ამერიკელი სენატორების, ნატო-ს გენმდივნისა და ევროპელი დიპლომატების საქართველოში ვიზიტების სავარაუდო შედეგებზე "ინტერპრესნიუსი" პოლიტოლოგს, ავსტრიასა და უნგრეთში საქართველოს ყოფლ ელჩს, კოტე ჟღენტს ესაუბრა.
- ბატონო კოტე, უდავოა, რომ წინასაარჩევნო პერიოდში აშშ-ის გავლენიანი სენატორების, მაკკეინის, ლიბერმანისა და გრემის საქართველოში სტუმრობა იმაზე მიანიშნებს, რომ ვაშინგტონი საქართველოში მიმდინარე პროცესებსა და წინასარჩევნო პერიოდს ყურადღებით ადევნებს თვალს. "ნაცმოძრაობის" ლიდერები, პრეზიდენტის ჩათვლით, წინასაარჩევნოდ მაღალი რანგის ამერიკელი სენატორობის თბილისში სტუმრობას მმართველი გუნდის მხარდამჭერად აფასებენ. თუმცა, სამივე სენატორმა შემაჯამებელ პრესკონფერენციაზე განაცხადა, რომ აშშ არც ერთ პოლიტიკურ სუბიექტს არ უჭერს მხარს. თქვენ როგორ შეაფასებდით ამერიკელი სენატორების თბილისში ვიზიტსა და მის ფარგლებში გაკეთებულ განცხადებებს?
- უპირველესად მინდა, გითხრათ, რომ მათდამი დიდი პატივისცემის მიუხედავად, სენატორთა ეს ჯგუფი, ჩემი აზრით, არც ძალიან გავლენიანია და არც სხვა სენატორებისგან განსხვავებული "მაღალი რანგის". ამერიკელი სენატორების ვიზიტი (ვგულისხმობ განსაკუთრებით ამ სენატორებს, რომლებიც სააკაშვილის აშკარა მომხრეებად მოიაზრებიან) ხელისუფლებამ აშკარად ისე წარმოადგინა, რომ ისინი მათ მხარდასაჭერად ჩამოვიდნენ.
მათი საჯარო დიპლომატიური განცხადებების მიუხედავად, ვერ ვიტყვი გადაჭრით, რომ სენატორთა ამ ჯგუფის პოზიცია შეიცვალა. გააჩნია, როგორი არგუმენტები წარუდგინეს მათ ბატონმა ბიძინა ივანიშვილმა და მისმა გუნდმა, რათა საქართველოში არსებულ რეალობაში დაერწმუნებინათ. სამწუხაროდ, არსებობს იმის თეორიული ალბათობა, რომ მიუხედავად ყველა დამაჯერებელი არგუმენტისა, ეს სენატორები, თუ ისინი სხვადასხვა მიზეზების გამო მართლაც ხელისუფლების მხრდასაჭერად ჩამოვიდნენ და ასეთებად დარჩნენ, აზრს არ შეიცვლიან. მთავარი, ჩემი აზრით, ის არის, რომ ვერანაირი სენატორების განცხადებებმა საქართველოს მოსახლეობის არჩევანზე გადამჭრელი გავლენა ვერ უნდა იქონიოს.
- ენ-დი-აი-სა და აი-რაი-ს კვლევები ქართულ საზოგადოებაში მაინცადამაინც დიდი ნდობით არ სარგებლობს. სენატორმა მაკკეინმა განაცხადა - "აშშ ყურადღებით აკვირდება წინასაარჩევნო პროცესს. აშშ არჩევნების შეფასებისას ენ-დი-აის, აი-რაი-სა და ეუთო-ს შეფასებებით იხელმძღვანელებს". რას შეიძლება ნიშნავდეს სენატორ მაკკეინის ეს განცხადება? ხომ არ შეიძლება ვივარაუდოთ, რომ აშშ-ს 1-ელი ოქტომბერს ჩასატარებელ არჩევნებზე საკმაოდ არასრული ინფორმაცია ექნება?
