უმრავლესობა ორ ახალ ფრაქციას ქმნის, რადგან თვლის, რომ სამისოდ დრო მომწიფდა. ხომ არ იწყება უმრავლესობაში ოპოზიციური ძალის გამოცალკევების პროცესი, რასაც თავის დროზე ექსპერტული წრეები პროგნოზირებდნენ, რადგან არსებული ოპოზიციური სპექტრი ვერც რეიტინგით და ვერც შესაძლებლობებით კონკურენციას ვერ უწევდა სახელისუფლებო გუნდს და საამისო პერსპექტივაც არ ჩანდა - მიმდინარე პროცესებზე ექსპერტი, ვახტანგ ძაბირაძე გვესაუბრება.

ვახტანგ ძაბირაძე: უმრავლესობა თავისი პერსონალური შემადგენლობით ერთგვაროვანი არ არის. სხვა ყველაფერს რომ თავი დავანებოთ და მხოლოდ ასაკობრივი ცენზით მივუდგეთ, ორი სხვადასხვა თაობაა თუ მეტი არა. იმასაც ვერ ვიტყვით, რომ ეს ხალხი იდეის გარშემოა გაერთიანებული. ვისაც კი უნდოდა დეპუტატობა და ვისაც შესთავაზეს, მიუხედავად პოლიტიკური ორიენტაციისა, ყველამ თანხმობა განაცხადა, რადგან პარლამენტის წევრობის დიდი შანსი იყო. ასე რომ, არ არის ერთობა არც თაობის და არც იდეოლოგიური, ამიტომ რაღაც რღვევა რომ მოხდებოდა, ეს ცალსახა და აშკარა იყო.

გარდა ამისა, არსებობს ასეთი გამოცდილება - პირველად ხომ არ ხდება, 2012 წელსაც მოვიდა კოალიცია, შემდეგ დაიშალა, დარჩა ერთი პოლიტიკური ძალა. შემდეგ პროცესი გაგრძელდა და ახლა ეს ძალა იშლება. ანუ როდესაც კრიზისი ახლოვდება, იგივე პოლიტიკური უმრავლესობიდან ჩნდება რაღაც ახალი ძალა. ეს უკვე მესამე შემთხვევაა და როგორც ჩანს ეს პროცესი ახლა უკვე „ქართულ ოცნებაში“ იწყება.

დიდ განხეთქილებას არ ველოდები, მაგრამ ის, რომ რაღაც გადაჯგუფებები მოხდება და ფრაქციებში უფრო მენტალური ნიშნით მოხდება გაერთიანება და არა იდეოლოგიურით, ეს ცხადია. თუმცა ეს მხოლოდ პროცესის დასაწყისია და საბოლოო სახე არ აქვს მიღებული, ანუ - ოპოზიციის სახე.

აზრთა სხვადასხვაობები იქნება, დაიწყება ამისი დაფიქსირება, და რომელიმე ძალა ემზადება თუ არა ოპოზიციონრობისთვის, გარკვეული პერიოდის შემდეგ ალბათ უკვე უფრო ცხადი გახდება.

უკვე დაისვა კითხვები იმის შესახებ, რომ ეს პროცესი ხომ არ დააჩქარა პრემიერსა და გიორგი გაჩეჩილაძეს, იგივე უცნობს შორის მომხდარმა ისტორიამ... თუმცა დეპუტატები, მათ შორის ბიძინა გეგიძე, რომელიც სავარაუდოდ ერთ-ერთი ფრაქციის ლიდერად მოგვევლინება, მედიასთან საუბრისას ამას გამორიცხავენ.  შეიძლება, რომ სწორედ ამ შემთხვევამ მისცეს რაღაც პროცესებს დასაბამი?

- ქვეყანაში საკმაოდ რთული მდგომარეობაა. მე ვისაუბრე, როგორ ხდება ხოლმე საკანონმდებლო ორგანოში ოპოზიციის წარმოქმნა. მაგრამ არის მეორეც, განტევებისათვის ვინმე ხომ უნდა მოიძებნოს, იმის გამო, რომ ასეთი მძიმე სიტუაციაა ქვეყანაში? - ანუ ამისათვის ხელისუფლებაში ვიღაცა ვიღაცის წინააღმდეგ უნდა წავიდეს.

რამდენიც არ უნდა ილაპარაკოს დღევანდელმა ოპოზიციამ ივანიშვილზე, ივანიშვილისკენ ხელის გამშვერი არავინ არის. რაკი ქვეყნის ეკონომიკურ მდგომარეობაზე პასუხისმგებელი პრემიერია, ამიტომ პრეტენზიები იქნება მასთან.

როგორც მედიით მოვისმინე, გეგიძის ერთ-ერთი მოთხოვნაა, რომ პრემიერი გადადგეს. ამ შემთხვევაში ეს პროცესი ჯდება ამ ლოგიკაში. შეძლებს თუ არა ფრაქცია ამას, ეს კიდევ სხვა თემაა.

