პუბლიცისტი, მწერალი ირაკლი კაკაბაძე ქართულ-ამერიკულ ურთიერთობებსა და ქართული ემიგრაციის პრობლემებზე გვესაუბრება.

- ბატონო ირაკლი, 1-ლი ოქტომბრის არჩევნების მოახლოებასთან ერთად, რატომ დადგა დღის წესრიგში ასე მწვავედ ემიგრანტთა საკითხი?
- ემიგრანტების როლი ქვეყანაში მიმდინარე პროცესებსა და, მით უფრო, არჩევნებში თანდათან იზრდება. სამწუხაროდ, ხელისუფლებაც და ოპოზიციაც ცდილობენ უცხოეთში, დასავლეთში გაარკვიონ ურთიერთობა. აქედან გამომდინარე, იქ მცხოვრები ემიგრანტების პოზიცია ორივე ძალისთვის მნიშვნელოვანია. აქ ლაპარაკია არა მარტო ხმებზე, არამედ ლობირებაზე. სააკაშვილი და მისი გუნდი დიდი ხანია ამაზე მუშაობენ, ახლა ოპოზიციაც გააქტიურდა. სხვადასხვა ქვეყანაში, ძირითადად, აშშ-სა და ევროპაში მცხოვრებ ემიგრანტთა ჯგუფებს სააკაშვილი გრანტებს აძლევს სახელმწიფო პოლიტიკისა და მისი პარტიის ლობირებისთვის. ახლა ემიგრანტებზე გავლენის მოსაპოვებლად ერთგვარი შეჯიბრებაა "ნაციონალურ მოძრაობასა" და "ქართულ ოცნებას" შორის, საარჩევნო კამპანია ქვეყნის საზღვრებს გარეთაც მძაფრად მიმდინარეობს.

- როგორ შეაფასებთ საქართველოს საგარეო საქმეთა სამინისტროს გადაწყვეტილებას, რომ ემიგრანტმა უნდა წარადგინოს ცნობა საცხოვრებელი ადგილიდან?
- არალეგალ ემიგრანტს ასეთ ცნობას, ცხადია, არავინ მისცემს. ეს შეგნებული ნაბიჯია ემიგრანტების არჩევნებისგან ჩამოსაშორებლად. სააკაშვილის ხელისუფლებას ეშინია იმ ადამიანების, ვინც ქვეყნიდან გაიქცა, ისინი სიდუხჭირეს გაექცნენ... პირველ რიგში, სააკაშვილის ხელისუფლებას არ უნდა აღიაროს, რომ ქვეყანაში ისეთი გაჭირვებაა, 70 წლის ქალები იძულებული არიან, უცხოეთში ქუჩები ხვეტონ და ოჯახები ასე არჩინონ.

- თქვენი აზრით, რა არის ემიგრანტების ქვეყნიდან წასვლის ძირითადი მიზეზი: ეკონომიკური თუ პოლიტიკური ფაქტორი?
- გარდამტეხი მომენტი იყო ამერიკის შეერთებულ შტატებში შემდგარი გახმაურებული სასამართლო პროცესი, რომლის შედეგადაც აშშ-მა პედაგოგ ნათელა აფხაზავასათვის პოლიტიკური დევნილის სტატუსის მინიჭების პროცედურა დაიწყო. ამ პროცესზე აფხაზავამ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ საქართველოში პოლიტიკური და ეკონომიკური ფაქტორი ერთმანეთზეა გადაჯაჭვული, მან თქვა: გაჭირვებული იმიტომ ვარ, რომ ასეთია ხელისუფლების პოლიტიკური ნება, ჟანგბადს მიკეტავენო. დღეს საქართველოში ხელისუფლებასთან დაახლოებული პირების ხელშია ეკონომიკური ბერკეტები. რა მნიშვნელობა აქვს, ადამიანი შიმშილით მოკვდება თუ ციხეში? ეთნიკური, რელიგიური, სექსუალური უმცირესობებისთვის ამგვარი სტატუსის მინიჭების პროცედურა შედარებით მარტივია, დღეს კი ამერიკის შეერთებულმა შტატებმა დაიწყო საქართველოში პოლიტიკური ნიშნით დევნის ფაქტების აღიარება.

