მოქმედი ხელისუფლებისა და არჩევნებში გამარჯვებული "ქართული ოცნების" წარმომადგენელთა შორის ძალაუფლების გადაცემის თაობაზე დაწყებული დიალოგის შედეგებსა და არჩევნებამდე დაპირისპირებული მხარეების ტაქტიკასა და სტრატეგიაზე, "ინტერპრესნიუსი" კონფლიქტებისა და მოლაპარაკებების საერთაშორისო კვლევათა ცენტრის ხელმძღვანელს, გოგი ხუციშვილს ესაუბრა.

- ბატონო გიორგი, დასრულდა მოქმედი ხელისუფლებისა და არჩევნებში გამარჯვებული "ქართული ოცნების" წარმომადგენლებს შორის ძალაუფლების გადაბარებაზე გამართული პირველი შეხვედრა. შეხვედრის მონაწილეების მიერ გაკეთებული განცხადებებით თუ ვიმსჯელებთ, შეხვედრამ "საქმიან, ცივილიზებულ ვითარებაში ჩაიარა" და "ყველა წინაპირობა არსებობს საიმისოდ, რომ საქართველოს უახლეს ისტორიაში ძალაუფლების გადაბარება მშვიდობიანად დასრულდეს." თქვენ როგორ შეაფასებდით ხელისუფლებასა და არჩევნებში გამარჯვებულ კოალიაციას შორის დაწყებულ პროცესს?
- რა თქმა უნდა, დადებითად. მაგრამ ამავე დროს, მინდა ვთქვა, რომ ეს იქნება ძალზე რთული და არა უმტკივნეულო პროცესი. დარწმუნებული ვარ, ძალაუფლების გადაბარების პროცეში იმდენი საკითხი ამოტივტივდება და ძნელად მოსაგვარებელი იქნება, რომ ყველაფერი ჯერ კიდევ წინაა. რასაკვირველია, ხელისუფლების განცხადება, რომ იგი ძალაუფლებას არჩევნებში გამარჯვებულ ძალას უმტკივნეულოდ გადააბარებს, უპირველეს ყოვლისა საქართველოს დასავლელი პარტნიორებისთვის გაჟღერებული გზავნილი იყო. ეს ის გზავნილი იყო, რომელიც წარმავალ ხელისუფლებას უნდა გაეჟღერებინა, ვინაიდან დასავლეთში სწორედ ამგვარი მოლოდინი არსებობდა, მაგრამ რეალურად როგორ წარიმართება აქ მოლაპარაკებები, ძალიან ბევრ რამეზეა დამოკიდებული.
გაკეთებული განცხადებების მიუხედავად, მიმაჩნია, რომ რეალურად არსებული ვითარება არ იძლევა იმის თქმის საშუალებას, რომ ძალაუფლების გადაცემასათან დაკავშირებით ზედმეტად ოპტიმისტური დასკვნები გავაკეთოთ.

- ბაქრაძის განმარტებით, "ქართულ ოცნებას" "ახალი მთავრობის, ძალოვანი უწყებების ჩათვლით, დაკომპლექტების საშუალება ექნება. მხარეები ერთმანეთისთვის ხელოვნური პრობლემების შექმნას არ აპირებენ და "ქართულ ოცნებას" მთავრობის დამტკიცებისთვის სრული კარტ-ბლანში აქვს". შეიძლება ითქვას, რომ ის პრობლემები, რომელსაც მოქმედი კონსტიტუცია არჩევნებში გამარჯვებული პარტიის მიერ ახალი მთავრობის ფორმირებასა და ფუნქციონირებისთვის ქმნიდა, დაძლეულია? მმართველმა პარტიამ უარი თქვა პოლიტიკური კრიზისის შექმნაზე?
- კრიზისის წარმოშობის წყარო წარმავალი ხელისუფლება შეიძლება იყოს, მაგრამ ქვეყანაში პოლიტიკური კრიზისი შექმნა არა მარტო ეჭვის ქვეშ დააყენებდა ძალაუფლების გადაბარების პროცესს, არამედ მათი მმართველობის მოტივაციას, იდეოლოგიას, ასევე მათ პოლიტიკურ მომავალსაც.

