სხვა ქალაქებისაგან განსხვავებით თბილისი ყოველთვის ერთი თვისებით გამოირჩეოდა - საქართველოს დედაქალაქში ერთმანეთის გვერდით არაერთი ეროვნების ხალხი ცხოვრობდა. მიღებულია აზრი, რომ ჩვენში ნაციონალური შუღლი უცხო გახლდათ და თანდათან დავიწყების გზაზე დამდგარ იტალიურ ეზოებში მობინადრე ადამიანებს ერთმანეთთან განსაკუთრებული ურთიერთობები აკავშირებდათ.
თბილისი ის ქალაქია, სადაც არაფერი იმალება, სადაც ნამდვილი კაცის სახელს უფრთხილდებიან, სადაც განსხვავებული ურთიერთობები იციან და აქ ყველა ყველას ახლობელ-ნაცნობია. ყოველ შემთხვევაში, ასე მიაჩნიათ მათ, ვინც აქ ცხოვრობს და ნაღდი, „კარენოი“ თბილისელია.
უფროსი თაობის თბილისელი კოლორიტები ამბობენ, თუ თბილისელობა და აქ ცხოვრება გინდა, მაშინ ამ ქალაქის წესები უნდა დაიცვა, პატივი სცე დაუწერელ კანონებს და გამოიმუშავო ის ქცევები, რაც ნაღდ თბილისელს ეკადრებაო. ნათქვამიცაა, სადაც წახვალ, იქაური ქუდი უნდა დაიხურო.
დღეს მორიგი სახალისო მოგონებები უნდა წარმოგიდგინოთ და საუბარი ე.წ. „თბილისურ ამბებზე“ გვექნება.
ჩვენი პირველი სტუმარი მომღერალი ზურა დოიჯაშვილი იქნება.
„ვართან ჯაჯა სომეხი კაცი იყო, ცოლი კი ქართველი ჰყავდა. გარდაეცვალა ცოლი. ვართანს კარგი მეგობრები ჰყავდა, ყველა გვერდში დაუდგა, მაგრამ გურამი გამორჩეულად უყვარდა. გურამმა რომ გაიგო მისი ცოლის გარდაცვალება, რასაკვირველია, მივიდა მისასამძიმრებლად. ვართანი კარში შეეგება ტირილით და მიაძახა: „ვა, გურამ, შენც გაიგე? მოხვედი? აი, ეგა ხართ ქართველები!“ – და ხელი ცოლისკენ გაიშვირა. გურამი დაიბნა, მერე ისეთი სიცილი აუტყდა, უკან გაბრუნდა და ვერ შევიდა. კარგა ხანს ყვებოდა, ეს რა მითხრა, კინაღამ შევრცხვი კაცი! თურმე, იმან იგულისხმა, ქართველები მალე კვდებითო, მე კიდევ მეგონა, ჭკუიდან ხომ არ შეიშალა-მეთქი“.
ბატონი ზურა კიდევ ერთ ამბავს გაიხსენებს.
„ერთ-ერთ ძველ უბანში ცხოვრობდა სომეხი აშოტა. „მალიარი“ იყო. პატიოსნად ცხოვრობდა და ყველა დიდ პატივს სცემდა. მისი ცოლი რუსთაველის თეატრში დიდხანს მუშაობდა „გარდერობშჩიცად“. გარდაიცვალა ეს კაცი. უბანში ვდგავართ ბიჭები. გავიხედეთ – მთელი ცნობილი, ბუმბერაზი მსახიობები მოდიან პანაშვიდზე მისასამძიმრებლად. დავაჭყიტეთ თვალები. ეროსი მანჯგალაძე მოგვიახლოვდა და გვკითხა, ბიჭებო, აქ მიცვალებული სად არისო. დავიბენით და გაუცნობიერებლად მივაძახეთ: „ვა, აშოტასთან მიდიხართ“?! გადაირივნენ მთელი მსახიობები – თუ კარგია, აშოტასთან თქვენ წადით, ჩვენ მის ცოლთან მივდივართ მისასამძიმრებლადო“.
სიტყვას ბატონ ნიკო ლეკიშვილს გადავცემ, რომელიც ერთ ახალგაზრდობის დროინდელ „შემთხვევას“ მოიგონებს.
