„აგვისტოს ომთან დაკავშირებით საპარლამენტო კომისიის შექმნა მხოლოდ იმ შემთხვევაში ღირს, თუკი საერთო ეროვნულ დონეზე ექსპერტების ჩართვა მოხდება. საპარლამენტო კომისია კი არა, ეს უნდა იყოს საერთო ეროვნული კომისია. მარტო დღევანდელი პარლამენტარების დონეზე არ უნდა დაიყვანონ ეს საკითხი. მთავარი იდეა უნდა იყოს აგვისტოს ომისთვის პოლიტიკური შეფასების მიცემა, რომ მსგავსი შეცდომა აღარ განმეორდეს“,-აცხადებს ანალიტიკოსი ვახტანგ მაისაია for.ge-სთან საუბრისას.

აგვისტოს ომთან დაკავშირებით თავის დროზე საინტერესო პოზიცია დააფიქსირა ჰენრი კისინჯერმა. მისი აზრით, სააკაშვილი იყო წვრილფეხა მოთამაშე, რომელიც დიდი მოთამაშეების მაგიდას მიადგა პოკერის სათამაშოდ, მაგრამ ხელში არც ერთი კარტი არ ეჭირა. შეეძლო თუ არა სააკაშვილს არ მისდგომოდა დიდი მოთამაშეების მაგიდას და თავიდან აეცილებინა აგვისტოს ომი? სხვათა შორის, შემთხვევითი არ არის, რომ ამ ომის გამოძიებას კარგა ხანია, ითხოვენ სხვადასხვა რანგის სამხედროები, რომელთაც ყველაზე კარგად იციან აგვისტოს ომის სინამდვილე და რომელთა დევნაც სააკაშვილის რეჟიმმა საკუთარი დამარცხების გადასაფარად დაიწყო. კვლავაც უპასუხოა კითხვა, ხომ არ გაიყიდა ცხინვალის რეგიონი, კოდორის ხეობა. ამდენად, დღეს რამდენად ღირს ამ თემის წინ წამოწევა?

- ჩვენი მაღალი დონის პოლიტიკოსები პოლიტიკურად უმეცარი სუბიექტები არიან, ეს ოპოზიციასაც შეეხება და ხელისუფლებასაც. მათ ისიც ვერ გაურკვევიათ, რომ ჰააგის ტრიბუნალს საერთოდ არ ეხება ომის დაწყება. ელემენტარულად, ჰააგის ტრიბუნალს გამოაქვს ვერდიქტი, რამდენად იყო დაცული ომის კანონები, იყო თუ არა ჩადენილი კაცობრიობის წინაშე დანაშაულები და რამდენად იყო ჰუმანიტარული სამართალი დაცული. ის სახელმწიფოს არ ეხება, არამედ ეხება მხოლოდ სუბიექტებს, ადამიანებს, დამნაშავეებს ნებისმიერი ქვეყნიდან, ანუ ჰააგის ტრიბუნალმა გამოიტანა თავისი განაჩენი, გამოავლინა ოთხი კონკრეტული სუბიექტი, რომლებმაც ჩაიდინეს დანაშაული კაცობრიობის წინაშე. ამით დასრულდა ეს საქმე და ჰააგის ტრიბუნალი ამას ასი წელი არ გამოიძიებს. რაც შეეხება პაატა დავითაიას საპარლამენტო კომისიას, მან აგვისტოს ომს მისცა პოლიტიკური შეფასება. თუ ახლა იმის აუცილებლობაა, რომ ამ ომის შედეგებიდან დასკვნები ჩვენთვის უნდა გამოვიტანოთ, ცხადია, შეიძლება სამართლებრივი და პოლიტიკური შეფასება მიეცეს ამ ომის მსვლელობას. თუმცა იმ ფონზე, რომ სააკაშვილის რეჟიმს ვერ მივეცით პოლიტიკური შეფასება, აგვისტოს ომის შეფასებას როგორ მოვახერხებთ ამ პარლამენტისა და ამ პოლიტიკოსების გადამკიდე? ეჭვი მეპარება, ამათ რაიმე გამოიძიონ.

