187-ე მუხლის მეორე ნაწილი - ნივთის განადგურება, ან დაზიანება ცეცხლის წაკიდებით. ამ მუხლით დაიწყო გამოძიება შს სამინისტრომ საქართველოს მასშტაბით გაჩენილ ხანძრებთან დაკავშირებით. მიუხედავად იმისა, რომ ქვეყანას 8 აგვისტოდან უწევს ხანძრებთან გამკლავება, გამოძიებას ამ დრომდე არ აქვს სრული სურათი, რა გახდა ხანძრების მიზეზი.

for.ge-ს ინფორმაციით გამოძიება დივერსიის ვერსიაზე მუშაობს და უკვე გამოკვეთილიც არის კონკრეტული დეტალები, თუმცა, ჯერჯერობით, ოფიციალური განცხადება არ გაკეთებულა. შს მინისტრის, გიორგი მღებრიშვილის განცხადებით, გამოძიება ყველა ვერსიაზე მუშაობს და ყველა ვერსიას ამომწურავი პასუხიც გაეცემა.

მინისტრის განცხადებით, ბორჯომის ხეობაში გამომძიებლების 30-კაციანი ჯგუფი მუშაობას უკვე შეუდგა. უახლოეს მომავალში გამომძიებლები ჩაერთვებიან ასევე აბასთუმანში. რაც შეეხება ვერსიებს, ქვეყნის პირველი პოლიციელი ფიქრობს, რომ შეიძლება ხანძარი ხელოვნურად იყოს გაჩენილი. მინისტრი სხვა ფაქტორებსაც არ გამორიცხავს.

for.ge-სთან საუბრისას მასშტაბური ხანძრის გამომწვევ რამოდენიმე ვერსიაზე საუბრობს უშიშროების ყოფილი მინისტრი, ვალერი ხაბურძანია, რომლიც არ გამორიცხავს როგორც დაუდევრობას, ასევე დივერსიას. ხაბურძანია 2003 წლის „ვარდების რევოლუციის“ წინა პერიოდს იხსენებს, როდესაც მაშინდელი ოპოზიცია და კერძოდ, „ნაციონალური მოძრაობა“ დინამიური ქაოსის შესაქმნელად თბილისის ქუჩებში ე.წ. ხლაპუშკებს აფეთქებდა, რომელიც მსხვერპლზე არ იყო გათვლილი.

for.ge ვალერი ხაბურძანიას ესაუბრა.

ბორჯომის მკვიდრი პაატა ჯავახიძე ამტკიცებს, რომ ბორჯომის ხეობაში ხანძარი გამგებელმა მიზანმიმართულად გააჩინა. თუ ერთი თვის ხანძრების სტატისტიკას გადავხედვათ, ვნახავთ, რომ ხანძარი ჩნდება რთულად მისასვლელ ადგილებში. ხელოვნურობის კვალი იკვეთება?

ვალერი ხაბურძანია: გამორიცხვა არაფრის არ შეიძლება. შეიძლება დამთხვევა იყოს, რადგან ამის თეორიული და პრაქტიკული შანსი არის, მაგრამ ვფიქრობ, რომ თავდაპირველად რაღაც ნაწილი თვითონ ჩნდებოდა, შემდეგ უკვე განზრახვით ხდებოდა და ხდება, რადგან ასეთი ინფორმაცია მოქმედებს საზოგადოების ნაწილზე. არის ადამიანთა ის ჯგუფი, რომელზეც გავრცელებული ინფორმაცია მოქმედებს, რომ ჩაიფიქრონ და ჩაიდინონ ასეთი დანაშაული.

გავიხსენებ 2003 წლის „ვარდების რევოლუციას“, მაშინ ხელისუფლების, პოლიტიკური მოღვაწეების, თუ ბიზნესმენების სახლებთან ხდებოდა აფეთქებები. იმდენად ყოველდღიურობა იყო, რომ დინამიური ქაოსი ვუწოდე მაშინ ამ მოვლენას. საზოგადოება ხედავდა, რომ ადამიანების ის ნაწილი, რომლებიც ამას აკეთებდნენ, დაუსჯელები იყვნენ და დაუსჯელობის სინდრომი მოქმედებს ამ შემთხვევაშიც.

