ირაკლი ალასანიას ვიცე-პრემიერობიდან გადაყენება კვლავ ყველაზე აქტუალურ თემად რჩება, რადგან თავდაპირველად ალასანიას მიერ გაკეთებულ განმარტებასა და პრემიერ ივანიშვილის განცხადებას შორის არსებითი სხვაობაა. კერძოდ, ალასანიამ ამ ინფორმაციის გახმაურების შემდეგ განაცხადა, რომ პრემიერმა გადაწყვეტილება მასთან შეთანხმებით მიიღო და მოტივად ის დაასახელა, რომ თავდაცვის მიმართულება ძალიან მნიშვნელოვანია და ალასანიას ვიცე-პრემიერის მოვალეობების შესასრულებად დრო აღარ რჩებოდა.

რამდენიმე საათში კი განმარტება ახლა უკვე პრემიერმა ივანიშვილმა გააკეთა და ალასანიას მიერ დაშვებულ შეცდომებზე დაიწყო საუბარი. მისი თქმით, მოხდა ელემენტარული გაუგებრობა, რაც ნებისმიერ პოლიტიკოსს შეიძლება მოუვიდეს.

„მან მოახერხა და მის გუნდში დაიწყო განხილვა, შეიძლებოდა თუ არა წამოეყენებინა თავისი კანდიდატურა პრეზიდენტად. მერე მოხდა ისე, როგორც საქართველოში ხდება. ვიწრო წრეში ნათქვამი გავიდა, გავიდა და იმით დასრულდა, რომ ამაზე ერევანში მეკითხებოდნენ უკვე ჟურნალისტები“, - განაცხადა ივანიშვილმა.

რა თქმა უნდა, ასეთი განმარტებების შემდეგ ვიცე-პრემიერობიდან ალასანიას გადაყენების ოფიციალური ვერსია უკვე მთლად სარწმუნოდ აღარ გამოიყურება. საზოგადოების გარკვეული ნაწილი ახალი ხელისუფლების მიერ საგარეო პოლიტიკური კურსის შეცვლაზეც ალაპარაკდა. მაგალითად, ასეთი ვერსია აქვს ექსპერტს პოლიტიკურ საკითხებში, ელენე ხოშტარიას. For.ge გთავაზობთ მასთან ინტერვიუს.

ელენე ხოშტარია: ნამდვილად ვერ დავიწყებ სპეკულაციებს იმაზე, დახურულ კარს მიღმა რა ინტრიგები დატრიალდა. ფაქტი არის ერთი, რაზეც შეგვიძლია ვიმსჯელოთ, რომ მოხდა უთანხმოება. როგორც ღიად ითქვა, ეს უთანხმოება დაკავშირებულია ირაკლი ალასანიას მოსაზრებაზე, როდესაც მან თავის პარტიაში საპრეზიდენტო კანდიდატად საკუთარი თავის დასახელება განიხილა, თუმცა სიმართლე გითხრათ, ჩემთვის გაუგებარია, შიდაპარტიული განხილვა რატომ უნდა იყოს პრობლემა.

შეუთანხმებლობის მეორე თემა იყო ქვეყნის კონსტიტუციური მოწყობა, რაც ძალიან პრინციპული საკითხია და ვფიქრობ, რომ ამაზე მსჯელობა და კამათი ძალიან ჯანსაღი პროცესია. ფაქტია, რომ ამ კონფლიქტმა ცუდი ფორმა მიიღო იმ მხრივ, რომ ამ ადამიანებს შორის სატელევიზიო კინკლაობა მოხდა, რაც ირაკლი ალასანიას ჩამოქვეითებით დასრულდა.

მე ვერ დავიწყებ იმაზე ფიქრს და ვერც სპეკულაციებს, თუ რა მოხდა სინამდვილეში. ერთადერთი რაც მაწუხებს არის ის, რომ ამ კოალიციაში არის „თავისუფალი დემოკრატების“ პოზიციის შესუსტების ტენდენცია. პირველ რიგში, ეს მე მაწუხებს საგარეო პოლიტიკური თვალსაზრისით, რადგან ეს პოლიტიკური გუნდი ნამდვილად ევროატლანტიკურ ინტეგრაციაზე ფიქრობს და საუბრობს. ამიტომ მიმაჩნია, რომ კოალიციაში ამ გუნდის დასუსტება სასურველი შედეგი არ იქნება.

