ტერიტორიული მთლიანობა ყველაზე მნიშვნელოვან ეროვნულ საკითხთა სამეულში აღარ ფიგურირებს; მოსახლეობის 31 პროცენტისთვის საქართველოს ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანება მისაღებია -  NDI თავისი კვლევებით კიდევ ერთხელ აოცებს საქართველოს მოსახლეობას.

„თუკი ეს მაჩვენებელი რეალობასთან ოდნავ მაინც მიახლოებულია და მოსახლეობის 31 პროცენტისთვის საქართველოს ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანება მისაღებია, მაშინ რა გამოდის, ქართული საზოგადოება ორ საკმაოდ დიდ ნაწილადაა გახლეჩილი და საქართველოში გაგანია სამოქალაქო ომია გაჩაღებული?!“ - კითხულობს For.ge-სთან საუბარში ექსპერტი გია ხუხაშვილი.

NDI-ს კვლევას თუ ვენდობით, საკმაოდ მაღალი კონტინგენტი, მოსახლეობის 31 პროცენტი აცხადებს, რომ მისთვის მისაღებია საქართველოს ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანება, 41 პროცენტისთვის ეს გადაწყვეტილება მიუღებელია, ხოლო 27 პროცენტს პასუხი არ აქვს. თქვენთვის ეს მონაცემები დამაჯერებელია? ფიქრობთ, რომ საქართველოს მოსახლეობაში პოლიტიკურ ღირებულებათა გადაფასება ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანების სასარგებლოდ მოხდა?

- ასეთ მოკლე დროში ამხელა ცვლილება რაღაც მოვლენასთან უნდა ყოფილიყო დაკავშირებული, ამ დროს კი ასეთი მოვლენა არ მომხდარა. აქედან გამომდინარე, ცოტა უცნაურად მეჩვენება ეს ციფრი. შესაძლოა, ერთი მხრივ, ანტირუსული განწყობები ჩამცხრალიყო, მაგრამ ეს იმას ხომ არ ნიშნავს, რომ ჩვენი მოქალაქეები საწინააღმდეგოდ იწყებდნენ მოძრაობას?! ბოლოს და ბოლოს, შეიძლება, ნეიტრალურები გამხდარიყვნენ, მაგრამ არა-  საწინააღმდეგოდ მოაზროვნეები. ცოტა არ იყოს, ვერ დავინახე ლოგიკური მიზეზი ასე სწრაფად ასეთი ტიპის ცვლილებისთვის. ამიტომ ძალიან მიკვირს.

თავის დროზე NDI-ის მიმართ კითხვები ხშირად ჩნდებოდა. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ახლა, როცა ეს ორგანიზაცია საქართველოს მოსახლეობის 31%-ს ევრაზიულ კავშირში გაწევრიანების მოსურნედ აცხადებს, ამ გადაცდომის ან შეცდომის უკან ისევ ნაციონალები იდგნენ, რომელთაც აწყობთ ასეთი პროცენტული გადანაწილება, რომ მერე სათქმელად ჰქონდეთ - ჩვენი ქვეყანა მისი ფორმალური თუ არაფორმალური ლიდერიდან გამომდინარე, რუსეთისკენ მიექანება. თუმცა აქ გასაკვირია ხალხის განწყობა, რომლის 47%-იც, ამავდროულად, რუსეთს რეალურ საფრთხედ მიიჩნევს.

- არ ვიცი, ასეთ გადანაწილებაში განსაკუთრებულ იდეოლოგიურ დივიდენდს ნაცმოძრაობისთვის ვერ ვხედავ. მართალია, ევრაზიული კავშირი ცალსახად უკავშირდება რუსეთს, მაგრამ რას უნდა მატებდეს ეს ნაციონალებს გარდა იმისა, რომ გააძლიერონ პროპაგანდა, თითქოს დღევანდელი ხელისუფლება რუსული ფასეულობების პოპულარიზაციას ეწევა? ჩემი აზრით, არადამაჯერებელი იქნება გამოკითხვის ბაზაზე ასეთი რამის გაკეთება. ასე რომ, როგორც შედეგია აუხსნელი, ასევე, მისი შესაძლო პოლიტიკური მოტივიც ბუნდოვანია ჩემთვის.

ანუ, ამ სოციოლოგიურ კვლევაში ეჭვი გეპარებათ?

- არ ვიცი. მე არ ვამბობ, ეჭვი მეპარება თუ არა. უბრალოდ, წინა კვლევასა და ამ კვლევას შორის ლოგიკურ ჯაჭვს ვერ ვხედავ. ერთი კვლევიდან მეორემდე დინამიკას ყოველთვის აქვს ადგილი, მაგრამ ასეთი რადიკალური რამ იშვიათად ხდება. მით უმეტეს, ჩვენ, ალბათ, ვნახავთ, რომ ამავე კვლევით დადასტურდება, ნატო და ევროატლანტიკური მისწრაფება ჩვენი მოსახლეობის 70%-ის სურვილი იქნება. მაშინ ამ ორ მაჩვენებელს როგორ შეუთავსებენ ერთმანეთს? ეგ იქნება საინტერესო.