- არჩევნები ორშაბათს, 1-ელ ოქტომბერს გაიმართება. ბევრი ამბობს, რომ ეს გადაწყვეტილებაც ემიგრაციასთან არის დაკავშირებული. ეთანხმებით ამ მოსაზრებას?
- სააკაშვილის ხელისუფლება, რა თქმა უნდა, ყველაფერს გააკეთებს, რომ რაც შეიძლება ნაკლები ხალხი მივიდეს არჩევნებზე. ემიგრანტებს შორის ავრცელებენ ხმებს, თუ არჩევნებზე წახვალთ, გაიშიფრებით და დეპორტაცია დაგემუქრებათ, სამშობლოში ჩასვლისას კი ციხე გელითო. დაშინების ეს მექანიზმი ბევრზე ჭრის, რადგან, მიუხედავად იმისა, რომ არც იქ აქვთ დალხინებული ცხოვრება, დეპორტაცია მათთვის უმძიმესი განაჩენია. რაც შეეხება არჩევნების ორშაბათს დანიშვნას, ემიგრანტების დიდი ნაწილი სამუშაო დღეს ვერ მოასწრებს იმ ქალაქებში ჩასვლას, სადაც საელჩო ან საკონსულოა. ხელისუფლებას სურს, არჩევნებში მხოლოდ მისდამი ლოიალურმა ჯგუფებმა მიიღონ მონაწილეობა, რომელთა დიდ ნაწილს, როგორც ვთქვი, გრანტებით ასაზრდოებს.

- ამ არჩევნებზეც, საზოგადოება დიდ ინტერესს იჩენს დასავლეთის, განსაკუთრებით, ამერიკის შეერთებული შტატების პოზიციის მიმართ. ჩნდება კითხვა: იქნება ეს არჩევნები ვაშინგტონის ყურადღების ცენტრში? ხომ არ არის ეს მოლოდინი გადაჭარბებული?
- თუ ადრე მოსკოვისკენ ვიყურებოდით, ახლა ვაშინგტონისკენ დავიწყეთ ყურება, რითაც იმპერიალიზმს ვაძლიერებთ. პოლიტიკოსები ერთმანეთს ეჯიბრებიან, ვინ უკეთ მოემსახურება დასავლეთს. დღეს ბატონი შეიცვალა, ჩვენ არ ვართ რეალურად დამოუკიდებელი ქვეყანა. მიუხედავად იმისა, რომ ამერიკის შეერთებული შტატების მოქალაქე ვარ, ვიტყვი, რომ აბსოლუტურად ობიექტური არც ის არის, ვაშინგტონი მშვიდად იტანდა პინოჩეტის ხელისუფლებას ჩილეში, რომელიც ხალხს სტადიონებზე ხვრეტდა და წყალში ყრიდა, ასევე იტანდნენ ფილიპინებზე დიქტატორ მარ­კოსს და სხვა არცთუ დემოკრატიულ მმართველებს, რომლებიც მათი მოკავშირეები იყვნენ. ამიერკავკასიაში აშშ-ის მთავარი ინტერესის ობიექტი აზერბაიჯანის ენერგორესურსებია, ნავთობი, რომელიც საქართველოს გზით გააქვთ. ამიტომ დემოკრატია ქვეყანაში, უპირველესად, ქართველმა ხალხმა უნდა მოითხოვოს, უფრო მეტიც, მან სოციალური დემოკრატია უნდა მოითხოვოს, როცა ადამიანები შიმშილით არ მოკვდებიან, დღეს კი საქართველოს მოსახლეობის 80 პროცენტი მარგინალიზებულია. ჩვენ რატომღაც დაგვავიწყდა, რომ ილიას "გლახის ნაამბობის" ტრადიციებზე აღზრდილი ხალხი ვართ. და კიდევ - ჩვენი ისტორიით, არა მარტო დასავლეთის, აღმოსავლეთის სამყაროს ნაწილიც ვართ. დღეს საოცარი ტემპით ვითარდება ჩინეთისა და ინდოეთის ეკონომიკა. ახლახან ტაივანზე ვიყავი, რომლის საზოგადოება ბევრი რამით განსხვავდება დასავლური საზოგადოებისგან, მაგრამ არანაკლები მიღწევები აქვს. ჩვენ კი რატომღაც ამაზე არ ვლაპარაკობთ. ერთადერთი ქვეყანა, რომელიც პრეზიდენტმა სააკაშვილმა სამაგალითოდ გაიხადა, სინგაპურია. თუმცა, ამ ქალაქ-სახელმწიფოში ძალზე მკაცრი წესებია და არც ადამიანის უფლებების დაცვაზე არიან თავგადაკლული. როცა სხვის მაგალითზე, მიბაძვაზეა ლაპარაკი, მარტო დასავლეთს რატომ უნდა მივბაძოთ? ხელისუფლება სხვას ყველას ბარბაროსად მიიჩნევს, რაც რასიზმის გამოვლინებაც არის; ამის გამო ქართველი ხალხის დიდ ნაწილსაც, ბარბაროსებად, მეორეხარისხოვან ადამიანებად მიიჩნევენ, რომლებიც მხოლოდ არჩევნებისას ახსენდებათ. სააკაშვილის გუნდში არაერთი ყოფილი კომკავშირელი ლიდერია, რომლებიც ახლა თავისუფალი ბაზრის პიონერებად იქცნენ და კვლავ ნეოკოლონიალიზმს ემსახურებიან, მხოლოდ ბატონი შეიცვალეს.