ქალბატონო ელენე, თუ ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ქვეყნის ინტეგრაციაზე ვსაუბრობთ, კოალიციაში შემავალი კიდევ ერთი წონადი პოლიტიკური პარტია, რესპუბლიკელები ასევე პროდასავლური ორიენტეციით არის ცნობილი. რატომ ფიქრობთ, რომ მხოლოდ ალასანიას გუნდს აქვს პროდასავლური ორიენტაცია?

- მე არ მითქვამს, რომ მხოლოდ მათ აქვთ პროდასავლური ორიენტაცია. ზოგადად ამ კოალიციაში რამდენიმე პოლიტიკური სუბიექტია და მათ შორის არის აზრთა სხვადასხვაობა და ეს განსაკუთრებით საგარეო პოლიტიკურ კურსთან დაკავშირებით არის თვალშისაცემი. ამ მიმართულებით ჩვენ მოგვისმენია გარკვეული განცხადებები არჩევნებამდე და სხვათაშორის, არჩევნების შემდეგაც. მაგალითად, ზურაბ ტყემალაძემ ისაუბრა არჩევნების შემდეგ და ნატოში ინტეგრაცია კითხვის ნიშნის ქვეშ დააყენა. მანამდეც გამოითქვა კოალიციის რამდენიმე წარმომადგენლის მხრიდან მათი პოზიცია საჯაროდ, რომ ისინი ამ კურსის მომხრეები არ არიან. შესაბამისად, ახლა, როდესაც კოალიციაში ამ საკითხზე აზრთა სხვადასხვაობაა, კოალიციაში რაც უფრო ძლიერია ის ნაწილი, რომელიც ევროატლანტიკურ სტრუქტურებში ინტეგრაციის მომხრეა, ჩემთვის ეს უფრო დამამშვიდებელია და მნიშვნელოვანი. ამიტომ, იმ ერთი ნაწილის დასუსტება, რომელიც ამ კურსის მიმდევარია, ჩემთვის უკვე პრობლემაა.

რაც შეეხება რესპუბლიკელებს, როგორც ვხედავ, მათ შორისაც არის პოზიციებში გარკვეული სხვაობა. მაგალითად, პაატა ზაქარეიშვილი, რომელიც ასევე რესპუბლიკელია, ძალიან საშიშ პროექტებზე საუბრობს, როგორიც არის რუსეთთან სარკინიგზო მიმოსვლის უპირობო აღდგენა. ამაზე ისაუბრა სომხეთში ვიზიტად მყოფმა პრემიერმაც.

იმის ნაცვლად, რომ ჯერ მოვაგვაროთ ის საკითხები, რაც მოსაგვარებელია - თუკი რკინიგზის გახსნაზე ვსაუბრობთ, მაგალითად, ერთი მხრივ, უნდა გავითვალისწინოთ, რამდენად სენსიტიურია ეს თემა აზერბაიჯანისა და თურქეთისთვის. მეორე მხრივ, გასარკვევია, რას ვაპირებთ ოკუპირებულ ტერიტორიებთან დაკავშირებით, სად გაივლის საზღვარი, კერძოდ, მატარებელი რომ წავა, სად ჩაურტყამენ შტამპებს. ჩვენთვის მისაღები არ არის ის საზღვარი, რომელიც მისაღებია რუსეთისთვის და საინტერესოა, როგორ ვაპირებთ ამ საკითხის დარეგულირებას? ამდენად, უპირობოდ ასეთი იდეების წამოწევა ჩემთვის საფრთხის შემცველია და ამის ერთ-ერთი გამხმოვანებელი იყო პაატა ზაქარეიშვილი. ამდენად, კოალიციაში გარკვეული აზრთა სხვადასხვაობა არის.

