ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეაში ევროპაში მედიის თავისუფლების შესახებ რეზოლუცია მიიღეს. რეზოლუცია ეხება მედიის თავისუფლებას ისეთ ქვეყნებში, როგორები არის საბერძნეთი, უნგრეთი, იტალია, რუსეთი, სომხეთი, აზერბაიჯანი. რეზოლუციაში მოხსენებულია საქართველოც. კერძოდ, საქართველოს რეზოლუციაში ორი, 20-ე და 21-ე პუნქტები ეთმობა.
„20. ასამბლეა მწუხარებას გამოთქვამს, რომ ზოგიერთი წევრი სახელმწიფოს მთავრობამ თავიანთი ქვეყნის „საზოგადოებრივი მაუწყებლიდან“ გაათავისუფლა ხელმძღვანელობა ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ, მაუწყებელზე თავიანთი პოლიტიკური ორიენტაციის გატარების მიზნით. ამასთან, შემაშფოთებელია, რომ საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა საქართველოს საზოგადოებრივ მაუწყებელს შესთავაზა თავის კუთვნილ „მეცხრე არხთან“ გაერთიანება, რომლის მფლობელიც მისი მეუღლეა და შეცვალა საქართველოს კანონი „მაუწყებლობის შესახებ“.
21. ასამბლეა შეშფოთებას გამოხატავს საქართველოს „საზოგადოებრივ მაუწყებელში“ განხორციელებულ მოულოდნელი ფინანსური შემოწმების გამო, რომელსაც მაღალი თანამდებობის პირებისგან აგრესიული ხასიათის პოლიტიკური განცხადებები მოჰყვა, „მაუწყებლობის შესახებ“ კანონში შესატანი სადავო ცვლილების პარალელურად. ამ ნაბიჯებს წინ უძღოდა პრემიერ-მინისტრ ბიძინა ივანიშვილის განცხადებები საქართველოს „საზოგადოებრივი მაუწყებლისა“ და „მეცხრე არხის“ გაერთიანების შესახებ, რომლის მფლობელიც მისი მეუღლეა“, - აღნიშნულია ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის რეზოლუციაში.
საქართველოს ფინანსთა მინისტრმა, ნოდარ ხადურმა რეზოლუციაში არსებულ უზუსტობაზე ისაუბრა და განაცხადა, რომ „საზოგადოებრივ მაუწყებელს“ მუშაობაში ხელი ერთი წუთითაც არ შეშლია.
„არც ერთი გადაცემა არ შეფერხებულა. შემოწმება „საზოგადოებრივ მაუწყებელში“ დღემდე გრძელდება და ამით საზოგადოებისთვის მიუღებელი არაფერი ხდება. ევროსაბჭოს საპარლამენტო ასამბლეის რეზოლუციაში ამ მიმართულებით მცირე უზუსტობაა“, - აღნიშნა ნოდარ ხადურმა.
ამასთანავე, საზოგადოების გარკვეულ ნაწილში არსებობს მოსაზრება, რომ „ქართულ ოცნებას“ დასავლეთის დემოკრატიულ წრეებთან კომუნიკაციის მხრივ გარკვეული პრობლემები აქვს და სწორედ ამიტომ რეზოლუციაში ამგვარი კრიტიკული ჩანაწერი გაჩნდა. რას ნიშნავს საქართველოსთვის ამ რეზოლუციის მიღება და შეიძლებოდა თუ არა, რომ დოკუმენტი საქართველოს ახალი ხელისუფლების მიმართ უფრო ნაკლებად კრიტიკული ყოფილიყო, ამასთან დაკავშირებით პოლიტოლოგი ბექა ნაცვლიშვილი გვესაუბრება.
ბექა ნაცვლიშვილი: „ერთი რეზოლუცია, რომელიც ევროსაბჭომ მიიღო, კონფლიქტის გარშემო შექმნილ ჰუმანიტარულ მდგომარეობას შეეხება, მეორე რეზოლუცია კი ზოგადად მედიის თავისუფლებას ეხება.