თავის დროზე სახალხო დამცველის აპარატთან შექმნილი თქვენი კომისია ლაფანყურის სპეცოპერაციის საქმეს იძიებდა, ამდენად, თქვენ უკვე გაქვთ მსგავს კომისიებში მუშაობის გამოცდილება. მაინც ფიქრობთ, რომ საპარლამენტო კომისიის ფორმატი შეზღუდულია?

- ჩვენ დავადგინეთ ლაფანყურის სპეცოპერაცია რა მოვლენასთან იყო დაკავშირებული, რა კუთხით მოხდა ადამიანის უფლებების დარღვევა, გამოვავლინეთ დამნაშავეები. ჩვენ გავაკეთეთ 400-გვერდიანი დასკვნა, 300 გვერდი გადავეცით მთავარ პროკურატურას, რომ მათ სამართლებრივად გადაეწყვიტათ საკითხი.

დავუბრუნდეთ ისევ პაატა დავითაიას კომისიას, ფაქტობრივად, ეს იყო გამართლების მოძებნა სააკაშვილის ქმედებისთვის აგვისტოს ომში.

- ბუნებრივია, რადგან თვითონვე ჩართულნი იყვნენ აგვისტოს ომში. ეს იყო პოლიტიკური მომენტი, ობიექტურად, საქართველო აღმოჩნდა ოკუპანტის დარტყმის ქვეშ, მაგრამ ამ ომიდან ამდენი ხნის შემდეგ მაინც ვერ გამოვიტანეთ დასკვნა, ამ ომის თავიდან აცილება როგორ შეიძლებოდა, როგორ შეიძლებოდა ჩვენთვის გამარჯვების ელემენტარული პირობების შექმნა. თუ ამ საკითხებს გამოიძიებს აღნიშნული საპარლამენტო კომისია, კი ბატონო. ელემენტარულად, არავინ არ გააკეთა აგვისტოს ომის ანალიზი. ერთი მხოლოდ ვახტანგ კაპანაძის გენშტაბის უფროსად ყოფნის პერიოდში გაკეთდა ამ ომის სამხედრო ოპერატიული ანალიზი აკადემიურ დონეზე, რომელიც შემდეგ შემოდეს თაროზე, ბატონმა გორდა ღიბრაძემ და მე კი გავაკეთეთ ამ ომის შედეგების პოლიტიკურ-სტრატეგიული ანალიზი, ეს არის 40-გვერდიანი დასკვნა, დანარჩენი ახლა რა უნდა გააკეთოს პარლამენტმა? კი ბატონო, პოლიტიკური შეფასების მიცემა მათ შეუძლიათ, პარლამენტს ამის უფლებას ვერავინ ვერ წაართმევს.

ხომ არ ფიქრობთ, რომ აგვისტოს ომთან დაკავშირებული საგამოძიებო კომისიის შექმნა სააკაშვილისთვის ბრალის დასამძიმებლად სჭირდებათ, რადგან ხშირად გვესმის, რომ აუცილებელია ღალატის მუხლის ამოქმედება.