- ხელისუფლების მხრიდან უდავოდ კონსტრუქციული განცხადებების მიუხედავად, ბევრს ხელისუფლების წარმომადგენელთა გულწრფელობაში ეჭვი ეპარება...
- მეც. ჩემი აზრით, "ნაცმოძრაობა" რევანშისთვის ემზადება და ამისთვის თავისი ტაქტიკაცა და სტრატეგიაც შემუშავებული აქვს და ისინი შემდეგ არჩევნებს არ დაელოდებიან.
"ნაცმოძრაობა" იმედოვნებს, რომ ძალაუფლების გადაბარების შემდეგ ხელისუფლებაში მოსულ კოალიციას შეექმნება არა მარტო ბიუჯეტის შევსების პრობლემები, არამედ ექნება პრობლემები, რომლის დაძლევასაც ის ვერ შეძლებს. ხელისუფლებაში მყოფი "ნაცმოძრაობა" ქვეყნის წინაშე არსებული პრობლემების გადაჭრას ძალისმიერი მეთოდების დემონსტრირებით ახორციელებდა. იგი ამას "ნაცმოძრაობაში" და პარლამნეტში მკაცრი დისციპლინისა და ვერტიკალის არსებობის გამო ახერხებდა.
"ნაცამოძრაობა" იმედოვნებს, რომ პლურალისტური კოალიცია "ქართული ოცნება" ამის გაკეთებას ვერ შეძლებს. ისინი იმედოვნებენ, რომ "ქართული ოცნება" რეალურ პრობლემებს წააწყდება, კოალიციაში სერიოზული ბზარები გაჩნდება და იგი დაელოდება კოალიციაში არა მარტო ბზარების გაჩენას, არამედ "ქართული ოცნების" შიგნიდან დასუსტებას, დაშლას და ამგვარი ვითარების გამოყენებას. "ნაცმოძრაობის" ტაქტიკა ასეთია, - თუ კოალიციაში სერიოზული უთანხმოებები დაიწყო, მომავალ არჩევნებამდე ადრე შეიძლება შეიცვალოს პარლამენტში ძალთა ბალანში და პარლამენტში ისინი კვლავ უმრავლესობაში აღმოჩდნენ.
ამავე დროს, უნდა აღინიშნოს ისიც, რომ თუ კოალიცია შიგნიდან არ დაიშალა და შესაძლებელი გახდა მასში შემავალ ძალებს შორის კონსენსუსის მოძებნა და მან პარლამენტში მშვიდად და ერთიანობის შენარჩუნების ხარჯზე გააგრძელა მუშაობა, ჩემი ვარაუდით, ასეთ შემთხვევაში თავად "ნაცმოძრაობა" როგორც პარტია, დაიშლება.

- სამწუხაროდ, არჩევნების შემდეგ თბილისსა და რეგიონებში გახშირდა ძარცვისა და ყაჩაღობების შემთხვევები. ზოგიერთი მიიჩნევს, რომ ის, რაც ხდება, ჯერაც სახელისუფლებო ბერკეტების მქონე მმართველი პარტიის ტაქტიკისა და სტრატეგიის ფარგლებში ხორციელდება, ანუ, მოქმედი ხელისუფლება საბოტაჟს აწყობს. თუ თქვენც ფიქრობთ, რომ ამის ნიშნები რეალურად არსებობს, რამდენად დიდია იმის ალბათობა, რომ შენარჩუნებულ იქნას საზოგადოებრივი წესრიგი?
- იმ ძალებს, რომლებიც ეწინააღმდეგებოდნენ "ქართული ოცნების" არჩევნებში გამარჯვებას, საკმაოდ დიდი ბერკეტები გააჩნიათ დღესაც. მთელი ეს ძალები, ძალოვნებში, მასმედიაში, საზოგადოებაში, რომლებიც არჩევნების შედეგებით უკმაყოფილონი არიან, ყველაფერს გააკეთებენ საიმისოდ, რომ საზოგადოებამ დაიჯეროს, რომ ახალი ხელისუფლება უვარგისია და ძველი ხელისუფლება ახალზე ბევრად უკეთესი იყო.