- სწორედ ამას ვამბობდი წინა პასუხში. თუ ბატონ მაკკეინს განუცხადეს (და თუ არ განუცხადეს ძალიან ცუდი), რომ ენ-დი-აი ე.წ. საველე სამუშაოებს უკვეთავდა წინა არჩევნების გამყალბებელი და ამჟამად "ნაციონალების" სიაში ოფიციალურად მყოფი ლევან თარხნიშვილის ცოლის, ანუ პარქტიკულად თავად თარხნიშვილის ორგანიზაციას და მიუხედავად ამისა მისთვის ენ-დი-აი-ს დასკვნა მთავარია, ე.ი. ამ პიროვნებაზე არგუმენტები არ ჭრის და მაინც ერთსა და იმავეს გაიმეორებს.
- რას შეიძლება ნიშნავდეს მაკკინის გამონათქვამი - მე მაწუხებს ის საკითხი, რომ არჩევნების შემდეგ შეიძლება მის შედეგებზე დავა დაიწყოს. თქვენი აზრით, არჩევნების შედეგებით უკმაყოფილო ამომრჩეველი რომ ქუჩაში გამოვიდეს, როგორი იქნება იმავე ვაშინგტონის რეაქცია?
- ეს შეიძლება ნიშნავდეს იმას, რომ მაკკეინზე ივანიშვილის იმ ძალიან გასაგებმა არგუმენტმა არ გაჭრა, რომ მისი კოალიცია, არჩევნების გაყალბების შემთხვევაში, ხელისუფლებასთან დაპირისპირებას არ აპირებს, არამედ სთხოვს თავის მომხრეებს, რომელთაც კოალიციას ხმა მისცეს, რომ მათ დასათვლელად და გამარჯვების დასამტკიცებლად ქუჩაში გამოვიდნენ. რაც შეეხება ვაშინგტონს, მისი რეაქციის მაკკეინის და თუნდაც რამდენიმე სენატორის რექციასთან გაიგივება არ შეიძლება.
- სულ ცოტა ხნის წინ საქართველოში წინასარჩევნოდ არსებულ ვითარებაზე ეუთო-ს საპარლამენტო ასამბლეის პრეზიდენტმა და ვიცე-პრეზიდენტმა საკმაოდ კრიტიკული მოსაზრებები გამოთქვეს. იზიარებთ თუ არა მოსაზრებას, რომ წინასაარჩევნოდ საქართველოს ხელისუფლების ქმედებებზე აშშ-სა და ევროპას განსხვავებული მოსაზრებები აქვთ? თუ ასეა, თქვენი აზრით, რატომ?
- მე გაგიმეორებთ, რომ ცალკეულ სენატორების ან სენატორთა მცირერიცხოვანი ჯგუფის მოსაზრება აშშ-ის მოსაზრება არ არის. აშშ-ის და ევროპის უმეტესი ქვეყნების მთავრობათა მოსაზრებები კი თითქმის ერთანირი და უკვე ძალიან კრიტიკულია.
- უდავოა, რომ ძალიან მნიშვნელოვანი იყო თბილისში ნატო-ს გენმდივნის რასმუსენის, შვედეთის, პოლონეთისა და არგენტინის საგარეო საქმეთა მინისტერების ვიზიტები, ჩვენს ამბასოდიარალში მათი მონაწილეობა და მათ მიერვე გაკეთებული განცხადებები. რასმუსენმა კი განაცხადა, რომ "არჩევნები ბრწყინვალე ტესტი იქნება საქართველოს დემოკრატიისთვის", მაგრამ საარჩევნო გარემოს აშკარა ნაკლოვანებებზე პრაქტიკულად არაფერი უთქვამს. მხოლოდ იმედი გამოთქვა იმისა, რომ "ამ პროცესში ყველა პოლიტიკური მოთამაშე იგრძნობს პასუხიმგებლობას." და დასძინა - "მომავალი თქვენს ხელშია". შვედეთის საგარეო საქმეთა მინისტრის კარლ ბალდტის შეფასებით კი, "საქართველოში საარჩევნო გარემო გაუმჯობესებულია". რა ხდება? ნატო და ევროპელი დიპლომატები ქართული დემოკრატიის ნაკლოვანებებს ვერ ამჩნევენ, თუ რასთან გვაქვს საქმე?
