OPEC+-ის რვა წევრი ქვეყანა: რუსეთი, ერაყი, საუდის არაბეთი, არაბთა გაერთიანებული საემიროები, ქუვეითი, ყაზახეთი, ალჟირი და ომანი შეთანხმდნენ, სექტემბერში ნავთობის წარმოების გაზრდაზე. როგორ იმოქმედებს ალიანსის გადაწყვეტილება ნავთობის გლობალურ ფასებზე ?

მოდით, გაზრდაზე გადავიდეთ

დიდი რვიანის წევრი ქვეყნების ონლაინ-შეხვედრა მხოლოდ 16 წუთს გაგრძელდა. როგორც ჩანს, დისკუსიის დროს, უთანხმოებას ადგილი არ ჰქონია. შედეგად, მხარეები შეთანხმდნენ, რომ სექტემბერში, ნავთობის წარმოება დღეში 547 ათასი ბარელით გაზარდონ.

როგორც OPEC+-მა განმარტა, გადაწყვეტილება მიღებულ იქნა „გლობალური ეკონომიკის სტაბილური პერსპექტივისა და ბაზარზე არსებული ხელსაყრელი პირობების გათვალისწინებით, რასაც მოწმობს ნავთობის დაბალი მარაგი“.

ამგვარად, საერთაშორისო სავალუტო ფონდმა გააუმჯობესა გლობალური მშპ-ს ზრდის პროგნოზი - 2025 წელს, ის 3%-ს მიაღწევს. ეს ნიშნავს, რომ ნახშირწყალბადებზე მოთხოვნა შენარჩუნდება.

„გარდა ამისა, ეკონომიკური თანამშრომლობისა და განვითარების ორგანიზაციის ქვეყნებში, ნავთობის კომერციული მარაგების ჯამური მოცულობა 2.72 მილიარდ ბარელს შეადგენს - ხუთწლიან საშუალო მაჩვენებელზე ნაკლებს, ანუ იქმნება ბუფერი ნედლეულის დამატებითი მოცულობების ასათვისებლად“, - განუცხადა ექსპერტმა TRT-ს.  

შავი ოქროს წარმოების ზრდის კიდევ ერთი მიზეზი აშშ-ის მეორადი სანქციებია რუსეთის სავაჭრო პარტნიორების წინააღმდეგ. უპირველეს ყოვლისა, ინდოეთი, რუსული ნავთობის (ქვეყნის მთლიანი იმპორტის მოცულობის 35-40%) მთავარი მყიდველი, რომელიც ზღვით მიეწოდება, დარტყმის რისკის ქვეშაა. S&P Global Platts-ის მონაცემებით, რუსეთმა რესპუბლიკას მიმდინარე წლის ივლისში, დღეში 1.72 მილიონი ბარელი ნავთობი მიაწოდა. ამავდროულად, ინდოეთი მსოფლიოში ნავთობის მესამე უდიდესი მომხმარებელია.

სხვათა შორის, ვაშინგტონმა უკვე მიიღო ზომები ნიუ დელის წინააღმდეგ. 6 აგვისტოს, დონალდ ტრამპმა ხელი მოაწერა აღმასრულებელ ბრძანებას, რომლითაც ინდოეთში იმპორტირებულ საქონელზე დამატებით 25%-იანი გადასახადები დაწესდა. როგორც დოკუმენტშია ნათქვამი, საფუძველი ინდოეთის მიერ რუსული ნავთობის პირდაპირი ან ირიბი შესყიდვებია.

როგორც ამერიკის პრეზიდენტმა ხაზი გაუსვა, მსგავსი ზომები შეიძლება გავრცელდეს კიდევ რამდენიმე ქვეყანაზე, მაგალითად, ჩინეთზე, რომელიც აქტიურად ყიდულობს შავ ოქროს რუსეთიდან ინდოეთთან ერთად. 2023 წლის იანვრიდან 2025 წლის ივლისამდე, ამ ორმა ქვეყანამ სულ 280 მილიარდი დოლარის ღირებულების რუსული ნავთობი შეიძინა. „ვნახოთ, რა მოხდება უახლოეს დღეებში. კიდევ ბევრ რამეს ნახავთ. კიდევ ბევრ მეორად სანქციას ნახავთ“, - თქვა დონალდ ტრამპმა.  

ექსპერტები ვვარაუდობენ, რომ ამერიკის შემდგომმა შეზღუდვებმა, შესაძლოა, ნახშირწყალბადების მიწოდების ჯაჭვები დაარღვიოს. ამან, თავის მხრივ, შეიძლება, შავი ოქროსა და ნავთობპროდუქტების ფასების ზრდა გამოიწვიოს. OPEC+ ასევე ფრთხილობს მოვლენების ასეთ განვითარებასთან დაკავშირებით. სწორედ ამიტომ ცდილობს ორგანიზაცია ბაზრის კოლაფსის თავიდან აცილებას. აქ კი ინდოეთისა და ჩინეთის წინააღმდეგ მეორადი სანქციების საფრთხე კარგი მიზეზია მეტი შავი ოქროს საწარმოებლად.   