კიდევ ერთი - რაზეც უცნობმა ილაპარაკა, ამ თემებზე ისედაც დიდი ხანია მიდის საუბრები, რომ ძირითადად, ხელისუფლებასთან დაახლოებული ბიზნესმენები იგებენ ტენდერებს. ასე იყო ღარიბაშვილის დროს და ასეა ახლაც.

აქ მარტო ქვეყანაზე ფიქრზე არ არის ლაპარაკი, აქ არის ბიზნესინტერესებიც და როგორც ჩანს, ვიღაცეებს სურთ, თვითონაც მოხვდნენ ამ წრეებში - ეს პროცესიც იწყება და ბუნებრივია, ამ შემთხვევაშიც შეტევა წავა პრემიერის მიმართულებით.

რამდენადაა პრემიერი ამაში ჩართული ან რამდენად გააჩნია უნარი, პროცესი გააკონტროლოს, ეს სხვა საკითხია, მაგრამ როგორც არ უნდა იყოს, ქვეყანაში არსებულ ვითარებაზე ის აგებს პასუხს და მათ შორის, იმ ტენდერებზეც, რასაც ხელისუფლება ატარებს.

ასე რომ, გეგიძეს შეიძლება ეს პირდაპირ არ უკავშირდებოდეს, მაგრამ მის ირგვლივაც იქნებიან ადამიანები, რომლებსაც ბიზნესინტერესები გააჩნიათ და მის ირგვლივ რომ მოიყარონ თავი, სრულიად ბუნებრივია.

გარდა ამისა, პოლიტიკაში არის ოქროს შუალედიც - ანუ ოპოზიციაში არ არის, პრემიერის მიმართ კრიტიკულია და ხვალ თუ შეიქმნება ძლიერი ოპოზიციური ფრთა, ბუნებრივად შეუძლია გადანაცვლება - ჯერჯერობით ეს არის ამ ჯგუფისთვის პოლიტიკურად მომგებიანი პოზიცია, მაგრამ შეძლებენ თუ არა, რაღაც პროცეს ჩაუდგნენ სათავეში სხვა საკითხია, - მეეჭვება, რომ მათ შეძლონ რაღაც პოლიტიკური პროცესის წარმართვა. ისინი უფრო იქნებიან რომელიმე ძლიერი პროცესის დანამატი და ისიც - უკეთეს შემთხვევაში.

ეს ძლიერი პროცესი რა იქნება, ან სად იქნება მისი სათავე, ეს ჩანს ამ ატაპზე?

- ამ ეტაპზე ეს არ ჩანს, ისევ და ისევ ჩამოყალიბების პროცესია, მაგრამ სტრატეგიული სიმაღლეების ნელ-ნელა დაკავება უკვე ხდება და ეს პროცესი გაგრძელდება - გაზაფხულზე უფრო თვალშისაცემად გამოჩნდება კონტურები, ვინ ხელისუფლებაში იქნება და ვინ ოპოზიციონრობისთვის ემზადება. ჯერჯერობით შიდა დინებებია უმრავლესობის შიგნით.

ეს არის ბრძოლა ბიზნესგავლენებისთვის თუ პოლიტიკური გავლენებისთვის? - საქართველოში ბიზნესი და პოლიტიკა იმაზე ახლოს არის, ვიდრე უნდა იყოს, უფრო სწორად, მათ შორის ზღვრის პოვნაც შეუძლებელია...

- ვისაც პოლიტიკური გავლენა აქვს, რასაკვირველია იმას მიჰყავს პროცესები. რამდენიც არ უნდა ვილაპარაკოთ, ბიზნესი და პოლიტიკა მითუმეტეს, როდესაც საქმე ტენდერებს ეხება, ყოველთვის ერთმანეთთან მჭირდო კავშირშია. დემოკრატიულ ქვეყნებშიც ასეა, მაგრამ სხვაობა ის არის, რომ მათთან თამაშის წესები საუკუნეების მანძილზე ყალიბდებოდა და უკვე ჩამოყალიბებულია. ამიტომ იქ გავლენებისთვის ბრძოლა არ გადადის ქვეყნის ნგრევაში.

ჩვენთან პრობლემა ის არის, რომ გავლენისთვის კი არ იბრძვიან მხოლოდ, არამედ გავლენის მონოპოლიზებისთვისაც. დასავლეთში ბალანსს იცავენ პოლიტიკური და ბიზნეს გავლენების გადანაწილების დროს - საამისოდ უამრავი დამცავი მექანიზმია. ჩვენთან ეს მექანიზმები არ არის.

თუ რომელიმე ძალას აქვს გავლენა, მას აქვს გავლენა ყველაფერზე - ბიზნესზეც, კრედიტებზეც, მედიაზეც. ეს არის პრობლემა, თორემ გავლენებისთვის ბრძოლა ყოველთვის იქნება.

