საქართველოს ტერიტორიების საწინააღმდეგოდ ჩადენილ ქმედებებში ბრალდებულების, ივერი მელაშვილისა და ნატალია ილიჩოვას საქმეზე თბილისის საქალაქო სასამართლოში ჩვენება მისცა ბრალდების მოწმემ, პატრიარქის მდივანმა მამა მიქაელ ბოტკოველმა. პატრიარქის მდივნის განცხადებით, მას ერთ-ერთ რუკაზე საქართველოს სახელით ივერი მელაშვილის ხელმოწერა აქვს ნანახი. როგორც ბოტკოველმა აღნიშნა, ივერი მელაშვილმა და ნატალია ილიჩოვამ უნდა გასცენ პასუხი, პოზიციის დაფიქსირება მათი გადასაწყვეტი იყო, თუ ამას ვინმე კარნახობდა.

„მე კონკრეტულად ვიმყოფებოდი ნინო კალანდაძის განცხადებასთან დაკავშირებით, რა იყო ამ განცხადების გაკეთების მიზეზი და რატომ ჰქონდა ეკლესიას მძაფრი რეაქცია. თუ ქალბატონ ნინო კალანდაძის განცხადებას ნახავთ, ნახავთ, რომ ქალბატონი საუბრობს იმის თაობაზე, რომ დავით გარეჯის ის კონკრეტული ლოკაციები, რომლებიც ჩვენთვის უაღრესად მნიშვნელოვანია, საქართველოს არ ეკუთვნის. ეს გახდა, რა თქმა უნდა, ჩვენი მძაფრი რეაქციის საფუძველი. ეს იყო საპატრიარქოს პოზიცია, რადგან მე წარმოვადგენ საქართველოს საპატრიარქოს ახლაც და მაშინაც“, - განაცხადა ბოტკოველმა.

რაც შეეხება ყოფილი პრეზიდენტის, მიხეილ სააკაშვილის მიერ 2011 წელს გაკეთებულ განცხადებას, ბოტკოველი განმარტავს, რომ მის განცხადებაში იყო ასეთი ტექსტი, რომ სიმაღლეები, რომელიც მდებარებობს ქედზე, ეს სიმაღლეები აზერბაიჯანისთვის სტრატეგიულ ინტერესს წარმოადგენს და ამიტომაც მოხდება შეთანხმება ისე, რომ ეს სტრატეგიული სიმაღლეები გადაეცემა აზერბაიჯანულ მხარეს.

„სტრატეგიული სიმაღლეების ქვემოთ, ამის ჩამოყოლებაზე მდებარეობს ზუსტად ჩიჩხიტური და კელიები. რანაირად უნდა მომხდარიყო ამ ნაწილის ამოღება, რაღაც ნაწილს ვაძლევდით, რაღაც ნაწილი - გვრჩებოდა. ამიტომ ვთქვი, ორაზროვანი იყო და ვერ გავიგეთ ამ განცხადების ზუსტი ტექსტი. ივერი მელაშვილს საერთოდ არ ვიცნობ და წარმოდგენა არ მაქვს. მათ ბრალეულობას ვხედავ იმაში, რაც დღევანდელ მოცემულობაში გვაქვს. ეს არის 2006 წელს ხელმოწერილი დოკუმენტი, საზღვარი ისე უნდა გადიოდეს, რომ ქართული ძეგლები საქართველოს იურისდიქციაში აღმოჩნდეს, ეს საკითხი დატოვებულია ღიად. იქ პრობლემები გაჩნდა 2005-2006 წლის შემდეგ. ამის შემდეგ იძაბება პერმანენტულად, ხან უფრო შემცირდება ეს დაპირისპირება, ხან უფრო გაიზრდება, აზერბაიჯანელი მესაზღვრეების კეთილ ნებაზეა ფაქტობრივად დამოკიდებული ქართველი მომლოცველები ავლენ იქ თუ ვერ ავლენ. ეს რეალობა, რა თქმა უნდა, ვერ შენარჩუნდებოდა. ეს აუცილებლად უნდა გადაწყვეტილიყო სამართლებრივად და უნდა მომხდარიყო იქ საზღვრის დადგენა, რასაც ახლა ბრალდების მხარე ედავება, ამ საკითხებზე მიდის ზუსტად მსჯელობა.

