პარლამენტის პირველი ვიცე-სპიკერი მანანა კობახიძე სასამართლო ხელისუფლების დამოუკიდებლობაზე აპელირებს და ირწმუნება, რომ მმართველ გუნდს მოსამართლეების გაკონტროლების სურვილი არ აქვს. დეპუტატი პროკურატურის პასიურობას ამჩნევს, თუმცა, საგამოძიებო ორგანოების საქმიანობის მანკიერ ტრადიციებს იხსენებს და ამბობს, რომ წლების მანძილზე, პროკურატურა ან ქრთამზე იყო მორგებული, ან ერთი ადამიანის ბრძანებებზე.

სასამართლო ხელისუფლებაში მიმდინარე პროცესებზე, for.ge მანანა კობახიძეს ესაუბრა:

თბილისის ყოფილი მერის, გიგი უგულავას გარშემო განვითარებულ მოვლენებს როგორ აფასებთ?

- პროცესები სამართლებრივ ჩარჩოებში განვითარდა, რაც ჩვენი ქვეყნისთვის მნიშვნელოვანია. თუკი ქვეყანას ვაშენებთ, კანონის უზენაესობა უნდა იყოს და ყველა სასამართლოს გადაწყვეტილებას უნდა დაემორჩილოს, ის მოგვეწონება თუ არა. საკონსტიტუციო სასამართლომ უპრცედენტო გადაწყვეტილება მიიღო. ჩვენი მმართველობის პირობებში ის მოხერხდა, რომ ხელისუფლების წნეხისა და ჩარევის გარეშე, საკონსტიტუციო სასამართლომ გაბედა და ასეთი გადაწყვეტილება გამოიტანა. უნდა აღინიშნოს, რომ მსგავსი გაბედულობა საკონსტიტუციო სასამართლოს არასოდეს გამოუჩენია. 2003 წელი მახსენდება, როდესაც „კონსტიტუციის 42-ე მუხლის“ მიერ ძალიან მნიშვნელოვანი საქმე იყო გასაჩივრებული, რომელიც ცხრათვიანი პატიმრობის ვადებს ეხებოდა. ეს ის დროა, როდესაც ცხრა თვე სასამართლოში საქმის გადაგზავნამდე პერიოდს მოიცავდა. მაშინ, სასამართლო განხილვები ორი წელიც რომ გაგრძელებულიყო და პირს მისჯილიც არ ჰქონოდა, ეს ვადა წინასწარ პატიმრობაში საერთოდ არ ითვლებოდა. მაშინ, სასამართლომ ასეთი რეალობა არაკონსტიტუციურად არ ჩათვალა, ცხრათვიანი პერიოდი სრულიად სხვანაირად შეაფასა და მიიჩნია, რომ ეს პერიოდი წინასწარ გამოძიებას ეხებოდა და არა - სასამართლო პერიოდს.

გადაწყვეტილებებს თვალს თუ გადაავლებთ, ნახავთ, საკონსტიტუციო სასამართლო ასეთ თემებს როგორ უდგებოდა. თუკი ამდენი წლის შემდეგ, სასამართლო პრაქტიკა ასე განვითარდა, მათი სამართლებრივი ხედვები და სტანდარტი მაღლა ავიდა, ეს ადამიანის უფლებებს ემსახურება. მომავალში, არცერთ მოსამართლეს უფლება აღარ ექნება, რომ ადამიანები ციხეში ცხრა თვეზე მეტი ხანი ამყოფოს. ეს მხოლოდ უგულავას არ ეხება და ამ საკითხში ოპონენტებმა პროგრესი უნდა დაინახონ.

უგულავას მიმართ საერთო სასამართლოების მიერ მიღებული გადაწყვეტილებაც ადეკვატურია?

