კონფლიქტოლოგი პაატა ზაქარეიშვილი ფიქრობს, რომ საქართველომ უნდა დაიწყოს დისკუსები, რა ფორმით უნდა მიგვიღონ ნატო–ში. იმ შემთხვევაში, თუ მეხუთე პუნქტი არ შეეხება აფხაზეთსა და „სამხრეთ ოსეთს“, ამაში ცუდი არაფერია. ამ შემთხვევაში ყველა დამშვიდდება, მათ შორის ნატოც, რადგან ჩვენ არ ვითხოვთ ალიანსისგან შეიარაღებულ მხარდაჭერას, მხოლოდ მშვიდობიანი მხარდაჭერა გვჭირდება.

for.ge პაატა ზაქარეიშვილს ესაუბრა.

აფხაზეთის და „სამხრეთ ოსეთის“ გარეშე ნატოს წევრობა – ეს ნიშნავს, რომ უარი უნდა ვთქვათ ჩვენს ტერიტორიულ მთლიანობაზე? ყოფილი გენერალური მდივანი თვლის, რომ საქართველომ უნდა დაიწყოს დისკუსიები, მისაღები იქნება თუ არა მისთვის, შეუერთდეს ნატო–ს აფხაზეთისა და „სამხრეთ ოსეთის“ გარეშე და მეხუთე მუხლმა მხოლოდ ის ტერიტორია მოიცვას, რომელსაც მთლიანად აკონტროლებს საქართველოს ხელისუფლება...

პაატა ზაქარეიშვილი: მნიშვნელოვანი თემაა. რასმუსენს დიდი მადლობა უნდა ვუთხრათ იმისთვის, რომ ამ საკითხის პროვოცირება მოახდინა, რაც არ უნდა ეგულისხმა მას. თუმცა, მე მაინც მგონია, რომ თარგმნის პრობლემასთან გვაქვს საქმე. ამიტომ, ჩვენ ვისაუბროთ იმაზე, როგორ გავიგეთ ჩვენ რასმუსენი განცხადება. რასმუსენმა თქვა, რომ ქართულმა საზოგადოებამ უნდა იმსჯელოს ამ საკითხზე. ის აღარ არის ნატო–ს გენერალური მდივანი და გარანტიას ვერ მოგცემს. მან თქვა, რომ თქვენ უნდა იმსჯელოთ, როგორ ხედავთ ნატოში გაწევრიანებას - თქვენ უშვებთ იმას, რომ ნატო–ს იურისდიქცია, მეხუთე პუნქტის ამუშავება არ გავრცელდება აფხაზეთზე და „სამხრეთ ოსეთზე“? ანუ იგულისხმება, რომ აფხაზეთი და „სამხრეთ ოსეთი“ საქართველოს ნაწილები არიან. ვინაიდან ოკუპირებულია, ამიტომ, ოკუპირებულ ტერიტორიაზე ვერ გავრცელდება ნატოს მეხუთე პუნქტი, რომელიც გულისხმობს ნატო–ს წევრ სახელმწიფოზე თავდასხმის შემთხვევაში ნატომ უნდა უპასუხოს თავდასხმით.

თქვა, რომ ეს არის საქართველოს ხელისუფლების გადსაწყვეტი, რადგან არჩევანი სარისკოა. თუმცა, მისი თქმით, კითხვა მდგომარეობს იმაში, რა არის უფრო სარისკო – ამჟამინდელი მდგომარეობა თუ ახალი საუბრების დაწყება საქართველოს სამომავლო წევრობაზე ნატო–ში. ამ შემთხვევაში რა უფრო სარისკოა საქართველოსთვის?

– ჩვენთან არის სრული სტაგნაცია. არაფერი არ ხდება კონფლიქტის მოგვარების მხრივ. რატომღაც გვგონია, რომ თუ არაფერი არ კეთდება, არაფერიც არ ფუჭდება. არა, ფუჭდება და ფუჭდება ის, რომ რუსეთი უფრო მეტად ძლიერდება. რაც უფრო მეტი დრო გადის, ვერაფერს ვერ ვცვლით, ნუ გვგონია, რომ ამით არაფერი არ იცვლება. იცვლება ის, რომ აფხაზეთი და „სამხრეთ ოსეთის“ ტერიტორიები კიდევ უფრო მეტად ხდება ინტეგრირებული რუსეთის შემადგელობაში, რუსეთის გავლენები უფრო მეტია. ანუ, ჩვენ ამით ვკარგავთ აფხაზეთს და „სამხრეთ ოსეთს“, ვიდრე გვგონია, რომ ვყინავთ სიტუაციას და როცა გვინდა მაშინ გავალღობთ, ასე არ არის. ამიტომ, ჩვენ გვაქვს არჩევანი, ვთქვათ – იკარგება აფხაზეთი და „სამხრეთ ოსეთი“, თუ არ იკარგება, თქვას ვიღაცამ, რომ არ იკარგება და 50 წლის მერე ყველაფერი კარგად იქნება.

