„ქართული ოცნების“ წარმომადგენლები მათი პოლიტიკური ძალის ხელისუფლებაში მოსვლის შემთხვევაში ყველა იმ ბურუსით მოცული საქმის გამოძიებას გვპირდებოდნენ, რაც უკანასკნელი 9 წლის განმავლობაში დაგროვდა. ამასთანავე, ახალი მმართველი გუნდის დაპირება იყო ყველა დამნაშავის დასჯა, ვისაც ამგვარ ცნობილ თუ გაუხმაურებელ დანაშაულებში მიუძღვით ბრალი, თუნდაც ისინი ხელისუფლების მაღალი თანამდებობის პირები იყვნენ. ამიტომ საზოგადოებაში ძალიან დიდი მოლოდინია იმისა, რომ უკვე ყოფილი მმართველი გუნდის ძალიან ბევრი ცნობილი სახე, რომელიც საზოგადოების მხრიდან ამა თუ იმ დანაშაულში არის მხილებული, აუცილებლად უნდა დაისაჯოს. ყველაფერ ამის ფონზე, როდესაც გარკვეული პირები ქვეყანას ტოვებენ და საზოგადოებისთვის დღემდე მათი ადგილსამყოფელი უცნობი რჩება, ეს გარკვეულ კითხვებს ბადებს - ხომ არ მოხდება ისე, რომ როგორც წინა ხელისუფლების მმართველობის პირობებში ვიღაცაზე ცხადდებოდა ძებნა, მისი საქმე ინტერპოლსაც გადაეცემოდა, მაგრამ ის მაინც თავისუფალი რჩებოდა.

ამასთანავე, მთავარი პროკურორობის კანდიდატმა, არჩილ კბილაშვილმა განაცხადა, რომ ქვეყანაში სამართლიანობის აღდგენის მიზნით, სავარაუდოდ მთავარ პროკურატურაში შეიქმნება სპეციალური დეპარტამენტი, რომელიც უკვე ძალაში შესულ განაჩენებს გადახედავს. ცხადია, რომ ასეთი საქმეები ძალიან დიდი რაოდენობით არის დაგროვილი. ამიტომ საინტერესოა, არსებობს თუ არა რესურსი, რომ ამდენი საქმე მარლაც გადაიხედოს.

ამ თემებზე for.ge-ს მთავარი პროკურორობის კანდიდატი, არჩილ კბილაშვილი ესაუბრება.

არჩილ კბილაშვილი: „პირველ რიგში გეტყვით, აზრი, რომ უკანონო განაჩენების გადასინჯვა მოხდება, სწორია და ეს გაკეთდება. რაც შეეხება იმას, ტექნიკურად როგორ მოხდება ეს, ანუ ეს მოხდება მთავარ პროკურატურაში სპეციალური დეპარტამენტის შექმნის გზით, თუ სპეციალურად ამ უფლებით აღჭურვილი ცალკე ორგანოს შექმნის გზით, ეს ჯერჯერობით მსჯელობის საგანია. ამ საკითხზე, რამდენიმე მოსაზრება არსებობს იმასთან დაკავშირებით, ტექნიკურად როგორ უნდა მოხდეს ამ პრობლემის გადაწყვეტა. ამიტომ ბოლომდე ეს საკითხი გადაწყვეტილი ჯერ არ არის, მაგრამ ეს არ ეხება პრინციპს, ანუ განაჩენების გადასინჯვა აუცილებლად მოხდება.

რაც შეეხება იმას, თუ როგორ მოხდება ეს, სადაც არ უნდა იყოს ეს სტრუქტურა, პროკურატურაში, თუ მის გარეთ, თუკი ამ დეპარტამენტის პროკურორი, ან ცალკე არსებული ორგანოს, პირობითად კომისიის წევრი, მივა იმ დასკვნამდე, რომ ესა თუ ის განაჩენი არის უკანონო, ამის შესახებ თავის დასკვნას დაწერს. ეს დასკვნა გახდება ახლად გამოვლენილი საფუძველი სასამართლოსთვის, რომ ეს განაჩენი გადასინჯოს. სანამ ეს პირი ამ დასკვნამდე მივა, მანამდე გამოკითხავს განცხადების ავტორს, რომელმაც უნდა დაასაბუთოს, რაში გამოიხატება მის მიმართ გამოტანილი განაჩენის უკანონობა. გამოკითხულები იქნებიან ასევე ის პირებიც, ვინც განმცხადებლის მიერ მოყოლილ ისტორიაში იქნებიან აღწერილნი. იმ გარემოებების ფონზე, რაც განცხადებაში იქნება აღწერილი, შესაძლოა სათანადო მტკიცებულებები იყოს მოსაპოვებელი. საბოლოო ჯამში ეს პირი უნდა მივიდეს ორიდან ერთ დასკვნამდე, რომ განაჩენი ან კანონიერია, ან უკანონო. თუ ჩაითვლება, რომ განაჩენი უკანონოა, მოხდება შესაბამის სასამართლოსათვის მიმართვა (კანონით განისაზღვრება, რომელიც იქნება ეს სასამართლო) და უკვე სასამართლო მიიღებს გადაწყვეტილებას ამ განაჩენის უკანონოდ ცნობის ან კანონიერად აღიარების შესახებ.