- სასამართლო დამოუკიდებელია და მას საშუალება ჰქონდა, რომ ორივე მხარისთვის მოესმინა. საზოგადოება უამრავი გამამართლებელი განაჩენის მომსწრეა. რიგ საქმეებში, სადაც ვინმეს ბრალელულობა არ დადასტურდა, ადამიანები გაამართლეს. მათ შორის, არა მხოლოდ პოლიტიკოსები, არამედ რიგითი მოქალაქეები. გამამართლებელი განაჩენების რაოდენობა მნიშვნელოვნად გაზრდილია, რაც იმას ნიშნავს, რომ სასამართლო განსხვავებულ მდგომარეობაშია, ვიდრე ეს 2012 წლამდე იყო. როგორც ყველა რიგითი მოქალაქე, ასევე უგულავა ვალდებულია, რომ სასამართლოს გადაწყვეტილებას დაემორჩილოს. კანონის წინაშე ყველა თანასწორია. „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ ივანიშვილის, ღარიბაშვილისა და მეჭიაურის გვარები რაც არ უნდა ახსენოს, მართლა ბრმა უნდა იყო, რომ დღევანდელ ვითარებასა და წარსულს შორის სხვაობა ვერ დაინახო. განსხვავებას ადვოკატები ხედავენ და მათთვის არაერთხელ მიკითხავს, სასამართლოში საქმის წარმოება თუ რამდენად ადვილია. იდეალური ადამიანი არ არსებობს და ხელისუფლება, სახელმწიფო, ან პროკურორი იდეალური როგორ იქნება? - ხარვეზები არის და ამას არავინ გაურბის. ერთი ადამიანის მმართველობა იყო, როდესაც სააკაშვილი წყვეტდა, ვინ დაეჭირათ და ვინ გამოეშვათ. ასევე, აღმასრულებელი ხელისუფლების მიერ ყველა მოსამართლე კონტროლირებული იყო და ეს დრო დამთავრდა. დესტაბილიზაცია და არეულობა მხოლოდ „ნაციონალურ მოძრაობას“ აწყობს.

თქვენ გვარწმუნებთ, რომ სასამართლო ხელისუფლებაზე ზეწოლა არ არის, საკონსტიტუციო სასამართლოს თავმჯდომარემ, გიორგი პაპუაშვილმა კი აღნიშნა, რომ რიგ მოსამართლეებზე ზეწოლა ხორციელდება. რომელ მხარეს დაგიჯეროთ?

- პაპუაშვილს შეუძლია თქვას, ზეწოლა ვისი მხრიდან არის. როცა სასამართლოზე ვსაუბრობთ, პოლიტიკოსებმა განცხადებები უნდა მოვზომოთ, რადგან ქვეყანაში სხვა რეალობაა, მაგრამ ზეწოლაზე საუბარი უხერხულია. თუკი პაპუაშვილი გამოხატვის თავისუფლებას გულისხმობს, გეტყვით, რომ მოსამართლეებს არანაირი საფრთხე არ დაემუქრებათ და მათ უსაფრთხოებას პოლიცია უზრუნველყოფს.

გიგი უგულავა წინასწარ პატიმრობაში 15 თვე იმყოფებოდა და ოპოზიცია აცხადებდა, რომ ეს არაკონსტიტუციური იყო, რაც ფაქტობრივად, დადასტურდა კიდეც, მაგრამ პროკურატურა სათანადოდ რატომ არ მუშაობს? რატომ წელავს დროს?

ეს პროკურატურაც საზოგადოების ნაწილია ისევე როგორც სასამართლო და პარლამენტი. წლების მანძილზე, პროკურატურა ან ქრთამზე იყო მორგებული, ან ერთი ადამიანის ბრძანებებზე. პროკურატურას ან სააკაშვილი მართავდა, ან ადეიშვილი. საგამოძიებო ორგანოს რაიმეს მტკიცება არ უწევდა და პროკურორს მოსამართლისთვის მხოლოდ ის უნდა ებრძანებინა, განაჩენი როგორი უნდა დამდგარიყო. სასამართლოში მხარეთა შეჯიბრებითობა არ იყო. როგორც მტკიცებულებების ფალსიფიცირება ხდებოდა, ასევე მოწმეების დაშინება მიმდინარეობდა. ყველაფერი ხელოვნურ მანიპულაციებზე იყო გათვლილი. ამ მეთოდებზე უარი ვთქვით. ხელისუფლებაში იმიტომ მოვედით, რომ ქვეყანაში მსგავსი მოვლენები აღარასოდეს განმეორდეს.

თუკი ვინმე ბედავს, რომ მოწმეზე ზეწოლა მოახდინოს, ან მტკიცებულება გააყალბოს, ეს წარსულის გადმონაშთია და ამას ვებრძვით. დანაშაული კანონის დაცვით უნდა დამტკიცდეს და თუ ეს ასე არ ხდება, ბუნებრივია, უგულავა კი არა, ჩიკატილო რომ იყოს, გარეთ უნდა გამოვუშვათ.

ცხრათვიან პატიმრობასთან დაკავშირებით, პრეტენზიები აქვს „ოქრიკას“ ადვოკატს. საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება მასაც შეეხება?

