პოლიტიკაში წასვლაზე არასოდეს უოცნებია, ყოველთვის საზოგადოებრივ ასპარეზზე მოღვაწეობა ხიბლავდა. დავით ზურაბიშვილი მამაკაცების იმ ძლიერ ჯგუფს მიეკუთვნება, ვისთვისაც უცხოა დეპრესია. ცხოვრებაში ყველაზე სერიოზულ შეცდომად მიხეილ სააკაშვილის გაპრეზიდენტებისთვის მხარდაჭერას მიიჩნევს. ძველ პოლიტიკურ მეგობრებთან დღეს ურთიერთობა აღარ აქვს. განსხვავებულმა აზრმა ყოველდღიურ ურთიერთობაზეც იმოქმედა და ეს კავშირიც უცებ გაწყდა. ალბათ ოდესმე, როდესაც მემუარებს დაწერს, ბევრი საინტერესო ამბავი ექნება გასახსენებელი, თუმცა მანამდე ჯერ კიდევ დროა, და ისევ პოლიტიკაშია.

- ძალიან ადრე დავიწყე წიგნის კითხვა. საერთოდ, კითხვა სკოლაში მისვლამდე ვისწავლე გაზეთების მეშვეობით. მაშინ პოპულარული გაზეთი იყო "ლელო" და მშობლებს ვეკითხებოდი, ეს რომელი ასოა-მეთქი. ბავშვობის ყველაზე მწარე მოგონება ჩემთვის ბიბლიოთეკებია, არასოდეს მატანდნენ იმ წიგნებს, რაც მინდოდა, მეუბნებოდნენ, რომ ამის წასაკითხად ჯერ პატარა ვიყავი, რაც ჩემში სასტიკ პროტესტს იწვევდა.

- სკოლაში მასწავლებლების საყვარელ მოსწავლედ ითვლებოდით?
- არა. ცუდად არ ვსწავლობდი, მაგრამ ოთხოსანი ვიყავი. რაღაც-რაღაცებში ცოტა ვზარმაცობდი. ჩემი ძირითადი ნაკლი ის იყო, რომ გაკვეთილზე ვლაპარაკობდი. მაშინ რა იცოდნენ, თუ პოლიტიკოსობას ვაპირებდი.

- რომელი სკოლა დაამთავრეთ?
- 57-ე სკოლა, მაგრამ ჩემს კლასში შემდეგ უკვე პოპულარული სახეები არ ყოფილან. ისე ჩემი სკოლა დაამთავრეს დათო ტურაშვილმა, აკა მორჩილაძემ, ლაშა ნაცვლიშვილმა, რომელიც ასევე პოლიტიკოსია. ვაკეში, სადაც მე ვცხოვრობდი, 57-ე სკოლა, პრესტიჟულობის მხრივ, 55-ის მერე მეორედ მიიჩნეოდა. ჩემს სახლთან ორივე სკოლა ახლოს იყო. მეზობლების დიდი ნაწილი ძირითადად 55-ეში სწავლობდა, მაგრამ ჩემი საბუთების შეტანა დააგვიანდათ და ასე მოვხვდი 57-ეში.

- ქუჩაში დიდ დროს ატარებდით?
- ძველი ბიჭი არ ვყოფილვარ, თუმცა ეს სამყარო მთლად უცხო არ გახლდათ ჩემთვის. შეუძლებელი იყო, ქალაქში გაზრდილიყავი და მასთან შეხება არ გქონოდა.

- თქვენს დროსაც ამბობდნენ, რომ ბავშვები სადარბაზოში შეჰყავდათ და ნარკოტიკს ძალით უკეთებდნენ?
- (იღიმება) დიახ, ასეთი ლეგენდები დადიოდა. ცოტა რომ წამოვიზარდეთ, ამაზე გვეცინებოდა. საერთოდ, ნარკომანია ჩვენი მშობლების თაობისთვის უცხო იყო, ნარკომანები უცხოპლანეტელები ეგონათ. ძალით მორფს, რა თქმა უნდა, არავინ გიკეთებდა, თუმცა ეს რომ ცუდი იყო, ვიცოდით და ამ სენს ბევრი გადაჰყვა ჩემი თაობიდან.