ბატონო აჩიკო, თქვენ ადრე განაცხადეთ, რომ ყველა საქმე, რომელთან დაკავშირებითაც კითხვები არსებობს, გამოძიებული იქნება. ალბათ, საქმის კურსში ხართ, რომ 24 ოქტომბერს for.ge-ს პრეს-კლუბში პრეს-კონფერენცია გამართა „კავკასუს ონლაინის“ დამფუძნებელმა, მამია სანადირაძემ და ისაუბრა იმ შეტევაზე, რომელიც მისი კომპანიის მიმართ ხელისუფლების მხრიდან მიმდინარეობდა იმ მიზნით, რომ კომპანია გაკოტრებულიყო. მამია სანადირაძე აპირებს აღნიშნული საქმის გამოსაძიებლად მთავარ პროკურატურას მიმართოს. შეგიძლიათ კონკრეტულად ამ საქმესთან დაკავშირებით კომენტარი გააკეთოთ?

- დიახ, მე გავეცანი ამ განცხადებას. ადრეც მითქვამს და ვიმეორებ, ყველა ის პირი, ვინც თვლის, რომ მის მიმართ ჩადენილი იქნა დანაშაული, ან მის თავლსაწიერში მოხდა დანაშაული, ყველას მოვუწოდებთ შესაბამისი განცხადებით მთავარ პროკურორს მიმართოს და ამ განცხადებების შესწავლა მოხდება. ასე რომ, გუშინდელი შემთხვევა იქნება ეს, თუ ხვალინდელი, მიდგომა ასეთია, ვინაიდან ეს ადამიანი თვლის, რომ აქ დანაშაულის ნიშნები იკვეთება, ამიტომ მან უნდა მოგვმართოს და ამ მომართვის შედეგად გამოძიება დაიწყება. თუ კონკრეტული პირის პასუხისმგებლობა გამოიკვეთება, თავისთავად დადგება ის შედეგი, რაც გამოძიების შედეგად უნდა დადგეს.

არჩევნების შემდეგ ქართულ საზოგადოებაში მუდმივად საუბრობენ ძმებ ახალაიებზე, მათ ადგილსამყოფელზე და ა.შ. როლანდ ახალაიამ ჟურნალისტებს განუცხადა, რომ მისი შვილები თურმე ისვენებენ. ესენი არიან ადამიანები, რომელთა მიმართ არა მხოლოდ საზოგადოებრივი განწყობაა უარყოფითი, არამედ უამრავი კონკრეტული მტკიცებულება არსებობს მათ მიერ ჩადენილი უკანონობებისა. შეგიძლიათ გვითხრათ, რა ბედი შეიძლება მათ ელოდეთ?

- ამ ეტაპზე ეს ინფორმაცია არის საზოგადოებრივი აზრი. ამჟამად ხელთ არ მაქვს არანაირი მტკიცებულება იმისა, რომ ამ ადამიანებმა ჩაიდინეს დანაშაული. ამიტომ, იგივე პრინციპიდან გამომდინარე, რაზეც ზემოთ ვისაუბრე, როდესაც უკვე უფლება-მოსილება მექნება, თუ ამ ადამიანებზე დანაშაულის ნიშნების შემცველი განაცხადი შემოვა, ან თუ მთავარ პროკურატურაში უკვე არის ასეთი ინფორმაცია, მოხდება ამის გამოძიება და შესაბამისი შედეგის დადგენა. როდესაც ამ ადამიანებზე ამბობენ, რომ ისინი გაიქცნენ, საზოგადოებრივი აზრიდან გამომდინარე, ჩემთვის ეს გასაგებია, მაგრამ ჩემი გადასახედიდან, თუკი ეს ადამიანები საქართველოში არ იმყოფებიან (მე ეს დანამდვილებით არ ვიცი), ჩემთვის ეს ნიშნავს, რომ მათ სახელმწიფო საზღვარი კანონიერად გადაკვეთეს. ეს არის ის, რაც შემიძლია გითხრათ სამართლის პოზიციებიდან. რაც უფლება-მოსილების ფარგლებში იქნება გამოვლენილი, შესწავლილი და დადგენილი, იმაზე შესაბამისი შედეგი დადგება. ამაზე მეტს ვერაფერს ვიტყვი.