ამ კვლევაში კიდევ ერთი სამწუხარო რეზულტატი დაფიქსირდა-  თურმე ტერიტორიული პრობლემა ქართველებისთვის პრიორიტეტული აღარაა და ტერიტორიული მთლიანობა ყველაზე მნიშვნელოვან ეროვნულ საკითხთა სამეულში აღარ ფიგურირებს. ამ შემთხვევაშიც, შეიძლება, ერს დაემართა ამნეზია და აღარ ახსოვს, რომ დასაბრუნებელია სამაჩაბლო და აფხაზეთი?

- საერთოდ, რაც უფრო დაბალია ადამიანების სოციალური დონე, მაშინ სახელმწიფოებრივ-პატრიოტულ მოტივებზე ნაკლებად ფიქრობენ. სახელმწიფოებრივ-პატრიოტული მოტივები პირველ პლანზე გამოდის იმ შემთხვევაში, როცა კეთილდღეობა მეტ-ნაკლებად არის ქვეყანაში. ხოლო, როცა სოციალური რისკები იზრდება, ბუნებრივია, ტკივილგამაყუჩებლის როლს თამაშობს ცარიელი კუჭი. ეს ბუნებრივიცაა, რადგან ადამიანებს ძალიან უჭირთ. ამიტომ ისე კი არაა, რომ ადამიანებს აღარ ახსოვთ და გული არ შესტკივათ სამაჩაბლოსა და აფხაზეთზე, არამედ პრიორიტეტებში უკანა პლანზე გადააქვთ ეს ყველაფერი. დღეს უფრო ფიზიკურ გადარჩენაზე არიან ორიენტირებულნი.

თუმცა ეკონომიკური გაჭირვება ნაციონალების დროსაც აშკარა იყო. სულ ახლახანს ნაციონალ ნიკა რურუას კომენტარიც გავრცელდა ამ თემასთან დაკავშირებით, რომ ეს არის რეზულტატი იმ წარუმატებელი პოლიტიკის, რასაც ეს ხელისუფლება უკვე ორი წელია, ატარებს.

- მე ვფიქრობ, რომ ნაციონალების დროსაც იყო გაჭირვება, მაგრამ ახლა, განსაკუთრებით ვალუტის გაუფასურების ფონზე, როდესაც ფასების ინდექსი მკვეთრად გაიზარდა და ძალიან ბევრი კრედიტორი თუ იპოთეკარი კიდევ უფრო გაღარიბდა, სოციალური რისკები უფრო მაღალ ნიშნულზე ავიდა. ეს იმიტომ კი არ მოხდა, რომ ხელისუფლება ცუდია თუ კარგია, არამედ ლარის კურსის ცვლილებამ გამოიწვია ეს პროცესები. გარდა ამისა, თვითონ წინა ხელისუფლების იდეოლოგიური ხაზი ვირტუალურ კეთილდღეობაზე იყო ორიენტირებული, ანუ ადამიანებს შეიძლება, მაშინაც შიოდათ და ახლაც შიათ, მაგრამ ჰქონდათ განცდა, რომ, კი ბატონო, მე შეიძლება არ ვარ დღეს წარმატებული, მაგრამ ქვეყანა შენდება და სხვა. დღეს, როცა პროპაგანდისტული მანქანა ცუდად მუშაობს, ადამიანები ისევ დაუბრუნდნენ საკუთარ პირად მოთხოვნილებებს.

სააკაშვილის დროს ძალმომრეობით სავსე სახელმწიფო მანქანა მუშაობდა. იქნებ, ამითაც აიხსნება, რომ სოციოლოგიური გამოკითხვების დროს ცალკეული ადამიანები შიშის გამო ვერ ამბობდნენ, რომ მათ სურდათ რუსეთთან ურთიერთობის დათბობა, რადგან ეს ღალატად ჩაითვლებოდა?