მე არ ვამბობ, რომ ეს დრამატული ცვლილებაა, ჩვენი, ანუ არასამთავრობოების განცხადება იყო, ამ კურსთან დაკავშირებით კითხვების დასმა და ამის ერთ-ერთი კომპონენტი ისიც არის, რომ „თავისუფალი დემოკრატების“ როლის შესუსტება არ მიგვაჩნია სასურველად.

თქვენ ამბობთ, რომ კოალიციაში მიზანმიმართულად ხდება დემოკრატების პოზიციების შესუსტება. თქვენი აზრით, ვისგან მოდის ეს?

- ისევ გავიმეორებ, რომ შიდაპარტიულ ინტრიგებში ვერ შევალ და ვერ დავიწყებ მარჩიელობას, რა ხდება იქ, ეს ჩემი საქმე არ არის. მთავარია, ქვეყანაზე რა გავლენა ექნება იმ კონფიგურაციას, რომლითაც ეს კოალიცია იქნება წარმოდგენილი. რაც ვიცით არის ის, რომ დაპირისპირება იყო პრემიერსა და ალასანიას შორის, ხოლო იმაზე ფიქრი, ვის ვინ უყვარს ამ კოალიაციაში, ჩემთვის საინტერესო არ არის.  

ირაკლი ალასანიას ვიცე-პრემიერობიდან გადაყენებასთან დაკავშირებით მისგან და ბიძინა ივანიშვილისგან განსხვავებული ვერსიები მოვისმინეთ. როგორ ფიქრობთ, რამდენად მიზანშეწონილია ასე საჯაროდ ივანიშვილისგან ალასანიას გაკიცხვა?

- ის, რაც ალასანიასთან დაკავშირებით ითქვა, რომ თავდაცვის სამინისტროსთვის მეტი დრო გამოუნთავისუფლდება, პირდაპირ ვიტყვი, რომ ეს ძალიან ზედაპირული და არასწორი შეფასებაა, რადგან ვიცე-პრემიერობას არანაირი დამატებითი დატვირთვა არ მოყვება. ეს არის სტატუსი, რომელიც ამ თანამდებობის მნიშვნელობას უსვამს ხაზს. ამიტომ, ეს ახსნა ჩემთვის თავიდანვე ძალიან არასერიოზული იყო. შემდეგ კი პრემიერ-მინისტრმა თქვა, რომ ეს ალასანიას რაღაც პოზიციების გამო სასჯელი იყო. მე ნამდვილად არ მგონია, რომ ეს ერთმანეთთან ურთიერთობის გარკვევის სწორი ფორმაა. ასე საჯაროდ საუბარი რაღაც შეცდომაზე, რომლის შედეგადაც პოლიტიკური ლიდერი იღებს სასჯელს, ეს ფორმა სასიამოვნო, რა თქმა უნდა, არ არის.

თქვენ გარკვეული კითხვები გაქვთ ახალი ხელისუფლების საგარეო პოლიტიკურ კურსთან დაკავშირებით და იქნებ განგვიმარტოთ, რას ემყარება თქვენი ეს პოზიცია?

- უკანასკნელ პერიოდში ჩვენ საკმაოდ აქტიურები ვართ, რადგან მიგვაჩნია, რომ ჩვენი, ანუ სამოქალაქო სექტორის ვალია ყოველთვის თვალყური ვადევნოთ, თუნდაც, მცირე სიგნალს, რომელმაც შეიძლება ქვეყნის ვექტორზე, ან თუნდაც საგარეო პოლიტიკურ კურსზე გავლენა იქონიოს. როგორც კი შესაძლო ცვლილების ნიშნებს დავინახავთ, ამაზე მაშინვე ყურადღება უნდა გავამახვილოთ. ამიტომ ჩვენი მოთხოვნა არის ხელისუფლებასთან შეხვედრა, რათა საგარეო პოლიტიკურ კურსთან დაკავშირებით გარკვეული განმარტებები გაკეთდეს. ჩვენი მიზანი არ არის კონფრონტაცია, ან უბრალოდ კრიტიკა კრიტიკისთვის. ჩვენი მიზანია, რომ ამ დასმულმა კითხვებმა მოიტანოს შეხვედრა, რომელზეც ამ კითხვებს პასუხები გაეცემა.

