ახალი ხელისუფლება მრა­ვალ დაპირებას იძლევა. "ქარ­თული ოცნების" გეგმები­დან, ბუნებრივია, ყველას თა­ვისი მნიშვნელობა და შეს­რულების დრო აქვს. მაგრამ არის საკითხები, რომელთა გადაჭრა, გადაუჭარბებლად შეიძლება ითქვას, ყველა სხვა პრობლემის თავიდათა­ვია. ეს არის საქართველოს დამოუკიდებლობის პერი­ოდში მომხდარი მკვლელო­ბების, საეჭვო თვითმკვლე­ლობებისა და უბედური შემ­თხვევების სასწრაფო გამო­ძიება. სამწუხაროდ, ჩამონათვალი ძალზე ვრცელია: ზვიად გამსახურდიას დღემდე საიდუმლო და ბოლომდე გამოუძიებელი თვითმკვლელობის ვერსი­ა; მერაბ კოსტავასა და ზურაბ ჭავჭავაძის სიკვდილის გარემოებები; აშშ-ის ცენტრალური სადაზვერვო სააგენტოს თანამშრომლის, ფრედ ვუდროფის მკვლელობა; საქართველოს ეროვნული უშიშროების საბჭოს მდივნის, ნუგ­ზარ საჯაიას თვითმკვლელობა, პრემიერ-მინისტრ ზურაბ ჟვანიას დაღუპვა; ექსპერტიზის ბიუროს ახალგაზრდა ხელმძღვანელის, ლევან სამხარაულის მკვლელობა; პროფესორ გურამ შარაძის მკვლელობა, გენერალ დავით კეკუ­ას თვითმკვლელობა, საქართველოს უშიშროების მინისტრის ყოფილი მოად­გილის, გენერალ თამაზ ნინუას მკვლელობა და კიდევ სხვა ტრაგიკული ფაქ­ტები. მათ ერთი საერთო მნიშვნელი ჰქონდათ - პოლიტიკური შეფერილობა. "ვარდების რევოლუციის" შემდეგ საზოგადოებას გაუჩნდა მოლოდინი, რომ საიდუმლოებით მოცული ბევრი შემთხვევა გამოძიებული იქნებოდა და სი­მართლე გაირკვეოდა. თუმცა მოლოდინი მოლოდინად დარჩა. უფრო მეტიც, ადრინდელ შემთხვევებს ვინ ჩივის, 2004 წლიდან ტრაგიკული შემთხვე­ვების რიცხვმა იმატა კიდეც. "ქართული ოცნების" პოლიტიკურმა გუნდმა აი­ღო ვალდებულება, სინათლე მოჰფინოს პოლიტიკური ნიშნით ჩადენილ და­ნაშაულებს და თუ ზემოთ ჩამოთვლილი ფაქტები ბოლომდე არ გაირკვა, სხვა დაპირებების შესრულებას საფრთხე შეექმნება, დემოკრატიული და ძლიერი სახელმწიფოს აშენების შესახებ დაპირება კვლავ აუხდენელ ოცნე­ბად დარჩება.

რა მოხდა 2005 წლის 3 თებერვალს?

