„პსპ“-ს დამფუძნებელი, ბიზნესმენი კახა ოქრიაშვილი პოლიტიკაში დარჩენის სურვილს გამოთქვამს და „ქართული ოცნების“ შეთავაზების შემთხვევაში, მზად არის, წალკასა და დმანისის მაჟორიტარულ ოლქში კენჭი ისევ იყაროს. ოქრიაშვილი პოლიტიკოსების საქმიანობას სკეპტიკურად უყურებს და ფიქრობს, რომ პოლიტიკაში ბევრი უვიცია, რის გამოც პოლიტიკაში რაც შეიძლება მეტი ბიზნესმენი, ფინანსისტი და ეკონომისტი უნდა გამოჩნდეს, რათა ქვეყნის ეკონომიკა განვითარდეს.

ხდება თუ არა ბიზნესში ჩარევა და რატომ უნდათ ბიზნესმენებს პოლიტიკაში ყოფნა, ამას for.ge-ს ინტერვიუდან შეიტყობთ, რომელიც ფრაქცია „უპარტიო, დამოუკიდებელი მაჟორიტარების“ თავმჯდომარე კახა ოქრიაშვილთან ჩავწერეთ:

თქვენ გეგმავთ, რომ დმანისი-წალკაში მაჟორიტარ დეპუტატად კენჭი ისევ იყაროთ. უკვე გადაწყვეტილი გაქვთ, არჩევნებში ვისი რიგებიდან ჩაერთვებით?

- ამაზე საუბარი ჯერჯერობით ნაადრევია, რადგან კონსულტაციები არც ერთ პოლიტიურ ძალასთან არ გამართულა. ჩემი სურვილი დავაფიქსირე, რომ მინდა, კენჭი ვიყარო, რადგან ვთვლი, რომ სხვაზე უკეთესი კანდიდატი ვარ, ჩემი ქვეყნისთვის სარგებლობა მომაქვს და პარლამენტში ეკონომიკურ საკითხებზე საკმაოდ აქტიური ვარ. უბრალოდ, ჩემდა გასაკვირად, საკანონმდებლო ორგანოში ეკონომიკურ საკითხებზე ძალიან ცოტას საუბრობენ. ქვეყანაში, ბოლო ოცი წლის განმავლობაში, პოლიტიკოსები საარჩევნო სისტემაზე გაუთავებლად ლაპარაკობენ და ეკონომიკაზე და იმაზე არავინ არ საუბრობს, ჩვენი ხალხი როგორ გავამდიდროთ და მათი შემოსავალი როგორ გავზარდოთ. ეს საკითხი ბოლო ადგილზეა.

ამ საკითხებზე რატომ არ საუბრობენ?

- არც იციან, ეს ყველაფერი როგორ გააკეთონ. ყველა იძახის, რომ მაჟორიტარული სისტემა არ ვარგა. იძულებული ვარ გავიმეორო, რომ ამერიკა, საფრანგეთი და დიდი ბრიტანეთი სრულიად მაჟორიტარული სისტემაა. წამყვანი დემოკრატიული და ეკონომიკურად განვითარებული ქვეყნები მაჟორიტარული სისტემით სარგებლობენ. ამდენ დროს რატომ ვხარჯავთ, ეს ჩემთვის გაუგებარია.

მოსალოდნელია, რომ თქვენ პარტია შექმნათ?

- ასეთი მოსაზრებები იყო, რომელიც მოსაზრებებად დარჩა. ეს მოსაზრებები იქიდან გაჩნდა, რომ დაახლოებით 40 პროცენტიანი ელექტორატი ჩამოყალიბებული არ არის და ახალ პოლიტიკურ ძალას ელოდება. გავთვალე, შეიძლება თუ არა ახალი პოლიტიკური ძალის შექმნა. ჩემს გვერდით ისეთი გუნდი ვერ დავინახე, რომ ეს მეტვირთა. 10-15 თანამოაზრე რომ ვყოფილიყავით, შეიძლება, ამ აზრს გაგრძელება ჰქონოდა.

თქვენ თქვით, რომ პარტიის შექმნის თაობაზე მოსაზრებები იყო. ვის შორის - მოქმედ დეპუტატებს შორის?