- ხელისუფლებამ უკვე განაცხადა, რომ ოპოზიციაში გადადის, მაგრამ ოპოზიციაში გადასული "ნაცმოძრაობის" წევრები აცხადებენ, რომ ისინი ოპოზიციიდან მკაცრად გააკონტროლებენ ხელისუფლების ქმედებებს. ხელისუფლების ამ განცხადებებმა საზოგადოების დიდი ნაწილი გააღიზიანა. თინა ხედაშელმა ოპონენტებს შეახსენა, რომ ვიდრე ისინი ახალი მთავრობის კრიტიკას დაიწყებენ, მათ უმრავლესობას ძალიან სერიოზულ ბრალდებებზე მოუწევთ პასუხების გაცემა. ალბათ, თქვენც შეამჩნიეთ, რომ საზოგადოების საკმაოდ დიდი ნაწილი ითხოვს გუშინ ხელისუფლებაში მყოფი "ნაცმოძრაობის" ზოგიერთ ლიდერთა სასამართლო წესით დასჯას. რას ეტყოდით მათ, ვინც თავის ამ მოთხოვნაში საკმაოდ კატეგორიულიცაა?
- პარლამენტში ძლიერი ოპოზიციის არსებობა თავისთავად დადებითი მოვლენაა. ნებისმიერ ხელისუფლებას პარლამენტში უნდა ჰყავდეს ძლიერი ოპოზიცია. ჩვენს კონკრეტულ შემთხვევაში პარლამენტში ოპოზიციის სახით იქნება ის ძალა, რომელიც ქვეყანაში წლების განმავლობაში ამკვიდრებდა რეპრესიულ რეჟიმსა და ერთპარტიულ მმართველობას. სწორედ ამის გამო იყო მონოპოლია სასამართლოზე, მასმედიაზე, სახელმწიფო აპარატზე, განათლების სისტემაზე და განსაკუთრებით მასწავლებლებზე, საერთოდ მათ დანერგეს ქვეყანაში თვალთვალის სისტემა და შიში.

ახალ პარლამენტში იმ ადამიანების მხრიდან, ვინც ყველაფერ ამას ქმნიდა, ოპონირებამ, შესაძლოა სულ სხვა ხასიათი მიიღოს. ახლა ჩვენ შესაძლოა, გვყავდეს ძლიერი ხელისუფლება, მაგრამ ახალ პარლამენტში ძლიერი ოპოზიციის პრობლემა რომ რეალურად იქნება, უკვე აშკარაა. ძალიან დიდი იმედი მაქვს, რომ ახალი ხელისუფლების პირობებში საკმაოდ გაძლიერდება სამოქალაქო ხელისუფლება და იგი დააკვირდება ხელისუფლების ქმედებების მართებულობას და საჭიროების შემთხვევაში მიუთითებს მას შეცდომებსა და ნაკლოვანებებზე.