ალბათ, იცნობთ ყოფილი თავდაცვის მინისტრის, დიმიტრი შაშკინის განცხადებას, რომლითაც ის საქართველოს მოსახლეობას დაემშვიდობა და სადაც წერს, რომ ქვეყნიდან იმ იმედით მიდის, რომ უკან დაბრუნდება. თქვენთვის, როგორც იურისტისთვის, რას ნიშნავს ის, რომ ასეთი მაღალი თანამდებობის პირი, რომელზეც არანაირი ზეწოლა არ ყოფილა, ასეთ გარდამავალ პერიოდში ამგვარი ფორმით ტოვებს ქვეყანას?

- როგორც იურისტისთვის, ეს მართლაც არაფერს ნიშნავს. მას შეეძლო ეთქვა, რომ წავედი იმიტომ, რომ უნდა დავისვენო, ან იმიტომ, რომ ამერიკაში ცხოვრება მომწონს და ა.შ. რადგან მეკითხებით როგორც იურისტს, სამართლებრივი ღირებულება ამგვარ განცხადებას არ გააჩნია და მას ვერანაირად შევაფასებ, რადგან როგორც ჩემთვის ცნობილია, დიმიტრი შაშკინის წინააღმდეგ არანაირი წარმოება არ მიმდინარეობს. ამიტომაც იურისტის პოზიციიდან ჩემი შეფასება იქნება ნული.

მაშინ ასე შეგეკითხებით, რას ნიშნავს ეს თქვენთვის, როგორც ხელისუფლების წარმომადგენლისთვის?

- თუ ამ ფაქტს საზოგადოებრივი აზრის თვალსაწიერიდან შევხედრავთ (და მეც ამ საზოგადოების წევრი ვარ), ეს აღიქმება ისე, რომ ეს ადამიანი პასუხისმგებლობას გაურბის. ეს არის საზოგადოებრივი აზრი, მაგრამ როგორც ზემოთ მოგახსენეთ, ჩემთვის როგორც იურისტისთვის და მომავალში მთავარი პროკურორისთვის, ამას არანაირი მნიშვნელობა არ აქვს. ასეთია ჩემი პასუხი, საზოგადოებრივი აზრი ასეთია და შეიძლება ასეთი საზოგადოებრივი აზრი ჩემშიც არის, მაგრამ ჩემთვის, როგორც იურისტისთვის ამ ადამიანის ბედის გადაწყვეტის საკითხში ამას არანაირი მნიშვნელობა არ მიენიჭება.

ყოფილი ხელისუფლების ძალიან ბევრი უმაღლესი თანამდებობის პირი ქვეყნიდან არის გასული. საზოგადოებაში კი არსებობს იმის მოლოდინი, რომ ყველა, ვისაც რაიმე დანაშაული აქვს ჩადენილი, თუნდაც ის ყოფილი ხელისუფლების წევრი იყოს, აუცილებლად უნდა დაისაჯოს. ასევე საუბრობენ იმაზეც, რომ თუკი ასეთმა ადამიანებმა ქვეყანა დატოვეს, შეიძლება ისე მოხდეს, როგორც ადრეც ხშირად ხდებოდა - ადამიანზე ინტერპოლით ცხადდებოდა ძებნა, მაგრამ მიუხედავად იმისა, რომ მისი ადგილოსამყოფელი ცნობილი იყო, ის ხელმისაწვდომი იყო ხოლმე ჟურნალისტებისთვის, მაინც ასეთი პირების დაკავება და საქართველოსათვის გადმოცემა არ ხდებოდა. რა შეგიძლიათ ამაზე გვითხრათ?

