როდესაც დასავლეთ ევროპამ გადაწყვიტა, აეშენებინა „პოსტქრისტიანული, პოსტნაციონალური საზოგადოება“ და ახლო აღმოსავლეთიდან მიგრანტები მიიწვია, უნგრეთმა საკუთარი საზღვრები დაკეტა, რათა შეენარჩუნებინა თავისი კულტურა, ევროკავშირმა ეს არ გვაპატია,-ამის შესახებ უნგრეთის პრემიერ-მინისტრი ვიქტორ ორბანი Fox News-სთან ინრევიუში აცხადებს.
როგორც ტელეკომპანიის ჟურნალისტი, გადაცემის წამყვანი ტაკერ კარლსონი ამბობს, ამერიკის მთავარი საინფორმაციო საშუალებები უნგრეთს აშავებენ, თუმცა რეალურად, ბუდაპეშტში ცხოვრება გაცილებით თავისუფალი და უსაფრთხოა, ვიდრე ნიუ-იორკში. ჟურნალისტის თქმით, დედამიწაზე, თითქმის 200 ქვეყნიდან მხოლოდ ერთს ჰყავს არჩეული ლიდერი, რომელიც თავს ღიად უწოდებს დასავლური ტიპის კონსერვატორს. ეს ვიქტორ ორბანია.
„უნგრეთი პატარა ქვეყანაა ცენტრალურ ევროპაში. მას არ ჰყავს სამხედრო საზღვაო ფლოტი, არც ბირთვული იარაღი აქვს, მისი მშპ ნიუ-იორკის შტატზე ნაკლებია. თითქოს, უნგრეთი აშშ-ს ხელმძღვანელების დიდ ინტერესს არ უნდა იწვევდეს, მაგრამ ისინი სრულიად შეიშალნენ მასზე! ნეოლიბერალური დოგმების უარმყოფელმა ორბანმა ისინი შეურაცხყო და აღაშფოთა. “,-ამბობს ჟურნალისტი და დასძენს, რომ რამდენიმე წლის წინ ორბანის შეხედულებები სრულიად ზომიერი და მისაღები იქნებოდა, მაგრამ არა ახლა.
„ორბანს მიაჩნია, რომ ბანკებზე მნიშვნელოვანი ოჯახია, ქვეყანას უნდა ჰქონდეს საზღვრები, ვინაიდან ამას ხმამაღლა ამბობს, ორბანს ტალახს ესვრიან. მემარცხენე არასამთავრობოები მას ფაშისტად და დემოკრატიის მტრად მოიხსენიებენ. გასულ წელს ბაიდენმა მას ტოტალიტარი დიქტატორი უწოდა, ოფიციალურ ვაშინგტონს ისე სძულს ორბანი, რომ ბევრი, მათ შორის არაკონსერვატორები სახელმწიფო დეპარტამენტსა და მის გარეთ, მხარს უჭერენ ღია ანტისემიტებს, რომლებიც მომავალი წლის აპრილში, უნგრეთის არჩევნებში მას დაუპირისპირდებიან.
ამ ყველაფერს ჩვენ აშშ-დან ვაკვირდებოდით და დავინტერესდით, სიმართლეა თუ არა, რასაც გვეუბნებოდნენ. ხშირად გვსმენია, რომ უნგრეთი რეპრესიული სახელმწიფოა. Freedom House, რომელიც ფინანსდება ძირითადად აშშ-ს ბიუჯეტიდან, უნგრეთს უწოდებს „გაცილებით ნაკლებად თავისუფალს“, ვიდრე სამხრეთ აფრიკის რესპუბლიკას. თუმცა ეს არა მხოლოდ ტყუილია, არამედ ბოდვაა! სინამდვილეში, თუ თქვენ ცხოვრობთ აშშ-ში, აშკარად შეამჩნევთ სამწუხარო სხვაობას, ვთქვათ, ბუდაპეშტსა და ნიუ-იორკს შორის.
დავუშვათ, ცხოვრობთ მსხვილ ამერიკულ ქალაქში და გადაწყვიტეთ, ხმამაღლა გააკრიტიკოთ ბაიდენის პოლიტიკა, ვთქვათ, კოვიდთან, ტრანსგენდერ სპორტსმენებთან, ან მიგრანტებთან მიმართებაში. თქვენპირს ამიგიკეტავენ ჯერ ბაიდენის მომხრეები, შემდეგ კი, შეიარარებული დაცვა დაგჭირდებათ. ეს ჩვეულებრივი ამბავია აშშ-ში. უნგრეთში ასეთი რამ არ ხდება. ოპოზიციონერებს არ ეშინიათ, რომ თავიანთი შეხედულებების გამო რამე დაემართებათ. არც პრემიერს ეშინია. ორბანი დაცვის გარეშე მოძრაობს მანქანით. მაშ ვინ უფროტავისუფალი ყოფილა? პასუხი აშკარაა, თუმცა თუ ამერიკელი ხართ, ნამდვილად არ გაგიხარდებათ ასეთი სხვაობა. ახლა კი, ორბანზე. მან ინტერვიუ ინგლისურ ენაზე მოგვცა, მართალია აქცენტით, მაგრამ ღირს მოსმენა“,-წერს ჟურნალისტი.