მოგეხსენებათ, ჰუმანიტარული მდგომარეობის შესახებ მიღებულ რეზოლუციასთან დაკავშირებით ქართულ დელეგაციაში აზრთა სხვადასხვაობა იყო ტერმინების გამოყენების თაობაზე. საბოლოოდ კი მმართველი გუნდის წარმომადგენლები ევროსაბჭოს მიერ მიღებული რეზოლუციით კმაყოფილნი დარჩნენ. თქვენი შეფასება როგორია ამ საკითხზე?
- მოხარული ვარ, რომ ეს თემა იქ ასე პირდაპირ და უშუალოდ გარჩევის საკითხი არ გახდა. უმცირესობამ და უმრავლესობამ ამ საკითხთან დაკავშირებით ერთიანი პოზიციის შემუშავება შეძლეს. ეს კი შეიძლება ჩვენი დელეგაციის გამარჯვებად აღვიქვათ, მაგრამ რაც შეეხება თავად პროცესს, ანუ რეზოლუციის მიღებას და განსაკუთრებით მიხეილ სააკაშვილის გამოსვლას, ძალიან საინტერესო ტენდენცია დაფიქსირდა, რომელზეც საზოგადოებამ ყურადღება აუცილებლად უნდა გაამახვილოს. სააკაშვილის გამოსვლისას ჩვენ დავინახეთ სხვადასხვა გამომსვლელები, რომლებიც მას კითხვებს უსვამდნენ.
ტენდენცია კი იყო შემდეგი - ეს ადამიანები, რომლებიც სააკაშვილს აპრიორი ახალი მმართველი გუნდის მადისკრედიტირებელ კითხვებს უსვამდნენ, იყვნენ ლიბერალურ -კონსერვატიული მსოფლმხედველობის და „ევროპული სახალხო პარტიის“ წარმომადგენლები.
„ევროპული სახალხო პარტია“ ქართული საზოგადოებისთვის საკმაოდ კარგად არის ცნობილი. ამ პარტიის პრეზიდენტი მარტენსი საქართველოში არჩევნებამდე იყო ჩამოსული და ქართულ საზოგადოებას ღიად, საჯაროდ მოუწოდა, ხმა მიეცათ სააკაშვილისთვის, რადგან ეს ქვეყნის ერთადერთი გადარჩენა იყო. მისი მხრიდან ეს სრულიად აბსურდული და არაეთიკური ქცევა იყო, რაც ქვეყნის შიდა საქმეებში ჩარევად და ამომრჩევლებით მანიპულირებად შეგვიძლია მივიჩნიოთ.
ეს ეთიკური საკითხია, ამ შემთხვევაში მას სამართლებრივი ნორმები არ დაურღვევია, მაგრამ ეს ჯგუფი სააკაშვილს ღიად უჭერს მხარს, ხშირ შემთხვევაში არაობიექტურად აფასებს საქართველოში შექმნილ მდგომარეობას და გვევლინება როგორც არა უბრალოდ მხარდამჭერი, არამედ ევროპასა და მსოფლიოში „ნაციონალური მოძრაობის“ ლობი ჯგუფი. აქედან გამომდინარე, ამაზე ძალიან დიდი ყურადღება უნდა გამახვილდეს.
გარდა ამისა, ეს განპირობებულია იმით, რომ სააკაშვილი ამ ადამიანებისთვის (ევროპაში ლიბერალურ - კონსერვატიული ფრთის წარმომადგენლებისთვის) მოიაზრებოდა როგორც ნეოლიბერალიზმის ბოლო ბასტიონი. ეს არის არა ჩემი, არამედ ჟაკ რუპნიკის სიტყვები. ეს ადამიანი იყო ვაცლავ ჰაველის მრჩეველი და აღმოსავლეთ ევროპულ ქვეყნებს ნეოლიბერალიზმის ბოლო ბასტიონი უწოდა. მოგეხსენებათ, ნეოლიბერალიზმი არის იდეოლოგია, რომელიც საბაზრო ფუნდამენტალიზმს ეფუძნება და ერთეული ინდივიდის წარმატების გაფეტიშებას ახდენს იგივე საზოგადოებრივი კეთილდღეობის ხარჯზე. პრინციპში ეს თითქმის უტოპისტური იდეოლოგიაა, რადგან არც ერთი ჭკუათმყოფელი და საღად მოაზროვნე სახელმწიფო პოლიტიკოსი ასეთ პოლიტიკას არ ატარებს. ერთადერთი, ვინც ამას აკეთებდა, ანუ შეიძლება ითქვას უკანასკნელი მოჰიკანი, იყო მიხეილ სააკაშვილი. აქედან გამომდინარე, „ევროპის სახალხო პარტიის“ წარმომადგენლების მხარდაჭერა განპირობებული იყო არა იმით, რომ სააკაშვილს და მის გუნდს ამ ადამიანებთან პიროვნული მეგობრობა ჰქონდათ, არამედ განპირობებული იყო იდეოლოგიური აფილაციით.
