მშვიდობიანი მოქალაქე.

ჰიროსიმადან სამი დღის შემდეგ ამერიკელებმა მეორე ბომბი ჩამოაგდეს, ამჯერად იაპონიის ქალაქ ნაგასაკიში. ბომბის ჩამოგდების შედეგად, 195-ათასიანი ქალაქის თითქმის ნახევარი განადგურდა.

საერთო ჯამში, დაბომბვის შედეგად დაიღუპა დაახლოებით 140,000 ადამიანი ჰიროსიმაში და 74,000 ნაგასაკიში. მომდევნო წლებში, ბევრი გადარჩენილი დაავადდა ლეიკემიით, კიბოთი და რადიაციის სხვა მძიმე შედეგებით.

შეერთებული შტატები, რომელმაც ატომური ბომბი ჩამოაგდო იაპონიის ქალაქებში, ისტორიაში შევიდა, როგორც პირველი ქვეყანა მსოფლიოში, რომელმაც გამოიყენა ატომური ბომბი.

ჰიროსიმასა და ნაგასაკის დაბომბვა

1945 წლის ზაფხულისთვის შეერთებულმა შტატებმა, მანჰეტენის პროექტის ფარგლებში, თავისი მოკავშირეების მხარდაჭერით, დაასრულა პირველი ოპერატიული ბირთვული იარაღის შემუშავება. მანჰეტენის პროექტი, აშშ-ს საიდუმლო პროგრამა ატომური იარაღის შესაქმნელად, დაიწყო 1942 წელს. პროექტის მთავარი სამეცნიერო დირექტორი იყო ბირთვული ფიზიკოსი რობერტ ოპენჰაიმერი. ამ მასიურმა პროექტმა ასევე გააერთიანა სხვა წამყვანი მეცნიერებისა და ინჟინრების ძალისხმევა, როგორიცაა ენრიკო ფერმი და ნილს ბორი.

კვლევა და განვითარება მოხდა რამდენიმე საკვანძო ცენტრში: ლოს ალამოსში, ნიუ-მექსიკოში, სადაც განხორციელდა ბირთვული იარაღის რეალური შექმნა; Oak Ridge ტენესის შტატში, სადაც ურანის გამდიდრება განხორციელდა - სწორედ აქ იწარმოებოდა ურანი ჰიროსიმას ბომბისთვის; და ჰენფორდი ვაშინგტონში, სადაც პლუტონიუმი იწარმოებოდა. 1945 წლის ივლისში პირველი ბირთვული აფეთქება წარმატებით განხორციელდა ტრინიტის საცდელ ადგილზე ნიუ-მექსიკოში. სამიზნეების შერჩევის კომიტეტმა რეკომენდაცია გაუწია ატომური იარაღის გამოყენების რამდენიმე სამიზნეს, მათ შორის იყო: კიოტო - იაპონიის უდიდესი ინდუსტრიული ცენტრი და კულტურული დედაქალაქი, იოკოჰამა - სამხედრო მრეწველობის მნიშვნელოვანი ცენტრი, კოკურა - იაპონიის საბრძოლო მასალის ერთ-ერთი უმსხვილესი მწარმოებელი და ნიიგატა - სამხედრო პორტი და საინჟინრო ცენტრი, რომელსაც ასევე ჰქონდა ფოლადი და ალუმინის სამსხმელო და ნავთობგადამამუშავებელი ქარხანა, ხოლო ჰიროსიმა არის იაპონიის ერთ-ერთი მთავარი სამხედრო ცენტრი.

ქალაქი ჰიროსიმა იყო იაპონური ფლოტის ერთ-ერთი მთავარი ბაზა და ომის დროს ტორპედოების წარმოების ცენტრი. თუმცა, ითვლება, რომ ჰიროსიმა დაბომბვისთვის მხოლოდ ამ მიზეზების გამო არ აირჩიეს. ქალაქი იყო სანაპიროზე და გარშემორტყმული იყო მთებით და ითვლება, რომ ამან ასევე ითამაშა დიდი როლი სამიზნის არჩევაში.

მოგვიანებით, კოკურას ნაცვლად, ქალაქი ნაგასაკი აირჩიეს. ნაგასაკი აირჩიეს სამიზნედ, პირველ რიგში, მსხვილი სამრეწველო საწარმოების არსებობის გამო. ნაგასაკში იყო ასევე გემთმშენებლობის, იარაღის ქარხნებისა და სხვა სტრატეგიულად მნიშვნელოვანი ობიექტები.

ამრიგად, ჰიროსიმა და ნაგასაკი გახდა ადგილები, სადაც ატომური ბომბები გამოიყენეს. ამ ფაქტორებმა ორივე ქალაქი აშშ-ს სამხედროებისთვის სტრატეგიულად მნიშვნელოვან სამიზნედ აქცია.