- აქ რამდენიმე ასპექტია გასათვალისწინებელი. ჯერ ერთი, ადამიანებს, რომლებიც საქართველოს გარეთ იმყოფებოდნენ, ვერ პოულობდნენ. თუკი ადამიანს ვერ იპოვი, მისი გადმოცემის საკითხიც ვერ დადგება დღის წესრიგში. მეორე თემა იყო, როდესაც კონკრეტული ადამიანის ადგილსამყოფელი ცნობილი იყო, მაგრამ მას საქართველოს არ გადმოსცემდნენ. მაგალითად, ოქრუაშვილი მახსენდება და შეიძლება კიდევ სხვებიც არიან. პირველ კატეგორიას რაც შეეხება, თუკი ადამიანის ადგილსამყოფელი არ იცი, ბუნებრივია, მის გადმოცემასაც ვერავის სთხოვ, მაგრამ ეს არ არის მთავარი. მთავარი არის მეორე კატეგორიის შემთხვევა თუ გვექნება, როდესაც ესა თუ ის პასუხისგებაში მიცემული პირი არის სხვა ქვეყანაში და საუბარია მის გადმოცემაზე და როდესაც ამ თხოვნით შესაბამის ქვეყანას მიმართვა გაეგზავნება. ასეთ შემთხვევებში ქართული სახელმწიფო წარუმატებლობას იმიტომ განიცდიდა, რომ სამართალი პოლიტიკურად ანგაჟირებული იყო. იმის გამო, რომ არც პროკურატურა და არც სასამართლო არ იყო დამოუკიდებელი, შესაბამისად, საპყრობილეებშიც პატიმრების მიმართ არაადამიანური დამოკიდებულება იყო, ამ სამიდან რომელიმე ნიშნით ესა თუ ის ქვეყანა უარს ამბობდა პირის გადმოცემაზე. პრინციპში ეს სწორიც იყო, რადგან რეალობა ასეთი იყო.

თუ მომავალში მსგავსი ნაბიჯის გადადგმა მოგვიწევს, უნდა გავითვალისწინოთ, რომ არა პოლიტიკურად ანგაჟირებული, არამედ მტკიცებულებებზე დამყარებული ბრალი წავუყენოთ ადამიანებს. როდესაც თქვენ კითხვებს მისვამთ ახალაიებთან და სხვა კონკრეტულ პირებთან დაკავშირებით, მე რომ ვთქვა, რომ ეს ადამიანები დამნაშავეები არიან, შემდეგ თუკი ასეთი შემთხვევა დაგვიდგა, მას საფრთხე შეექმნება. ამდენად, ყველა შემთხვევაში, თუ ჩვენ რომელიმე ქვეყანას ამა თუ იმ პირის გადმოცემაზე მივმართავთ, უნდა გვქონდეს კანონიერად მოპოვებული მტკიცებულებების ისეთი მოცულობა, რომ იმ ქვეყნისათვის აქ კითხვები აღარ არსებობდეს. მეორე საკითხია ის, რომ ციხეებში ნორმალური, ადამიანური ურთერთობა უნდა იყოს და არა ის, რაც ხდებოდა. მესამე არის ის, რომ სასამართლო რეალურად სასამართლო ხელისუფლება უნდა იყოს და არა პროკურატურის ნების შემსრულებელი. ამდენად, თუ გვექნება ისეთი მონაცემები, რომ ამა თუ იმ პიროვნებაზე ამგვარი მოთხოვნა გაკეთდეს, საქართველოში მართლმსაჯულების დონე თვისობრივად ახალ სიმაღლეზე უნდა იყოს. წინააღმდეგ შემთხვევაში, ეს ყველაფერი კრახით დამთავრდება, როგორც ადრე ხდებოდა.

ამდენად, ეს ფაქტორები რაზეც თქვე საუბრობთ, იქნება იმის გარანტი, რომ დაუსჯელი არავინ დარჩება?

- სხვა გარანტია ბუნებაში არ არსებობს. მაგალითად, მე ვიცი, რომ ჩეხეთმა, ასევე საფრანგეთმაც კონკრეტული პირები საქართველოს არ გადმოსცეს. ალბათ სხვა ბევრი შემთხვევაც არის, რომლებიც მე ახლა უცებ არ მახსენდება. ერთადერთი გარანტია ეს არის, უნდა იყოს თავისუფალი სასამართლო და ადამიანების უფლებების უზრუნველყოფა საპატიმრო დაწესებულებებში.