ახლა პირველად მოხდა, უცნობმა რომ ხმამაღლათქვა, რომ მისი კომპანია დაჩაგრეს. ადრე იყო შემთხვევები, როდესაც ბიზნესებს ართმევდნენ, მაგრამ ეს არ მაქვს მხედველობაში, ვლაპარაკობ იმ გავლენებზე, რომელმაც ქვეყანაში უნდა დაარეგულიროს ბიზნესურთიერთობები და მონოპოლიისკენ არ წაგვიყვანოს.

ტენდერები იმისთვის კეთდება, რომ სახელმწიფომ მიიღოს რაც შეიძლება ხარისხიანი მომსახურება მაქსიმალურად დაბალ ფასად. თუ ეს არ ხდება, მაშინ რაღაც რიგზე ვერ არის. როდესაც ტენდერი არ ტარდება და პირდაპირი მიყიდვის წესით შემოგყავს ვინმე, ყოველთვის ჩნდება კითხვები და ასეთი მიდგომა კორუფციული ელემენტების შემცველია.

ამიტომ, ის პროცესი, რაც დაიწყო, კარგია და კიდევ უფრო უნდა გააქტიურდეს. როდესაც ხელისუფლება ვეღარ შეძლებს, რომ თავისი გარემოცვის ინტერესები უპირობოდ დააკმაყოფილოს, მაშინ ძალიან ბევრი რამ მოწესრიგდება.

დღეს ჩვენთან ფორმულაა - ნებისმიერი გზით ხელისუფლებაში მოხვედრა, იმისათვის, რომ წარმატებული ბიზნესმენი გახდე. ხელისუფლებაში ყოფნა არ უნდა ნიშნავდეს ბიზნესის წარმატებას, სამწუხაროდ, დღეს ჩვენთან კვლავ ასეა.

არ ვამბობ, გაჩეჩილაძე ამ შემთხვევაში სწორია თუ არა, მაგრამ ბიზნესმა რომ ტენდერების გამჭვირვალედ და სამართლიანად ჩატარება მოითხოვოს, ეს უკვე წინგადადგმული ნაბიჯია.

თუ ეს პროცესი საჭირო ჭრილში წავიდა და რევოლუციებსა და აჯანყებებში არ გადაიზარდა, ბუნებრივია, კარგია, მაგრამ როდესაც გავლენების გადანაწილებაზეა საუბარი, ხალხი თვლის, რომ მასზე არავინ არ ფიქრობს და ყველა პროცესი ერთსა და იმავე წრეში ტრიალებს. ამ ყველაფერში სად არის ხალხის ადგილი?

- პოლიტიკა არ არის ერთი, რომელიმე მიმართულება. თუ ერთი სფერო მაინც დარეგულირდა, ამ შემთხვევაში - ბიზნესისა და სახელმწიფოს ურთიერთობა, ბიზნესისთვის თუ შეიქმნება კონკურენტული გარემო, საკმაოდ კარგი ბიძგი იქნება იმ პროცესების დასარეგულირებლად, რაზეც თქვენ საუბრობთ.

კონკურტენტული გარემოს შექმნა ნიშნავს, რომ მთლიანად ქვეყანაში დაიწყება რაღაც სხვა პროცესი. ყველა აქტიური ადამიანი ხელისუფლებაში ვერ იქნება, ბიზნესი სხვა სფეროა - თუ ის თავისუფალი იქნება, უფრო მეტ სამუშაო ადგილს შექმნის, ვიდრე ხელისუფლება.

თუ ყველაფერი მოწესრიგდება და პოლიტიკაში წასული იძლებული იქნება რეალურად ჩამოშორდეს ბიზნესს და არა ისე, როგორც დღეს არის ჩვენთან, ბევრი რამ შეიცვლება. ვისაც ბიზნესი აინტერესებს, ხელისუფლებაში აღარ წავა იმისათვის, რომ ვიღაც „დაკრიშოს“ ან შეღავათები მიიღოს. ის ბიზნეს მიხედავს და არ წავა იქ, სადაც მისი ადგილი არ არის. ამას უკვე თავისთავად მოჰყვება პოლიტიკური სპექტრის დალაგება, სოციალური საკითხების მოგვარება და ა.შ.

დღეს სწორედ ამ საკითხების დაულაგებლობა გვიშლის ხელს. ყველა ცდილობს, რომ როგორმე პოლიტიკაში მოხვდეს თავისი ბიზნესის დასახმარებლად - ვიღაცას, უფრო ნიჭიერს გზა გადაუღობოს, ჩაძიროს პოლიტიკური გავლენის წყალობით და ა.შ.

ეს თუ დამთავრდა, მერწმუნეთ, ბევრად უფრო ჯანსაღი პროცესი დაიწყება და ძალზე ბევრი პრობლემა მოგვარდება.