დაიბრუნე ის, რაც დაიკარგა

გარდა ამისა, ნავთობის წარმოების გაზრდით, OPEC+ ცდილობს, დაკარგული საბაზრო წილის დაბრუნებას. ფაქტია, რომ ალიანსის რვა წევრმა ქვეყანამ ნებაყოფლობით შეამცირა წარმოება 2023 წელს, დღეში 2.2 მილიონი ბარელით.

ამ გზით, მოთამაშეებს მოთხოვნის აღდგენის ფონზე, ბაზრის „დაცლა“ ჰქონდათ განზრახული.

დაკარგული „კასრების“ თანდათანობით დაბრუნება 2026 წლის ოქტომბრისთვის იგეგმებოდა. თუმცა, უკვე მიმდინარე წლის აპრილში, OPEC+-მა აქტიურად დაიწყო წარმოების გაზრდა: აპრილში - დღეში 138 ათასი ბარელით; მაის-ივნის-ივლისში - ყოველთვიურად, დღეში 411 ათასი ბარელით; აგვისტოში - დღეში 548 ათასი „ბარელით“; სექტემბერში - დღეში 547 ათასი ბარელით. ამრიგად, შეზღუდვების ეს ტრანში მომდევნო თვეში დასრულდება.

„ბაზარზე მოცულობების დაჩქარებული დაბრუნება OPEC+-ს ეხმარება თანმიმდევრულობისა და მოქნილობის დემონსტრირებაში. ეს განსაკუთრებით მნიშვნელოვანია შეერთებული შტატების მხრიდან გარე ზეწოლის კონტექსტში, როგორც ეკონომიკური, ასევე პოლიტიკური თვალსაზრისით. წარმოების გაზრდა ბაზარზე გავლენის დაკარგვისგან თავის შეკავებასა და ფასების შეკავებას შორის ბალანსის შენარჩუნების საშუალებაა“, - ამბობს კერძო ინვესტიციების დამოუკიდებელი ექსპერტი, რუსლან პიჩუგინი.

ამასობაში, ბაზარმა მშვიდი რეაგირება მოახდინა დიდი რვიანის გადაწყვეტილებაზე. ინვესტორებმა გაიგეს, რომ წარმოების შემცირება დროებითი იყო. გრძელვადიან შეზღუდვას შეეძლო OPEC+-ის დესტაბილიზაცია. უსიამოვნო სიტუაციის თავიდან ასაცილებლად, აუცილებელი იყო იმ ქვეყნებისთვის, რომლებიც ნავთობის წარმოების გაზრდისთვის ემზადებოდნენ, ამის გაკეთების საშუალება მიეცათ.

ამიტომ, წარმოების ზრდა უკვე აისახა შავი ოქროს ფასებზე.

„გაზრდილი წარმოების, მიწოდების გაზრდისა და ინვესტორების მხრიდან სიფრთხილის გაგრძელების ფონზე, სექტემბერში, ბრენტის ტიპის ნავთობის ფასი, შესაძლოა, ბარელზე 67-70 დოლარის დიაპაზონში მერყეობდეს“, - მიაჩნია Freedom Finance Global-ის ანალიტიკოსს, ვლადიმერ ჩერნოვს.

მოკლევადიან პერსპექტივაში გარკვეული კორექტირება, ძირითადად, გეოპოლიტიკით იქნება განპირობებული.

აშშ-ის მიერ გამოცხადებული და უკვე შემოღებული ტარიფები ნავთობის ბაზარზე გაცილებით მეტ გავლენას ახდენს, ვიდრე OPEC+-ის გადაწყვეტილება. ერთი მხრივ, ისინი ამცირებენ ეკონომიკურ აქტივობას და შესაბამისად, ანელებენ მშპ-ს ზრდას. ეს იწვევს ნედლეულის იაფობას. მეორე მხრივ, ისინი ართულებენ ლოგისტიკას, რაც ფასების ზრდას იწვევს.

ვლადიმერ ჩერნოვის თქმით, მიმდინარე წლის მეოთხე კვარტალში, შეერთებული შტატების სანქციების დღის წესრიგი ბევრ რამეს განსაზღვრავს. გარდა ამისა, საინტერესოა, რუსული ნავთობის უმსხვილესი მყიდველების, განსაკუთრებით ინდოეთის რეაქცია.

თუ ვაშინგტონი დამატებით შეზღუდვებს დააწესებს, ან საბაჟო გადასახადებს გაზრდის, მაშინ ლოგისტიკური ხარჯები გარდაუვალია. ასევე, შესაძლებელია ნედლეულის ნაკადების რეორიენტაცია. შედეგად, მიწოდების გარკვეულ მიმართულებებში მოკლევადიანი დეფიციტი წარმოიქმნება, რაც ფასებს მხარს დაუჭერს. ამ სცენარში, ბრენტის ნავთობის ფასი, შეიძლება, ბარელზე 85-88 დოლარის დიაპაზონში ივაჭრებოდეს.

წყარო: https://trt.global/russian/article/600df2d9291a