რა თქმა უნდა, ეს ადამიანები თავიანთ ქვეყნებში ამ იდეოლოგიის გატარებას ვერ ახერხებდნენ, რადგან ევროპული კულტურა, რომელიც თანასწორობას, ძმობას, ერთობას (საფრანგეთის რევოლუციის იდეალებს) ეფუძნება, რა თქმა უნდა, ამას არასდროს დაუშვებს, მაგრამ სააკაშვილი მათი ამ მოდელის, მათი ოცნების განხორციელებას წარმოადგენდა. ამიტომ იყო ასეთი ძლიერი მათი მხარდაჭერა. გარდა ამისა, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ „ნაციონალური მოძრაობა“ „ევროპის სახალხო პარტიის“ წევრია. ეს ტენდენცია კიდევ იმან გაამძაფრა, რომ მედიის თავისუფლებაზე რეზოლუციის მომმზადებელი, ანუ ავტორი იყო იოჰანსონი, რომელიც ასევე ევროპის სახალხო პარტიის წევრია. აქედან გამომდინარე, რაღაც ობიექტურობაზე საუბარი, ამ შემთხვევაში უკვე ზედმეტია. აქ ყველაფერი ძალიან ნათელია, ეს არის უპირობო მხარდაჭერა, და არა საქართველოში შექმნილი სიტუაციის გაცნობის შედეგად რაღაც დასკვნების გამოტანა და მათი რეზოლუციაში ასახვა.
ამასთანავე, თუ გადავხედავდით მემარცხენე ჯგუფის, სოციალისტური, ან ზომიერი ცენტრისტული ლიბერალური ჯგუფების პოზიციას (სააკაშვილთან, ან კონფლიქტებთან დაკავშირებით მიღებული რეზოლუციის მიმართ) დავინახავთ, რომ მათი პოზიცია იყო ძალიან ზომიერი, რაციონალური და კითხვებიც შესაბამისად, ძალიან რაციონალური იყო. მათ მოუწონეს კიდევაც ახალ ხელისუფლებას ის, რომ რუსეთთან ურთიერთობის ნორმალიზებისკენ გადადგეს ნაბიჯები და აღნიშნეს, რომ ეს კონფლიქტის ირგვლივ შექმნილ სიტუაციას გააუმჯობესებს და ამ კონფლიქტის მშვიდობიანი, ცივილიზებული და საქართველოსთვის მომგებიან პერსპექტივაში გადაჭრას შეუწყობს ხელს.
ამდენად, ჩვენ დავინახეთ ორი გამოკვეთილი ჯგუფი, ერთნი, რომლებიც უპირობოდ, სრულიად სუბიექტურად უჭერდნენ მხარს მიხეილ სააკაშვილს და მეორენი, მემარცხენეების და ზომიერი ცენტრისტი ლიბერალების ჯგუფი, რომლებიც რეალურად აფასებდნენ სიტუაციას, იყვნენ მიუკერძოებლები და ზოგადად შექმნილი სიტუაციის უფრო ნათელ სურათს აჩვენებდნენ.
თქვენ ამბობთ, რომ იქ ორი ჯგუფი იყო, მაგრამ მედიის თავისუფლებასთან დაკავშირებით მღებულ რეზოლუციაში საქართველოს ახალი ხელისუფლების მიმართ საკმაოდ მკვეთრი პოზიცია დაფიქსირდა. თქვენი აზრით, რატომ მოხდა ასე, ხომ არ იყო ეს არასწორად მიწოდებული ინფორმაციის შედეგი?