რაც შეეხება საზოგადოების მიერ ხელისუფლების ყოფილ წევრთა დასჯის კატეგორიულად მოთხოვნას - აუცილებლად უნდა დადგეს იმ პირთა და იმ უწყების ხელმძღვანელთა პასუხიმგებლობის საკითხი, რომლებიც კონკრეტულ დანაშაულში არიან ეჭვმიტანილი. მათი საქმეები არა არსებულმა, არამედ დამოუკიდებელმა სასამართლომ უნდა განიხილოს. მაგრამ ყველა ეს საკითხი მხოლოდ კანონისა და სამართლებრივ ჩარჩოებში უნდა განხორციელდეს. ყველა, ვისაც დანაშაული აქვს ჩადენილი, კანონის შესაბამისად უნდა დაისაჯოს.
მაგრამ თუ ხალხმა დაინახა, რომ კანონიერების თვალსაზრისით ხელისუფლების შეცვლას არაფერი არ მოჰყოლია, სულაც არ გამოვრიცხავ, რომ ამ შემთხვევაში ხალხის უკმაყოფილება ქუჩაში გადმოინაცვლოს. დარწმუნებული ვარ, რომ ახალ ხელისუფლებას ესმის, რომ საქმე აქამდე არ უნდა მივიდეს და ყველაფერი სამართლებრივ ჩარჩოებში უნდა გადაწყდეს.
არ შემიძლია არ გამოვეხმაურო სააკაშვილის მხარდამჭერი სენატორების განცხადებებს, რომლებიც თვლიან, რომ სააკაშვილი დემოკრატი ლიდერი იყო, მან დემოკრატიული არჩევნები ჩაატარა და ოპოზიციას მთავრობის დაკომპლექტების საშუალება მისცა, ხოლო ივანიშვილს არ უნდა მოეწოდებინა სააკაშვილისთვის გადადგომა და არ უნდა დამუქრებოდა მოქმედ პრეზიდენტს.

მე ყურადღებით გავეცანი ამ თემაზე ივანიშვილის განცხადებებს. ივანიშვილმა სააკაშვილისგან კი არ მოითხოვა გადადგომა, არამედ ურჩია გადამდგარიყო. აქვე უნდა ვთქვა იმაზეც, რომ არჩევნების შედეგებზე ვაშინგტონისა და ბრიუსელის რეაქცია საკმაოდ დაბალანსებული იყო.

- ბატონო გოგი, თქვენი არ ვიცი და პირადად მე ძალიან მაღიზიანებს ჩვენი დასავლელი პარტნიორების მტკიცება იმის თაობაზე, რომ "საქართველოში 2012 წლის არჩევნები დემოკრატიულად და კონკურენტულ გარემოში ჩატარდა". არჩევნებამდე მთელი წლის განმავლობაში ხელისუფლებამ საზოგადოებაზე ზეწოლის განსახორციელებლად ადმინისტრაციული და საპოლიციო რესურსი საკმაოდ მძლავრად გამოიყენა, საარჩევნო კანონმდებლობისა და საარჩევნო გარემოს სათავისოდ მორგების გარდა, უარი არ უთქვამს 21-ე საუკუნეში თეფშების სამარცხვინო დაპატიმრებაზე, უკანონო ჯარიმების დაწესებაზე. ასეთ ფონზე, აშკარად გადაჭარბებულად ხომ არ გამოიყურება საქართველოში ჩატარებულ არჩევნებზე ჩვენი დასავლელი პარნიორების შეფასებები? გაუგებარია რატომ არ ამახვილებენ ყურადღებას დამკვირებლები არჩევნებამდე აშკარა დარღვევებზე?
- საერთაშორისო დამკვირებლების მიერ არჩევნების შემდეგ გაკეთებული განცხადებებში ლაკონურადაა გამოხატული არჩევნებისადმი მათი დამოკიდებულება. მათი განცხადებებით, 1 ოქტომბრის არჩევნების შედეგები ლეგიტიმურია. დარწმუნებული ვარ, რომ ამას მოჰყვება წინასაარჩევნო პერიოდის შეფასებაც. სულაც არ გამოვრიცხავ, რომ მათი შემდეგი შეფასებები სულაც არ იყოს ისეთი მწვავე, როგორი მოლოდინი შეიძლება ჩვენ გვქონდეს. ძალიან დასანანი იქნება, თუ წინასარჩევნო გარემოზე მათი შეფასებებში არ იქნა ასახული ის რეალობა, რომელიც საქართველოში წინასაარჩევნოდ სუფევდა. მთელმა საქართველომ იცის, რომ თუ რა ტოტალური ზეწოლის ქვეშ იყო წინასაარჩევნო პერიოდში თითქმის მთელი ქვეყანა.