- კი, მოქმედ დეპუტატებს შორისაც. ვთვლი, რომ პოლიტიკაში ბიზნესი კარგად წარმოდგენილი არ არის. პოლიტიკაში ახალი თაობის ბიზნესმენები თითქმის, ორი-სამი კაცი ვართ და ვფიქრობ, ეს რაოდენობა მეტი უნდა იყოს.

რატომ უნდა იყოს უფრო მეტი ბიზნესმენი პოლიტიკაში?

- იმიტომ, რომ ქვეყანას უფრო მეტად ეკონომიკის განვითარება სჭირდება. მთავარი ამოცანა ჩვენი ქვეყნის წინსვლაა. თუკი ქვეყანას ათპროცენტიანი ეკონომიკური ზრდა ექნება, მაშინ საშუალება გვექნება, ადამიანების შემოსავლები ათი პროცენტით გავზარდოთ. ყველა „ჩვენს მოსახლეობას“ იძახის, მაგრამ რომელ მოსახლეობაზეა საუბარი, თუკი ეკონომიკა წინ არ წავიდა? ხალხი საზღვარგარეთ გარბის, რომ ცოტა მეტი შემოსავალი ნახოს და ოჯახებს გამოუგზავნოს. გულზე მომხვდა ის, რომ 2002 წლიდან მოსახლეობის რაოდენობა 15 პროცენტით შემცირდა. ეს მონაცემები გულზე მომხვდა, მაგრამ ეს იმას არ ნიშნავს, რომ ხელები ჩამოვუშვათ და არაფერი არ ვაკეთოთ. პარლამენტში უფრო მეტი ქმედითი ადამიანი უნდა გამოჩნდეს. ესენი იქნებიან  ბიზნესმენები, ფინანსისტები თუ ეკონომისტები. პარლამენტში გენდერულ თანასწორობასა და საარჩევნო სისტემაზე ვსაუბრობთ, მაშინ, როცა დროის 90 პროცენტი ეკონომიკის ამოწევას უნდა ეთმობოდეს.

თქვენ აპელირებთ, რომ პოლიტიკაში უფრო მეტი ბიზნესმენი უნდა იყოს. რისთვის - საკუთარი ბიზნესინტერესები რომ გაატარონ? თუ მათ ბიზნესის კეთება უნდათ, მათ ეს პარლამენტის გარეთაც შეუძლიათ...

- ბიზნესმენები ახალ კანონებსა და ახალ ხედვებს შექმნიან. 12 წელია პოლიტიკაში ვარ და „საერთაშორისო გამჭვირვალეობა - საქართველოს“ კვლევა იყო, სადაც ნაჩვენები იყო, რომ ჩვენი კომპანია სახელმწიფო შესყიდვებში საერთოდ არ მონაწილეობს. ზოგჯერ, ამას სპეციალურად ვაკეთებ, რომ რაიმე არ დამბრალდეს. სუფთა კომერციული სტრუქტურა ვართ. როცა ამდენი არასამთვრობო ორგანიზაცია და მედია არსებობს, ბიზნესინტერესების ლობირება სად გაიპარება? როცა საარჩევნო სისტემაზეა საუბარი, პოლიტიკოსები თავისი ინტერესების გამტარებლები არიან. მაჟორიტარული სისტემის გაუქმება რატომ უნდათ? - კონკურენცია რომ არ იყოს, ერთმანეთთან ადვილად შეთანხმდნენ, პარლამენტში ადგილები გადაინაწილონ, არაფერი აკეთონ და პოლიტიკა ბიზნესად გაიხადონ. მათი მოტივაცია ესაა და სამწუხაროდ, იძულებული ვარ, ეს დავაფიქსირო, რადგან მაჟორიტარიტარულ სისტემაზე გაუთავებელი იერიშებია.

რომელი პარტიები იღწვიან იმისთვის, რომ მაჟორიტარული სისტემა გაუქმდეს, რათა ისინი კარგ პოზიციაზე აღმოჩნდნენ?