- პროფესია როგორ შეარჩიეთ?
- საბჭოთა პერიოდში გავიზარდე და იმ დროს უმაღლესში აუცილებლად უნდა მოწყობილიყავი. დიპლომი თუ არ გქონდა, თავი არ გამოგეყოფოდა. ძალიან გამიგრძელდა ძიების პროცესი, რადგან საოცნებო პროფესია არ მქონია. ბოლოს ფიზიკის ფაკულტეტზე ჩავაბარე. ერთი წელი ვსწავლობდი და შემდეგ ეკონომიკის ფაკულტეტზე გადავედი. ახლა რომ მაკროეკონომიკას ეძახიან, მაშინ პოლიტეკონომიკა ერქვა. ცოტა ხანს ეკონომიკის ინსტიტუტში ვიმუშავე და ვერ გავძელი. შემდეგ მთელი ცხოვრება ლიტერატურულ ორგანიზაციაში ვმუშაობდი.

- კითხვა ასე გიყვარდათ და თავად არ წერდით?
- წერა საკმაოდ გვიან, უნივერსიტეტის დამთავრების შემდეგ დავიწყე. თავიდან რაღაცები ვთარგმნე. ორგანიზაციას, რომელშიც ვმუშაობდი, ასე ერქვა - "საქართველოს მწერალთა კავშირთან არსებული მხატვრული თარგმანისა და ლიტერატურული ურთიერთობების მთავარი სარედაქციო კოლეგია". მოკლედ "მთარგმნელობით კოლეგიას" ეძახდნენ. საბჭოთა კავშირის პირობებში ეს იყო ერთ-ერთი ყველაზე საუკეთესო და პრესტიჟული სამსახური. ჩემ გარშემო უამრავ კლასიკოსს ვხედავდი, ოთარ ჭილაძე, გურამ დოჩანაშვილი, მუხრან მაჭავარიანი, ჯემალ ქარჩხაძე, შოთა ნიშნიანიძე, ტარიელ ჭანტურია. ამ ორგანიზაციას ძალიან კარგი ადამიანი ოთარ ნოდია (გია ნოდიას მამა - ავტ.) ხელმძღვანელობდა. ჩვენს ფუნქციაში ქართული ლიტერატურის უცხოურად თარგმნა და პოპულარიზაცია შედიოდა. ასევე ვთარგმნიდით უცხოურ ნაწარმოებებს ქართულად. ათი წელი ვიმუშავე "მთარგმნელობით კოლეგიაში".

- მეუღლის გაცნობის ამბავი მოგვიყევით.
- საერთოდ არ მიყვარს ინტიმურ თემებზე საუბარი, მაგრამ მეუღლე სამსახურში გავიცანი. მაშინ 23 წლის ვიყავი. იმ პერიოდში ჩვენთან ბევრი ბიჭი და მომხიბვლელი გოგონა მიიღეს, მათ შორის იყო ჩემი მომავალი მეუღლეც.

- ადვილად მოიგეთ მისი გული?
- არც ისე (იღიმება).

- რატომ, ასე გიყვარდათ ლიტერატურა...
- გარწმუნებთ, ლიტერატურას ამ საქმესთან არანაირი კავშირი არ აქვს.

- შეგეძლოთ, თქვენი ნაკითხობით, ინტელექტით მოგეხიბლათ.
- მე რომ მკითხოთ, არც ინტელექტს აქვს დიდი მნიშვნელობა. ბედია ყველაფერი და ამას გარკვეული უნარი, ნიჭი სჭირდება. ვიღაცას მხატვრობის ნიჭი აქვს, ზოგს მუსიკალური, ვიღაცას ქალების ან კაცების გულის მოგების ნიჭი აქვს. ისე, ამის სწავლაც შეიძლება (იღიმება).

- რა ასაკში დაოჯახდით?
- 32 წლის ვიყავი.

