დღევანდელ წერილში თბილისის „დინამოს“ კიდევ ერთ ფეხბურთელს შეგახვედრებთ. გიორგი ნემსაძე იმ თაობის წარმომადგენელია რომელსაც ასპარეზობა სულ რაღაც ორი ათეული წლის წინ მოუწია. საქართველო დამოუკიდებელი გახდა და ფეხბურთელებსაც მსოფლიოსა თუ ევროპულ ასპარეზობებზე მშობლიური ქვეყნის სახელით გამოსვლა უწევდათ.

გიორგი ნემსაძის სახელი დაკავშირებულია ქართული ფეხბურთის ერთ-ერთ ყველაზე სამარცხვინო ფურცელთანაც. გახსოვთ ალბათ, ფეხბურთის ფედერაციის საპრეზიდენტო არჩევნები, გამარჯვება, ქვეყნის იმდროინდელი მმართველების უხეში ჩარევა და ახლად არჩეული ადამიანის სულ რაღაც ერთ საათში გადაყენება.

გიორგი ნემსაძე დღეს ჩვენი სტუმარია და თავის საფეხბურთო კარიერაზე, ასევე იმ „გახმაურებულ საპრეზიდენტო არჩევნებზე“ თავად ისაუბრებს.

„1977 წელს ნაძალადევში, ცნობილ „ტრიკოტაჟკას" სტადიონზე ერთი წლით უფროსმა ბიჭებმა დაიწყეს ვარჯიში. მეც ძალიან მინდოდა და მამაჩემს შევუჩნდი. თავიდან იუარა, მაგრამ მერე ჩემი გავიტანე. ჩემი პირველი მწვრთნელები ჟანი ლეჟავა და ვანო შუდრა იყვნენ.

მამა ჩემს თამაშებს არასდროს აცდენდა. დილიდან საღამომდე დამდევდა, გადაყოლილი იყო კაცი ჩემზე. ეგ კი არა, ლანჩხუთში რომ გადავედი „გურიაში", ცდილობდა იქაური მატჩებიც არ გამოეტოვებინა.

მოგვიანებით „ნორჩ დინამოელში" გადავედი რევაზ გაგუასთან. ის ძალიან ძლიერი სპეციალისტი იყო, ჩემთან ერთად კი კაკო დევაძე, გოჩა გუჯაბიძე, დათო ყიზილაშვილი, გოგა ხურცილავა, სოსო ბარამიძე და ანდრო ნინიადისიც თამაშობდნენ. მოგვიანებით ანდრო საბერძნეთში წავიდა და იქაურ ნაკრებშიც ითამაშა... ჩვენმა „ნორჩმა დინამოელმა" ერთხელ გერმანიის ქალაქ ჰომბურგში დიდი საერთაშორისო ტურნირი მოიგო: „აიაქსს", „ბაიერნს" და „ ფეიენოორდს" ვაჯობეთ, ფინალში კი ჩეხოსლოვაკიის 17-წლამდელთა ნაკრები დავამარცხეთ!

იმ ტურნირზე გერმანიაში გუნდს ნოდარ აკობია და შოთა ჭეიშვილიც ახლდნენ, რომლებიც თბილისის „დინამოს" დუბლშემადგენლობისთვის ბიჭებს არჩევდნენ. როცა შევიტყვე, რომ „დინამო" მიწვევდა, თავი სიზმარში მეგონა! მალე ცხონებულმა დავით ყიფიანმა პირველ გუნდში მიმიწვია - ეს საერთოდ ფანტასტიკა იყო!

საბჭოთა კავშირის ჩემპიონატზე რამდენჯერმე ვითამაშე, 1989 წლის 23 სექტემბერს, ერევნის „არარატთან" თბილისურ მატჩში კი გოლიც გავიტანე! 16 წლის ვიყავი, იმ გოლის მერე ლამის ფრენა დავიწყე!