რაც შეეხება კითხვებს, გეტყვით, რა გვამოძრავებს, როდესაც ამ კითხვებს ვსვამთ. პირველ რიგში, ეს არის რკინიგზა, რაზეც ზემოთაც ვისაუბრე. პრემიერ-მინისტრმა „რადიოთავისუფლების“ სომხური წარმომადგენლობის ჟურნალისტთან საუბრისას განაცხადა - „მე ვფიქრობ, რკინიგზა აუცილებლად გაიხსნებაო“ და ეს რკინიგზის უპირობო გახსნას ნიშნავს. როგორც აღვნიშნე, ამ შემთხვევაში, გვერდი ევლება ჩვენი უსაფრთხოებისთვის ძალიან მნიშვნელოვან საკითხებს. მეორე საკითხი, რომელსაც პრემიერი ამავე ინტერვიუში შეეხო, იყო კითხვა საგარეო პოლიტიკური კურსის ცვლილებასთან დაკავშირებით, რაზეც ივანიშვილმა უპასუხა, რომ უახლოეს მომავალში პრიორიტეტები არ შეიცვლება. ეს კი ნიშნავს, რომ ცოტა უფრო შორეულ მომავალში ეს პრიორიტეტები შეიცვლება. არ მგონია, კითხვა დაისვა იმასთან დაკავშირებით, თუ რა მოხდება 2050 წელს. ცხადია, იქ საუბარი იყო კონკრეტულ პოლიტიკურ კონტექსტში, რომელზეც პრემიერ-მინიტრს გავლენის მოხდენა შეუძლია და, რა თქმა უნდა, ეს არის ის პერიოდი, როდესაც ის პრემიერ-მინისტრია. თუ იგი მიიჩნევს, რომ ამ პერიოდში პრიორიტეტები მხოლოდ ახლო მომავალში არ შეიცვლება, ეს უკვე საფრთხის მომტანია და აჩენს კითხვებს - რატომ ლაპარაკობს პრემიერი ცვლილებებზე და რა ცვლილებებზეა საუბარი.

კიდევ ერთი კითხვა გააჩინა მისმა ფორმულირებამ, რომ სომხეთი მისთვის საგარეო პოლიტიკური კურსის თვალსაზრისით მაგალითია. მოგეხსენებათ, სომხეთს ნატოში ინტეგრაციის არანაირი ამბიცია არ აქვს, უბრალოდ ნორმალური ურთიერთობა აქვს დასავლეთთანაც და რუსეთთანაც. ნორმალურ ურთიერთობაში რა იგულისხმება? რუსეთთან სომხეთი უსაფრთხოების ხელშეკრულებებით არის დაკავშირებული, სომხეთში განლაგებულია რუსული ჯარები, ამასთანავე სომხეთი არის „ოდეკაბე“-ს, ანუ კოლექტიური უსაფრთხოების ხელშეკრულების წევრი. ეს არის ხელშეკრულება, რომელიც რუსეთის მხრიდან პოსტსაბჭოთა სივრცეში, პრაქტიკულად, სამხედრო დიქტატის საშუალებაა. სომხეთი რომ დასავლეთთანაც კარგად არის და რუსეთთანაც, ამ ურთიერთობის ფორმულა არის ის, რომ სომხეთი ნატოსკენ არ ისწრაფვის და ამ მხრივ, რუსეთთან გარკვეული ტიპის ურთიერთობა აქვს, თუმცა ისიც არ უნდა დაგვავიწყდეს, რომ სომხეთს თავისი პრობლემები მოგვარებული არ აქვს. ამიტომ, სომხეთის მაგალითად აღება ჩვენთვის, ვისაც კარდინალურად განსხვავებული მიზანი გვაქვს (რაც არის ნატოში ინტეგრაცია), ნიშნავს იმას, რომ ჩვენ რუსეთთან ურთიერთობის დარეგულირების ფორმულად ვიღებთ დასავლეთთან უბრალოდ კარგ ურთიერთობას და არა ევროსტრუქტურებში გაწევრიანებას. ეს კი სრულად ეწინააღმდეგება იმ პოლიტიკას, რაც იგივე ბიძინა ივანიშვილს აქვს დეკლარირებული.