- ალბათ, ასეთი რაღაც პროცენტი იყო, მაგრამ არა მგონია, ეს მაღალი პროცენტი იყოს. გამოკითხვების დროს შიშის ფაქტორი მოხსნილია ხოლმე. კარგი გამოკითხვის დროს ადამიანმა უნდა თქვას რეალური მოსაზრებები და არ უნდა ითამაშოს. მაგრამ თვითონ ის ციფრი, რომ რუსეთს რეალურ საფრთხედ გამოკითხულთა 47 % მიჩნევს და ამ დროს გამოკითხულთა 31% თურმე ევრაზიული კავშირის მომხრეა, ძალიან სახიფათო ტენდენციაა. ეს მეტყველებს იმაზე, რომ ქართული საზოგადოება ორ საკმაოდ დიდ ნაწილადაა გახლეჩილი და ურთიერთდაპირისპირებული. მაშინ აქ გაგანია სამოქალაქო ომი უნდა იყოს გაჩაღებული. ეს რომ რეალური სურათი იყოს, ჩვენ უნდა ვიყოთ სამოქალაქო დაპირისპირების ზღვარზე. ასეთი შეგრძნება სინამდვილეში არ არის. აქედან გამომდინარე, ამ კვლევის ანალიზი არ იქნებოდა ცუდი, უნდა გავაანალიზოთ და კითხვები დავსვათ, რადგან საკმაოდ ალოგიკური ურთიერთსაწინააღმდეგო შედეგები მივიღეთ ამ კვლევის შედეგად. ეს ან იმის ბრალია, რომ კითხვები არასწორადაა დასმული, ან სრულდება გარკვეული დაკვეთა და ანგარიშს არ უწევენ, რომ ლოგიკურ მწყობრ ჯაჭვში არ არის ეს ყველაფერი. ამ კვლევას რატომ გვახვევენ თავზე, არ ვიცი.

საინტერესოა, როგორ აღიქვამენ ამ კვლევას დასავლეთში, სახელისუფლო დონეზე? NDI-ს კვლევებს, ალბათ, მნიშვნელობას ანიჭებენ ჩვენისთანა ქვეყნებში საზოგადოებრივი განწყობის გასაანალიზებლად? ამას ემატება ცალკეული პოლიტიკური თუ საზოგადოებრივი მოძრაობების მესვეურთაგან აშკარად გამოხატული ანტიდასავლური განწყობა. მაგალითად, სულ ახლახანს „ქართული მისიის“ დამფუძნებელმა გია კორკოტაშვილმა განაცხადა, რომ ევროპა საქართველოს, როგორც თანასწორს არ უყურებს და მათთვის ჩვენ არაცივილური სამყაროს ნაწილი ვართ.

- კი ბატონო, ასეთი მოსაზრებები არის ჩვენს საზოგადოებაში. NDI-ს კვლევებს დასავლეთში უყურებენ. არც იმას გამოვრიცხავ, რომ გლობალური პოლიტიკიდან გამომდინარე, მათ აწყობთ კიდეც ასეთი შედეგები. რაც შეეხება „ქართული მისიის“ დამფუძნებელს, მას აქვს ლოგიკური მოსაზრება და ლოგიკური პრეტენზიები იმავე დასავლეთთან დაკავშირებით, თუმცა ეს იდეოლოგიური ხაზი ჯერჯერობით ქართულ საზოგადოებაში ვერ პოულობს ნოყიერ ნიადაგს. ხვალ-ზეგ რა მოხდება, არ ვიცი.

თქვენ ამბობთ, რომ შესაძლოა, დასავლეთში NDI-ის მიერ დაჯამებული ასეთი შედეგები აწყობთ კიდეც. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ეს არის რუსეთისთვის გადახდილი ხარკი და ზესახელმწიფოები ჩვენს გარეშე თანხმდებიან ქვეყნების გადანაწილებაზე?

- არა მგონია, რუსეთისთვის ხარკი გადაეხადოთ, რადგან შეერთებულმა შტატებმა გაავლო ფრონტის ხაზი და მე ვფიქრობ, რომ მათთვის სისხლხორციელად მნიშვნელოვანია საქართველო, როგორც პლაცდარმი ამ გლობალურ დაპირისპირებაში. ხვალ და ზეგ ყველაფერი შეიძლება მოხდეს, მაგრამ დღეის მდგომარეობით, არა მგონია, საქართველო განიხილებოდეს სავაჭრო ელემენტად ამ გლობალურ თამაშში. შეერთებული შტატები, ალბათ, შეეცდება, ჩვენი ფაქტორი მაქსიმალურად მიიბას. სამომავლოდ ამას რაში გამოიყენებს-  ვაჭრობაში თუ ცივი ომისთვის, ამას დრო აჩვენებს.

ბაიკერებთან მომხდარ ფაქტსაც შევეხოთ.

- პატრიოტიზმი არ უნდა გადავზარდოთ ფარსში. ფარსის ელემენტებს შეიცავდა ბევრი რამ, რაც ხდებოდა ამ დღეებში. ჭორების საფუძველზე ვაკის პარკთან ჩასაფრება, მით უმეტეს მაშინ, როცა იქ არავინ მისულა, ვირტუალური „ღამის მგლები“, რომლებიც, მე მგონი, არც არავის უნახავს. ნამდვილად იყვნენ თუ არა, ესეც არავინ იცის.