1989 წლის 9 აპრილის ტრაგედია ჩვენს ოჯახს პირდაპირ შეეხო - ალალი ბიძაშვილი, ეკა ბეჟანიშვილი იმ მიტინგის დარბევისას მოკლეს...

საბჭოთა კავშირის ახალგაზრდულ ნაკრებში ერთ-ერთი ლიდერი ვიყავი, მთავარი მწვრთნელი გენადი კოსტილევი კი ჩემზე დიდ იმედებს ამყარებდა. ერთხელ ევროშესარჩევში ჰოლანდიას 3:0 მოვუგეთ, რამდენიმე დღეში კვიპროსთან უნდა გვეთამაშა, მე კი თბილისისკენ მიმიწევდა გული - „დინამო" ისრაელში მიდიოდა და ბიჭებთან ერთად მინდოდა ყოფნა. მწვრთნელმა მითხრა, თუ კვიპროსთან ხუთიანზე ითამაშებ, სახლში გაგიშვებო. კვიპროსსაც 3:0 მოვუგეთ, გოლიც გავიტანე, კოსტილევმა კი მითხრა: ვერ გაგიშვებ, ჯერ ერთი, ოთხიანზე პლუსით ითამაშე, თან, საპასუხო მატჩში ორი ფეხბურთელი მაკლდება და შენ ვეღარ შეგელევიო. თბილისში მაინც წავედი. ის დღე იყო და კოსტილევს ნაკრებში აღარ მივუწვევივარ, მალე კი საბჭოთა კავშირიც დაიშალა და...

საქართველოს პირველ ჩემპიონატს თბილისის „იბერიას" ფეხბურთელად შევხვდი. მაშინ 18 წლის ვიყავი და ვერ ვაცნობიერებდი, რა ეტაპი იწყებოდა ჩემს ცხოვრებაში. სხვათა შორის, პირველი სეზონის ბოლოს საუკეთესო ახალგაზრდა ფეხბურთელად დამასახელეს. პრიზი ნოდარ ახალკაცმა გადმომცა.

„იბერიაში" ხშირად ვერ ვთამაშობდი, ამას კი ვერ ვეგუებოდი. იმავე პერიოდში ლანჩხუთის „გურია" დაინტერესდა ჩემით და მეც იქ წავედი. თან, შემადგენლობით ლანჩხუთელები „იბერიას" არაფრით ჩამოუვარდებოდნენ. მახსოვს, მალე „იბერიას" 2:1 მოვუგეთ და ერთი გოლი მე გავიტანე.

ერთი პერიოდი ამბობდნენ, თითქოს მოსკოვის „დინამოში" გადავდიოდი. შეიძლება მოსკოველებს სურდათ კიდეც ჩემი შეძენა, მაგრამ კონტრაქტამდე საქმე არ მისულა.

1991 წლის გვიან შემოდგომით ნაფარეულში, ავთანდილ ღოღობერიძის სახელობის თასის ნახევარფინალში საქართველოს ეროვნულმა ნაკრებმა 5:4 დაამარცხა ახალგაზრდული ნაკრები. იმ შეხვედრაში, მიუხედავად იმისა, რომ ჩვენ წავაგეთ, ძალიან მაგრად ვითამაშე! მახსოვს, ჩვენმა მწვრთნელმა ნიკა ამირეჯიბმა შემაქო - ყოველთვის ასე უნდა ითამაშოო... იმ ახალგაზრდულში ირაკლი ზოიძე, კაკო დევაძე, გოჩა ჯამარაული, ნუგზარ ლობჟანიძე, დავით ჯანაშია და ბადრი კვარაცხელიაც თამაშობდნენ.

„გურიას" მერე თბილისის „შევარდენი" იყო. იქ მურთაზ ხურცილავა გვწვრთნიდა. მისნაირი შრომისმოყვარე, თავდადებული და გამტანი კაცი იშვიათად მინახავს! პატიება არ იცოდა, შენგანაც თავდაუზოგავ შრომას ითხოვდა. საქართველოში სადაც მივიდა, ყველგან ძლიერი გუნდი შეკრა...