- თითქმის, ყველა: „ნაციონალური მოძრაობა“, „თავისუფალი დემოკრატები“, „ეროვნული ფორუმი“ და „რესპუბლიკური პარტია“. სამწუხაროდ, „ქართული ოცნება“ კომპრომისზე მიდის და იმისკენ იხრება, რომ მაჟორიტარული სისტემა 2020 წელს გააუქმოს. „ქართული ოცნება“ იძულებული იყო ან არის, რომ პარლამენტს რაღაც ვარიანტი შესთავაზოს, რათა კოალიციასთან კომპრომისში იყოს. ეს სწორი არ არის. მაჟორიტარული სისტემა ჯერ ამერიკელებმა და ფრანგებმა გააუქმონ და შემდეგ ვთქვათ, რომ ეს არ ვარგა. მოტივაცია ჩანს, მაჟორიტარული სისტემის გაუქმება რატომ უნდათ - ამ ქვეყანას მოაჯდნენ და პარლამენტში ადგილები გადაინაწილონ. თან უვიცები არიან, მით უმეტეს - ეკონომიკაში.

რამდენად შესაძლებელია, რომ „ქართულ ოცნებასთან“ თქვენი თანამშრომლობა გაგრძელდეს და მათი რიგებიდან კენჭი იყაროთ?

- თუ „ქართული ოცნება“ შემომთავაზებს, რომ რომელიმე ოლქში მაჟორიტარ დეპუტატად წარმადგინოს, ამას დავთანხმდები.

რატომ დათანხმდებით, მათთან იდეოლოგიური თანხვედრა გაქვთ?

- მათთან უკვე ვთანამშრომლობ. როცა უმრავლესობას დაშლა დაემუქრა, მათ მხარში დავუდექით და გავამაგრეთ, რადგან ვთვლით, რომ პოლიტიკური კრიზისი ეკონომიკურ კრიზისში გადაიზრდებოდა და ჩვენ ამით ქვეყანას კარგი სამსახური გავუწიეთ. ასევე ძალიან მომწონს გიორგი კვირიკაშვილი, რომელსაც გვერდში სიამოვნებით ამოვუდგები, რათა მან კარგი გუნდი შექმნას. გიორგი კვირიკაშვილს კარგი განათლება აქვს მიღებული, მას დიდი ხანია ვიცნობ და მისი მჯერა. ასევე დიდ პატივს დიმიტრი ქუმსიშვილს ვცემ და სამწუხაროა, რომ ამ ოთხ წელიწადში, სტაბილური გუნდის შექმნა ვერ მოხერხდა. ამ წინადადებას თუ რატომ მივიღებდი, ამის თაობაზე კიდევ რამდენიმე ფაქტორია, თუმცა, არ ვიცი, იქნება თუ არა შემოთავაზება.

ყველა იძახის, რომ „ქართული ოცნება“ პრორუსულია. მათი პრორუსულობა სად ჩანს? - მეც პროდასავლური ვარ და მინდა, რომ ჩემი ქვეყანა იმ ოჯახში იყოს, სადაც დაცულობაა. რამდენიმე ფაქტორია, რაც მომწონს. მათ შორის, ის, რომ დღეს თავისუფლად ვსაუბრობთ.

როგორც ცხრა წლის მანძილზე ვერ საუბრობდით?

- საჯაროდ ბევრ რაღაცაზე საუბრისგან თავს ვიკავებდი, თუმცა, კულუარებში ვლაპარაკობდი.

თუმცა, თქვენ იმ გუნდის წევრი იყავით და მათი რიგებიდან მათი მაჟორიტარი დეპუტატიც გახდით...