– ბატონო პრემიერო, 2015 წელს, თქვენი ქვეყნის სამხრეთ საზღვარს ასობით ათასი მიგრანტი მოადგა. ისინი მთელ ევროპაში გაჩნდნენ, დაიძრნენ გერმანიისკენ. ევროკავშირმა მათ უთხრა:-კეთილი იყოს თქვენი მობრძანება, ჩვენ მიგიღებთ, რადგან ძლიერები ვართ“, მხოლოდ უნგრეთმა განაცხადა უარი. რატომ?
ვიქტორ ორბანი: – ეს ერთადერთი საღი აზრი იყო. თუ ვიღაცა თქვენს დაუკითხავად თქვენი ქვეყნის საზღვარს კვეთს, თქვენ უნდა დაიცვათ ქვეყანა. უნდა უთხრათ: შეჩერდით, თუ გინდათ საზღვრის გადაკვეთა, არსებობს კანონი და პროცედურა. არ შეიძლება საზღვრის გადაკვეთა შეზღუდვების გარეშე. ნებართვის და უნგრული მხრიდან ყოველგვარი შემოწმების გარეშე. ეს საშიშია. ქვეყანა ვალდებულია, დაიცვას თავისი ხალხი საშიშროებისგან. ეს ჩვენი ქვეყანაა, ჩვენი მოქალაქეები არიან, ჩვენი ისტორიაა, ჩვენი ენა. რა თქმა უნდა, როდესაც განსაცდელში ხართ, უნდა დაგეხმაროთ, მაგრამ არ შეიძლება უბრალოდ განაცხადოთ: “ეს კარგი ქვეყანაა, მოდი დავსახლდები, მომწონს აქ“. აქ ჩამოსვლის უფლება ყველას არ აქვს, რადგან ეს ჩვენი მიწაა, ეს ერია, საზოგადოება, ოჯახები, ისტორია, ტრადიცია.
– და ეს ძალიან ბევრი ევროპული ქვეყნის ლიდერისთვის მიუღებელი აღმოჩნდა.
– დიახ, რადგან ბევრმა ევროპულმა ქვეყანამ გადაწყვიტა, თავის ისტორიაში ახალი თავი ჩაწეროს. ისინი ამას „ახალ საზოგადოებას“ უწოდებენ. ეს არის პოსტქრისტიანული, პოსტნაციონალური საზოგადოება. მათ ღრმად სწამთ, რომ თუ ერთმანეთს შეერევა სხვადასხვა საზოგადოება, მაგალითად მუსლიმი თემი ადგილობრივ ქრისტიანულს, რაღაც კარგი გამოვა. არავინ იცის, რეალურად რა გამოვა. მე ვთვლი, რომ ეს დიდ რისკთანაა დაკავშირებული. და არის დიდი ალბათობა, რომ რაღაც კარგი კი არა, რაღაც ძალიან ცუდი მივიღოთ. ყველა ქვეყანას აქვს უფლება, თავი აარიდოს ამ რისკს, ან პირიქით, წავიდეს რისკზე. ჩვენ, უნგრელებმა გადავწყვიტეთ, რომ არ გავრისკოთ და არ ავურიოთ ჩვენი საზოგადოებები. აი რატომ აკრიტიკებენ უნგრეთს, ამავე მიზეზით მე საშინელი რეპუტაცია მაქვს მათ თვალში. და სამწუხაროდ, თვითონ უნგრეთთანაც ასეთივე დამოკიდებულება აქვთ.
-თქვენ პირველად 80-იან წლებში გამოჩნდით, მაშინ სტუდენტი იყავით და საბჭოთა ოკუპაციას აპროტესტებდით. აშშ-სთვის გმირი იყავით და ცივი ომის დროს უნგრეთს დიდ ყურადღებას უთმობდნენ. ვფიქრობ, აშშ-ს ხელისუფლება თქვენს მხარეს იყო. თქვენ კი აშშ-ს ხელისუფლების მხარეს. 30 წლის შემდეგ ჯო ბაიდენმა, რომელიც საპრეზიდენტო არჩევნებში იღებდა მონაწილეობას, ABC News,-თან ინტერვიუს დროს თქვენ ავტორიტარი ბანდიტი გიწოდათ. როგორია თქვენი რეაქცია მსგავს დახასიათებებზე?