რა გახდა იმის მიზეზი, რომ 1996 წელს საზღვარი სხვანაირად იყო მონიშნული? სხვანაირად უნდა გაევლო იქ საზღვარს, ბევრად უფრო იქით და არანაირი სადავო საკითხები არ რჩებოდა სადავო ძეგლებთან დაკავშირებით, რომელიც დღეს უშუალოდ საღვარზეა. რატომ შეიცვალა 2006 წელს ეს, რატომ გადმოიწია საზღვარმა აქეთ და ჩაატარეს პირდაპირ თხემზე, რაც, რა თქმა უნდა, საფრთხეს უქმნის ქართულ ძეგლებს? გამოძიებაც სწორედ ამას ედავება მათ, რომ მათი მონაწილეობით არის სწორედ ამ დოკუმენტზე ხელმოწერა გაკეთებული.

ჩემი თვალით მაქვს საპატრიარქოში რუკა ნანახი, სადაც ივერი მელაშვილი აწერს ქართული მხარის სახელით ხელს. ბატონმა ივერიმ და ქალბატონმა ნატალიამ უნდა გასცენ პასუხი, ეს მათი ნება იყო და მათი გადასაწყვეტი იყო ამის ასე დაფიქსირება და იქ ხელმოწერის გაკეთება, თუ ამას ვინმე კარნახობდა და ვინმეს იძულება იყო“ ,- განაცხადა მიქაელ ბოტკოველმა.

პროკურატურის ინფორმაციით, ექსპერტიზის დასკვნით დადგინდა, რომ ბრალდებულები - ილიჩოვა და მელაშვილი საზღვრების დელიმიტაციის პროცესში ხელმძღვანელობდნენ 1970-80-იან წლებში გამოცემულ რუკებზე დატანილი საზღვრის ხაზებით, რაც არსებითად ეწინააღმდეგება ჩვენი ქვეყნის ისტორიულ საზღვარს, მათ შორის დავითგარეჯასთან მიმართებაში. სახელმწიფო ბრალდება ამბობს, რომ ბრალდებულები განზრახ, ზემდგომი პირების დავალებების შესაბამისად მოქმედებდნენ. for.ge-სთან საუბრისას პოლიტოლოგი რამაზ საყვარელიძე ფიქრობს, რომ პროკურატურამ ამ საქმის მთავარი ფიგურანტის, ყოფილი პრეზიდენტის წინააღმდეგ უნდა აწარმოოს გამოძიება.

მელაშვილისა და ილიჩოვას წინააღმდეგ არსებობს უამრავი მტკიცებულება. მაგრამ აქ არის ერთი მთავარი თემა - მელაშვილი და ილიჩოვა არიან ის ფიგურები, რომლებიც ამ გადაწყვეტილებას მიიღებდნენ? ელოდებით, რომ პროკურატურამ შეიძლება ამ საქმეზე ბრალი წაუყენოს ქვეყნის ყოფილ პრეზიდენტს, მიხეილ სააკაშვილს და მათ შორის ვანო მერაბიშვილს?

რამაზ საყვარელიძე: ბრალი დანაშაულის ჩამდენს მარტო არ მიუძღვის. დიდი ეჭვია, რომ ეს დანაშაული ჩადენილია ქრთამის გამო. შეიძლება ქრთამი ამ ორმა აიღო, მაგრამ ვიღაცამ ხომ მისცა?

ვის გულისხმობთ?

- ვიღაცამ მისცა - მე ვგულისხმობ მეორე ქვეყანას და ქრთამის ამღებშიდაც ვგულისხმობ უფრო მაღალ ეშელონებს, ვიდრე კონკრეტულად ამ ორ ფიგურას - ილიჩოვა-მელაშვილს. დიახ, ვგულისხმობ ხელისუფლების მაღალ ფიგურებს. ამ ორზე სისხლის საქმის აღძვრაც, ფაქტობრივად ნიშნავს იმათ წინააღმდეგ საქმის აღძვრას, ვინც ქრთამი მისცა. არა მარტო იმას, ვინც ქრთამი აიღო და მერე, ამის სანაცვლოდ საკუთარი ქვეყანა გადაისროლა აზერბაიჯანის მხარეს, არამედ იმათზეც, ვინც მოითხოვა ეს მიწა. ის, რომ ამ საქმეში უმაღლესი ეშელონები იყვნენ ჩართული, ფაქტია. სწორედ, ამ პერიოდის მოვლენაა და არა საბჭოთა პერიოდის, რაზედაც აპელირებს ყოფილი ხელისუფლების მხარე, რომელიც თვლის, რომ აქ დანაშაული არ მომხდარა. ის, რომ დანაშაული მოხდა, ამაზე მიუთითეს ფრაზა, რომელიც სააკაშვილმა თქვა: „ჩვენს მეგობარ აზერბიჯანს სტრატეგიული წერტილი სჭირდებოდა და მივეცი“. ეს ხომ სააკაშვილმა განაცხადა? პრობლემებიც სწორედ ამ განცხადების მერე დაიწყო.