- მათი მხარდამჭერი ვიყავი. 2002 წელს, მაჟორიტარი დეპუტატი ვიყავი და რევოლუცია რომ მოხდა, პარლამენტში ვიჯექი. მაშინ, სამთავრობო კანდიდატს სამი ხმით მოვუგე. არც ერთ ფრაქციაში არ გავწევრიანდი. ქვეყანაში მიმდინარე პოზიტიური ცვლილებები ძალიან მომწონდა, რომელიც როგორც ეკონომიკას, ასევე კრიმინალს და ინფრასტრუქტურას ეხებოდა. „ნაციონალური მოძრაობის“ საქმიანობა მმართველობის პირველ წლებში უფრო პოზიტიური იყო. განვითრების კუთხით, „ოცნებამ“ უფრო უკეთესი ქვეყანა ჩაიბარა, თუმცა, დემოკრატიულობის ნაწილში უფრო უარესი ვითარება იყო, ვიდრე შევარდნაძის მთავრობის დროს. მაშინ, მთავრობის შიში არ იყო. კრიმინალის შიში იყო, მაგრამ მოსახლეობას მთავრობის შეეშინდება თუ კრიმინალის, ამას რა აზრი აქვს?!

თქვენ თქვით, რომ საჯაროდ თქვენი პოზიციების დაფიქსირებას ერიდებოდით, რატომ?

- იმიტომ, რომ შიში იყო. მეც მეშინოდა, თუმცა, კულუარებში სადაც ხმა მიმიწვდებოდა, ჩემს ნეგატიურ დამოკიდებულებას ვაფიქსირებდი, რომელიც ძირითადად, ბიზნესს ეხებოდა. დიპლომატიურად ამას საჯაროდაც ვაფიქსირებდი, მაგრამ შესაძლებელია, ისე მწვავედ ვერ ვაფიქსირებდი, როგორც საჭირო იყო. საყოველთაო შიში ყველაზე მოქმედებდა. მათ შორის, ჩემზეც. თუნდაც იმიტომ, რომ ოცი წლის ნაშენი ბიზნესი მქონდა. ყველაფერი ლეგალური მქონდა და არანაირი ოფშორები არ მქონია. რასაც დღეს გამოვიმუშავებთ, საქართველოს ეკონომიკაში ვდებთ, რადგან ეს ერთ-ერთი პატრიოტული ქცევაა.

ფულს როგორც სხვა ბიზნესმენებს, ასევე თქვენც გთხოვდნენ?

- ვის რა მიჰქონდა, არ ვიცი, მაგრამ როცა ვინმეს ბიზნესს წაართმევენ, ეს ბიზნესისთვის სიგნალია, რომ არაფერი არ უნდა აკეთო. ასეთ სიტუაციაში ბიზნესი გაურკვევლობაშია, თავის განვითარებაზე არ ფიქრობს და თავის გადარჩენაზე ზრუნავს. საქართველოში მიმდინარე პროცესებს ნეგატიურად 2008 წლიდან ვუყურებდი, რადგან უსამართლობა აგორდა, რომელმაც დიდი მასშტაბები მიიღო. ეს ქმედებები „ნაციონალური მოძრაობის“ ბევრ წევრს არ მოსწონდა. პარლამენტში „ნაციონალურმა მოძრაბამ“ არ მომიყვანა და უფლება მაქვს ვთქვა, რომ დამოუკიდებელი დეპუტატი ვარ. ჩემს საარჩევნო ოლქში გაცილებით მეტ ხმას ვიღებდი, ვიდრე ის პარტია, რომელმაც წარმადგინა. ამიტომ ვთვლი, რომ ამ პარტიის მხარდამჭერი ვიყავი. პასუხისმგებლობას იმ ნეგატივზე ვერ გავიზიარებ, რომ იმ ნეგატივის მონაწილე მეც ვარ. „ნაციონალურ მოძრაობაში“ ბევრი პატიოსანი ადამიანი იყო, რომელთაც პარტია დატოვეს, ან ისევ იქ არიან.

დამოკიდებულებაა, რომ პოლიტიკაში მყოფი ბიზნესმენები პოზიციებს ხელისუფლების ცვლილების შესაბამისად იცვლიან. თქვენც უმრავლესობაში ყოფილი ხელისუფლებიდან მოხვდით...

- ამ დამოკიდებულებას ვერ დავეთანხმები, რადგან უპრეცედენტო მომენტები იყო, რადგან ქვეყანაში დიდი მასშტაბის უსამართლობა იყო და წინ კერძო პირებისა და პარტიული ინტერესები იყო. ჩვენ ამას ვერ გავიზიარებდით.