- ჯერ ერთი, ჩემი აზრით, მინისტრები და რასმუსენი კი არ ჩამოსულან ჩვენი ელჩების ყოველწლიურ შეხვედრაზე დასასწრებად, არამედ ეს შეხვედრა დაამთხვიეს მათ ჩამოსვლას. და მეორე, როგორც ეს ხშირად მითქვამს, უბრალოდ, დიპლომატები დიპლომატიურად საუბრობენ და მეტი არაფერი.
- ამერიკელ სენატორებთან გამართული შეხვედრის შემდეგ ივანიშვილმა განაცხადა - "ამერიკელმა სენატორებმა კარგად დაინახეს, რომ რასაც სააკაშვილი ჩემზე ამბობდა, სიცრუეა." ამ განცხადებით, კოალიციის ლიდერმა თავადვე გასცა პასუხი მის მიერვე შეხვედრამდე გაკეთებულ განცხადებას, რომ მაკკეინსს თავად დაარწმუნებდა, რომ რუსეთის აგენტი არ არის. თქვენი აზრით, რას შეიძლება ნიშნავდეს მაკკეინის განცხადება - "ივანიშვილმა თქვა, რომ რუსეთთან კავშირი გაწყვიტა და ჩვენ მის სიტყვებს ვიღებთ?"
- ეს შეიძლება ნიშნავდეს იმას, რაც მაკკეინმა თქვა ან იმას, რომ მაკკეინი სხვადასხვა მიზეზების გამო (მიზეზები თავად მკითხველმა უნდა წარმოიდგინოს) მაინც თავის აზრზე დარჩა.
- "ქართულმა ოცნებამ" "ამბასადორიალის" მონაწილეებს სპეციალური განცხადებით მიმართა. "ქართული ოცნების" წევრი ყოფილი დიპლომატები თავის ყოფილ კოლეგებს მოუწოდებენ, არ იქცნენ "ხელისუფლების ხელში საკუთარი მოქალაქეების წინააღმდეგ ბრმა იარაღად" და ყველაფერი გააკეთონ იმისთვის, რომ საზღვარგარეთ არარეგალურად მყოფ საქართველოს მოქალაქეებს ჰქონდეთ არჩევნებში მონაწილეობის უფლება. თქვენ, როგორც ყოფილი ელჩს, კარგად მოგეხსენებათ, რომ საელჩოები სამინისტროს დავალებებს ასრულებენ. ასეთ ვითარებაში რამდენად შეიძლება არსებობდეს იმის მოლოდინი, რომ ელჩები მართლაც ყველაფერს გააკეთებენ საიმისოდ, რომ ემიგრანტებს არჩევნებში მონაწილეობის საშუალება მიეცეთ?
- ეს ელჩები გააკეთებენ იმას, რასაც მათი "ლიდერი" უბრძანებს. იმის მიუხედავად რომ ელჩებმა სამინისტროს, ანუ მთავრობის დავალება უნდა შეასრულონ, დიქტატორულ ან ავტორიტარულ ქვეყნებში მაინც ყოველთვის არსებობდნენ და არსებობენ არა მხოლოდ "თავისი ლიდერის", არამედ "თავისი ქვეყნის" ელჩები. სწორედ ამიტომ, უკიდურესად გამწვავებული კრიზისების დროს, მაგალითად როგორც ამჟამდ სირიაშია, გარბიან სხვა ქვეყნებში თავისი ქვეყნის, და არა "ლიდერის" ან "პარტიის" ელჩები. კონფორმიზმი ელჩებშიც ისეა გავრცელებული, როგორც ჩვეულებრივ ადამიანებში და ძალიან ძნელი დასაძლევია. მე დარწმუნებული ვარ, რომ ამჟამინდელ ელჩთა ძველი თაობის წარმომადგენელთა შორის, რომლებიც სამწუხაროდ ძალიან ცოტა დარჩა, არიან ისეთებიც, ვისაც სულაც არ სურს იმის გაკეთება, რასაც ეუბნებიან და, რასაც თავად უსამართლოდ თვლიან, მაგრამ ხსენებული მიზეზის გამო ვერ ახერხებენ. სხვათა შორის, მეც ვიყავი ასეთ მდგომარეობაში, როცა 7 ნოემბრის და აგვისტოს ომის შემდეგ მინდოდა სამსახური დამეტოვებინა, მაგრამ გამბედაობა არ მეყო. ამაზე დღესაც ძალიან ვნანობ.