სახელისუფლებო შტოებს შორის მედიის მეშვეობით გამართული კომუნიკაცია და ზოგჯერ ხანგრძლივი დისკუსიებიც კი, დიდი ხანია, საზოგადოების მსჯელობის საგანია, თუმცა ბოლო დღეებში პოლემიკა ბევრად უფრო სერიოზულ თემებს შეეხო, ვიდრე დოკუმენტზე ხელმოწერა და უცხოეთში ვიზიტებია. მთავრობამ ჯერ პრეზიდენტისთვის მთავარსარდლის ფუნქციის ჩამოცილება მოინდომა, შემდეგ განაცხადა, რომ მანამდე „უშიშროების საბჭოს შესახებ კანონშია“ ცვლილებები შესატანი, რასაც პრეზიდენტის მხრიდან შესაბამისი რეაქცია მოჰყვა და თემაზე - რატომ უნდა გაძლიერდეს უშიშროების საბჭო - ფართო განხილვა მოაწყო, თუმცა მთავრობის გარეშე.

შეგახსენებთ, რომ კონსტიტუციის შეცვლის შემდეგ მთავრობამ პრეზიდენტთან არსებულ უშიშროების საბჭოს ფუნქციები შეუმცირა, მთავრობის დაქვემდებარებაში კი შექმნა პარალელური ფუნქციების მქონე რგოლი, რომელიც ქვეყნის უსაფრთხოების საკითხებზეა პასუხისმგებელი. როგორი გაგრძელება შეიძლება მოჰყვეს ძალაუფლებისთვის ბრძოლას სახელისუფლებო შტოებს შორის, ამ თემაზე ექსპერტი, გია ხუხაშვილი გვესაუბრება.

გია ხუხაშვილი: ქვეყანაში შეიცვალა კონსტიტუცია, მივიღეთ ახალი კონსტიტუცია და ბუნებრივია, გარკვეული პერიოდის განმავლობაში, კომპეტენციების საბოლოოდ გამიჯვნამდე იქნება გარკვეული დისკუსია.

მთავარია, რომ ყველაფერი ხდებოდეს კონსტიტუციის შესაბამისად და არა საბნის გადაქაჩვისა და პერსონალური პრინციპით ირკვეოდეს საკითხები, რომელიც მაქსიმალურად დაბალანსებულ ხელისუფლებას შექმნის, ისეთს, როგორც შეეფერება ცივილიზებულ სახელმწიფოს.

კონსტიტუციით, პრეზიდენტი არის მთავარსარდალი. ეს კონსტიტუციის ნორმაა და არ არის კანონებით დასარეგულირებელი საკითხი. ნებისმიერი კანონი კი შესაბამისობაში უნდა იყოს კონსტიტუციასთან. იგივე, საგარეო პოლიტიკასთან დაკავშირებით, როდესაც კონსტიტუციის მიხედვით, პრეზიდენტის წამყვანი როლია განსაზრვრული.

ყველაფერი უნდა ხდებოდეს კონსტიტუციის ფარგლებში, ეს არ არის ინტერპრეტაციების და პერსონალური საკითხები. არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს, ვინ არის ქვეყანაში პრემიერი და პრეზიდენტი, როგორც კი გაჩნდება სუბიექტური ფაქტორები, ანუ პერსონალური მიდგომით ვიღაც იწყებს საბნის გადაქაჩვას, ეს ძალიან ცუდია.

უშიშროების საბჭო, პრეზიდენტთან არესბული, არის ძალზე მნიშვნელოვანი რგოლი, მითუმეტეს იმ გამოწვევების პირობებში, რის წინაშე დღეს ქვეყანა დგას. ეს გლობალური გამოწვევები იქნება თუ ლოკალური და სხვათა შორის, ამის შესახებ აშშ-ს ელჩმაც ისაუბრა.

აქედან გამომდინარე, ცუდი იმაშიც არაფერია თუ მთავრობაშიც იქნება რაღაც რგოლი, რომელიც არა პირდაპირ დუბლირებას მოახდენს, არამედ, მენეჯმენტის, ოპერატიული რეაგირების თვალსაზრისით, რაღაც ზომებს მიიღებს, ამა თუ იმ სიტუაციის მოდელირებას მოახდენს და ა.შ.