ოფიციალური ვერსიით, 2005 წლის 3 თებერვალს საქართველოს პრემიერ-მი­ნისტრი ზურაბ ჟვანია და ქვემო ქართლის რწმუნებულის მოადგილე რაულ იუსუპოვი კონსპირაციულ ბინაში ნახშირჟანგით გაიგუდნენ.
პირველ დღეებში სასამართლო-სამედიცინო ექსპერტიზის წარმომადგენლე­ბი სამარცხვინო მდგომარეობაში აღმოჩნდნენ. სწორედ მათმა დაბნეულმა და ხშირად ურთიერთგამომრიცხავმა საჯარო განცხადებებმა განაპირობეს პრემიერ-მინისტრის გარდაცვალების ოფიციალურ ვერსიაში დაეჭვება. ექ­სპერტებს ისეთი მარტივი თეორიული(!) საკითხები ეშლებოდათ, რომლის უცოდინარობაც მე-4-5კურსის სტუდენტებსაც კი არ ეპატიებათ. მას შემდეგ შვიდ წელზე მეტი გავიდა, მაგრამ მრავალი კითხვა კვლავ პასუხგაუცემელი­ა. საქართველოს მთავარ პროკურატურას სისხლის სამართლის საქმე არ და­უხურავს, რის გამოც საზოგადოებას საშუალება არ აქვს, გაეცნოს გამოძიე­ბის მასალებს. ამიტომაც იძლევა ბოლო ათწლეულის საქართველოს ერთ-ერ­თი პოლიტიკური ფიგურის, ფრთხილი და წინდახედული პიროვნების, ზუ­რაბ ჟვანიას დაღუპვა დაეჭვების საბაბს.

ბევრი პოლიტიკოსი, ექსპერტი, ჟურნალისტი თუ უბრალო მოქალაქე, რომ არაფერი ვთქვათ გარდაცვლილთა ოჯახის წევრებსა და ახლობლებზე, მიიჩ­ნევს, რომ თბილისში მომხდარი ტრაგედია "უბედური შემთხვევა და შემ­თხვევითი მოწამვლა" კი არა, წინასწარ დაგეგმილი და განხორციელებული ოპერაციაა. ზურაბ ჟვანიას ყოფილი მეგობრებიდან თუ მტრებიდან, არავის ეყო გამბედაობა, სიმართლის თქმა მოეთხოვა წინა ხელისუფლებისგან ან თვითონ ეთქვა სიმართლე. მაგალითად, ზურაბ ნოღაიდელს გვიან "გაუნათ­და" გონება და განაცხადა: "ვფიქრობდი, რომ ქართულ სპეცსამსახურებს ამ­დაგვარი მკვლელობის მოწყობის შესაძლებლობა არ ჰქონდათ. მას შემდეგ, რაც ვნახე ბადრი პატარკაციშვილთან საუბრის ჩანაწერები და ჩემს ძველ სპეცსამსახურელ მეგობრებს ვესაუბრე, შემდეგ უკვე გამიჩნდა ეჭვი, რომ ტექნიკურად ამის გაკეთება საქართველოს სპეცსამსახურებსაც შეუძლი­ათ"... უფრო ადრე კი, 2007 წლის სექტემბრის ბოლოს, თავდაცვის ყოფილმა მინისტრმა ირაკლი ოქრუაშვილმა, სკანდალურ ტელეინტერვიუში განაცხა­და: "ზურაბ ჟვანია იმ ბინაში არ გარდაცვლილა, მისი ცხედარი შემდეგ მიიტა­ნეს".

საინტერესოა, რომ 2005 წლის დასაწყისში ნოღაიდელი ფინანსთა მინისტრი იყო, ხოლო ოქრუაშვილი შინაგან საქმეთა მინისტრობიდან ერთი თვის გა­დაყვანილი იყო თავდაცვის მინისტრად და ძველი კავშირები ისევ ჰქონდა. ასე რომ, პრემიერ-მინისტრის გარდაცვალების შესახებ მათ (ისევე, როგორც ხელისუფლების სხვა წევრებს) მეტი ინფორმაცია უნდა ჰქონდეთ. ამ სის­ხლის სამართლის საქმეში ბევრი "თეთრი ლაქაა". ეს ეხება ზურაბ ჟვანიას პი­რადი დაცვის საეჭვოდ არაპროფესიონალურ მოქმედებას, მობილური ტელე­ფონების მოულოდნელ "გაფუჭებას", შემთხვევის ადგილზე გამომძიებელთა ლაფსუსებს, კონსპირაციულ ბინაში არსებულ ნივთებზე გარდაცვლილების თითის ანაბეჭდების არარსებობას, დაცვის წევრების ჩვენებებში არსებულ შეუსაბამობებს და ა.შ. დღეს ჩვენ შევეცდებით, გავარკვიოთ, შესაძლებელია თუ არა "ტექნიკურად" ამგვარი პოლიტიკური მკვლელობის მომზადება და შესრულება.