- ამდენი წელი დაგჭირდათ მეუღლის გულის მოსაგებად?
- არა, მერე იმ სამსახურიდან გადავიდა, ჩვენთან აღარ მუშაობდა. კარგა ხანს ვიცნობდი, სანამ ჩემი მეუღლე გახდებოდა.

- ქორწილი გადაიხადეთ?
- დიახ, ქართული, ხალხური, ტრადიციული. ჩვენს ქორწილში ვახუშტი კოტეტიშვილი გახლდათ თამადა. საერთოდ, არ მიყვარს დიდი ქორწილი, ბევრ ხალხში თავს კომფორტულად ვერ ვგრძნობ. მით უმეტეს, როცა შენ ხარ მთავარი მოქმედი პირი... თუმცა ყველაფერმა ძალიან კარგად ჩაიარა. ეს ერთხელ მოხდა ჩემს ცხოვრებაში და ალბათ უკანასკნელად, არ მგონია, ასეთი რამ კიდევ მოხდეს (იცინის). რას იზამ, არის ტრადიცია, რომლის გამოც ხარკის გაღება გიხდება.

- პოლიტიკაში წასვლა არასოდეს გინანიათ?
- ვერ ვიტყვი, რომ პოლიტიკაში წასვლის სურვილი მქონდა. უფრო საზოგადოებრივ საქმიანობას ვეწოდი. რაღაცნაირად ისე გამოვიდა, რომ პოლიტიკაში წასვლამ ვარდების რევოლუციის შემდეგ მომიწია. ამ პროცესში ჩართული ვიყავი და შესაბამისად, შედეგებზეც პასუხისმგებელი. ვფიქრობდი, თუ კარგად წავიდოდა საქმე, პასუხს კარგზე ვაგებდი, თუ ცუდად, ცუდზე. ახლაც არ ვარ "ქართული ოცნების" პარტიულ სიაში, გადავწყვიტე, უფრო საზოგადოებრივი კუთხით ვიაქტიურო. საბჭოთა პერიოდშიც ასე ვიცხოვრე, ვფიქრობ, გამიმართლა, რომ საბჭოთა ნომენკლატურა არ შემხებია. ორგანიზაციაში, რომელშიც ვმუშაობდი, არავინ მოგახვევდა თავზე კომკავშირულ და პარტიულ დირექტივებს.

- ახლა შეიძლება, თქვენც საბჭოთა კავშირის ნოსტალგია დაგაბრალონ.
- არ ვიცი, საბჭოთა კავშირის დროს ერთი იყო ასეთი ორგანიზაცია, მაგრამ იმ დროის ნოსტალგია ნამდვილად არ მაქვს. ეროვნული მოძრაობა რომ დაიწყო, ჩავერთე. ვინ არ მოდიოდა ჩვენთან სამსახურში, მერაბ კოსტავა, თამარ ჩხეიძე. მე და ზურაბ ჭავჭავაძე ერთად ვმუშაობდით, ერთ ოთახში ვისხედით და ახლო მეგობრები ვიყავით. ვაჟკაცურად იდგა გია ნოდიას მამა. იმდროინდელი "ცეკა" ეუბნებოდა, თქვენთან ბუდეა, ვინ მიდი-მოდისო.

- რთული არ არის, როდესაც ადამიანები ერთ გუნდში ხართ, მეგობრობთ და გადის წლები და სხვადასხვა ბანაკში აღმოჩნდებით. თუ რჩება რამე ძველი ურთიერთობებიდან?
- ეს უკვე ადამიანებზეა დამოკიდებული, მე არ გამიწყვეტია ურთიერთობა, თუ ის ადამიანი ღირსეულად მოქცეულა. მიმაჩნია, რომ, სამწუხაროდ, ბევრმა მათგანმა, ვინც ხელისუფლებაში წავიდა, სერიოზულ პრინციპებს უღალატა, იმ პრინციპებს, რის გამოც ჩემს თვალში პატივისცემას იმსახურებდნენ. შემდეგ უკვე ურთიერთობებიც სწრაფად გაქრა, მე არ ვყოფილვარ ამის ინიციატორი. შესაძლებელია, დრო გავიდეს და სხვადასხვა პარტიაში აღმოჩნდეთ, მაგრამ ადამიანური ურთიერთობები უნდა შეინარჩუნო. ზოგიერთ მათგანთან ნორმალური ურთიერთობა მაქვს, მაგრამ ვისთანაც ყველაზე ახლოს ვიყავი, იმათთან არანაირი.