2003 წელს წინასაარჩევნოდ სწორედ იგივე პოლიტიკური ჯგუფი იყო ოპოზიციაში, რომელიც დღეს არის და დღესაც წინასაარჩევნო პერიოდია. ვხედავთ, რომ ამ პოლიტიკური გუნდის ფსიქოლოგიაში ცვლილება არ მომხდარა. შეიძლება ამ შემთხვევაშიც მიზანი ქაოსის შექმნა იყოს?

- დანამდვილებით არაფრის თქმა არ შიძლება, მაგრამ ეს ვერსია გამორიცხული არ არის, რადგან ეს პოლიტიკური ძალა აქამდეც იყო შემჩნეული ასეთი სახის ქმედებებში. მაგალითად, 2008 წლის ომის პერიოდშიც კი, გივი თარგამაძე რუსებს სთხოვდა დაებომბათ ადგილი, სადაც იოსებ სტალინის ძეგლი იდგა. შეიძლება თქვან, რომ რუსებმა ამხილესო, მაგრამ გივი თარგამაძე რომ ამის ჩამდენია, ეს ყველამ იცის.

ნამდვილად, ამ ოპოზიციული ძალებისგან გამორიცხული არაფერია, მათ უნდათ აჩვენონ, რომ ხელისუფლება არის უსუსური. თუმცა ავად თუ კარგად, ხელისუფლება მაინც უმკლავდება ამ სიტუაციას. მაგრამ თუ დამნაშავე არ გამოვლინდა და ზუსტად არ დადგინდა თითოეული ხანძრის მიზეზი, ეს დაუდევრობით იყო, ბუნებრივი პირობებით, თუ შეგნებულად გააჩინეს ხანძარი, ეს იქნება ძალიან ცუდი. უნდა დადონ დასაბუთებული დასკვნა, რატომ გაჩნდა ასე მასიურად ხანძარი. ეს თუ არ გააკეთა ხელისუფლებამ, ძალიან უარყოფითად იმოქმედებს ხელისუფლების იმიჯზე. ისინი, ვინც ამას შეიძლება აკეთებდნენ, მიზანს მიაღწევენ.

მიზანი რა შეიძლება იყოს?

- მიზანი არის საზოგადოებისთვის ხელისუფლების უსუსურობის ჩვენება. ადამიანებს, ვისაც არჩევანი არ გაუკეთებიათ, გაუჩნდეთ უარყოფითი განწყობა ხელისუფლების მიმართ. ვფიქრობ, რომ ეს ხანძრები დაკავშირებულია თვითმმართველობის არჩევნებთან.

ეს იყო დივერსია, თუ ბუნებრივი მოვლენა, რამდენად რთულია გამოძიებისთვის ამის დადგენა?

- ადვილი გამოსაკვლევი ნამდვილად არ არის, რადგან ყველა შემთხვევაში ხანძარი გაჩნდა მიუვალ ადგილებში, სადაც კონტროლი ნაკლებია. ვგულისხმობ ბორჯომის ხეობას, სადაც პირველი ხანძარი გაჩნდა. დაწყებული სატელიტური ინფორმაციიდან, დამთავრებული სატელეფონო კავშირებით, ასევე თვითმხილველებით, რადგან ხალხი უფრო აქტიური გახდა ამ საკითხებთან დაკავშირებით, ყველა რესურსი არის გამოსაყენებელი.

გამოძიებაზეა დამოკიდებული როგორ მოაგროვებენ ინფორმაციას და რა დასკვნებს გააკეთებენ. ვფიქრობ, პირველი ხანძარი - ბორჯომის ხეობა, უფრო რთული იქნება გამოსაძიებლად. შემდგომი ხანძრები შედარებით ადვილია, რადგან მეტი ინფორმაცია იქნება და მეტი შესაძლებლობა იმისა, რომ დასკვნები გაკეთდეს.

ბორჯომის ხეობას რაც შეეხება, მოქალაქე გამგებელს ადანაშაულებს ცეცხლის გაჩენაში. მეტიც, ბორჯომის ტყეში აღმოჩენილია ე.წ. ბიდონები. თუ გავითვალისწინებთ ხანძრების სიმრავლეს, ეს რისი მანიშნებელი შეიძლება იყოს?