- არა, როგორც მოგახსენეთ, ეს არის უპირობო მხარდაჭერა იმ რეჟიმისა, რომელიც მათი უტოპიური ოცნების რეალიზაციად ევლინებოდათ. ამიტომ აქ სიცუატიის გაცნობაზე და რეალური სურათის დანახვაზე საუბარი უბრალოდ ზედმეტია. როგორც მოგახსენეთ, ეს არის უპირობო, სუბიექტური მოტივებით გამოწვეული მხარდაჭერა. ბუნებრივია, რომ „სახალხო პარტიის“ წარმომადგენლის მიერ მომზადებულ რეზოლუციაში საქართველოში შექმნილი ვითარება ასეთი ნეგატიური ფორმით აისახა.
ბატონო ბექა, საქართველოში ასევე ბევრს საუბრობენ ახალი ხელისუფლების დასავლეთთან კომუნიკაციის პრობლემაზე. როგორ ფიქრობთ, ამ მხრივ არსებულმა გარღვევამაც ხომ არ შეუწყო ხელი რეზოლუციის მკაცრ ტონს?
- არანაირი ჯგუფები ამას არ უშველის. ზოგადად კოალიცია საკმაოდ ეკლექტური წარმონაქმნია, რადგან მასში სხვადასხვა იდეოლოგიური მსოფლმხედველობის პარტიები არიან. დავიწყოთ მაგალითად, „თავისუფალი დემოკრატებით“, რომლებიც ეკონომიკური ლიბერალიზმის პლატფორმის მატარებლები არიან. ასევე რესპუბლიკელები, რომლებიც დემოკრატებთან ასე თუ ისე ახლოს დგანან. კოალიციაში არის სოციალ-დემოკრატების წარმომადგენელიც და ასევე, მწვანეების წარმომადგენელიც. შემდეგ არის თვითონ „ქართული ოცნება“, რომელიც წამყვანი ჯგუფია. „ქართული ოცნებას“ მსოფლმხედველობითი საფუძველი როგორც ასეთი, გაცხადებული არ აქვს, მაგრამ მის ეკონომიკურ და სოციალურ პოლიტიკას რომ გადავხედოთ, ვნახავთ, რომ ეს არის პოლიტიკური ძალა, რომელსაც უნდა ისეთი ქვეყნის შექმნა, რომელიც თავისი მოქალაქეების კეთილდღეობაზე აიღებს პასუხისმგებლობას.
ამდენად, შორიდან, დამოუკიდებელმა დამკვირვებელმა რომ შეაფასოს, ჩემი აზრით, იტყოდა, რომ ეს არის მემარცხენე - ცენტრისტული, ან ცენტრისტული, მაგრამ უფრო მარცხნივ გადახრილი პოლიტიკური ძალა, რომელიც აცხადებს და ასრულებს ისეთ პოლიტიკას, რომელიც მემარცხენე-ცენტრისტული ძალებისთვის არის დამახასიათებელი.
ობამაც რომ ავიღოთ, ანუ ამერიკის დემოკრატებში არსებული სიტუაცია რომ გავითვალისწინოთ, ესეც შეიძლება მოგვევლინოს როგორც მემარცხენე-ცენტრისტული ძალა. მიდგომა, რომ სახელმწიფო პასუხისმგებლობას იღებს თავისი მოქალაქეების განვითარებაზე, ხელმისაწვდომს ხდის ჯანდაცვასა და განათლებას, ფიქრობს განათლების ხარისხზე, ანუ შესაბამისად, მეცნიერებაზე ხარჯავს ფულს და ა.შ. ეს არის წმინდა მემარცხენე-ცენტრისტული პოლიტიკა, სადაც სახელმწიფო გვევლინება, როგორც განმავითარებელი.