რატომ წავაგეთ „ტიროლთან" 1:5? ეჰ, ბევრი ნიუანსი იყო. დავიწყოთ იმით, რომ მურთაზ შელია არ გვყავდა, მცველი მარტო ნუგზარ ლობჟანიძე იყო. ფლანგებზე მე და ზაზა რევიშვილი ვთამაშობდით. აბა, მე რა მცველი ვარ, მთელი ცხოვრება საყრდენ ნახევარმცველად ვთამაშობდი. მოკლედ, უმცველობამ დაგვღუპა!

1994 წლის ზაფხულში, მსოფლიო ჩემპიონატამდე, ნიგერიაში მასპინძლებს ამხანაგურად ვეთამაშეთ. 1:5 წავაგეთ. არც მანამდე და არც მას შემდეგ არ ვყოფილვარ ისეთ დღეში, როგორც იმ შეხვედრის მეორე ტაიმში. ნიგერიელები პირველად ასპარეზობდნენ მსოფლიოზე და გამალებული ემზადებოდნენ ტურნირისთვის, თან, ისეთი სიცხე იყო, ვერ აღვწერ. რასაც ჩვენ მეორე ტაიმში ვაკეთებდით, იმას ფეხბურთი კი არა, სირბილიც არ ერქვა - დავლასლასებდით. იმ წაგების მერე მსოფლიოზე ნიგერიას ვგულშემატკივრობდი. ისე, კარგი გუნდი კი ჰყავდათ...

იმავე წლის ნოემბერში, საქართველო-უელსის მატჩის პირველი ტაიმის ბოლოს მათი პასი ჩავჭერი, ერთი უელსელი მოვატყუე და გიო ქინქლაძეს მივაწოდე ბურთი, რასაც გოლი მოჰყვა. ძალიან გამიხარდა, გიოსკენ მუხლებით გავსრიალდი, მაგრამ „გზაშივე" მივხვდი, რომ გადამიტრიალდა. ვერ წამოვდექი, რადგან ბიჭები დაგვახტნენ, მერე კი, როცა შემოგვეცალნენ, საშინელად ამტკივდა! სამი დღე საწოლიდან ვერ ვდგებოდი, თან, ამას ბოტკინიც დაემატა, ამის გამო კი კიდევ ერთი თვე გამიცდა...

1995 წელს „დინამო" მოსკოვში თანამეგობრობის თასის ტურნირზე ფინალში გავიდა. გუნდს ტრავმის გამო დავაკლდი. ძალიან მინდოდა იმ თამაშის ნახვა და ფინალის დღეს სამეგობროში და სამეზობლოში გენერატორს ვეძებდი ტელევიზორი რომ ჩამერთო. დენი ჩვენთან კი არა, მგონი მთელ თბილისში არ იყო...

1996 წლის შემოდგომით თბილისში ინგლისთან დავმარცხდით. მოგება ყველას ძალიან გვინდოდა, გულშემატკივრებიც წარმატებას ელოდნენ, მაგრამ მგონი, ზედმეტმა მონდომებამ დაგვღუპა და ჩვენი შესაძლებლობები ვერ გამოვავლინეთ. ვნერვიულობდით თუ არა? მეტოქის სახელი ნაღდად არ გვაშინებდა, ტვირთად უფრო ის გვაწვა, რომ აუცილებლად უნდა აგვეღო 3 ქულა.

