2002 წლის მონაცემებით, საქართველოში 248.929 სომეხი ცხოვრობს. ეს კი მოსახლეობის საერთო რაოდენობის 5,7 პროცენტს შეადგენს. სომხები საქართველოს სამხრეთით, სამცხე- ჯავახეთში, ახალქალაქისა და ნინოწმინდის რაიონებში კომპაქტურად ცხოვრობენ.
სომხეთი საერთაშორისო ეკონომიკური ურთიერთობების დიდ ნაწილს საქართველოს გავლით ახორციელებს და თავისი ნავთობისა და ბუნებრივი გაზის საჭიროებას ამ ქვეყნის ტერიტორიიდან გამვლელი ხაზით იკმაყოფილებს. ამ და კიდევ სხვა მიზეზებიდან გამომდინარე, სომხეთი დიდ მნიშვნელობას ანიჭებს საქართველოსთან ურთიერთობას.
სომხეთი აცხადებს, რომ აღიარებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას, მაგრამ მან მხარი მაინც დაუჭირა აფხაზეთისა და სამხრეთ ოსეთის სეპარატისტულ მოთხოვნებს.
ის მხოლოდ ამით არ შემოფარგლულა და დე-ფაქტო მთიანი ყარაბაღის რესპუბლიკის საშუალებით ურთიერთობა დაამყარა აფხაზეთსა და სამხრეთ ოსეთთან. იქ ჩატარებულ არჩევნებში დამკვირვებლები გაგზავნა და მონაწილეობა მიიღო იქ გამართულ კონფერენციებსა და სიმპოზიუმებში.
სომხეთი ფიქრობს, რომ მოკლე დროის განმავლობაში მთიანი ყარაბაღის პრობლემას თავის სასარგებლოდ გადაწყვეტს და მერე გაააქტიურებს საქართველოში ჯავახეთის საკითხს.
ამის თქმის საფუძველს გვაძლევს ის, რომ პარტია „დაშნაკცუთიუნმა“ 2003 წელს ჯავახეთის საკითხის გააქტიურება მოითხოვა. მათ ჯავახეთი „დიდი სომხეთის“ ნაწილად მიაჩნიათ. ამ პარტიის აზრით, მთიანი ყარაბაღის პრობლემის მოგვარების შემდეგ ჯავახეთის რიგი დადგება. ამ საკითხებზე აქტიურად მუშაობს სომხეთში არსებული პოლიტიკური პარტია „ზორ ჰაირენიკ _ ძლიერი სამშობლო“.
„ჯავახ _ სახალხო მოძრაობა“, „ზანგის ორგანიზაციები“, „დიდი სამშობლოს პარტია“, „ვირკი“, საქართველოს მიერ „სომხური გენოციდის“ აღიარებას მოითხოვენ.
სომხები პროვოცირებენ მთიანი ყარაბაღის მაგალითით და ცდილობენ ჯავახეთის პრობლემა საერთაშორისო საზოგადოების წინაშე დააყენონ.
465 ქართულ ეკლესიაზე გამოცხადებული სომეხი ნაციონალისტების სრულიად უკანონო, თავხედური და ანტიისტორიული პრეტენზიების ფონზე ცოტას თუ ესმის, რომ ეს პრეტენზიები ძველი დროიდან მოდის და არც არასოდეს შეწყვეტილა.
ეს საკითხი სხვა პრობლემურ საკითხებთან ერთად მწვავედ დგას დღეს საქართველოში და წარმოიდგინეთ, საქართველოში არსებული სხვადასხვა არასამთავრობო ორგანიზაციები ხელოვნურად ცდილობენ ცეცხლზე ნავთი დაასხან.
კონკრეტულად, მხედველობაში მაქვს არასამთავრობო ორგანიზაცია, როგორც თვითონ უწოდებენ _ სამოქალაქო მოძრაობა, სახელად „მრავალეროვანი საქართველო“ და მისი ხელმძღვანელი არნოლდ სტეფანიანი, რომელსაც არაერთხელ განუცხადებია, რომ მხოლოდ თბილისში სომხურ ეპარქიას პრეტენზია აქვს 6 ეკლესიაზე. ესენია: თბილისში – ნორაშენის ეკლესია, სურფ ასტვაცანინი, სურფ მინასი, ნუღნის წმ. გიორგის ეკლესია, კარმირ ავეტარანი და ახალციხის სურფ ნეშანის ეკლესია.