- კანონის წინაშე ყველა თანასწორია - ის ოქროპირიძე იქნება, თუ სხვა. თუკი კანონი ახლადწარდგენილი ბრალის საფუძველზე ცხრათვიანი ვადის გაგრძელებას აღარ უშვებს, ბუნებრივია, ეს ვისაც არ უნდა შეეხოს, ის უნდა გაუქმდეს. თუმცა, ალტერნატიული აღმკვეთი ღონისძიებები არსებობს. პასუხისმგებლობა ხელისუფლებაზეა. მას ბრალი შოკისმომგვრელ დანაშაულში აქვს წარდგენილი, მაგრამ თუკი კანონი გვეუბნება, რომ მისი პატიმრობაში ყოფნა აღარ შეიძლება, გადაწყვეტილება სასამართლომ უნდა მიიღოს. სანამ ამ ადამიანის მიმართ განაჩენი დადგება, მანამდე მისი ქცევა იმგვარად უნდა იყოს უზრუნველყოფილი, რომ ერთი მხრივ, არც მისი უფლებები უნდა დაირღვას და არც საზოგადოების უსაფრთხობა. კანონით საკუთარი უფლებები ყველა მკვლელს, ყაჩაღს და ქურდს აქვს.

დემოკრატიის შენება ურთულესია. მარტივი ის იყო, როდესაც ადამიანის პირდაპირ აწამებდნენ და ბრალს აღიარებინებდნენ. რთულია, რომ კანონის დაცვით იარო. სხვანაირად ქვეყანა ვერ განვითარდება. სასამართლოს დამოუკიდებლობა უნდა უზრუნველვყოთ.

თქვენ სასამართლოს დამოუკიდებლობაზე აქცენტირებთ, ოპოზიცია კი, უგულავასთან დაკავშირებით საერთო სასამართლოების მიერ მიღებულ გადაწყვეტილებას ბიძინა ივანიშვილის სურვილად აფასებს...

- ოპონენტები ალოგიკურად მსჯელობენ. თუკი პოლიტიკური ნება გაქვს, ბერკეტს ყოველთვის მოძებნი. მთავარია ის, ხელისუფლების პოლიტიკური ნება როგორია?! როგორ ფიქრობთ, ხელისუფლებას სურვილი რომ ჰქონდეს და ჩვენი მმართველობა ზეწოლაზე ორიენტირებული რომ იყოს, ხელისუფლებას იმის ბერკეტი არ აქვს, რომ ზეწოლა განახორციელოს? მიშა სააკაშვილი ზეწოლას როგორ ახერხებდა? - ხან დაშინებით, ხან მუქარით, ხან ოჯახის წევრების მანიპულიებით, ხან ფარული მიყურადებით და სხვა უამრავი ბინძური მეთოდით. ჩვენი ხელისუფლება ასეთი სურვილებისგან თავისუფალია და ხელისუფლებაში იმიტომ მოვედით, რომ მსგავსი რამ არ განმეორდეს. ხელისუფლებას ვინმეზე ზეწოლა რომ განეხორციელებინა, საკონსტიტუციო სასამართლოს მხრიდან ასეთი გადაწყვეტილებები არ დადგებოდა და თავს არც არავინ აიტკიებდა.

როდესაც ახალაიას გაამართლებენ, თურმე, მაშინ მოსამართლე თავისუფალია და ყველაფერი წესრიგშია, თუკი უგულავას გაამტყუნებენ, ქვეყანა იქცევა და აქ მთავარ როლში ივანიშვილია. უგულავა პირველ ჯერზე გირაოს გარეშე გაუშვეს. მაშინ, არჩილ კბილაშვილი მილიონს ითხოვდა, რაც საფუძვლიანი მოთხოვნა არ იყო. მილიონის მოთხოვნა არ შეიძლებოდა. ცოტა გონივრული თანხა რომ დასახელებულიყო, შესაძლოა, გირაო გამოყენებული ყოფილიყო. მეორედ, სასამართლომ უგულავას გირაო შეუფარდა, მესამედ, როცა ის თვითმფრინავის ბილეთებს აფრიალებდა, შეიძლება, ეჭვი გაჩნდა, რომ ის აღარ დაბრუნდებოდა, რადგან მისი ბევრი მეგობარი გაქცეულია. სასამართლო კარგი როდის არის, როცა გირაოს არ უფარდებს, როცა უფარდებს, თუ როცა აპატიმრებს? - ოპონენტებს როგორც სურთ, ისე საუბრობენ. ზოგადად, ადამიანი ციხეში რომ არის, ეს არ მიხარია.

საკონსტიტუიო სასამართლომ მართლაც მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება მიიღო, მაგრამ პროცესი თავდაყირა მერაბ ტურავამ დააყენა, რომელმაც ბევრი კითხვა გააჩინა. თქვენთვის მისი პოზიცია გასაგები იყო?