2012 წელს, წალკის მაჟორიტარ დეპუტატად „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ წარგადგინათ. 1-ელი ოქტომბრის საპარლამენტო არჩევნებს წინ ციხის ცნობილი კადრების გავრცელება უსწრებდა. თქვენი პოზიცია მაშინ, რატომ არ შეიცვალეთ?

- სხვათა შორის, ციხის კადრები წინასაარჩევნო პერიოდში გავრცელდა, ბოდიშების მოხდა მიწევდა და პრაქტიკულად, საარჩევნო პერიოდი შევწყვიტე. წალკის ამომრჩეველთან ახლო კონტაქტი მაქვს. მაჟორიტარების ცნობადობაზე პრეტენზიები ისმის, მაგრამ თქვენ გგონიათ, ამომრჩეველი პროპორციული სიით გასულ დეპუტატებს იცნობს? - შესაძლოა, ოთხი-ხუთი ცნობადი სახეა, ვისაც მაღალი ცნობადობა აქვს, მაგრამ სხვები ვინ არიან, ამას ვერ გეტყვიან.

for.ge-ს ინფორმაციით, თქვენ წალკის რაიონში გამოკითხვა ჩაატარეთ, რომლის გათვალისწინებით, იმ შემთხვევაში, თუკი თქვენ ამ მაჟორიტარულ ოლქში კენჭს დამოუკიდებლად იყრით, ხმების 52 პროცენტს მიიღებთ, ხოლო თუკი „ქართული ოცნების“ რიგებიდან წარდგებით, 26 პროცენტს მიიღებთ. ეს მართალია?

- ამას მნიშვნელობა არ აქვს. ვისაც „ოცნება“ არ მოსწონს, შესაძლოა მან გადაწყვიტოს, რომ ხმა აღარ მომცეს, მაგრამ ჩემი არჩევანია, რომ თუკი შეთავაზებას მივიღებ, დავთანხმდები, თუ არადა, დამოუკიდებელ კენჭისყრაზე ვიფიქრებ.

რაც შეეხება საქართველოში არსებულ ბიზნესს გარემოს, ხშირად საუბარია, რომ ეკონომიკა უკან მიდის. შეგიძლიათ, გასული და მიმდინარე წლების ეკონომიკური ვითარება შეაფასოთ? რა ხდება ქართულ ბიზნესში?

- ეკონომიკური ვითარების შედარება ძალიან ძნელია. შევარდნაძის დროს ქვეყანა იწვა. როცა ნაციონალების პირველ წლებზე ვსაუბრობ, სახელმწიფო სტრუქტურების ჩამოყალიბებას ვგულისხმობ, ბიუჯეტში ფული და შესაბამისად, დაფინანსებები გაჩნდა, რისთვისაც მადლობა მათ, მაგრამ მათ მადლობას იმისთვის ვერ ვეტყვით, რაც ტოტალურ უსამართლობას უკავშირდება. ვინც დააშავა, მან პასუხი უნდა აგოს. რაც შეეხება ეკონომიკის დამუხრუჭებას, ამაზე მეტწილად გარე ფაქტორები მოქმედებს. ჩვენს სამეზობლოში ყველგან კრიზისია და ვფიქრობ, რომ ამ კრიზისიდან დიდი დანაკარგების გარეშე გამოვდივართ. თუ სხვა ვალუტებს ლარს შევადარებთ, ვნახავთ, რომ კურსმა ვარდნა განიცადა როგორც სომხეთში, ასევე აზერბაიჯანსა და რუსეთში. „ქართულ ოცნებას“ შეეძლო, უფრო სწრაფი რეაგირებები მოეხდინა და უფრო შეთამაშებული გუნდი ყოფილიყო. ეროვნულ ბანკზე მუდმივად გადაბრალება ხდებოდა, რაც მოსახლეობისთვის არგუმენტი არ არის. კომუნიკაცია და გადაბრალება ტელევიზიით კი არ უნდა იყოს, არამედ უნდა დასხდნენ და მიზეზებზე ისაუბრონ. მსოფლიოში შექმნილი ვითარების ფონზე, დევალვაცია მაინც მოხდებოდა და ეკონომიკა დამუხრუჭდებოდა, მაგრამ შეიძლებოდა, რომ ნაკლები ამორტიზაცია მომხდარიყო.