იყო საუბარი იმაზეც, რომ ეს მისი მხრიდან უბრალოდ დიპლომატიური ჟესტი იყო, რომ სომხეთი მოიწონა. ამასაც აქვს თავისი ზღვარი. შეიძლება თქვა, რომ სომხეთი კარგი ქვეყანაა და ის რაღაცას კარგად აკეთებს, მაგრამ მაგალითი ნიშნავს იმას, რომ იმ ფორმულამ, რომელიც სომხეთისთვის მოქმედებს, საქართველოშიც უნდა იმოქმედოს. ამ ორ რამეს შორის განსხვავება სწორედ ეს არის. ამის შემდეგ საგარეო საქმეთა მინისტრის მოადგილის მიერ თანამდებობის დატოვება მოხდა და ნიკოლოზ ვაშაკიძემ პრემიერ-მინისტრთან საგარეო პოლიტიკურ საკითხებზე მისი უთანხმოება საკმაოდ კარგად ჩამოაყალიბა. ნიკოლოზ ვაშაკიძე წლების განმავლობაში მუშაობს ამ სისტემაში, მას საქართველოს დიპლომატიის წინაშე საკმაოდ ბევრი დამსახურება აქვს. ამიტომ, აბსოლუტურად შეუძლებელია მის მიმართ რაიმე ბრალდება გამოითქვას, რომ ის ვინმესთან არის პოლიტიკურად ასოცირებული. პირიქით, სააკაშვილის ხელისუფლების მიმართ მან თავისი უარყოფითი დამოკიდებულებაც დააფიქსირა.

მეორე მხრივ, ეს არის ადამიანი, რომელიც დასავლური ორიენტაციის ერთგულია. ამიტომ, როდესაც ასეთი ადამიანი თანამდებობას საგარეო პოლიტიკური კურსის გამო ტოვებს, რა თქმა უნდა, ესეც ეჭვებს და კითხვებს აჩენს.

და ბოლოს არის, მმართველ კოალიციაში „თავისუფალი დემოკრატების“ პოზიციის შესუსტება. თავად მთავრობის ინტერესშია, რომ ეს ორაზროვნება მოხსნას, რადგან ამ ყველაფერს უყურებს არა მხოლოდ საქართველოს მოსახლეობა, არამედ რუსეთი და დასავლეთიც. რუსეთთან მოლაპარაკებების პროცესში კი ასეთი ორაზროვანი გზავნილები ძალიან საშიშია. შეიძლება ეს გზავნილები რუსეთის მიერ აღქმული იყოს, როგორც სერიოზული კომპრომისი, თუნდაც, იგივე, ნატოში ინტეგრაციასთან დაკავშირებით. ამიტომ ვითხოვთ, შედგეს შეხვედრა ხელისუფლებასთან, რომელზეც ყველა ამ კითხვას გაეცემა პასუხი და რაც პირველ რიგში, მთავრობის და ქვეყნის ინტერესშია.

ქალბატონო ელენე თქვენ კი საუბრობთ „დემოკრატების“ პოზიციის შესუსტებაზე, მაგრამ გამორიცხავთ, რომ ბიძინა ივანიშვილმა ირაკლი ალასანია მხოლოდ იმის გამო დასაჯა, რომ მან პრემიერის გარეშე, საკუთარ პარტიაში პრეზიდენტობის კანდიდატობაზე იმსჯელა და ამით ივანიშვილმა კოალიციის დანარჩენ წევრებსაც გარკვეული მესიჯი გაუგზავნა?

- ეს, ალბათ, თავად ბატონ პრემიერს უნდა ჰკითხოთ. ძალიან გამიჭირდება იმის თქმა, თუ რა მოტივაცია აქვს მას, როდესაც თავისი კოალიციის წევრებთან ასეთი ტიპის კომუნიკაციას ირჩევს. ამის იქით მე, უბრალოდ, ვერ წავალ შეფასებებში. ერთადერთი, რაც აშკარად ჩანს, როგორც მოგახსენეთ, ეს არის ამ ბლოკში „თავისუფალი დემოკრატების“ პოზიციის შესუსტება, რაც ძალიან სამწუხაროა.