- შეგიძლიათ დაასახელოთ, ვინ არიან ეს ადამიანები?
- გიგა ბოკერია, ლევან რამიშვილი, ვანო მერაბიშვილი, ვინც ამ ქვეყანას მართავს, ყველა ჩემი ძველი მეგობარია.

- როდესაც შეცდომას უშვებდით, შემდეგ განიცდიდით?
- ზოგს უფრო მეტად განვიცდიდი, ზოგსაც - ნაკლებად. ჩემს ყველაზე დიდ შეცდომად მაინც ის მიმაჩნია, რომ სააკაშვილის გაპრეზიდენტებისთვის მხარი არ უნდა დაგვეჭირა. სწორად ვიქცეოდით, როდესაც შევარდნაძის ხელისუფლების წინააღმდეგ გამოვდიოდით, მაგრამ მიხეილ სააკაშვილის პრეზიდენტობა რომ ქვეყნისთვის არ ივარგებდა, ეს უნდა გაგვეცნობიერებინა.

- დეპრესიული ადამიანი ხართ?
- არა, ერთი ძალიან კარგი თვისება მაქვს. გაჭირვების დროს უფრო კონცენტრირებული ვხდები და პანიკაში არ ვვარდები, მაგრამ როდესაც საქმე კარგად მიდის, მაშინ სასტიკად ზარმაცი და არაფრის გამკეთებელი ვხდები.

- სოციალურ ქსელში ყოველდღიურად აქტიურობთ.
- "ფეისბუქი" ჩემთვის ცხოვრების საკმაოდ მძიმე მომენტში გამოჩნდა, 2009 წლიდან და ძალიან ბევრი მძიმე წუთი გადამატანინა მხიარულ ნოტზე.

- ბატონო დათო, ადვილად შეგიძლიათ აპატიოთ ადამიანებს?
- რა თქმა უნდა, წყენას ადვილად ვივიწყებ. ბოღმა არ ვარ, რომ გულში ჩავიხვიო.

- ძველ მეგობრებთან, ნაციონალურ გუნდში რომ დატოვეთ, შეიძლება, ოდესმე ძველი ურთიერთობა აღადგინოთ?
- აქ პირად წყენაზე არ არის საუბარი. ამას წინათ დავფიქრდი, რომ ვანო მერაბიშვილს ჩემთვის ცუდი არაფერი გაუკეთებია, თუ არ ჩავთვლით, რომ ხანდახან ტელეფონზე მისმენდნენ, მაგრამ ქვეყანას უკეთებს ცუდს.

- რა ცვლის ადამიანებს?
- ძალაუფლება, ფულიც - ძალაუფლებაა. ამ გამოცდის ჩაბარება ადამიანისთვის ადვილი არ არის. ზოგს ფული აცდუნებს, ზოგს - ქალი, კაცი, ზოგს - თანამდებობა, ზოგს - სახელი და დიდება.

- ქალებმა რომ აცდუნეს, ასეთი პოლიტიკოსებიც გვყავს?
- ერთი-ორს ვიცნობ, მაგრამ არ გეტყვით.