- ხელისუფლებას არც არაფერი დაუშავებია და გამოსავალს არც ვეძებთ. სასამართლო პროცესები დამოუკიდებლად მიმდინარეობს, რაც ბევრ ჩვენს მომხრეს არ მოსწონს. ხელისუფლების მისამართით ლანძღვა-გინების კორიანტელი წამოვიდა, მაგრამ იმ მეთოდებით ვერ ვივლით, რითაც სააკაშვილმა იარა.

თქვენი მხარდამჭერები იმის გამოც გაკრიტიკებენ, რომ უგულავა კორუფციის ბრალდებით დააკავეთ, ხოლო აფრასიძეების საქმეზე გიორგი ბარამიძე ამ დრომდე დაკითხულიც არ არის. ეს ორმაგი სტანდარტი არ არის?

- აფრასიძეების საქმე ძალიან მძიმეა და მსურს, რომ ამ ყველაფერს ერთხელ და სამუდამოდ წერტილი დაესვას. ბარამიძე იქნება თუ სხვა, როდესაც ასეთ ფაქტებზე კითხვის ნიშნებია, პროცესი კანონის დაცვით უნდა წარიმართოს და კითხვებს პასუხი უნდა გაეცეს. ბარამიძის უდანაშაულობის პრეზუმფციას ვერ დავარღვევ, რადგან ამის უფლება არ მაქვს. თუმცა, კითხვის ნიშნები იყო, არის და რჩება. დისკუსია უნდა დასრულდეს და თუკი ვინმეს ბრალი მიუძღვის, მან პასუხი უნდა აგოს. კანონზე მაღლა დეპუტატის იმუნიტეტი ვერ დადგება და თუკი ამა თუ იმ პირს დანაშაული ჩადენილი აქვს, იმუნიტეტი ვერავის დაიცავს.

იმ ხალხის აღშფოთება მესმის, რომელთაც პასუხების მიღება სურთ. მინდა, რომ ეს საქმე დასრულდეს და თუკი ამ კაცს ბრალი მიუძღვის, ეს გაირკვეს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ისიც რთულია, ადამიანს მუდმივად ეძახო, რომ ის რაღაცაში დამნაშავეა. პროცესები რა სტადიაზეა არ ვიცი და საქმის კურსში უფრო ადვოკატები არიან ჩართულნი. ჩვენი შეფასებები შესაძლოა, დასავლეთის მხრიდან აღქმული იყოს პოლიტიკურ დევნად. შესაბამისად, სიარული ბეწვის ხიდზე გვიწევს, რადგან ყოველთვის ეჭვი ჩნდება, როცა პროცედურები პოლიტიკოსის მიმართ მიმდინარეობს.

ყოფილი სახელისუფლებო პარტია უგულავას 24 საათიანი გათავისუფლებით ბრძოლის ყიჟინაზე მოვიდა. ხათუნა ლაგაზიძემ კი თქვა, რომ „საზოგადოებას იმედი აღარ აქვს, რომ ხელისუფლება მათ ნაციონალების რევანშისგან დაიცავს“...

- ქვეყანას და იმ მონაპოვარს აუცილებლად დავიცავთ, რაც გვაქვს. მონაპოვარია ის, რომ ადამიანებს ქუჩაში არ ხოცავენ, „ჟუჩოკებს“ არავის უყენებენ და ვინმეს კერძო ქონებას არ ართმევენ. ყველაფერს გავაკეთებთ, რომ რევანშზე საუბარი აღარ იყოს. არჩევნებში მონაწილეობის უფლებას ვერავის ავუკრძალავთ, მაგრამ „ნაციონალური მოძრაობა“ არჩევნებში დამარცხდება. ნაციონალების მუქარა, ცოტა სასაცილოა. შესაძლოა, ზოგიერთი ყოფილი მაღალჩინოსთვის საპყრობილეში ყოფნა უფრო უსაფრთხო იყოს. ამას არ უნდა ვამბობდე, მაგრამ მათ ისეთი „საგმირო საქმეები“ აქვთ ნაკეთები, რომ სამწუხაროდ, ზოგიერთისთვის ციხე უფრო უსაფრთხოა. ისინი გარეთაც რომ გამოვლენ, ჩვენი ვალდებულებაა, რომ ისინი დავიცვათ.

და ბოლოს - კონსტიტუციის დაცვის გარანტმა - პრეზიდენტმა უგულავას სასამართლო პროცესებში რა როლი შეასრულა?

- როგორც კი, საკონსტიტუციო სასამართლოს გადაწყვეტილება მზის სინათლეზე გამოვიდა, პროცედურები მაშინვე დაიწყო. შესაბამისად, არ მგონია, რომ პრეზიდენტის პოზიცია განსაკუთრებული იყო, ან ახალი.