„ერთ მეგობარ გოგონას ბებია გარდაეცვალა. რასაკვირველია, ჭირისუფლად ვიყავით ჩვენც, დიდი პატივი მივაგეთ, სასაფლაომდე მივყევით, მივაბარეთ მიწას პატიოსანი მიცვალებული და უკან გამოვბრუნდით – სული რომ გვეხსენებინა ქელეხის სუფრაზე. ჩვენი მეგობარი გოგონა ჩუღურეთში ცხოვრობდა და სუფრაც მისსავე ეზოში იყო გაშლილი. ბიჭები ადრე წამოვედით სასაფლაოდან, გავიარეთ ერთი ქუჩა, მეორე ქუჩა, ეზოდან მეორე ეზოში გავედით და გაშლილ სუფრას მივუსხედით. დალია თამადამ გარდაცვლილის სადღეგრძელო, დავლიეთ ჩვენც; დალია მისი გარდაცვლილი წინაპრის სადღეგრძელო, დავლიეთ ჩვენც, აი, შთამომავლებზე რომ გადავიდა, მაშინ კი დაგვცხა. კარგა ხნის შემდეგ მივხვდით, რომ გაუგებრობაში აღმოვჩნდით. გაირკვა, რომ სხვის ჭირის სუფრაზე ვისხედით. მგონი, ფიქრობდნენ, ვინ არიან ეს „ჩანგალისტებიო“. რა უნდა გვექნა? ჩუმად ავიძურწეთ და გავიპარეთ ქელეხიდან. ავიარეთ ქუჩა და ისევ გაშლილ სუფრაზე აღმოვჩნდით, ამჯერად იმ მეგობრის გარდაცვლილი ბებიის ქელეხში, რომელზეც გული ნამდვილად შეგვტკიოდა“.
„თბილისურ“ ესტაფეტას ბატონ ვახტანგ ცხადაძესთან გადავალ.
„სასტუმრო „ივერია“ მაშინ ქუხდა. იქ უმაღლესი რესტორანი იყო და თავისი ყოველდღიური კლიენტები ჰყავდა. დადიოდნენ სერიოზული და პოპულარული ადამიანები, მაგალითად, პროფესორები, ექიმები, დირექტორები და ასე შემდეგ. ყველას უკვირდა, საიდან ჰქონდათ ამდენი ფული ან ვინ პატიჟებდა მათ ყოველდღე. იმ პერიოდში სასტუმრო „ივერიის“ დირექტორად დამნიშნეს. ვიღაცას ანონიმური წერილი დაუწერია ჩემზე და ცეკაში შეუტანია. ასეთი ტექსტი იყო: „საიდან აქვს ამ კაცს ამდენი ფული, რომ ყოველდღე „ივერიაში“ დაბრძანდებაო“. ამის შემდეგ ვხუმრობდი, ახალი ანონიმური შრიფტი გამოვიგონე-მეთქი. მკითხეს – ეგ როგორო. როგორ და, ანონიმური ბარათი ხომ მარცხენა ხელით იწერება, ჰოდა, მე ვწერ, ჩემი მოადგილე კი მაგიდას აქანავებს და კაცი ვერ იგებს ჩემს ნაწერს-მეთქი. ვახტანგ ჭყოიძეც ხშირად დადიოდა ამ რესტორანში. ერთი მეზობელი ჰყოლია თურმე, რომელიც „ანონიმკებს“ უწერდა და ამხელდა: ბატონო ჩემო, საიდან, ყოველდღე მთვრალი მოდის, „პრავიზიით“ დატვირთული ბრუნდება შინ, ასე და ისეო. ვახტანგმა იცოდა, ვინც უწერდა „ანონიმკებს“, მაგრამ არ იმჩნევდა. ვითომ კარგი მეზობლობა ჰქონდათ. ერთ დილას, „პახმელიაზე“ გაიღვიძა ვახტანგმა. მოწესრიგდა, რომ ხაშის საჭმელად წავიდეს. შვიდს უკლია თხუთმეტი წუთი. იფიქრა, ამ დილაადრიან ვერ დამინახავსო, არადა, იმ მეზობელს ღამეები არ ეძინა ამის კონტროლში. მოკლედ, გამოვიდა ეზოში, უნდა ჩაჯდეს მანქანაში და, ის „კეთილისმსურველი“ მეზობელი არ დაადგა თავზე?! გამარჯობა, მეზობელოო – უთხრა. ვახტანგიც მიესალმა – გამარჯობა, ჩემო ბატონოო. უკაცრავად და, სად მიბრძანდებიო, – დაინტერესდა მეზობელი. ვახტანგი ენაკვიმატი კაცი იყო და უპასუხა: რა არის, იცი, რადიო გამიფუჭდა და ჰიმნის მოსასმენად მივდივარ ლენინის მოედანზეო. ისეთი რამე უთხრა, როგორღა ამოიღებდა ამის შემდეგ ხმას „ანონიმკის“ ავტორი, ან რას დაწერდა? „
ბატონი ნუგზარ ჯუღელი ჩვენი მკითხველებისთვის ერთ „სპორტულ“ კურიოზს მოგვიყვება.