როგორც ვიცით, მოლაპარაკებები მიმდინარეობს კათოლიკური ეკლესიის საკითხზეც.
იმის მიუხედავად, რომ ზოგიერთი ვაიქართველი, რომლებსაც ვერ გაუგიათ სიტუაციის სიმწვავე, არასამთავრობო ორგანიზაცია „მრავალეროვანი საქართველოს“ ლიდერს არნოლდ სტეფანიანს საქართველოს პატრიოტად მოიხსენიებს, სინამდვილეში კი მისი ყოველი ქმედება საპირისპიროს ამტკიცებს.
დიდი ხანი არ არის, რაც სტეფანიანმა ცნობილ ქართველ რეჟისორს რობერტ სტურუას, ე.წ. ბოიკოტი გამოუცხადა. ეს ცნობილი ფაქტია და ამაზე აღარ გავაგრძელებ, მხოლოდ მის განცხადებას წარმოგიდგენთ, რომელიც საქართველოში რადიო „პალიტრაში“ გააკეთა.
არნოლდ სტეფანიანი: „რობერტ სტურუას რუსულ პრესაში აქვს ინტერვიუები, სადაც ერთ-ერთ გაზეთს უთხრა, რომ სააკაშვილი არ არის ქართველი და არის ნახევრად დეგენერატი და ამ კონტექსტში ის საუბრობს სომხებზე…
თუ ვსაუბრობთ ქსენოფობიაზე, თითქმის იგივე ხდება სამცხე-ჯავახეთში. ისინი პრესაშიც იბლოკებიან, მიტინგებსაც ვერ ატარებენ და არ ჩანან“…
საქმე იქამდე მივიდა, რომ არნოლდ სტეფანიანმა სომეხთმოძულეთა 30-კაციანი სიაც გამოაქვეყნა, სადაც ქართული საზოგადოებისთვის ცნობილ ადამიანებთან ერთად სასულიერო პირებიც არიან შეყვანილი. ეს სია, მან, როგორც ცნობილია, სომხეთის ხელისუფლებას გაუგზავნა.
სტეფანიანი ცდილობს გაუთვითცნობიერებელი ადამიანები დაარწმუნოს, რომ ის არის მშვიდობის მტრედი და ქართველებსა და სომხებს შორის კონფლიქტს აჩერებს. ასევე ურთიერთობას აგვარებს “ვირქთან” და “ჯავაკხისთან”, რომლებიც არიან სომხური ექსტრემისტული დაჯგუფებები და აცხადებენ, რომ ჯავახეთის მიწა არის სომხების. ისინი ამ მიწას უძღვნიან ჰიმნებს, ლექსებს და ამას ინტერნეტში ათავსებენ.
გარდა ამისა, ინტერნეტში აქვეყნებენ ქართველი ერისთვის შეურაცხმყოფელ ვიდეორგოლებს. სწორედ ამ ექსტრემისტული დაჯგუფებებისა და სტეფანიანის სურვილია, ჯავახეთი ავტონომიურ რესპუბლიკად გამოაცხადონ და იგი სომეხმა სეპარატისტებმა ჩაიგდონ ხელში.
სომხების რეაქციული ნაწილის და ამ შემთხვევაში, არნოლდ სტეფანიანის, როგორც წმინდა სისხლის სომეხის სურვილი და ინტერესია „დიდი არმენიის“ ხილვა და ამ გლობალურ გეგმაში არა მხოლოდ ყარაბაღი და მისი მიმდებარე ტერიტორიები, არამედ სამცხე-ჯავახეთი და თითქმის სრულიად საქართველო მოიაზრება და რომ იცოდეთ, ეს სულაც არ არის მხოლოდ სტეფანიანის ოცნება და სურვილი.
როგორც გაირკვა, 2012 წელს, როცა ხელისუფლება შეიცვალა, არნოლდ სტეფანიანმა შეკრიბა თავისი თანამოაზრეები, სომხური დროშებითა და პლაკატებით და სომეხ მოსახლეობას მოუწოდა, ჯავახეთის ავტონომია მოეთხოვათ საქართველოს ახალი ხელისუფლებისგან.
რათა ნებისმიერ სომეხს, რომლებიც სამცხე-ჯავახეთის რეგიონში ცხოვრობენ, მიუხედავად სომხეთის ან რუსეთის მოქალაქეობის ქონისა, შეეძლონ მიიღონ არა მარტო ბინადრობის უფლება საქართველოში, არამედ საქართველოს მოქალაქეობაც.