- საქართველოს საპარლამენტო არჩევნებს ნოემბერში აშშ-ის საპრეზიდენტო არჩევნები მოჰყვება. წინა არჩევნებისას სააკაშვილის გუნდი აშკარად უჭერდა მხარს ობამას მოწინააღმდეგეს, რესპუბლიკელ მაკკეინს. თქვენი აზრით, იქონიებს თუ არა ნოემბრის არჩევნების შედეგი გავლენას ქართულ-ამერიკულ ურთიერთობებზე?
- არა მგონია. ამერიკის რესპუბლიკური და დემოკრატიული პარტიები, გარკვეული თვალსაზრისით, ერთმანეთისგან არ განსხვავდებიან, თუმცა, არის განსხვავებაც. რესპუბლიკელები საერთაშორისო პოლიტიკაში უფრო ხისტი, აგრესიული ხაზის მიმდევრები არიან, თუმცა, ვნახეთ, რომ როგორც რადიკალი ბუშის, ისე მშვიდობიანი ობამას ხელისუფლების პირობებში სააკაშვილმა, მიუხედავად რყევებისა, შეძლო სკამის შენარჩუნება. თუ ახლა რესპუბლიკელები გაიმარჯვებენ და შეეცდებიან, ომი დაიწყონ ირანთან, ეს მთელი მსოფლიოსთვის მართლაც კატასტროფა იქნება და ამ შემთხვევაში, სააკაშვილმა, როგორც სამაგალითო მამლუქმა შესაძლოა, თავი გამოიჩინოს, სამხედრო ბაზები დაუთმოს, კიდევ მეტი ჯარისკაცი გაუშვას ომში. რაც შეეხება შიდა პოლიტიკას, ქვეყანაში სიტუაციის შეცვლა მხოლოდ ქართველ ხალხს შეუძლია.

- ამერიკის შეერთებული შტატების ორი წამყვანი პარტიის საერთაშორისო ინსტიტუტების ენ-დი-აის და აი-არ-აის მიერ ჩატარებულ კვლევებს ქართულ პოლიტიკურ სპექტრში დიდი ხმაური მოჰყვება ხოლმე. როგორ აფასებთ ამ მოვლენას?
- ენ-დი-აი და აი-არ-აი ამერიკის შეერთებულ შტატებში სოციოლოგიურ გამოკითხვებს არ ატარებენ, საქართველოში მათი დაკვეთით კვლევებს ატარებენ ორგანიზაციები, რომლებიც, ძირითადად, მიხეილ სააკაშვილის მეგობრებით არის დაკომპლექტებული. ამასთანავე, სოციოლოგიური კვლევები ფართო მანიპულირების საშუალებას იძლევა, განსაკუთრებით, ფოკუს-ჯგუფების არჩევის თვალსაზრისით. ენ-დი-აი და აი-არ-აი პოლიტიკური ენ-ჯე-ოებია, მათი ფუნქცია ამერიკის პოლიტიკური ისტებლიშმენტის ინტერესების გატარებაა, ამას ემატება ისიც, რომ მათი ყოფილი ხელმძღვანელები, მათ შორის, დიმიტრი შაშკინი (ის აი-არ-აის საქართველოს პროგრამის დირექტორი იყო) სააკაშვილის მთავრობის მინისტრები არიან. გარდა ამისა, ამერიკის შეერთებულ შტატებში ოფიციალურად ქვეყნდება მათი სია, ვინც სხვა ქვეყნებზე მუშაობს, მათგან ფულს იღებს, მათ საქმიანობას სპეციალური აქტი არეგულირებს, სადაც პირდაპირ წერია, რომ დენიელ კუნინი, რომელიც ენ-დი-აის თბილისის ოფისის პირველი დირექტორი იყო, 2004 წლიდან იღებს ხელფასს იმაში, რომ საქართველოს უშიშროების საბჭოსა და საგარეო საქმეთა სამინისტროს ლობირებას უწევს და ასეთი მარტო კუნინი არ არის, ზოგს ბიზნესი აქვს საქართველოში, რაშიც მთავრობა ხელს უწყობს; ეს არის პოლიტიკური ენ-ჯე-ოები, რომელთანაც სააკაშვილს 20 წელია აწყობილი აქვს ურთიერთობა. ყველა ამ ფაქტორის გათვალისწინებით, ამ გამოკითხვებს არანაირი ღირებულება არა აქვს.