„რიგის გუნდი უმაღლეს ლიგაში იყო გადასული. თბილისის „დინამო“ ხვდებოდა მას და იყო ერთი ციებ-ცხელება. დახურულ დარბაზში ხალხი ღელავს, გადაჭედილია ტრიბუნები. ბოლო წამია და ინგრევა იქაურობა. რასაკვირველია, რიგელები დარწმუნებულები არიან, რომ იგებენ, არადა, ჩვენ ორი ქულით ვაგებთ. ჩვენი ბიჭების ბოლო შეტევაა, წამი იწურება და შორიდან ტყორცნით არ ჩააგდო ერთ-ერთმა „დინამოელმა“ კალათში სამქულიანი ბურთი. მსაჯმაც დაუსტვინა და წესის მიხედვით, თამაში დამთავრდა. რა დამთავრდაო? აი, მაშინ დაიწყო ბრძოლა თუ დაიწყო. წამოხტნენ რიგელების გულშემატკივრები, დალეწეს იქაურობა, თამაშის კომისარი ძირს გაიგდეს, ვის სკამი ხვდებოდა თავში და ვის ხელ-ფეხი, კაცმა არ იცის. გავიხედე, ამ თამაშის კომისარი დაფორთხავს მოედანზე და გაფაციცებით რაღაცას ეძებს, თან ყვირის, ხალხნო თმა მომეცით, დამიბრუნეთ ჩემი თავი, რას მიშვრებით, გინდათ, ქოსა წავიდე აქედანო. ვუყურებ ამ კაცს, თავზე თმა არ აქვს, არადა, თამაშის დაწყებამდე ქოჩორი ჰქონდა. ვიფიქრე, კი მაგრამ ისე როგორ დააგლიჯეს გამწარებულმა გულშემატკივრებმა ის ჯაგარი, ერთი ღერიც რომ არ დარჩა თავზე-მეთქი. თურმე იმ საწყალს პარიკი ეკეთა და ამ გაწევ-გამოწევაში, როდის ააგლიჯეს და სად გადააგდეს, ვერც კი გაიგო“.
დღევანდელ მოგონებებს დათო როსტომაშვილი დაასრულებს.
„ერთი ჩემი მეგობრის ბაბუა ქელეხში იყო დაპატიჟებული. წავიდა და ცოტა ხანში დაურეკა შვილიშვილს, პაპა გენაცვალოს, არ შეგაწუხებდი, მაგრამ, ხაშლამა ჩამოატარეს, ისეთი ოხშივარი ასდის, ლამის „ტუბანიკები“ ჩავრთეთ. სიჩქარეში პროთეზი დამრჩა სახლში და მანქანით წამოდი, მალე მომიტანეო. ჩემმა მეგობარმაც მოძებნა ჭიქაში ჩადებული კბილები. ჭიქიდან წყალი გადაღვარა და პირდაპირ გაზეთზე გადმოყარა, ხელი რომ არ მოეკიდა, სველივე საგულდაგულოდ შეახვია, და მანქანა დაქოქა. პროთეზი ქელეხში მიუტანა პაპას. გახარებულმა მოხუცმა არც კი დახედა კბილებს და სასწრაფოდ პირისკენ გააქანა. გვერდით თავისი მეგობარი მჯდარა და რომ გაუცინია პაპას, მეგობარი გადარეულა, რა არის ბიჭო, მთელი ქართული ანბანი კბილებზე გაწერია. ეგ პროთეზი ექიმმა გაგიკეთა თუ სტამბაში დაგიბეჭდეს, მთელი „კომუნისტი“ რომ ზედ გაწერიაო. თურმე გაზეთიდან, სველ პროთეზზე გადასულა მთელი ასოები“.
