თურქეთ-ნატოს ურთიერთობები უარესდება? - ერდოღანის მნიშვნელოვანი გზავნილი 

თურქეთ-ნატოს ურთიერთობები უარესდება? - ერდოღანის მნიშვნელოვანი გზავნილი 

ნატო არის მსოფლიოს მთავარი უსაფრთხოების ორგანიზაცია. ალიანსს 32 წევრი ჰყავს და თურქეთი ერთ-ერთი მათგანია. მიუხედავად იმისა, რომ ნატო ამჟამად სამხედრო ბლოკია, ზოგჯერ ალიანსის წევრ ქვეყნებს შორის აზრთა სხვადასხვაობაა. კერძოდ, მზარდი პოლარიზაციის ფონზე, ნატოს წევრები, სხვა აქტორების მსგავსად, ცალკე ირჩევენ მხარეებს და ცდილობენ არ გახდნენ სხვისი ამბიციების მსხვერპლი.

ნატოს ქვეყნებს შორის განსაკუთრებით აღსანიშნავია თურქეთის საგარეო პოლიტიკური კურსი. თურქეთის პრეზიდენტმა, რეჯეფ თაიფ ერდოღანმა ესენბოგას აეროპორტში გამართულ პრესკონფერენციაზე 9 ივლისს ნატოს სახელმწიფოთა და მთავრობათა მეთაურთა სამიტზე დასასწრებად შეერთებულ შტატებში გამგზავრებამდე განაცხადა, რომ ნატო არ ამართლებს თურქეთის მოლოდინებს.

მისი თქმით, ეს გამოიხატება ზოგიერთ საკითხში, მათ შორის ახლო აღმოსავლეთთან დაკავშირებულ სიტუაციაში: „ჩვენ გავაგრძელებთ დისკუსიებს ამ მიმართულებით“.

თურქეთი ნატოს ერთ-ერთი მთავარი პარტნიორია და ანკარა მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ალიანსის საგარეო და უსაფრთხოების პოლიტიკის განხორციელებაში. მიუხედავად ამისა, თურქეთს ნორმალური ურთიერთობა აქვს რუსეთთან, რომელიც ნატოს მთავარი კონკურენტია. ხშირ შემთხვევაში კი მოსკოვი ანკარას უკეთესი პარტნიორია, ვიდრე ნატო.

იგივე შეიძლება ითქვას ჩინეთზეც. მიუხედავად იმისა, რომ ნატოს არ სურს ჩინეთის გაძლიერება, თურქეთი აგრძელებს პარტნიორულ ურთიერთობებს ამ ქვეყანასთან სხვადასხვა დონეზე.

ირანთან დაკავშირებით, ნატოს ძირითადი წევრების - აშშ-სა და თურქეთის პოზიციები საკმაოდ განსხვავებულია.

თურქეთი ერთადერთი აქტორია, რომელიც ზოგჯერ არ შეესაბამება ორგანიზაციის ზოგად მოთხოვნებსა და პრიორიტეტს ანიჭებს საკუთარ ეროვნულ ინტერესებს. უპირველეს ყოვლისა, ეს დაკავშირებულია თურქეთის სიძლიერესა და მის როლთან გლობალურ გეოპოლიტიკურ პროცესებში.

მეორე, ნატოს წევრები, მათ შორის აშშ, ეთანხმებიან თურქეთის ამჟამინდელ ძალასა და სტატუსს. ამიტომ, მიუხედავად იმისა, რომ ანკარას საგარეო პოლიტიკის ზოგიერთი ასპექტი, მათ შორის მოსკოვთან ურთიერთობა, ნატოსთვის არ არის დამაკმაყოფილებელი, ორმხრივი თანამშრომლობა გრძელდება. თუმცა, ოფიციალურ ანკარაზე დროდადრო ზეწოლა ამ სახელმწიფოს დამოუკიდებელ ნაბიჯებს უკავშირდება. ნატოს, რა თქმა უნდა, არ სურს მიიღოს თურქეთის ურთიერთობა რუსეთთან.

სინამდვილეში, ნატოსა და თურქეთს შორის უთანხმოება, როგორც ერდოღანმა თქვა, მხოლოდ ახლო აღმოსავლეთს არ ეხება. განსხვავებულია მხარეთა პოზიციები აღმოსავლეთ ევროპის მიმართაც: ნატო რუსეთის წინააღმდეგაა. თურქეთი ცდილობს იყოს მაქსიმალურად დაბალანსებული. ასევე, მხარეებს შორის კონფლიქტია სამხრეთ კავკასიის რეგიონთან დაკავშირებით. ამრიგად, ოფიციალური ანკარა ცდილობს თავისი წვლილი შეიტანოს შესაძლო რეგიონულ თანამშრომლობაში ბაქოსა და ერევანს შორის მშვიდობის მხარდაჭერით. ნატო კი სომხეთთან თანამშრომლობის გაძლიერებით ამ სახელმწიფოს „თავქვეშ ბალიშს დებს“.

საკითხის კიდევ ერთი ასპექტი დაკავშირებულია მომავალში ნატოს დაშლასთან. ასევე საიდუმლოა, რომ უკრაინის ომმა ნატოს შიგნით გარკვეული უთანხმოება გამოიწვია. ნატოს ცალკეული წევრების პოზიციები უკრაინასთან დაკავშირებით არ არის ერთი და იგივე.