თბილისში გადაწყვიტეს ერეკლე II-ის ძეგლის დადგმა, რომელმაც 1783 წელს დადო გეორგიევსკის ტრაქტატი „საქართველოსა და რუსეთს შორის მარადიული კავშირის შესახებ“. ძეგლი შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობის გვერდით დაიდგმება.

ერეკლე II-მ შეინარჩუნა საქართველოს რელიგიური იდენტობა თავისი მებრძოლობით, საგარეო პოლიტიკაში სწორი ნაბიჯებითა და პრაგმატიზმით“, - განაცხადა თბილისის მერმა, კახა კალაძემ. მან დასძინა, რომ საქართველოს ქრისტიანული იდენტობა „ქვეყნის ევროპული იდენტობის განუყოფელი ნაწილია“.

მისი თქმით, საქართველოს ხელისუფლება უახლოეს მომავალში გეგმავს მეფის ხსოვნის გაცოცხლებას. თუმცა, ზუსტი თარიღი არ ვრცელდება. ცნობილია მხოლოდ ის, რომ ძეგლი კახეთის გზატკეცილზე, საქართველოს შინაგან საქმეთა სამინისტროს შენობიდან არც თუ ისე შორს დაიდგმება.

ძეგლის შექმნას გეგმავენ ცნობილი მოქანდაკისა და სსრკ სამხატვრო აკადემიის აკადემიკოსის მერაბ მერაბიშვილის ესკიზების მიხედვით, რომელმაც ქალაქში მრავალი ძეგლი შექმნა. ის 2022 წლის 1 იანვარს 90 წლის ასაკში გარდაიცვალა.

რისთვის არის გახსენებული მმართველი?

ერეკლე II იყო კახეთის მხარის მეფე. იგი ცნობილია იმით, რომ მის დროს დაიდო გეორგიევსკის ტრაქტატი, რომლითაც აღმოსავლეთ საქართველოს სამეფო გადავიდა რუსეთის იმპერიის პროტექტორატის ქვეშ. X საუკუნიდან მოყოლებული თანამედროვე საქართველოს რეგიონები მუდმივ დარბევასა და განადგურებას ექვემდებარებოდა.

ოსმალეთის იმპერიის დროს ქართული სამეფო დაიშალა სამთავროებად, რეგიონი ნაწილებად დაიყო და მოწყდა დანარჩენ ქრისტიანულ სამყაროს.

მეფემ ჩამოაყალიბა რეგულარული ქართული ჯარი, დაასახლა საქართველოს ცარიელი რეგიონები და ფეოდალების უფლებები კანონის ნორმებით შემოიფარგლა. გარდა ამისა, მან დააარსა სკოლები და სემინარიები ტფილისსა და თელავში, ასევე ხელი შეუწყო ქართულ-სომხურ დაახლოებას.

1783 წელს მან დადო გეორგიევსკის ხელშეკრულება რუსეთის იმპერიასთან, რომლითაც დაარსდა რუსეთის პროტექტორატი აღმოსავლეთ იმპერიაზე. თუმცა, 1801 წლის სექტემბერში იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა, ხელშეკრულებების დარღვევით, გამოსცა მანიფესტი ქართლ-კახეთის სამეფოს გაუქმებისა და რუსეთის ტერიტორიაზე მისი შეერთების შესახებ. XIX საუკუნეში დასავლეთ საქართველოს ტერიტორია თანდათან რუსეთის იმპერიის შემადგენლობაში შევიდა.

ოპოზიცია - წინააღმდეგი

თბილისის მერმა აღნიშნა, რომ მიხეილ სააკაშვილის ოპოზიციური პარტია „ერთიანი ნაციონალური მოძრაობა“ მეფის ერეკლე მეორის ძეგლის დადგმის წინააღმდეგია. კალაძემ ხაზგასმით აღნიშნა, რომ ისინი „ყველაფერ ტრადიციულსა და ეროვნულს ეწინააღმდეგებიან“.

ნაციონალური მოძრაობის ოპოზიციონერებმა საქართველოს ხელისუფლების ინიციატივა უკვე გააკრიტიკეს. მათ ძეგლის დადმას უწოდეს „მორიგი სიგნალი მოსკოვისთვის და რომ, საქართველო 26 ოქტომბრის არჩევნების შემდეგ რუსეთს დაუყოვნებლივ გადაეცემა“.

„ერთიანი ნაციონალური მოძრაობის“ წარმომადგენლები ამტკიცებენ, რომ 1801 წელს, გეორგიევსკის ტრაქტატის დადებიდან რვა წლის შემდეგ, რუსეთის იმპერიის ხელისუფლებამ „მთლიანად გააუქმა ქართული სამეფო და გამოაცხადა საქართველოს შესვლა რუსეთის იმპერიაში“.

სააკაშვილის პარტია დარწმუნებულია, რომ „ქართული ოცნება“ ახორციელებს მსგავს გეგმებს და „რუსეთის მიერ მოტყუებული ერაკლეს“ ძეგლის დადგმა „პირველი ნაბიჯია ქართული სახელმწიფოებრიობის გაუქმებისკენ“.