ასე რომ, მთავარი ის არის, ყველაფერი მოხდეს მოქმედი კონსტიტუციის ფარგლებში, ვიღაცამ არ დაიწყოს კონსტიტუციის მორგება, ან კონსტიტუციის ინტერპრეტირება ისე, როგორც მას ეს აწყობს - გამომდინარე იქიდან, რომ მას დღეის სუბიექტური მდგომარეობით აქვს საშუალება, როგორც უნდა, ისე ჭრას და კეროს.

ვფიქრობ, არსებული ინსტიტუტების დისკრედიტაცია კი არ უნდა მოვახდინოთ, არამედ პირიქით, უნდა გავაძლიეროთ და მაქსიმალურად დავაბალანსოთ. ამ პროცესში თვითონ ინსტიტუტები უნდა თანამშრომლობდნენ ერთმანეთთან. როდესაც მთავრობაში მონოლოგის რეჟიმში ლაპარაკობენ, რომ ჩვენ რაღაც კანონს ვამზადებთ, რომელიც შეეხება პრეზიდენტის კომპეტენციას და ამაზე პრეზიდენტთან კონსულტაციები არ მიმდინარეობს - ეს არის ძალიან ცუდი.

ასეთი ცვლილებები, რა თქმა უნდა, შესაძლებელია, მაგრამ ეს უნდა ხდებოდეს დიალოგის და არა მონოლოგის რეჟიმში, რომ მე ამას მივიღებ და ამაზე პრეზიდენტის ადმინისტერაციას არ დაველაპარაკები.

ეს არის ძალზე სახიფათო მიდგომა. ვიმეორებ, რა თქმა უნდა, კონსტიტუციის ფარგლებში ნებისმიერი ცვლილება შესაძლებელია, მაგრამ ეს უნდა ხდებოდეს დიალოგში, სახელმწიფო ინტერესებიდან გამომდინარე და არა პერსონალური , მიყვარს- არმიყვარს პრინციპით.

მეორე მხრივ, ქვეყნის უსაფრთხოებაზე თუ მთავრობაა პასუხისმგებელი, არ უნდა გააჩნდეს შესაბამისი ბერკეტები?

- მთავრობა არის ხალხის მიერ დაქირავებული მენეჯერი, რომელსაც ევალება ქვეყნის ოპერატიული, ყოველდღიური მართვა. სტრატეგიული მიმართულებები, ვფიქრობ, სამივე შტოს კომპეტენციაა. გრძელვადიან სტრატეგიულ განვითარებაზე მარტო მთავრობა არ არის პასუხისმგებელი. კონსტიტუციითაც განსაზღვრულია, რომ სტრატეგიული საკითხები არა მხოლოდ პრეზიდენტის, არამედ პარლამენტის კომპეტენციაც არის.

კი, ბატონო, ყოველდღიურობაში ასეა, მაგრამ ეს ინსტიტუტები იმისთვის არსებობს, რომ ითანამშრომლონ - ჯანსაღი კონკურენცია უნდა იყოს, ეს ცუდი არ არის, მაგრამ არ უნდა ეჯინებოდნენ ერთმანეთს. ის, რომ მთავრობას დღეს შეუძლია, ნებისმიერი ინიციატივა პარლამენტში გაიტანოს, არ ნიშნავს, რომ ბოროტად უნდა ისარგებლოს ამით.

სახელმწიფოს ინტერესებზე უნდა იფიქროს - შეიძლება სწორია, შეიძლება - არასწორია, ფაქტია, რომ თვითონ პროცესი უნდა მიმდინარეობდეს ერთმანეთთან კონსულტაციების რეჟიმში.

სწორედ ამაზეა საუბარი საკმაოდ დიდი ხანია, რომ სახელისუფლებო შტოებს შორის კომინუიკაცია არ არის. როგორ ფიქრობთ, ეს რატომ ხდება?

- რამდენადაც ვხვდები, გამომდინარე ძალიან ბევრი ფაქტორიდან, მთავრობის მხრიდან თანამშრომლობის ნაკლები სურვილი იგრძნობა. პრეზიდენტის მხრიდან ეს პრობლემა ვერ დავინახე ვერასოდეს. როდესაც ესკალაცია იწყება ამა თუ იმ საკითხზე, ინიციატორი ყოველთვის მთავრობაა. შემდეგ პრეზიდენტს უწევს-ხოლმე პასუხის გაცემა და როგორც ვამჩნევ, მაინც და მაინც დიდი სურვილი არ აქვს - უბრალოდ იძულებულს ხდიან.

