საპარლამენტო უმცირესობა ”პატიმრობის კოდექსში” დაგეგმილ ცვლილებებს მხარს უჭერს. მთავრობის საკანონმდებლო პაკეტზე ”ევროპული საქართველოს” წევრების პოზიცია დეპუტატებს პლენარულ სხდომაზე, ელენე ხოშტარიამ გააცნო.
”ჩვენ მხარს ვუჭერთ ცვლილებებს. ძალიან სასიხარულოა, როდესაც ჩვენ გვაქვს საშუალება ვიყოთ არა პოლიტიკურ ჯიბრში, არამედ უბრალოდ ვთქვათ, რომ ძალიან კარგი ცვლილებები შემოდის. ვისურვებდი, რომ ეს ბევრი მიმართულებით ხდებოდეს”, - განაცხადა ელენე ხოშტარიამ.
პროექტის მიმართ მხარდამჭერი პოზიცია გამოხატა უმცირესობის კიდევ ერთმა წევრმა გიგი წერეთელმა, რომლის შეფასებით, ცვლილებების ფარგლებში პენიტენციურ სისტემაში ვითარების გაუმჯობესების მიზნით არაერთი სიახლეა გათვალისწინებული.
პარლამენტმა, მეორე მოსმენით - მუხლობრივად, ”პატიმრობის კოდექსში” ცვლილების პროექტი და მისი თანმდევი კანონპროექტები განიხილა. საკითხი სხდომაზე სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრმა კახა კახიშვილმა წარადგინა.
კანონპროექტით გათვალისწინებული არსებითი ხასიათის ცვლილებას განეკუთვნება გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების შექმნა, რომელიც გათავისუფლებისთვის დაბალი ან საშუალო რისკის იმ მსჯავრდებულებს მოამზადებს, რომელთა მოსახდელი თავისუფლების აღკვეთის ვადა 6 თვეს არ აღემატება.
გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში განთავსებულ მსჯავრდებულს, დეპარტამენტის დირექტორის ნებართვით, შესაძლებელია მიეცეს უფლება, დროებით დატოვოს პენიტენციური დაწესებულება, გარკვეული პირობებით. გათავისუფლებისთვის მომზადების დაწესებულების დროებით დატოვება მსჯავრდებულს შეეძლება, თუკი იგი მუშაობს, სწავლობს ან სურს, არასამუშაო დღეების დაწესებულების გარეთ გატარება. კანონპროექტი ითვალისწინებს სამუშაო დღეებში მსჯავრდებულის მიერ გარკვეული საკითხების მოსაგვარებლად დაწესებულების დროებით დატოვების შესაძლებლობასაც, თუმცა ეს ვადა ერთი კვირის განმავლობაში არ უნდა აღემატებოდეს 3 დღე–ღამეს.
მეორე მნიშვნელოვანი ცვლილება ითვალისწინებს დარჩენილი სასჯელის უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით - შინაპატიმრობით შეცვლას. კანონპროექტის თანახმად, სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის სამინისტროს ადგილობრივ საბჭოს ენიჭება უფლებამოსილება, მსჯავრდებულის წერილობითი მოთხოვნის შემთხვევაში და კანონით განსაზღვრული საშეღავათო პერიოდის მოხდის შემდეგ, დარჩენილი სასჯელი შეუცვალოს უფრო მსუბუქი სახის სასჯელით - შინაპატიმრობით.
შემოთავაზებული ცვლილებებით ხდება საოჯახო პაემანთან დაკავშირებული რეგულაციების გადახედვა. კანონპროექტის თანახმად, საოჯახო პაემნით, ქალი მსჯავრდებული ისარგებლებს მხოლოდ პენიტენციური დაწესებულების დირექტორის წარდგინებითა და პენიტენციური დეპარტამენტის დირექტორის ნებართვის შემთხვევაში.