- მეც ასე მგონია, რომ ეს გამიზნულია სააკაშვილისთვის ბრალის კიდევ უფრო დასამძიმებლად, მეორე მხრივ, არც ისაა გამორიცხული, რომ ყურადღების გადატანა უნდათ ერთი საქმიდან მეორეზე, რაც პოლიტიკური მანიპულაციებისთვის სჭირდებათ. თუმცა სანამ ეს მთავარი პროკურატურა იქნება, სანამ ასეთი პროკურორები და სასამართლო იქნება, რომელ ბრალის დამძიმებაზეა საუბარი?! სააკაშვილის დროინდელი პროკურორები არიან და ისინი საკუთარ კუდს ხომ არ მოიჭრიან? მარტო სააკაშვილი იყო იმ ომში და მარტო სააკაშვილზე უნდა მოხდეს ჯოხის გადატეხა? მაშინ კომპლექსურად უნდა მოხდეს ობიექტური გამოძიება. ჩვენ სუბიექტურად ვერ გამოვიძიებდით ლაფანყურის ამბებს, რადგან ჩვენ ამ სპეცოპერაციაში ჩართული მხარე არ ვიყავით, მაგრამ რად გინდათ? ჩვენ გადავეცით ეს მასალა და მთავარმა პროკურატურამ კვლავ თაროზე შემოდო. ეს უკვე არაპროფესიონალიზმის საკითხია. ეტყობა, არ იციან გამოძიება. ამიტომ თუ აგვისტოს ომის პოლიტიკურ შეფასებას გააკეთებს პარლამენტი, ეს მისი პრეროგატივაა, მაგრამ ამ ომის გამოძიება დღევანდელი პროკურატურის პირობებში არ მიმაჩნია მიზანშეწონილად, რადგან პროფესიონალები არ არიან, არიან სრული იდიოკრატები. თანაც, ვინ უნდა გამოიძიოს აგვისტოს ომი? ინჯიამ? კარგით რა. ელემენტარულად, ინჯიამ პოლიტიკური ანბანი არ იცის, რომელი გამომძიებელი ინჯია მყავს.

თავის დროზე ზვიად გამსახურდიას ტრაგიკულ აღსასრულთან დაკავშირებით მისმა შვილმა, კონსტანტინე გამსახურდიამაც შექმნა საგამოძიებო კომისია. კონსტანტინე კმაყოფილი იყო შედეგებით, ერთადერთი ნანობდა, რომ შევარდნაძის დაკითხვა ვერ მოახერხა. მაშინდელმა გამოძიებამ რამეს მიაღწია? იმ პერიოდში არ დადგა დამნაშავეთა პასუხისმგებლობა.

- ყოველ შემთხვევაში, იმდროინდელმა კომისიამ პოლიტიკური შეფასება მაინც მისცა იმ ტრაგიკულ მოვლენას. საპარლამენტო გამოძიება არ ნიშნავს, რომ მაინცდამაინც სამართლებრივ შედეგებამდე მიიყვანო საქმე, ეს ძალოვანი სტრუქტურების და სასამართლოს პრეროგატივაა. საპარლამენტო გამოძიების დროს მთავარია, პოლიტიკური კონფიგურაციის, პოლიტიკური სურათის გამოკვეთა. კონსტანტინე გამსახურდიას კომისიამ დააფიქსირა, რომ პოლიტიკური დევნის სუბიექტი იყო ზვიად გამსახურდია. ხოლო ზვიად გამსახურდიამ თავი მოიკლა, თუ მოკლეს, ეს საკითხი ღიად დარჩა, ეს არც არის საპარლამენტო კომისიის პრეროგატივა.

აგვისტოს ომთან დაკავშირებით კიდევ ერთი შეკითხვა ჩნდება, რატომ არ ჰქონდა ჩვენს ქვეყანას შემუშავებული თავდაცვითი პოლიტიკა მაშინ, როცა ნაუცბათევად ჩამოსულმა შტაინმაიერმა გააფრთხილა სააკაშვილის ხალხი, ბიჭებო, აქ მალე ფართომასშტაბიანი ომი გექნებათო?

- ცხადია, ეს მომენტიც შეიძლება წარმოჩნდეს, მაგრამ თუ ამ საპარლამენტო კომისიის მუშაობაში არ მოხდა საერთო ეროვნულ დონეზე ექსპერტების ჩართვა, არაფერი გამოვა, საპარლამენტო კომისია კი არა, ეს უნდა იყოს საერთო ეროვნული კომისია, ყველა უნდა იყოს ამაში ჩართული, მარტო პარლამენტარები რისი გამკეთებლები არიან?! დასაწყისში კისინჯერის ნათქვამი ახსენეთ, კისინჯერი კლასიკური გეოპოლიტიკური მოთამაშეა, მძიმეწონიანი, მან მსოფლიო წესრიგის არაერთი პირობების შექმნას დაუდო საფუძველი, კისინჯერის მიერ დანახული შეფასება სააკაშვილთან მიმართებით სრულიად ადეკვატურია.