იმ მატჩის შემდეგ ჯოხი ალექსანდრე ჩივაძეზე გადატყდა, მაგრამ მთელი პასუხისმგებლობით ვამბობ, რომ არავითარი ტაქტიკური შეცდომა მას არ დაუშვია! თუ გუნდი მოგებაზე ფიქრობდა, სწორედ იმ განლაგებით უნდა ეთამაშა, რომლითაც იმ დღეს გავედით მინდორზე, ანუ 3-5-2-ით. მატჩის წინ ჩივაძე თითქმის 6 საათი გვესაუბრებოდა ბიჭებს, ინგლისელთა თამაშს გვირჩევდა... ის წაგება მწვრთნელის კი არა, ჩვენი, ბიჭების ბრალია. ინგლისელებმა გვაჯობეს და მორჩა!

თუ სერიოზულად ფიქრობ დიდ ფეხბურთზე, საფეხბურთო ქვეყანაში წასვლაზეც უნდა იფიქრო. კარიერის დასაწყისში გერმანიაში ან იტალიაში თამაში მსურდა. საზღვარგარეთ წასვლა კიდევ იმიტომ მინდოდა, რომ აქ მხოლოდ ფეხბურთზე ვერ ვფიქრობდი - უამრავი სხვა საკითხიც მემატებოდა, მე კი ვგრძნობდი, რომ კონცენტრირებული ვერ ვიყავი. ეს დისკომფორტს მიქმნიდა.

1997 წლის გაზაფხულზე, როცა ბათუმში მოლდოვის ნაკრებს 2:0 მოვუგეთ, მატჩის შემდეგ სასტუმროში ლონდონის „არსენალის" წარმომადგენელს შევხვდი. მცირე ხანს ვისაუბრეთ, მითხრა არსენ ვენგერი დაინტერესდა თქვენითო. გამიკვირდა, მაგრამ იმ ამბის შემდეგ აღარავინ შემხმიანებია. „არსენალის" ინტერესის შესახებ მოგვიანებით კიდევ ერთხელ შევიტყვე, თუმცა იმ დროს უკვე ციურიხის „გრასჰოპერში" ვთამაშობდი. კლუბის გენერალური დირექტორი ერიკ ფოგელი ვენგერთან მეგობრობდა და მაშინ მითხრა, შენი შეძენა „არსენალს" სურსო. ჩემდა სამწუხაროდ, საოცნებო ტრანსფერი არ შედგა.

„გრასჰოპერამდე" გერმანია და თურქეთი იყო. გერმანიაში ნახევრადპროფესიულ კლუბში „ჰომბურგში" ვთამაშობდი. ეს გუნდი რეგიონალლიგაში ასპარეზობდა, მაგრამ ჩემთვის იქ გატარებული პერიოდი მაინც ტკბილადმოსაგონარია. თუნდაც იმიტომ, რომ სუფთა საფეხბურთო გარემოში ვიყავი - იმდროინდელ საქართველოსთან შედარებაც არ შეიძლება. ამას გარდა, დამოუკიდებლად ცხოვრებას მივეჩვიე - თბილისში თუ ჩემები მეხმარებოდნენ, გერმანიაში მეუღლესთან და ორ მცირეწლოვან შვილთან ერთად მარტო ვიყავი და ჩვენით გაგვქონდა თავი.

„ჰომბურგამდე" თურქეთში, „ტრაბზონსფორში" აღმოვჩნდი. იქ გადასვლა შოთის და აჩის დამსახურებაა - მაშინ ისინი დიდი ავტორიტეტით სარგებლობდნენ! გულახდილად გეტყვით: დიდი ფეხბურთის გემო პირველად სწორედ ტრაბზონში გავიგე - ჯერ ერთი, ყველა საშინაო თამაში სავსე ტრიბუნების წინ ტარდებოდა, თან, ძლიერი შემადგენლობა გვყავდა. ჯერ მარტო შენოლ გიუნეში რად ღირს - ეს კაცი იქაური ფეხბურთის ლეგენდაა, 2002 წელს თურქებმა მსოფლიოზე მისი ხელმძღვანელობით მოიგეს ბრინჯაო!