-აქ, უნგრეთში ასეთ გამონათქვამებზე არც თუ ზრდილობიანად რეაგირებენ, მაგრამ ჩვენ ხმამაღლა ასე ვამბობთ: „ვინ არის ეს ადამიანი, რომ ამას ამბობს?“ შემდეგ -„კარგი, ის აშშ-ს პრეზიდენტია და ჩვენ ამას სერიოზულად უნდა შევხედოთ“. და მაინც, ეს არის ადამიანი, ვინც არ საუბრობს ჩვენს ენაზე, მწირი წარმოდგენა აქვს ჩვენს ქვეყანაზე, ჩვენს ცხოვრებაზე. როგორც ჩანს, არ ესმის ჩვენი. მისი გამონათქვამები უნგრეთის შეურაცხყოფაა, მაგრამ ვინაიდან აშშ-ს პრეზიდენტია, ჩვენ ძალიან მორიდებული უნდა ვიყოთ, პატივი ვცეთ და ავუხსნათ, რომ არასწორად იქცევა. ჩვენ პატივს ვცემთ ამერიკელ ხალხს, კულტურას, დემოკრატიას და არ გვსურს ურთიერთობების გაფუჭება. ჩვენ კარგად ვთანამშრომლობთ თავდაცვის საკითხებში, როგორც პარტნიორები ნატო-ში. ვთანამშრომლობთ ეკონომიკაში, ამერიკელ ბიზნესმენებს აქ უამრავი შესაძლებლობები აქვთ. ამ მხრივ ყველაფერი რიგზეა. მაგრამ როდესაც აშშ-ს ხელისუფლებაში მოდიან ლიბერალები, ეს პრობლემა ხდება ჩვენი ურთიერთობისთვის, რადგან უნგრელებისთვის მნიშვნელოვანია ღირებულებები. და თუ ამერიკელები ამას ვერ ხვდებიან, ჩვენ მზად ვართ, ეკონომია გავაკეთოთ ყველაფერზე, მაგრამ გადავარჩინოთ ჩვენი ღირებულებები.
– ეს ცოტა უცნაურია. არა მგონია, ბაიდენმა ოდესმე ასეთი სიტყვებით დაახასიათოს სი ძინპინი, რომელმაც უამრავი თავისი ოპონენტი მოკლა. რატომ გიწოდათ ტოტალიტარი ბანდიტი, თუმცა არა მხოლოდ თქვენ.. პოლონეთიც…
-პრობლემა წარმატებაშია. ეს არის ლიბერალური აზროვნებისთვის ნამდვილი გამოწვევა: ის, რაც ხდება ცენტრალურ ევროპაში- პოლონეთსა და უნგრეთში, უფრო უნგრეთში. ჩვენ ალბათ ბევრს ვლაპარაკობთ ჩვენს გეგმებზე. აქ იქმნება საკმაოდ წარმატებული საზოგადოება, ეკონომიკური, პოლიტიკური, კულტურული და დემოგრაფიული კუთხითაც კი. რასაც აქ ხედავთ, შესაძლოა, ეწოდოს წარმატების ისტორია, რომელიც განსხვავებულია იმისგან, თუ რა სურს და რისკენ მიისწრაფის ზოგიერთი დასავლური ქვეყანა.
დასავლელი ლიბერალები ვერ ურიგდებიან იმ აზრს, რომ დასავლეთის ცივილიზაციის შუაგულში არსებობს კონსერვატორული, ნაციონალური ალტერნატივა, რომელიც გაცილებით წარმატებულია ყოველდღიურ ცხოვრებაში, ვიდრე ლიბერალიზმი. აი რატომ გვაკრიტიკებენ. ისინი საკუთარი თავის გადარჩენისთვის იბრძვიან და არა ჩვენს წინააღმდეგ. ჩვენ ვართ მაგალითი იმისა, რომ ქვეყანა, რომელიც ეფუძნება ტრადიციებს, ეროვნულ ინტერესებს, ქრისტიანობას, შესაძლოა, იყოს წარმატებული და ზოგჯერ უფრო მეტადაც კი, ვიდრე მემარცხენე ლიბერალური ხელისუფლებები.