- ბორჯომთან დაკავშირებით ათასი ვერსია გამოჩნდება, მაგრამ ბორჯომის გამგებელი ხანძარს რატომ გააჩენდა? ეს წარმოუდგენელია. ასეთი ფაქტი შეიძლება უამრავი გამოჩნდეს, ძნელია ამ ფაქტებზე მსჯელობა. რაც შეეხება ე.წ. ბიდონებს, ღვინო დალიეს და ცეცხლის გაჩენა დაავიწყდათ? ან მაშინვე რატომ არ გაჩნდა ცეცხლი, სანამ ბიდონს იპოვნიდნენ? ბიდონებს და ასეთ რაღაცეებს ხანძრის გამჩენი ადამაინები შემთხვევის ადგილზე არ ტოვებენ.

ბორჯომის ხეობასთან დაკავშირებით ნაკლებად ვფიქრობ დივერსიაზე. დაუდევრობასთან, ან ბუნებრივი პირობებთან შეიძლება გვქონდეს საქმე, მაგრამ დიდი შანსია იმისა, რომ სხვა ხანძრები გარკვეული პირების მიერ იყო ორგანიზებული. ხელისუფლებას უჭირს ამის დადგენა რატომ ჩნდება ეს ხანძრები და აქედან გამომდინარე გათამამებული ადამიანთა ჯგუფები, რომლებიც ორიენტირებულნი არიან ცუდზე და ცუდის გაკეთებაზე, შეიძლება ამას აკეთებდნენ.

ეკოლოგიური ტერორი - ასეთი კვალიფიკაციაც მიეცა ამ ფაქტებს. როდესაც ვსაუბრობთ ეკოლოგიურ ტერორზე ამ შემთხვევაში გამოირიცხება გარე ძალები?
-გარე ძალებში, ალბათ, ყველა რუსებს გულისხმობს. რუსეთში თითქმის ყოველწლიურად იწვის საქართველოსხელა ტყე. რუსებს თუ უნდათ ზარალის და ზიანის მოყენება, სხვა სფეროებში უფრო თავისუფლად შეუძლიათ, დაწყებული ეკონომიკიდან, დამთავრებული თუნდაც ენერგეტიკაში. სააკაშვილის ხელისუფლებისთვის შეიძლებოდა რუსეთისთვის სტარეტგიული ობიექტების მიყიდვა, მაგრამ დღევანდელი ხელისუფლებისთვის არ შეიძლება რუსეთს სთხოვოს დახმარება? - აბსურდულია. გარე ძალებზე შეიძლება ვიღაცამ ლოგიკა ააგოს, მაგრამ მე ნაკლებად მგონია ეს დივერსიული ფაქტი იყოს, რადგან ეს არ არის იმ ტიპის ზიანი და ზარალი, რომლის გამოც შეიძლება რუსეთმა გარისკოს ასეთი დივერსიული აქტების გაკეთება.

თუ შიდა ძალების მიერ არის ორგანიზებული, რამდენად ორგანიზებულად და პროფესიულად მოქმედებენ ისინი?

- მე ეს უფრო ქაოტური ჯგუფები მგონია, ვიდრე ორგანიზებული. შეიძლება ადამაინები ადგილზე დამოუკიდებლად ღებულობენ ასეთ გადაწყვეტილებას, მაგრამ რამდენად პროფესიონალები არიან ამ საქმის, იმის მიხედვით გამომჟღავნდება, რასაც გამოძიება დაადგენს. ვფიქრობ, კარგი იქნება თუკი გამოძიება გაავრცელებს უკვე არსებულ ინფორმაციას.

თუ კონკრეტულ პირებზე არიან გასული და გამოძიების საიდუმლოებებს ინახავენ, ეს ერთია, მაგრამ რაღაც მინიშნებები უნდა გაკეთდეს - რომ უკვე გასულები არიან კონკრეტულ ადამიანთა ჯგუფზე, ან რაღაც აღმოაჩინეს, ეს აუცილებელია, რადგან იყოს პრევენცია. ადამიანები ვინც ამას აკეთებენ, არ უნდა ჰქონდეთ იმის განცდა, რომ ეს გაუვათ და უფრო მეტი გააკეთონ. ვფიქრობ, ხელისუფლებამ პრევენციული განცხადებები უნდა გააკეთოს, რაც სამწუხაროდ მე აქამდე არ მომისმენია.