როგორ ფიქრობთ, იმისათვის, რომ ეკონომიკა განვითარდეს, რა ნაბიჯები უნდა გადაიდგას?

- ბიზნესში არ უნდა ჩაერიონ. ჩარევა განცხადებების დონეზეც არ უნდა იყოს.

ამ ხელისუფლების პირობებში, „ჩარევები“ არის?

- რა თქმა უნდა, როცა განცხადებას აკეთებენ, რომ მონოპოლიაა, ეს უკვე მუხრუჭია. ადამიანი ფიქრობს, რომ მის წინააღმდეგ შესაძლოა, რაღაც მოიმოქმედონ. სამწუხაროდ, ეკონომიკა თითქმის არ გვაქვს და დარგები ჩამოყალიბების სტადიაშია. ქვეყანაში მეტ-ნაკლებად განვითარებული ფარმაცია და საბანკო სისტემაა. ბიზნესზე იმ ხალხმა რაც შეიძლება ნაკლები უნდა ილაპარაკოს, ვისაც ბიზნესზე საუბრის უფლება არ აქვს, რადგან ბიზნესის ფსიქოლოგია არ ესმის. საქართველოში ფული რატომ უნდა ჩავდო? - იმიტომ, რომ საქართველო მიყვარს. გარკვეულწილად, ბიზნესი კონკურენცია და სპორტია და გინდა, ცხოვრებაში რაც შეიძლება მეტი მოასწრო და მეტი შექმნა. ყოველთვის სპორტული ჟინი მაქვს, რომ რაღაცა გავაკეთო, რაღაცა ავაშენო და რაღაცა შევქმნა. სულ ვადარებ, კონკურენტს უფრო მეტი ადამიანი ჰყავს დასაქმებული, თუ მე.

ზოგადად, კონკურენცია განვითარების ძრავია, თუმცა, რა თქმა უნდა, ჯანსაღ კონკურენციას ვგულისხმობ. სადაც კონკურენცია იყო, ყველა დარგი განვითარდა. ყველაზე მეტად განვითარებული საბანკო სექტორი და ფარმაციაა. ეს რამ განაპირობა? - დამატებითი ღირებულების გადასახადისგან იყო განთავისუფლებული და სასათბურე პირობები არავის არ ჰქონდა.

ხშირად პრეტენზიები ისმის, რომ მედიკამენტების ფასები მაღალია, ხოლო ხარისხი - დაბალი. „ფირმის საიდუმლოს“ გათქვამთ და გვეტყვით, წამლის თვითღირებულება რამდენი პროცენტით არის გაზრდილი?

- მედიკამენტების ღირებულება დამოკიდებულია მწარმოებელზე. ჩვენს ქვეყანაში ხარისხიანი მედიკამენტები ბრუნავს და მაღალტექნოლოგიური პროდუქტი მწარმოებლებს იაფი არ უჯდებათ. იაფი თითქმის არც ერთი მედიკამენტი არ არის, რადგან მის შესაქმნელად დიდი მეცნიერება და მაღალი ტექნიკაა ჩართული. აქედან გამომდინარე, წამალი იაფი ვერ იქნება. ფარმაცევტულ კომპანიებს მოგება დაახლოებით ერთიდან რვა პროცენტამდე აქვთ. „ჯი-პი-სი“-ს ეს მოგებაც არ ჰქონდა, რის გამოც, გაიყიდა. ჩვენი კომპანია მომგებიანი იმიტომ კი არ არის, რომ ბევრს ვარიცხავთ, არამედ იმიტომ, რომ საკუთარი ფართები გვაქვს. საქართველოში ათდოლარიანი მედიკამენტი შესაძლოა, მაქსიმუმ 12 დოლარი ღირდეს. ხარისხის კონტროლი დაშვებით ხდება, შესაბამისად, ეს ჯანდაცვის სამინისტრომ უნდა აკონტროლოს. საქართველოში დაახლოებით 2000 პროდუქტი უფრო იაფია, ვიდრე ევროპასა და მეზობელ ქვეყნებში.