დიახ, ამ წმინდა მიწის გაგლეჯვა სააკაშვილის ხელისუფლებას უკავშირდება. ამაზე ისიც მეტყველებს, რომ დღესაც „ნაციონალური მოძრაობის“ წევრები აცხადებენ, რომ ამ ტერიტორიების აზებაიჯანისთვის გადაცემა კანონიერი იყოო. არ სურთ მიიღონ დანაშაული იმიტომ, რომ ყველა სხვა დანაშაულებზე უფრო დიდი დანაშაულია, რომელიც მათ ჩაუდენიათ.

სამართლიანობა პირდაპირ ითხოვს სააკაშვილისთვის ბრალის წაყენებას, მაგრამ ფაქტია, რომ ამ დრომდე მიხეილ სააკაშვილისთვის არ არის კითხვა დასმული - რატომ და რის სანაცვლოდ გადაეცა სტრატეგიული სიმაღლე აზერბაიჯანულ მხარეს?

- მართალი ბრძანედებით, ძიების თემა უნდა გამხდარიყო ეს ნაწილი, რომელიც ძალიან მნიშვნელოვანია და დაკითხვა უნდა წარმოებულიყო მაგ ხაზით, იმდენად, რამდენადაც საქმე ეხება აზერბაიჯანს, როგორც სახელმწიფოს და აზერბაიჯანი, როგორც სახელმწიფო იყო ამ გარიგების ერთ-ერთი მხარე. ეს არაა კერძო პირებს შორის გარიგება. თვითონ ფორმულირება, რომ სტრატეგიული ინტერესების გამო გადაიდგა ეს ნაბიჯი, ნიშნავს, რომ სახელმწიფოა ერთ-ერთი სუბიექტი.

აზერბაიჯანის, როგორც სახელმწიფოს ერთ-ერთ მხარედ ყოფნა ძალიან ართულებს ამ საქმის მსვლელობას, გახსნას და მათ შორის სააკაშვილის წინააღმდეგ ბრალდების წაყენებას. თუ ბრალი წარედგინება სააკაშვილს, მაშინ ეს ბრალდება შუაზე გაიყოფა და გამოვა, რომ აზერბაიჯანს ბრალი მიუძღვის ტერიტორიის მიტაცებაში. ეს ძალიან მძიმე ბრალდება იქნება, არა პერსონალური, არამედ სახელმწიფოთაშორისო ურთიერთობის დონეზე. მე მგონია, რომ ამას მოერიდება ჩვენი ქვეყანა.

მაშინ სამართლიანობა როგორ შეიძლება აღდგეს დავითგარეჯას გარშემო თუ აზერბაიჯანის სახელმწიფოს გავუფრთხილდებით? ფაქტია, რომ ორივე სახელმწიფოს ლიდერების დაშვებით მოხდა უმძიმესი დანაშაული - სამშობლოს ღალატი...

- იმედი მქონდა და აქამდე მაქვს. გვახსოვს, როდესაც აზებაიჯანიდან ჩამოვიდა ირაკლი ღარიბაშვილი და მან თქვა, რომ საუბარი შეეხო დავითგარეჯას საკითხს და ისე მოწესრიგებას, როგორც ჩვენს ურთიერთობას შეეფერებაო. ღმერთმა ჰქნას, რომ მოიძებნოს ასეთი გზები. მარტო ქართული მხარისგან ძნელი წარმოსადგენია სამართლიანობის აღდგენა, უამრავი შემთხვევაა, როდესაც პოლიტიკური მიზანშეწონილობა იწირავს სამართლიანობას. მაგრამ აზერბაიჯანის მხარესთან თანამშრომლობით თუკი მოხერხდება ამ საკითხის ისე მოგვარება, რომ ხელი შეგიწყოს ამ საკითხის გადაჭრაში, მაშინ სამართლიანობაც აღდგება.

წესით, არ უნდა იყოს ეს პრობლემა. იმიტომ, რომ თუ სტრატეგიაზე წავიდა ლაპარაკი, სტრატეგიული ამოცანები აზერბაიჯანს არსებითად არ აქვს გადაწყვეტილი დავითგარეჯას ტერიტორიის გარშემო. ეს არაა მარტო ერთი სახელმწიფოს ფარგლებში წამოჭრილი საკითხი. სამართლიანი გადაწყვეტილება უნდა მიიღოს ორმა სახელმწიფომ - საქართველომ და აზერბაიჯანმა, შესაბამისი სამართლებრივი ინსტიტუტების ამოქმედებამდე.