-ეს ყველაფერი საინტერესოა ამერიკელებისთვის. ამერიკული მედია, ბაიდენის ადმინისტრაცია, სახელმწიფო დეპარტამენტი თქვენს წინააღმდეგ არის განწყობილი. თქვენ ტოტალიტარ ავაზაკს გიწოდებენ. თქვენი ოპონენტები არიან ყოფილი კომუნისტებისა და სემიტიზმის წინააღმდეგნი. ალბათ უცნაურია, რომ ამერიკელი მემარცხენეები მხარს უჭერენ კოალიციას, რომელშიც ანტისემიტები შედიან.
- რამდენიმე წლის წინ რომ გეკითხათ, შესაძლოა, თუ არა, რომ კომუნისტურმა პოლიტიკურმა ძალებმა და ანტისემიტმა მემარჯვენეებმა კოალიცია შექმნან, რომელიც არჩევნებში დაუპირისპირდებიან პროისრაელურ და პროამერიკულ, დასავლეთზე ორიენტირებულ მთავრობას, როგორიც ჩვენ ვართ, მე გიპასუხებდით, რომ ეს შეუძლებელია. მაგრამ დღეს საერთაშორისო საზოგადოება ამას იღებს. მესმის, რომ აქ უნგრეთში პოლიტიკურ პარტიებს ხელისუფლებაში მოსვლა რაც შეიძლება მალე უნდათ, ისინი დიდ გაერთიანებას ქმნიან მმართველი ძალის წინააღმდეგ, მაგრამ ძალიან მიკვირს, რომ საერთაშორისო საზოგადოება ამას მხარს უჭერს. ძალიან მიკვირს, განსაკუთრებით ამერიკის -ეს ჩემთვის სრულიად ახალი გამოწვევაა.
-როგორც ჩანს, უნგრეთი დასავლური სამყაროსგან განსხვავებით, სრულიად სხვა მიმართულებით მიდის. რა იქნება 20 წლის შემდეგ? სად მიგიყვანთ ეს?
– აგიხსნით, როგორ ვხედავ ამას. ვხედავ, რომ ცენტრალური დასავლეთის ქვეყნებმა დიდი ზიანი მიიღეს საბჭოთა ოკუპაციით და კომუნისტური დიქტატურით. ასეთ ქვეყნებში ჩემი მიდგომა პოპულარულია. როგორც ჩანს, ჩვენ უმრავლესობაში ვართ. მართალია ბევრი შედარებით მოზომილია, ვიდრე უნგრეთი და პოლონეთი, მაგრამ ყველა ვარიანტში ჩვენ ერთ პოლიტიკურ ოჯახს მივეკუთვნებით. დასავლეთში მილიონობით ადამიანი არ ეთანხმება ახლანდელ პოლიტიკურ კურსს, რომელიც ეწინააღმდეგება ოჯახს, მიგრაციის საკითხებს, უფრო ღია საზოგადოებას, მთავარ ღირებულებად ფინანსების წამოწევას და ა.შ. ამიტომ მე არ ვამბობ, რომ დასავლურ ქვეყნებში პოლიტიკური კონკურენცია დასრულდა. მე ვხედავ შანსებს და მთავარი როლი ამ პროცესში დღეს იტალიას უკავია, სადაც ეს ბრძოლა და კონკურენცია ნათლად ჩანს. მე ვხედავ შანსს, რომ დასავლური ქვეყნები ლიბერალურ პოლიტიკას შეცვლიან კონსერვატულით, მემარცხენე ლიბერალიზმს- კონსერვატულით ჩაანაცვლებენ. მომავალი წლები ძალიან საინტერესო იქნება.
– რამდენიმე დღეა, ბუდაპეშტში ბევრი ამერიკელი ვნახე, რომლებიც აქ იმისთვის ჩამოვიდნენ, რომ უნდათ ისეთ ადამიანებთან ყოფნა, ვინც მათსავით ფიქრობს. მიგაჩნიათ თუ არა, რომ ბუდაპეშტი ასეთი აზროვნების დედაქალაქს წარმოადგენს?
– დიახ, შესაძლოა დედაქალაქია, ან ერთ-ერთი დედაქალაქთაგანი, რადგან სხვა ევროპულ ქვეყნებშიც არიან ქრისტიან-დემოკრატიული და კონსერვატორული ღირებულების საზოგადოებები, ჩვენ ასეთ ქვეყნებთან ვთანამშრომლობთ. ჩვენს შორის ხიდები უფრო და უფრო ძლიერდება და უფრო და უფრო რეალური ხდება. ადამიანები ოჯახებით გადადიან საცხოვრებლად ცენტრალურ ევროპაში, რადგან მიაჩნიათ, რომ დასავლეთ ევროპაში მათთვის ცხოვრება უსაფრთხო აღარ არის. მომავალი -არასტაბილურია. იდეოლოგიური მიმართულება კი, სულ სხვა მხარეს მიდის, ვიდრე მათ სურთ. ეს ოჯახები საცხოვრებლად სხვა ქვეყნებს ირჩევენ. თქვენ უნგრეთში ძალიან ბევრ ასეთ ოჯახს ნახავთ. ჯერჯერობით ეს მათი მეორე სახლია, მაგრამ მომავალში ალბათ დასავლეთიდან აღმოსავლეთისკენ სერიოზული მიგრაცია დაიწყება.