დავუშვათ, საქართველომ თქვა, რომ მზად ვართ აფხაზეთის და სამხრეთ ოსეთის გარეშე შევუერთდეთ ნატო–ს, ასეთ შემთხვევაში გარანტირებულია საქართველოს წევრობა?

– თუ რასმუსენის განცხადებას მივყვებით და ჰიპოტეტურად დავუშვებთ, რომ ჩვენ დავთანხმდით ამ ვარიანტს და ამას თანხმდება ნატო, ასეთ შემთხვევაში დაიდება ხელშეკრულება და ფორმულა უნდა იყოს შემდეგი – ნატო აღიარებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას, მაგრამ მას შემდეგ რაც საქართველო გახდება ნატო–ს წევრი, საქართველოს მიმართ მეხუთე პუნქტის ამუშავება განხორციელდება მხოლოდ იმ ტერიტორიების მიმართ, რომელიც არ არის ოკუპირებული.

ანუ, არავინ არ ამბობს მათ გარეშე შესვლაზე. როგორც კი ჩვენ გავხდებით ნატოს წევრი, ხვალ არ დაიწყებს ომს რუსეთის წინააღმდეგ ამ ტერიტორიების განსათავისუფლებად. ის გეუბნება, რომ ნუ ამკიდებ მე ამ ვალდებულებას და მაშინ უფრო იოლად გაწევრიანდები ნატოში. ანუ გვიყოფენ ამოცანას - მოდით ოკუპირებული ტერიტორიები დავტოვოთ გვერდით, ვიდრე არ მოხდება დეოკუპაცია, მაგრამ ამასობაში საქართველო განვითარდება, იქნება ნატოს წევრი, განვითარდება დემოკრატია, ეკონომიკა და უფრო მიმზიდველი გახდებით.

ანუ, საქართველოსთვის ნატო–ს კარი გაიღება, რუსეთის მხრიდან, აფხაზეთისა და „სამხრეთ ოსეთის“ ოკუპაციის წახალისების გარეშე, - ამას ამბობს რასმუსენი?

– რასმუსენი ამბობს, რომ თქვენ ხართ რუსეთის ოკუპაციის მძევალი. თქვენ ვერ მოძრაობთ, ვერ მოქმედებთ. ჩვენგან ითხოვთ, რომ გახდეთ ნატოს სრულყოფილი წევრი და ნატო ვერ აიღებს ამ პასუხისმგებლობას, ვერ დაუპირისპირდება რუსეთს უკვე წარსული ომის გამო. ამბობს, რომ თქვენ ვერასდროს ვერ მოხვდებით ამ ფორმით ნატოში, მაგრამ გაქვთ შანსი, იყოთ ნატოში. თუ თქვენ იტყვით, რომ ის რაც მოხდა წარსულში 1992–2008 წელს, ეს არ ეხება ნატოს.

ამიტომ, ეს ცალკე მოსაგვარებელი თემაა. ნუ ჩავრთავთ ამაში ნატო–ს. მოდით, ჩვენ განვვითარდეთ ნატოს წევრი სახელმწიფო უკვე ოკუპირებული ტერიტორიების გათვალისწინების გარეშე. იმიტომ, რომ იქ ვერ შევა ნატოს იურისდიქცია და განვაგრძოთ ცხოვრება, ვიდრე არ მოვაგვარებთ კონფლიქტებს, სადაც უკვე ბუნებრივად აღსდგება ნატოს იურისდიქცია.

სწორედ ეს არის საკამათო თემა. გასაგებია, რომ საქართველოს ხელისუფლება და მათ შორის ნატო არ ამბობს, რომ ნატოს წევრობა პირდაპირ ნიშნავს ტერიტორიულ მთლიანობაზე უარის თქმას. ვთანხმდებით, რომ წევრობა არის ერთადერთი გამოსავალი დავიცვათ ქვეყანა მომავალი აგრესიისგან, მაგრამ საკამათოა სწორედ ის, რომ ტერიტორიების გარეშე როგორ უნდა გავხდეთ ნატოს წევრი, კრიტიკოსები ამბობენ, რომ ეს ნიშნავს, ჩვენ ტერორიების სანაცვლოდ მივდივართ ნატოში და ამ ვერსიას ანვითარებენ პრორუსული პარტიები...