ანუ სააკაშვილს შეეძლო პოკერის მაგიდას არ მიჯდომოდა და დიდი მოთამაშეების ომში არ ჩარეულიყო?

- ბუნებრივია, პოლიტიკოსის მთავარი მოვალეობაა, არ მოახდინოს საკუთარი ქვეყნის ომში ჩათრევა და მტრის მიერ წარმოებული პოლიტიკის თავს მოხვევა. სააკაშვილს მეტი ლავირების საშუალება ჰქონდა.

შესაძლოა, საპარლამენტო კომისიის მიზანი ამერიკის ინტერესის გამოკვეთაც იყოს აგვისტოს ომის საქმეში. ვგულისხმობ ამერიკელ ე.წ. ქორებს, რომლებიც რუსეთის წინააღმდეგ იყენებდნენ სააკაშვილს.

- ამერიკას ბრალი როგორ უნდა წაუყენონ? ამერიკა არ მონაწილეობდა ამ ომში და არ ყოფილა აგვისტოს ომის სუბიექტი. კონდოლიზა რაისი ჩამოვიდა და შოკური დიპლომატია ჩაატარა, ჯორჯ ბუშმა გააფრთხილა ორივე მხარე, თავი შეეკავებინათ კონფრონტაციისგან. პირიქით, აგვისტოს ომი რომ დაიწყო, ამერიკამ ყველაფერი გააკეთა მის შესაჩერებლად, რათა რუსეთს მოეხდინა ჩვენი ტერიტორიების დეოკუპაცია. მერე უკვე ჩაერთო სარკოზი და ერთობლივი ძალისხმევით მოხდა ომის შეჩერება.

ყოველ შემთხვევაში, სააკაშვილი აგვისტოს ომის შემდეგ დასავლეთის მიმართ საყვედურს გამოხატავდა, თავიდან იდეალისტურად ვიყავი დასავლეთის მიმართ განწყობილი და აგვისტოს ომის მერე მივხვდი, რომ დაშოშმინების პოლიტიკის მეტი არაფერი აინტერესებს დასავლეთსო.

- კი ბატონო, 2008 წლის მერე სააკაშვილს საერთოდ დაეძაბა ურთიერთობა დასავლეთთან, ამერიკა, დიდი ბრიტანეთი, ევროკავშირი აღარ ცნობდნენ სააკაშვილის ლეგიტიმურობას. სააკაშვილმა დაკარგა ლეგიტიმურობა 2008 წლის არჩევნების გაყალბებით, მან გააყალბა არჩევნები და მოახდინა ხელისუფლების უზურპაცია. საგამოძიებო კომისიას რომ მივუბრუნდეთ, აგვისტოს ომთან დაკავშირებით საპარლამენტო კომისიის შექმნა მხოლოდ იმ შემთხვევაში ღირს, თუკი ჩაერთვება საზოგადოების ფართო სპექტრი და მარტო დღევანდელი პარლამენტარების დონეზე არ დაიყვანება ეს საკითხი. მთავარი იდეა უნდა იყოს აგვისტოს ომისთვის პოლიტიკური შეფასების მიცემა, რომ მსგავსი შეცდომა აღარ გავიმეოროთ, თორემ ინჯიას მიერ ჩატარებული გამოძიება ტრაგიკომიკური შემთხვევა იქნება. ინჯიას მიერ გამოძიებულ აგვისტოს ომს იგივე ეფექტი ექნება, სააკაშვილმა ჩინური ენის სწავლება რომ დაუწყოს „ვივამედის“ მედპერსონალს.