- მემუარების დაწერაზე არ გიფიქრიათ?
- დიახ, ძალიან სერიოზულად. ჩანაწერები არ მაქვს, მაგრამ ბევრი საინტერესო ამბის მომსწრე ვარ. რამდენიმეს გავიხსენებ. 2000 წელს ამერიკაში გახლდით ზურაბ ჟვანიასთან ერთად. მაშინ თავისუფლების ინსტიტუტში ვმუშაობდი და ზურაბს ჩვენზე ისეთი წარმოდგენა ჰქონდა, რომ ძალიან პროამერიკელები ვიყავით, ლამის "ცეერუს" აგენტები ვეგონეთ. ახალგაზრდობაში ჟურნალ "ამერიკაში", რომელსაც ამერიკელები საბჭოთა კავშირისთვის უშვებდნენ, წავიკითხე, თურმე ლოს-ანჯელესში კონდიციონერების კულტურა არ ყოფილა. ეს ყველას უკვირს, რადგან ქალაქში ძალიან ცხელაო. დელეგაციას გავლით მოგვიწია გაჩერებამ ლოს-ანჯელესში. დრო გვქონდა და ქალაქში გავედით, რომ რესტორანში შევსულიყავით. შუა გზაში ვთქვი, რომ ამ ქალაქში კონდიციონერების კულტურა არ ჰქონდათ, მაგრამ სად მქონდა წაკითხული, არ მითქვამს. ცხონებულმა ჟვანიამ დამცინა, შენ, ბიჭო, აქ ხაშური ხომ არ გგონია, რა კონდიციონერები არ იციან, სისულელეებს ლაპარაკობ ამხელა კაციო. შევედით რესტორანში და ვხედავთ, არ არის კონდიციონერი, გაგიჟდა, გამოტყდი ახლა, საიდან იცოდიო. თან მაშინ ამ ქალაქში პირველად ვიყავი. მრავალმნიშვნელოვნად გავიღიმე და არ ვთქვი. ან რომ მეთქვა, საბჭოთა კავშირის დროს მქონდა წაკითხული ჟურნალ "ამერიკაში", ვინ დამიჯერებდა.

ერთხელ სუფრაზე ვანო მერაბიშვილი დავნიშნეთ თამადად. არასამთავრობო სექტორი ვქეიფობდით და მაშინ იქ მუშაობდა. ვანო დიდი მჭევრმეტყველებით არასოდეს გამოირჩეოდა და მახსოვს, იმ პროექტების სადღეგრძელო დალია, რომლებსაც ჩვენ ვახორციელებდით (იცინის).

- პრეზიდენტის თამადობა თუ გინახავთ?
- დიახ, როდესაც პარლამენტში ნაციონალური მოძრაობის ფრაქცია შეიქმნა, მიშამ მაშინ ითამადა. სხვათა შორის, ძალიან ტრადიციული თამადა იყო. არტისტული ნიჭი აქვს. მე მგონი, მსოფლიომ მისი სახით კარგი მსახიობი დაკარგა და საშინელი პოლიტიკოსი შეიძინა. მას შეუძლია, როლში შევიდეს, როდესაც ტირის, იმ მომენტში მართლა სჯერა.

- გულწრფელი ყოფილა...
- ეს არის არტისტიზმი. რეალურად არასოდეს წაუკითხავს კანონპროექტი პარლამენტში. მოკლე შინაარსს ზურაბ ადეიშვილს აყოლებდა, მერე გამოდიოდა ტრიბუნასთან და ისეთ სიტყვას ამბობდა, რომ იფიქრებდი, მთელი ცხოვრება იმ კანონპროექტში იყო ჩართული. მასთან ერთად ყოფნა რთულია, დღე და ღამე აქვს არეული, სულ აქეთ-იქით დარბის. შეუძლია დაიძინოს, გაიღვიძოს, ირბინოს, მერე ისევ დაიძინოს და ღამის 5 საათზე დაგირეკოს, გამოდი სადღაც, აქ ვზივარ და სადმე წავიდეთო. რევოლუციამდე, როდესაც კარგი ურთიერთობა გვქონდა, ღამის 3-4 საათზე ტელეფონი თუ დარეკავდა, მთელმა ოჯახმა იცოდა, რომ სააკაშვილი იყო.

- სად გეპატიჟებოდათ?
- შეეძლო ეთქვა, წამოდი, მცხეთაში სალობიეში წავიდეთ ან ბარში სადმეო. მეტყოდა, საქმე მაქვს, გამოდი ჩემთანო და მერე აღმოჩნდებოდა, რომ დიდი არაფერი საქმე არ ჰქონდა, კომპანიონი უნდოდა. ახლაც ასეთია, დარწმუნებული ვარ, ამიტომ ძალიან მძიმეა მასთან ურთიერთობა.