„ღამის მგლები“ მაინც მოიაზრებიან პუტინთან დაახლოებულ პირებად. რუსი ბაიკერების მოძრაობა „ღამის მგლების“ ლიდერი ალექსანდრე ზალდასტანოვი მკვეთრ განცხადებას აკეთებს: „სააკაშვილს მოკითხვა გადაეცით და მასაც ჩამოვკიდებთ გეორგიევსკის ბაფთას“.

- გასაგებია, სააკაშვილი მოიაზრება არა როგორც საქართველოს წარმომადგენელი, არამედ ერთ-ერთი სამიზნე. ჩვენ პროცესს უნდა შევხედოთ ცივი გონებით. ეს ფსევდოპატრიოტული ვაჟკაცური გამოსვლები და ამაყად ვაკის პარკში პატრულირება არასერიოზულ დამოკიდებულებას ტოვებს. გასაგებია, ეს სიმბოლიკა ჩვენთვის არ არის მისაღები, მაგრამ შესაბამისი კანონმდებლობა არეგულირებს ამ ყველაფერს და ეს არის სამართალდამცავების საქმე. ვაკის პარკში ვაჟკაცობა ადვილია. სადაც სავაჟკაცოა, იქ ივაჟკაცოს ამ ხალხმა და არა მოჩვენებებს ებრძოლოს.

თქვენ ამბობთ, რომ პროდასავლურ და პრორუსულ ძალებს შორის არ ჩანს დაპირისპირების ფართო მასშტაბი, მაგრამ ამის მინიმოდელი გათამაშდა ვაკის პარკში და საზოგადოებაც მეტ-ნაკლებად დაუპირისპირდა ერთმანეთს. მაგალითად, ისტორიკოსი გიორგი ოთხმეზური ამბობს, რომ გეორგიევსკის ლენტი შესაწყნარებელია, პარტია „ევროპული დემოკრატების“ თავმჯდომარე პაატა დავითაია კი იხსენებს, რომ კრემლი სწორედ ამ ლენტით აჯილდოვებდა აგვისტოს ომის რუს მონაწილეებს.

- ლენტის დონეზე ქვეყნებს შორის ურთიერთობა გამოგონილი თემაა, ესკალაციისკენაა მიმართული. სადამდე უნდა ვებრძოლოთ რაღაც სიმბოლოებს? ახლა 17 მაისი მოდის. როგორც წესი, რაღაც მცირე ჯგუფი აქტივობას იწყებს და, თუ მოხერხდა პროვოცირება, პრობლემის გაბევრება ხდება. რეალურად, ესენი ძალზე მცირე ჯგუფებია. ვიღაც იმედგაცრუებულია, დასავლეთისგან არაფერ კარგს არ ელოდება და ხსნას ისევ მეორე მხარეს ხედავს, არსებობს ასეთი განწყობები.

თუმცა გეორგიევსკის ბაფთები მხოლოდ ვაკის პარკის ინციდენტს არ უკავშირდება, დღეს კახელებსაც დაურიგეს ეს ბაფთები და ისინიც პოზირებდნენ ამ ბაფთებით. კახელების შემთხვევაში, ეს ეკონომიკური ვითარებით ხომ არ არის განპირობებული, რადგან მათ ღვინის გატანა რუსულ ბაზარზე მოენატრათ?

- გეთანხმებით, რომ ასეთი ლოგიკური ხაზიც არის, რადგან დღეს პრიორიტეტულია სოციალური, ეკონომიკური პრობლემები. არა მარტო კახელები თვლიან, რომ მათი ბაზარი არის რუსეთი და ამ ესკალაციის პირობებში ეს ბაზარი იკეტება. ბუნებრივია, ისინი შეიძლება გამოთქვამდნენ ამ კუთხით უკმაყოფილებას. მაგრამ ლენტის ქონა-არქონაზე აგებული პოლიტიკა ძალზე მდაბიო პოლიტიკაა. ჩემი აზრით, ცოდავს ის, ვინც ამ ლენტს იკეთებს და ცოდავს ისიც, ვინც ამ ლენტს ხსნის. ეს იყო სააკაშვილის მეთოდიკა, გოლიათთან მებრძოლ დავითად მოჰქონდა თავი და მუდმივად ქმნიდა ვირტუალურ საფრთხეებს. ამ დროს კი რეალური ომი როგორც კი მოხდა, როგორ ფორთხავდა, ყველამ ვნახეთ. ასე რომ, ეს არის მცდელობა აქცენტების გადატანის, პროვოცირების, ესკალაციის. თავმოყვარე ადამიანი, ღირსების მქონე ვაჟკაცი ბაფთებთან ბრძოლას არ დაიწყებს. ამაზე ისტერიკის მოწყობა, რომ ქართველი ბაიკერები არ შემოუშვებენ რუსებს, მძიმე საყურებელია.