აქედან გამომდინარე, მისასალმებელი იქნება, რომ პარტიამ „ქართული ოცნება“ რომელიმე დიდ მსოფლიო გაერთიანებაზე დაიწყოს ფიქრი, როგორიც არის მაგალითად, „ევროპის სახალხო პარტია“, რომელთანაც „ნაციონალური მოძრაობა“ არის აფილირებული. არსებობს აგრეთვე მემარცხენე-ცენტრისთა გაერთიანება და როგორც ჩანს, მსოფლმხედველური თვალსაზრისით „ქართული ოცნება“ მასთან უფრო ახლოს დგას. ამიტომ, თუკი თუ ეს პოლიტიკური პარტია მათთან ინტენსიურ ურთიერთობას დაიწყებდა, ამხელა პოლიტიკური ძალა, რომელიც მსოფლიოში ძალიან გავლენიანია, რა თქმა უნდა, ავტომატურად „ქართული ოცნების“ და მისი პოლიტიკის ლობისტი გახდებოდა. აქედან გამომდინარე, იმაზე მითქმა-მოთქმა, რომ ვიღაცას ლობისტები არ ჰყავს, ბუნებრივად დასრულდებოდა.
ბატონო ბექა, ირაკლი ალასანიას ვიცე-პრემიერობიდან გადაყენების შემდეგ საზოგადოების გარკვეულ ნაწილში გაჩნდა მოსაზრება, რომ საქართველო საგარეო პოლიტიკურ კურსს იცვლის. თქვენ რას ფიქრობთ ამაზე?
- ეს არის სრული სისულელე, აბსურდი და ვინც ამაზე საუბრობს, ის პოლიტიკურად მოტივირებულია. კოალიციაში აბსოლუტურად ყველა ძალა იზიარებს და აგრძელებს იმ საგარეო პოლიტიკურ კურსს, რომელიც არა „ნაციონალურმა მოძრაობამ“ აირჩია, არამედ ქართველმა ხალხმა, რადგან ჩვენს თავს ბუნებრივად ვგრძნობთ ევროპელებად. აქედან გამომდინარე, ეს პოლიტიკური კურსი გეძელდება. ის განცხადება, რომელიც ბიძინა ივანიშვილმა გააკეთა, როდესაც სომხეთის საგარეო პოლიტიკურ კურსთან დაკავშირებით სიმპატიები გამოთქვა, იყო გამოძახილი არა სომხეთის საგარეო პოლიტიკური არჩევანისა, არამედ იმისა, თუ რამდენად პრაგმატულად ახერხებს სომხეთი მისი საგარეო პოლიტიკის წარმართვას. სომხეთს მისი სასიცოცხლოდ ნაციონალური ინტერესები კარნახობენ, რომ „ოდეკაბეს“ წევრი იყოს და ახლო სამხედრო-პოლიტიკურ პარტნიორობაში იყოს რუსეთთან, მაგრამ ამავე დროს სომხეთი ძალიან კარგად ახერხებს, რომ ნატოსთან ურთიერთობაში ნაბიჯ-ნაბიჯ წაიწიოს და ნატოს ინსტიტუტებში მოახერხოს ინტეგრაცია, მიუხედავად იმისა, რომ ამ ეტაპზე ეს სურვილი გაცხადებული არ აქვს. რატომ არ აქვს ეს სურვილი გაცხადებული, ესეც ნათელია, რადგან ერთის მხრივ თურქეთთან აქვს ურთიერთობა დაძაბული, ხოლო მეორეს მხრივ, აქვს ყარაბაღის კონფლიქტი, სადაც ამ დე-ფაქტო მდგომარეობის შენარჩუნების გარანტად მას რუსეთი ევლინება. შესაბამისად, ამ თვალსაზრისით, მეც ვიზიარებ ბატონი ივანიშვილის განცხადებას და მეც სიმპატიებით ვარ განწყობის ამ პრაგმატულ ხასიათთან და არა სომხეთის მიერ არჩეულ საგარეო პოლიტიკურ ვექტორთან. ჩვენც შეგვიძლია დასავლურ სტრუქტურებში ინტეგრაცია გავაგრძელოთ, რადგან ეს ჩვენი ცივილიზატორული არჩევანია და ნიშნავს, რომ ჩვენს თავს დასავლური ცივილიზაციის ნაწილად მოვიაზრებთ. ამავე დროს შეგვიძლია გვქონდეს ნორმალური, ჩვენს პრაგმატულ გათვლებზე დამყარებული ურთიერთობა რუსეთთან. ეს ყველაფერი მცდელობებია, ხოლო თუ რუსეთთან ურთიერთობები არ დალაგდება, ეს არ ნიშნავს იმას, რომ ვინმემ საგარეო პოლიტიკური არჩევანი შეიცვალოს.