თურქეთში კარგად ვითამაშე და იტალიის სერია ა-ში აღზევებული „ლეჩეც" შემეხმიანა - ორკვირიან სინჯებზე მიმიწვიეს. მაშინ გუნდს ჩეზარე პრანდელი წვრთნიდა. საცდელი ვადის დასრულების მერე მწვრთნელმა კონტრაქტი შემომთავაზა. იმ პერიოდში მიშა ყაველაშვილმაც დამირეკა - „გრასჰოპერის" გენერალურ დირექტორთან, ოდესელ ებრაელ ილია კეცინგთან დამაკავშირა. კეცინგი დამპირდა, რომ იტალიელების შემოთავაზებულ ხელფასზე 1,5-ჯერ მეტს გადამიხდიდა. ვიფიქრე, რომ ჩემი ოჯახი შვეიცარიაში უკეთ იქნებოდა და „ლეჩეში" გადასვლა ვიუარე. ახლა რომ ვფიქრობ, შევცდი - სერია ა სულ სხვა დონის ჩემპიონატი იყო.

შოტლანდიაში კარიერის მიწურულს გადავედი. „დანდიში" ოთხი წელიწადი გავატარე და ხანდახან მგონია, რომ მთელი ცხოვრება იქ ვიყავი. იცით იქ როგორი დამოკიდებულებაა ფეხბურთის მიმართ? საოცარი! ბრიტანეთში თამაში ყველა ფეხბურთელისთვის ოცნება უნდა იყოს! ჯერ ტრიბუნებზე რა ატმოსფეროა? გულშემატკივრები ყველა პირობას გიქმნიან, რომ არ ინერვიულო, ხმამაღალი შეძახილებით გამხნევებენ! მოიგებ - ზეიმია, წააგებ - გვერდში გიდგანან და მაინც ზეიმობენ! დასრულდა თამაში და ფანები უკვე მომდევნო მატჩისთვის ემზადებიან... ეს დაუსრულებელი პროცესია, ზეიმი, რომელსაც ბოლო არ უჩანს!

გლაზგოს „სელტიკი" მაშინ დამიკავშირდა, როცა „დანდის" კაპიტანი ვიყავი. იმ დროს გლაზგოელებს მარტინ ონილი წვრთნიდა. შეთანხმება ასეთი იყო: თუ „სელტიკი" ჩემპიონთა ლიგის ჯგუფურ ეტაპზე მოხვდებოდა, ჩემთან კონტრაქტს გააფორმებდნენ. ლიგის მესამე საკვალიფიკაციო ეტაპის პირველი თამაში „სელტიკმა" შვეიცარიის „ბაზელთან" 3:1 მოიგო. დარწმუნებული ვიყავი, რომ მოულოდნელობა არ მოხდებოდა, მაგრამ საპასუხოში ონილის გუნდი 0:2 დამარცხდა და... იმ წაგებამ ძალიან დამწყვიტა გული - „სელტიკში" გადასვლა გულით მინდოდა.

2003 წლის 30 აპრილი ჩემთვის გამორჩეული დღეა, რომელიც არასდროს დამავიწყდება - რუსებს თბილისში 1:0 მოვუგეთ, არადა, ჩვენ გამარჯვებას ბევრი არ ელოდა. კარგად მახსენდება იტალიასთან პერუჯაში მატჩი და სოფიაში ბულგარელებთან პაექრობაც - ჩვენ ორივე შეხვედრაში კარგად ვითამაშეთ, მაგრამ წავაგეთ, რუსებთან ხსენებული პაექრობა კი იმიტომაა ნომერ პირველი, რომ ჩვენი გამარჯვებით დასრულდა.