სპეცსამსახურების ყველაზე გასაიდუმლოებული ოპერაციები

მშვიდობიან პერიოდში არასასურველი ობიექტის სწრაფი ლიკვიდაციისათ­ვის სპეცსამსახურები თითქმის ყოველთვის ქმნიან უბედური შემთხვევის იმიტაციას, რადგან ჯანმრთელი ადამიანის მოულოდნელი გარდაცვალების "საუკეთესო" ახსნა, საყოფაცხოვრებო პირობებში მისი ტრაგიკული დაღუპ­ვა ან სხვა უბედური შემთხვევაა (ავტოავარია, დენის დარტყმა, აბაზანაში "დახრჩობა", იარაღის "გავარდნა", საკვები პროდუქტით მოწამვლა, გაზით გა­გუდვა და ა.შ.). იმ შემთხვევაში, თუ პიროვნებას გამუდმებით მეთვალყურე­ობენ დაცვისა და მაღალკვალიფიციური ექიმები "ლიკვიდატორების" ამოცა­ნა გაცილებით რთულია.

ზურაბ ჟვანიასა და რაულ იუსუპოვის გარდაცვალების ოფიციალურ ვერსია­ში დაეჭვების საფუძველს იწვევს ის, რომ მომხდარის "შეფუთვა" აშკარად წააგავს სპეცსამსახურების ხელწერას. რჩება შთაბეჭდილება: ოფიციალური ვერსიის არაორაზროვანი მინიშნებების მიზანი საზოგადოებრივი აზრის ისე­თი მიმართულებით წარმართვა იყო, რომ რაც შეიძლება ცოტას გასჩენოდა საქმეში ღრმად ჩახედვის სურვილი.

ფაქტია: ზურაბ ჟვანიას პრემიერ-მინისტრობისას უსმენდნენ და მის ახლო გარემოცვაში სხვადასხვა ძალის აგენტურაც მოქმედებდა. ოჯახის წევრები ერთ-ერთ ინტერვიუში იხსენებენ, რომ 2004 წლის ოქტომბერში საზღვარგა­რეთ მივლინებისას ზურაბ ჟვანიამ საკუთარ ნომერზე კი არ ჩართო როუმინ­გი (რაც ნებისმიერი რიგითი მოქალაქისთვისაც კი უმნიშვნელო პროცედურა­ა), არამედ იმჟამინდელ ფინანსთა მინისტრ ზურაბ ნოღაიდელს სთხოვა რო­უმინგიანი ნომრის "სიმბარათი". ამას ერთადერთი ახსნა აქვს - ზურაბ ჟვანი­ას არ სურდა საქართველოში სცოდნოდათ, რა ნომრით სარგებლობდა ის უცხოეთში. ამ ტრაგიკულ შემთხვევაში სპეცსამსახურების "ყურები" შორი­დან ჩანს, თუმცა ზურაბ ჟვანიას გარდაცვალებამ ისეთი შორსმიმავალი გეო­პოლიტიკური შედეგები გამოიწვია, რომ ჩვენი ქვეყნის სპეცსამსახურები და­მოუკიდებლად ამდენს ნამდვილად ვერ "გაქაჩავდნენ", ისინი, ალბათ, მხო­ლოდ დაბალი დონის შემსრულებლების სტატუსით მონაწილეობდნენ ამ სპეცოპერაციაში. შემკვეთი კი სხვა იყო. საქართველოში მოქმედი უცხო ქვეყ­ნების მრავალი სპეცსამსახურიდან მხოლოდ ორს (გამოცნობა მკითხველის­თვის მიმინდვია) ძალუძდა ამ დონის პოლიტიკოსის ლიკვიდაციის დაგეგ­მვა-ორგანიზება, მაგრამ ძნელი დასაჯერებელია, მათ ასე დილეტანტურად ემოქმედათ და შესრულებისას ამდენი სამხილი დაეტოვებინათ. ისინი, რო­გორც წესი, "კუდებს" ღრმად მალავენ. თუმცა არსებობს ორი შემთხვევა, რო­ცა უძლიერესი სპეცსამსახურებიც უშვებენ მარტივ შეცდომებს. პირველი, როცა ოპერაცია სასწრაფოდ იგეგმება და ყველა ნიუანსის გათვლას ვერ ას­წრებენ, მეორე კი ის შემთხვევაა, როდესაც შესრულებას ადგილობრივ არაპ­როფესიონალებს ავალებენ. თუმცა არის მაგალითებიც, როცა გამოცდილი სპეცსამსახური სამხილებს შეგნებულად ტოვებდა, ეჭვი არაპროფესიონა­ლებზე რომ მიეტანათ.