კანონპროექტის თანახმად, განსხვავებულად რეგულირდება ტელევიზორით სარგებლობის საკითხი. კერძოდ, გათავისუფლებისთვის მომზადების თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში განთავსებულ მსჯავრდებულს, ასევე დაბალი რისკის დაწესებულებასა და ნახევრად ღია ტიპის დაწესებულებაში განთავსებულ მსჯავრდებულს, ენიჭებათ უფლება ყოველგვარი ნებართვის გარეშე შეიძინონ პირადი ტელევიზორი და რადიომიმღები. ამასთან, პატიმრებისთვის რადიომიმღებისა და ტელევიზორის ამანათის სახით გაგზავნა აღარ იქნება შესაძლებელი - მათ აღნიშნული ტექნიკის შეძენა საპატიმრო დაწესებულების ტერიტორიაზე არსებულ მაღაზიაში მოუწევთ.
საკანონმდებლო პაკეტის მიხედვით, ავადმყოფობის გამო გათავისუფლების უფლება ექნება მხოლოდ სასამართლოს, რომელიც სასჯელის შემდგომი მოხდისაგან გაათავისუფლებს მსჯავრდებულს, რომლის ჯანმრთელობის მდგომარეობა შეუსაბამოა სასჯელის მოხდასთან და ექსპერტიზის დასკვნის თანახმად, მსჯავრდებულის გამოჯანმრთელება ან ჯანმრთელობის მდგომარეობის არსებითი გაუმჯობესება არ არის მოსალოდნელი. გარდა ამისა, საკითხის განხილვისას სასამართლოს მიერ, გათვალისწინებულ უნდა იქნეს თავისუფლების აღკვეთის სახით დანიშნული სასჯელის აღსრულების მიზანშეწონილობა, მსჯავრდებულის პიროვნული თვისებები, წარსულში ჩადენილი დანაშაული, დანაშაულის ხასიათი, მოტივი, მიზანი, დამდგარი შედეგი, სასჯელის მოხდისას გამოვლენილი ქცევა და სხვა გარემოებები, რომლებმაც შეიძლება გავლენა მოახდინოს სასამართლოს გადაწყვეტილებაზე.
ერთ-ერთი მნიშვნელოვანი საკითხია უმაღლესი განათლების მიღების შესაძლებლობა. შემოთავაზებული ცვლილებების თანახმად, მსჯავრდებულს, რომელიც განთავსებულია გათავისუფლებისათვის მომზადების ან დაბალი რისკის თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულებაში, უფლება ექნება ისარგებლოს აკადემიური უმაღლესი განათლების პირველ საფეხურზე (ბაკალავრიატი) განათლების მიღების უფლებით.
საკანონმდებლო ცვლილებების თანახმად, ქალ მსჯავრდებულს, რომელსაც დაწესებულებაში 3 წლამდე ბავშვი ჰყავდა და 3 წლის ასაკის მიღწევის გამო ბავშვმა დატოვა თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება, მიეცემა უფლება, პენიტენციური დეპარტამენტის დირექტორის გადაწყვეტილებით, ბავშვის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დატოვებიდან ერთი წლის განმავლობაში, უქმე დღეებში (შაბათ-კვირა) დატოვოს თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულება. როგორც სასჯელაღსრულებისა და პრობაციის მინისტრი განმარტავს, აღნიშნული ცვლილება ხელს შეუწყობს სამი წლის ასაკის მიღწევის გამო, ბავშვის მიერ თავისუფლების აღკვეთის დაწესებულების დატოვებისას მის გარესამყაროსთან შეგუებას და დედასთან განშორების დროს მინიმუმამდე დაიყვანს ბავშვის ტრავმირებას.
გარდა ამისა, დღეს მოქმედი კანონმდებლობით, 15 წლის სასჯელის მოხდის შემდეგ, უვადო მსჯავრდებულს უფლება აქვს მიმართოს ადგილობრივ საბჭოს სასჯელის უფრო მსუბუქი სასჯელით შეცვლის მოთხოვნით. შეთავაზებული ცვლილებებით, აღნიშნულ შემთხვევებში, უვადო მსჯავრდებულს უფლება ექნება მიმართოს უკვე სასამართლოს და არა ადგილობრივ საბჭოს. იმ უვადო მსჯავრდებულებს, რომლებიც 20 წლის სასჯელს მოიხდიან, უფლება ექნებათ მიმართონ სასამართლოს და მოითხოვონ გათავისუფლება.