მართლმადიდებლური რელიგიის სტატუსის ცვლილება

პარალელურად, მართლმადიდებლობის სახელმწიფო რელიგიად შესაძლო გამოცხადების ინიციატივით გამოვიდა ქვეყნის მმართველი პარტია „ქართული ოცნება“. საპატრიარქომ შესაბამისი წინადადება ხელისუფლებისგან უკვე მიიღო.

ამჟამად ქვეყანაში ეკლესიასა და სახელმწიფოს შორის ურთიერთობა რეგულირდება პრეზიდენტ ედუარდ შევარდნაძის დროს მიღებული 2002 წლის კონსტიტუციური შეთანხმებით, სადაც ნათქვამია, რომ „სახელმწიფო და ეკლესია ადასტურებენ მზადყოფნას ითანამშრომლონ ურთიერთდამოუკიდებლობის პრინციპის პატივისცემით და ქვეყნის მოსახლეობის საკეთილდღეოდ “.

საპატრიარქომ „ქართული ოცნების“ ინიციატივა მიიჩნია „მმართველი პარტიის სურვილად გააძლიეროს ეკლესიის სტატუსი და როლი საზოგადოებრივ ცხოვრებაში“. თუ სასულიერო პირები ხელისუფლების იდეას დაეთანხმებიან, მაშინ დადგება საკითხი, რომ ქვეყნის კონსტიტუციაში ცვლილებები შევიდეს.

საქართველოში მორწმუნეების უმეტესი ნაწილი - 84,9% - მართლმადიდებელი ქრისტიანია, კიდევ 10,9% მუსლიმი, სომხური სამოციქულო ეკლესიის მიმდევარი - 3%, კათოლიკე - 0,5% და სხვა სარწმუნოების წარმომადგენლები - 0,7%.

დიდი ხნის დავა

ქართველმა პოლიტოლოგმა, ფონდ SIKHA-ს დამფუძნებელმა, არჩილ სიხარულიძემ TRT-თან საუბარში აღნიშნა, რომ ერეკლე მეორესთან დაკავშირებული საკითხი ყოფილმა პოლიტიკოსმა და ახლა ბლოგერმა ლევან ბერძენიშვილმა დააყენა.

„მან მეფე დაადანაშაულა სისულელეში და გულუბყვილო უწოდა რუსეთის იმპერიისადმი ნდობის გამო. ყოფილი პოლიტიკოსის თქმით, საჭირო იყო სხვა საგარეო პოლიტიკური მიმართულების არჩევა. როდესაც ბერძენიშვილმა ასეთი განცხადება გააკეთა, საკმაოდ მკვეთრი რეაქცია მოჰყვა უბრალო ადამიანების მხრიდან, განსაკუთრებით კახეთში მცხოვრებლებისგან, ასევე მეცნიერების მხრიდან“, - თქვა ექსპერტმა.

სპეციალისტმა აღნიშნა, რომ ქართველი ექსპერტები ამ კრიტიკას მეტწილად იდეოლოგიურად მოტივირებულს უწოდებდნენ.

„ეს იყო საქართველოს მოსახლეობის „კარგი“ პროდასავლური ნაწილისა და „ცუდი“ პრორუსული ნაწილის გამიჯვნის მცდელობა. ერეკლე II-ს ნაბიჯი რომ იმდროინდელი საქართველოსთვის დასავლური სამყარო ამ გაგებით არ არსებობდა, კამათის საგანად გადაიქცა“, - ამბობს ანალიტიკოსი.

მისი თქმით, ახლა ოპოზიციის ნაწილი ამტკიცებს, რომ კახეთი ყოველთვის პრორუსული იყო, რადგან ფინანსურად ყოველთვის რუსულ ფულზე იყო დამოკიდებული.

„მეორე ნაწილი ამას ფრთხილად უდგება, რადგან საზოგადოება დადებითად არის განწყობილი ერეკლე მეორის მიმართ, როგორც პოლიტიკის მცოდნე და მთელი ცხოვრება ქვეყნისთვის მებრძოლი ადამიანის მიმართ. „ქართული ოცნების“ გადაწყვეტილება დროულია, რადგან ამით პარტია ხაზს უსვამს არჩევანს ადეკვატურობის, ნეიტრალიტეტისა და ბალანსის სასარგებლოდ“, - დასძინა სიხარულიძემ.

პოლიტოლოგი მიიჩნევს, რომ ერეკლე მეორის ძეგლის დადგმის გადაწყვეტილებას რუსეთთან არანაირი კავშირი არ აქვს.

„ეს არის შიდა ნარატივი, რომელიც ლევან ბერძენიშვილმა ჩადო და რომელიც მოულოდნელად გაჩნდა. ოპოზიციას სხვა არაფერი აქვს სასაყვედურო, გარდა მისი პრორუსული ხასიათისა, რადგან თავად ოპოზიცია არაფერს გვთავაზობს - არც სოციალურ რეფორმას, არც ეკონომიკურ რეფორმას; მხოლოდ ოპოზიციის წარმომადგენლების განცხადებები, რომ ხელისუფლებაში მოსვლისთანავე საქართველო დიდებული გახდება“, - დაასკვნა ექსპერტმა.