ზურაბ ჟვანიას ტრაგიკულად დაღუპვა იმ კატეგორიას განეკუთვნება, როცა "შემთხვევითობა" გამორიცხულია და ჩვენმა მტრებმა კარგად იციან, რომე­ლი საყრდენი უნდა წააქციონ, რათა სტაბილურობა თავზე დაგვემხოს. ამ დროს დაირღვა ბალანსი და ტანდემი - საჯარო-პოლიტიკოსი და არაფორმა­ლური (რეალური) ლიდერი. ცნობილია, რომ ზურაბ ჟვანია ოპერატიული და­მუშავების ობიექტი წლების განმავლობაში იყო. საინტერესოა, რომ ამ შემ­თხვევაში აქტიურობდნენ საქართველოს (შსს და უშიშროების სამინისტრო) და უცხო ქვეყნების საიდუმლო სამსახურებიც. ზურაბ ჟვანიამ თვითონაც მშვენივრად იცოდა, რომ სპეცსამსახურების სამიზნე იყო. პარლამენტის თავ­მჯდომარეობის პერიოდში ის "მოქკავშირის" ახალგაზრდა კადრების საშუა­ლებით ცდილობდა გაერკვია, თუ კონკრეტულად რა ძალები ცდილობდნენ მის კომპრომეტირებას. თუმცა ამ თემაზე საჯარო განცხადებებისგან თავს იკავებდა.

რამდენიმე წლის წინ, როცა ზურაბ ჟვანიას დაღუპვის გარემოებების შესა­ხებ პირველად ვწერდი, გულწრფელად მჯეროდა, რომ აშკარა სამხილების უქონლობის გამო საქართველოს ხელისუფლება "ზოგჯერ თქმითაც დაშავ­დების" პრინციპით მოქმედებდა - ხელს ვერ ადებდა იმ პირებსა და ქვეყანას, რომელმაც ეს ჩაიდინა. მჯეროდა, რომ ხელისუფლება სიმართლეს მალე გაარ­კვევდა. თანდათან ჩემი თვალსაზრისი კარდინალურად შეიცვალა - წლები გადიოდა, წინა ხელისუფლებას კი რატომღაც არ სურდა, მინიშნებითაც კი, სიმართლე გაერკვია, პირიქით - სამხილებისა და მტკიცებულებების გაყალბე­ბით იყო დაკავებული. რატომ? სწორედ ამ კითხვაზეა პასუხი გასაცემი. იმედს ვიტოვებთ, რომ ახალი მთავარი პროკურორი პირად კონტროლზე აიყ­ვანს გახმაურებული პოლიტიკური მკვლელობების ყველა ფაქტს და საზოგა­დოებას ობიექტური გამოძიების შედეგებს გააცნობს.