1945 წლის 6 აგვისტოს ჰიროსიმაზე ჩამოგდებული ურანის ბაზაზე დაფუძნებული ატომური ბომბი აფეთქდა დაახლოებით 600 მეტრის სიმაღლეზე მიწიდან და გამოუშვა 15000 ტონა ტროტილის ეკვივალენტური ენერგია. აფეთქების ტალღამ გაანადგურა და დაწვა ქალაქის შენობების დაახლოებით 70 პროცენტი და დაახლოებით 140 000 ადამიანი დაიღუპა. ტემპერატურა ეპიცენტრში 3000 გრადუს ცელსიუსს აღწევდა. დაბომბვამ გამოიწვია კიბოს და ქრონიკული დაავადებების ზრდა გადარჩენილთა შორის.

სამი დღის შემდეგ ნაგასაკის თავზე აფეთქდა უფრო ძლიერი პლუტონიუმის ბომბი, რომელმაც გაანადგურა ქალაქის 6,7 კვადრატული კილომეტრი და დაიღუპა 74000 ადამიანი. ბომბი აფეთქდა დაახლოებით 500 მეტრის სიმაღლეზე და გამოუშვა 21000 ტონა ტროტილის ეკვივალენტური ენერგია. აფეთქების ეპიცენტრში ადგილზე ტემპერატურამ 4000°C-ს მიაღწია, რამაც ხანძარი და ქალაქის მყისიერი განადგურება გამოიწვია. აფეთქებამ ასევე გამოიწვია რადიოაქტიური წვიმა, რამაც გამოიწვია გარემოს შემდგომი დაბინძურება და გადარჩენილთა ავადმყოფობის გაზრდა. ბევრი ადამიანი სამედიცინო დახმარების გარეშე გარდაიცვალა.

დაბომბვის შემდეგ ხუთი-ექვსი წლის შემდეგ, ლეიკემიის შემთხვევები მნიშვნელოვნად გაიზარდა გადარჩენილებში, რომლებიც ცნობილია როგორც „ჰიბაკუშა“. დაახლოებით ათწლეულის შემდეგ გამოვლინდა შემდეგი დაავადებები: ფარისებრი ჯირკვლის, სარძევე ჯირკვლის, ფილტვის და სხვა. ასევე მოიმატა აბორტების რაოდენობამ და ახალშობილთა სიკვდილიანობამ. ბავშვებში ვლინდებოდა ინტელექტუალური დაქვეითება დ განვითარების შეფერხება. ბევრ გადარჩენილს ასევე აწუხებდა პოსტტრავმული სტრესული აშლილობა, ადამიანებს ეშინოდათ ჰიბაკუშაზე დაქორწინების, შთამომავლობაში გენეტიკური დარღვევების რისკის გამო.

რადიოაქტიური დაბინძურებამ ხანგრძლივი გავლენა მოახდინა გარემოზეც. აფეთქების ზონებში მიწა, წყალი და ჰაერი დაბინძურდა, რამაც გამოიწვია მცენარეებისა და ცხოველების სიკვდილი, ასევე გრძელვადიანი ეკოლოგიური პრობლემები.

1945 წლის 15 აგვისტოს იმპერატორმა ჰიროჰიტომ გამოაცხადა იაპონიის დანებება და 1945 წლის 2 სექტემბერს ხელი მოეწერა ომის დამთავრების აქტს.

1945 წლის აგვისტოში ჰიროსიმასა და ნაგასაკის დაბომბვა გახდა ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ტრაგიკული მოვლენა თანამედროვე ისტორიაში, ისევე როგორც ბირთვული იარაღის საბრძოლო გამოყენების პირველი და ერთადერთი შემთხვევა.

დაბომბვა ასევე იყო გარდამტეხი მომენტი კაცობრიობის ისტორიაში. ამ მოვლენებმა აღნიშნა საერთაშორისო ძალისხმევის დასაწყისი ბირთვული იარაღის გავრცელების კონტროლისა და ბირთვული ომის თავიდან ასაცილებლად. შეიქმნა მრავალი საერთაშორისო შეთანხმება და ორგანიზაცია, როგორიცაა ბირთვული იარაღის გაუვრცელებლობის ხელშეკრულება (NPT) და ატომური ენერგიის საერთაშორისო სააგენტო (IAEA), რომლებიც მუშაობენ ბირთვული კონფლიქტის საფრთხის შესამცირებლად.

ყოველწლიურად, 6 აგვისტოს ჰიროსიმაში და 9 აგვისტოს ნაგასაკიში იმართება სამგლოვიარო ცერემონიები, სადაც ხალხი მთელი მსოფლიოდან იკრიბება დაღუპულთა ხსოვნის პატივსაცემად და მშვიდობის სურვილს გამოხატავს.

წყარო: https://www.trtrussian.com/politika/hirosima-6-avgusta-1945-den-izmenivshij-mir-18192325