კარიერა თბილისის „დინამოში" დავასრულე. იმ გუნდში ყველაზე ასაკოვანი ვიყავი. არ დავმალავ: ვამაყობ, რომ დავბრუნდი და გამოცდილება ბიჭებს გავუზიარე. გამიხარდა ისიც, რომ უეფას ჯგუფურ ტურნირში მოვხვდით - ასეთი რამ ვერც მანამდე შეძლო რომლიმე ქართულმა კლუბმა და სამწუხაროდ, ვერც მას შემდეგ. საერთოდ, „დინამო" ჩემთვის სხვა თემაა - მიმაჩნია, რომ სწორედ აქ უნდა დაასრულოს კარიერა ყველა იმ ფეხბურთელმა, ვინც ევროპაში „დინამოდან" წავიდა.

იდეალური პარტნიორები? მიშა ყაველაშვილი, გოჩა ჯამარაული და რა თქმა უნდა გიო ქინქლაძე.

2007 წლის 13 მაისს და მასთან დაკავშირებულ მოვლენებს იშვიათად ვიხსენებ, იმ ამბებმა ჩემს ცხოვრებაზე ძალიან დიდი გავლენა მოახდინა. გულწრფელად ვამბობ: მთავარი ის კი არ არის, როგორ მოექცნენ გიორგი ნემსაძეს, არამედ ის, თუ რა უქნეს ქვეყანას და ჩვენ ფეხბურთს! ეს იყო ფეხბურთში ყველაზე არასწორი და უაზრო ჩარევა. მომხდარი არც თამაშზე ზრუნვით იყო განპირობებული - გარკვეულ ძალას თავისი კანდიდატის გაყვანა სურდა და ასეც გააკეთა. ბოდიში და სულ ფეხებზე დაიკიდეს, ხალხი რას იტყოდა!

რა მოხდებოდა, რომ არ გადავმდგარიყავი, დამიჭერდნენ თუ არა? უხეში ჩარევის შემდეგ მივხვდი - მათგან ყველაფერი იყო მოსალოდნელი. შესაძლოა მე არც შემხებოდნენ, მაგრამ საკუთარ თავს ვინ ჩივის? ახლობლებზე, მეგობრებზე, ოჯახის წევრებზე ვფიქრობდი და წასვლა ვარჩიე.

ერთხელ დაწერეს, მოვლენების ასეთი განვითარებისთვის წინასწარ მზად რატომ არ იყოო. ამაზე სიმწრით მეცინება: გეგულებათ ადამიანი, ვინც 2007 წლის 13 მაისს წინასწარ წარმოიდგენდა, რომ ხელისუფლება არჩეულ პრეზიდენტს გადადგომას მოსთხოვდა?

რომ არა პოლიტიკის ასეთი უხეში ჩარევა, ჩვენი ფეხბურთი დღეს ასეთ საშინელ დღეში არ იქნებოდა. ნებისმიერ საქმეს პროფესიონალიზმი სჭირდება, ერთგულება, მაგრამ მთავარი მაინც სიყვარულია. მათ არც სიყვარული ჰქონდათ, პროფესიონალიზმსა და ერთგულებზე ხომ ლაპარაკიც ზედმეტია. ამიტომაც, შესაბამისი შედეგი მივიღეთ.

ჯერ კიდევ ვთამაშობდი, სოფლის მეურნეობაში ფული რომ დავაბანდე. კახეთში ხშირად დავდიოდი და იქაურობა მიყვარდა, თანაც, იქ საკმაოდ დიდი მიწები გვქონდა. მეურნეობის გაკეთება კი ჯერ კიდევ მაშინ გადავწყვიტე, როცა შვეიცარიაში ვთამაშობდი. თანაც, პატრიარქიც სულ ამას არ ქადაგებს, პატარა მიწა მაინც დაამუშავეთო. ჩანაფიქრი მამაჩემს გავუმხილე, მომიწონა და საქმეს შევუდექით. ხალხი დავასაქმეთ და ვთვლი, რომ კარგ საქმეს ვაკეთებთ. თუ სოფლის ნატურალური პროდუქტების წარმოება ავაწყვე, ბედნიერი ვიქნები“.