აქედან გამომდინარე, მეტი სერიოზულობაა საჭირო - ყველაფერთან ერთად, ვხედავ გარკვეულ ინფანტილიზმს გარკვეული პიროვნებების მხრიდან, რომლებიც აიყოლიებენ-ხოლმე მთელ მთავრობას და ზოგიერთ სიტუაციაში მთელი მთავრობა აღმოჩნდება-ხოლმე ძალზე არასერიოზულ სიტუაციაში - უბრალოდ, არასოლიდურად გამოიყურებიან.

მიუხედავად იმისა, რომ გარედან ეს პოლემიკა ხშირად, ძალზე არასერიოზულად ჩანს, არის საფრთხე იმისა, რომ პრობლემა გაღრმავდეს?

- მგონია, რომ - არა. რაზედაც ვსაუბრობთ, ყველაფერს ახლავს გარკვეული ნეგატივი, მაგრამ თავისთავად, ამ სიტუაციას გააჩნია უზარმაზარი პოზიტივიც. როდესაც პოლემიკა მიმდინარეობს ხელისუფლების შტოებს შორის, ამას თუ ჯანსაღი სახე აქვს, ეს ქვეყნისთვის ძალიან კარგია. ეს ვითარება ჯობია იმას, როდესაც ახლო წარსულში მხოლოდ ერთი კაცი იღებდა გადაწყვეტილებას და ხელისუფლების შტოები არ არსებობდა.

ის, რომ დღეს მიმდინარეობს ასეთი, თუნდაც საკმაოდ მწვავე დისკუსია ხელისუფლების შტოებს შორის, ეს ქვეყნისთვის პოზიტივია - ანუ მიდის რაღაც პროცესი, რეალურ ბალანსს ვიღებთ, რაც ქვეყანას აზღვევს ტოტალიტარული ტენდენციებისგან.

კარგია, რომ არსებობს ინსტიტუტი, პრეზიდენტის ინსტიტუტის სახით, რომელიც ოპონირებას უწევს მთავრობას, რომელზეც ამბობენ, რომ სრულად აკონტროლებს ყველაფერს.

პარლამენტიც, ისე მეჩვენება, რომ წინააღმდეგობას არ უწევს და არ ოპონირებს მთავრობასთან. პრეზიდენტის ინსტიტუტი დღეს არის ავტორიტარული ტენდენციების ერთგვარი გადაზღვევაა. იმას არ ვამბობ, რომ მთავრობაში ვიღაცას ავტორიტარობა უნდა, მაგრამ ასეთი ტიპის დაზღვევა ვფიქრობ, ქვეყნისთვის სასარგებლოა.

მაინც ოპტიმისტურად ვუყურებ, ვფიქრობ, საბოლოოდ ყველაფერი დალაგდება, ყველაფერზე შეთანხმდებიან, მთავარია ახსოვდეთ ფიგურანტებს, რომ ამოსავალი წერტილი არის ქვეყნის ინტერესები. პირადი ემოციები, პირადი ურთიერთობა და დამოკიდებულება სახლში უნდა დატოვონ. ამ დისკუსიაშიც მხარეებისთვის ამოსავალი წერტილი უნდა იყოს სახელმწიფო ინტერესები. თუ ეს ასეა, ამ დისკუსიებსა და ოპონირებაში საფრთხეს ვერ ვხედავ, პირიქით პოზიტივია.

თუ შემოდის სუბიექტური პიროვნული ფაქტორები, მაშინ ეს საიფათოა და ვინც საკუთარ თავს ამის უფლებას მისცემს, ის არც არის სახელმწიფო მოღვაწე, არ იმსახურებს იმ ადგილს, სადაც ზის.

როგორ ფიქრობთ, არის ამ ყველაფერში არის პიროვნული ინტერესებიც?

- არ ვიცი, ეს გამოჩნდება. ჯერ არ მინდა საბოლოო დასკვნების გაკეთება, მომავალში ყველაფერი გამოჩნდება. ჯერჯერობით დრამატულს ვერაფერს ვხედავ.