-ევროპის შიგნით?
-დიახ, ქრისტიანები და კონსერვატორები ახალ საცხოვრებელს ეძებენ. ნახეთ უნგრული სოფლები და შეხვდით დასავლეთ ევროპიდან გადმოსახლებულ ოჯახებს,
– ამ დრომდე, უნგრეთს, რომელსაც 10 მილიონი მოქალაქე ჰყავს, ორი მსხვილი მოკავშირე ჰყავდა. აშშ და ისრაელი. ალბათ ნეთანიაჰუსთან ახლოს იყავით, ასევე დონალდ ტრამპთან. ორივე წავიდა. თქვენ რა ბედი გელით?
-არ გაგვიმართლა, რადგან ტრამპი უნგრეთის დიდი მეგობარი იყო. ის გვერდში გვედგა არა მხოლოდ პიროვნულად, არამედ პოლიტიკურად, ჩვენი ქვეყნები მეგობრობდნენ. და იცით, დევიზი „ამერიკა პირველ რიგში“- ეს პოზიტიური სიგნალია აქ, ცენტრალურ ევროპაში. ჩვენთვისაც, უნგრელებისთვის- ჩვენი ქვეყანა პირველ რიგშია. ასე რომ, ეს ძალიან კარგი საშინაო პოლიტიკაა, ძალიან ეფექტური უნგრელებისთვის. როდესაც ის ხელისუფლებაში იყო, ცენტრალური ევროპის ქვეყნებთან ურთიერთობაში დიდ ენერგიას დებდა და ჩვენ ძალიან კარგად ვთანამშრომლობდით. ასევე იყო ნეთანიაჰუსთან, უნგრელების საუკეთესო მეგობართან. ჩვენ დიდ პატივს გვცემდნენ, მაგრამ მანაც წააგო. უნგრულმა კონსერვატიულ-ქრისტიანულმა- იუდეო-ქრისტიანულ-დემოკრატიულმა აზროვნებამ ორი მთავარი საყრდენი დაკარგა. ხელისუფლებაში მოვიდნენ ოპონენტები. ეს სრულიად ახალი მდგომარეობაა ჩვენთვის. ჩემთვის, როგორც პოლიტიკოსისთვის, სერიოზული გამოწვევაა.
-აპრილში არჩევნები გაქვთ. შიშობთ, რომ უნგრეთის არჩევნებში უცხოეთიდან ჩაერევიან?
-დიახ ეს ასე იქნება. მაგრამ ამაზე არ ვღელავთ. ამისთვის მზად ვართ. უკვე ნათელია, რომ საერთაშორისო მემარცხენეები ყველაფერს გააკეთებენ, რათა აქ ხელისუფლება შეიცვალოს. ჩვენ ეს ვიცით და ვემზადებით. ჩვენ მათ ვაჯობებთ.
– აღსანიშნავია, რომ როდესაც აშშ-ს პრეზიდენტი თქვენზე საუბრობს, როგორც ტოტალიტარულ ბანდიტზე, ეს სერიოზული რამაა. არ ფიქრობთ, რომ ბაიდენის სახელმწიფო დეპარტამენტი ხელს შეგიშლით გამარჯვებაში?
-ვფიქრობ, ადრე თუ გვიან, ამერიკელები მიხვდებიან, რომ უნგრეთის საკითხები უნდა გადაწყვიტოს უნგრელმა ხალხმა. აშშ-ს მემარცხენე ლიბერალ ხელისუფლებასაც კი, ურჩევნია, უნგრეთის სახით ჰყავდეს კარგი პარტნიორი, რომელსაც ხალხი უჭერს მხარს და არა ისეთი ხელისუფლება, რომელსაც ერთხელ მოიყვანს სათავეში, შემდეგ კი, აუცილებლად დამარცხდება რამდენიმე თვეში, შექმნის დესტაბილიზაციას და გაურკვევლობას. ასე რომ. უსიყვარულო, მაგრამ სტაბილური პარტნიორი უკეთესია, ვიდრე ახალი და არასანდო. იმედი მაქვს, ამერიკელები ამას მიხვდებიან.