– ინაშვილი როდესაც შეეცადა კონფერენციის ჩაშლას, ამაზე ინფორმაცია გაავრცელა რუსეთმა, თითქმის ყველა ტელევიზიამ გაავრცელა. მე მომეწონა ეს, ყველამ უნდა ვიცოდეთ, ვინ, ვინ არის. ამიტომ ეს ძალიან კარგი მაგალითია, ვინ, როგორ რეაგირებს. რუსეთს არ სჭირდება საქართველო ნატოში, მას ეშინია ამის. ამიტომ ჩვენ ძალიან კარგი შანსი გვაქვს, შევამოწმოთ რუსეთს აფხაზეთი და „სამხრეთ ოსეთი“ სჭირდება, თუ დაკნინებული, მუხლებზე დაჩოქებული, ინვალიდი საქართველო. რუსეთს სჭირდება ინვალიდი საქართველო. ამიტომ, მიუხედავად ყველაფრისა, მივდივართ ნატოში. მით უმეტეს ნატო არ ითხოვს ჩვენგან, რომ ჩვენ ვაღიაროთ „სამხრეთ ოსეთის“ და აფხაზეთის დამოუკიდებლობა. ამას არავინ არ ითხოვს ჩვენგან. უნდა ვისწავლოთ დიპლომატების ენაზე კითხვა. მათ გვითხრეს, რომ მეხუთე პუნქტი ვერ ამოქმედდება. რასმუსენი ხედავს, რომ 25 წელია ერთ წრეზე ვტრიალებთ. გამოსავალი რა არის – ნატო აღიარებს საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობას, ოღონდ ნუ ჩავრთავთ ნატოს რუსეთთან დაპირისპირებაში წარსული კონფლიქტების გამო.

გახდით ნატო წევრი და სულ სხვა ვითარება იქნება, აფხაზებიც და ოსებიც მიხვდებიან რა განსხვავებაა არანატოს წევრ საქართველოსა და ნატოს წვერ საქართველოს შორის. რუსეთიც მიხვდება, რომ საქართველო მიდის ნატოში და ის უნდა შეეგუოს ამას. როგორც თურქეთი გახდა ნატოს წამყვანი სახელმწიფო, მიუხედავად ამისა, რუსეთი მასთან მეგობრობს, ანგარიში გაუწია.

როგორც კი რუსეთი მიხვდება, რომ საქართველო მიდის ნატოში, მას მოუწევს გადაახალისოს მეზობელ სახელმწიფოსთან ურთიერთობა. როდესაც დარწმუნდება, რომ საქართველო მიდის ნატოსკენ, უკეთესობისკენ შეიცვლება კონფლიქტის მოგვარების საკითხიც. ჩვენ შევძლებთ ჩვენი ხალხი დავაინტერესეოთ ასეთ საქართველოსთან ურთიერთობით.

2008 წელს მივიღეთ დაპირება, რომ საქართველო გახდება ნატოს წევრი, აგვისტოს ომმა საკითხი გაყინა. მაგრამ თუ გამოვალთ რასმუსენის განცხადებიდან, შეიძლება ითქვას, რომ ნატო–ში კიდევ უფრო აცნობიერებენ იმას, რომ 2008 წლის გადაწყვეტილება არ იყო მთლად მართებული და სამართლიანი საქართველოსთან და უკრაინასთან მიმართებაში და რუსეთის მიმართ ეს არის არასწორად გაგზავნილი სიგნალები, რომ წააქეზა მისი აგრესია ჩვენს მიმართ?

– რასმუსენმა ძალიან სწორი განცხადება გააკეთა, ასეთი კონფერენციები შემთხვევით არ ხდება, ამ დონის ხალხი ტურისტებად არ ჩამოდიან. დროული და მნიშვნელოვანი კონფერენცია იყო და ამიტომაც გაღიზიანდნენ ჩვენი საზოგადოების წარომამდგენლები, რომლებიც მიხვდნენ რა ხდებოდა. რასმუსენი არის მაღალი კლასის დიპლომატი, მას ეს შეეძლო ეთქვა მაშინ, როცა იყო ნატოს გენერალური მდივანი, მაგრამ მაშინ ვერ იტყოდა, იმიტომ, რომ ეს გამოვიდოდა პირდაპირ კარნახი.

მაგრამ დღეს ეს გზავნილი შეიძლება ჩაითვალოს როგორც ნატოს გზავნილი?

– კარგი კითხვაა და მადლობა ამ კითხვისთვის. მე ჩავთვლიდი ამას ნატოს გზავნილად. ნატო გაწვდის ცალმხრივ ინფორმაციას და შენ მას ვერ უპასუხებ, რომ აი, ნატომ შემომთავაზა. როგორც კი იტყვი, რომ ნატომ შემომთავაზა, ვიღაცა იტყვის, რომ რასმუსენი ყოფილი მდივანია და ნატო მის განცხადებაზე პასუხს ვერ აგებს. ამიტომ, ბრწყინვალე ფორმატია ყოფილი დიპლომატების გამოყენება მესიჯების გასაგზავნად. ვერ შემოედავები. ეს რომ ყოფილიყო გენერალური მდივანი, ჩვენ ვიტყოდით, რომ ნატომ შემოგვთავაზა. აქ ორმაგი ძირი აქვს ამ შეტობინებას. ერთია, რომ ნატო გატყობინებს და მეორეა, რომ შენ ვერ იტყვი ნატო მატყობინებსო. ძალიან მკაფიო და დროული მესიჯია.