„2008 წლის აგვისტოს ომთან დაკავშირებით, პირველ რიგში, მინდა განვაცხადო – მე არასოდეს მითქვამს, რომ საქართველო იყო აგრესორი და ომი დაიწყო. ჩვენს ჯარს არ გადაუკვეთავს სხვა ქვეყნის საზღვარი და არ გადასულა სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე. სწორედ რუსეთმა დაარღვია სუვერენული სახელმწიფოს ტერიტორიული საზღვრები და განახორციელა აგრესია ჩვენი ქვეყნის წინააღმდეგ, რასაც ჩვენი ტერიტორიების ოკუპაცია მოჰყვა...  ჩვენი ვალია, უპასუხოდ არ დარჩეს არც ერთი კითხვა, რომელიც აღელვებს ჩვენს საზოგადოებას... ჩვენ უნდა გამოვიძიოთ და დავადგინოთ სიმართლე, რაც დარწმუნებული ვარ, არავითარ შემთხვევაში არ დააზარალებს ჩვენი ქვეყნის იმიჯს და ვერაფერი შეეხება მის ტერიტორიულ მთლიანობას, რადგან, რაც არ უნდა ემოქმედა ჩვენი ქვეყნის ხელისუფლებას, ეს არ ამართლებს რუსეთის აგრესიას“,- აცხადებს საქართველოს პრემიერ-მინისტრი ბიძინა ივანიშვილი აგვისტოს ომის გამოძიების თემასთან დაკავშირებით ატეხილი აჟიოტაჟის საპასუხოდ.
საქართველოს პრეზიდენტი, მიხეილ სააკაშვილი 2008 წლის აგვისტოს ომთან დაკავშირებით მისი დაკითხვის ალბათობას პოლონეთიდან გამოეხმაურა და განაცხადა, რომ ანტისახელმწიფოებრივ გამოძიებასთან თანამშრომლობას არ აპირებს.

ივანიშვილის მთავრობის ერთ-ერთი წარმომადგენლის, სოზარ სუბარის განმარტებით კი, საერთაშორისო სასამართლოს ეთნოწმენდასთან დაკავშირებით მიმართეს სხვადასხვა დროს თინათინ ხიდაშელმა და უჩა ნანუაშვილმა, შესაბამისად, ჩვენ საერთაშორისო ვალდებულება გვაქვს ჩავატაროთ გამოძიება და გავარკვიოთ სიმართლე.

რა არგუმენტები აქვს ყოფილ ხელისუფლებას როდესაც აცხადებს, რომ ეს თემა არ იყო გასააქტიურებელი, არსებობს თუ არა კითხვები აგვისტოს ომთან დაკავშირებით და თუ არსებობს, უნდა დაიწყოს თუ არა გამოძიება, ამ თემაზე პოლიტოლოგი კახა გოგოლაშვილი გვესაუბრება.

ბატონო კახა, პირადად თქვენ, გაქვთ თუ არა კითხვები აგვისტოს ომთან დაკავშირებით, თუ თვლით, რომ ყველაფერი ნათელი და გასაგებია და გამოძიების განახლება საჭირო არ არის?

-კითხვები აგვისტოს ომთან დაკავშირებით ყოველთვის იქნება, კითხვები სხვა რამეა, ამაზე უნდა იმუშავონ ისტორიკოსებმა, მოყვარულებმა თუ პროფესიონალებმა და კითხვები მაინც  დარჩება, ისევე, როგორც ნებისმიერ ომთან დაკავშირებით - ისტორიაში არ არსებობს ომი, რომელთან დაკავშირებითაც კითხვები არ არის.

რაც შეეხება გამოძიებას, თუ მართლა აინტერესებს საზოგადოებას, მაშინ ჯერ საჭიროა, კარგად გაშუქება იმ დასკვნებისა, რაც არსებობს, რაც უკვე გამოიძია ფაქტების დამდგენმა საერთაშორისო კომისიამ ტალიავინის ხელმძღვანელობით, მის გარშემო დებატებისა და დისკუსიების გამართვა.

არსებობს გარკვეული ეპიზოდები, რომელიც ეხება კონკრეტულ საჩივრებს, მაგალითად, როგორიცაა არასწორად გაცემული ბრძანებები, ან რაღაც სახის დარღვევები ომის წარმოების დროს. მაგალითად, ევროპარლამენტში საუბარი იმაზეც ჰქონდათ და ევროპის საპარლამენტო ასამბლეის რეზოლუციაშიც იყო ასახული, რომ ორივე მხარემ გამოიყენა საერთაშორისო კონვენციებით აკრძალული იარაღი. ამასთან დაკავშირებით მართლა შეიძლება გამოძიების დაწყება, მართლა იყო თუ არა გამოყენებული იარაღი. მაგალითად, გამოიყენეს თუ არა მოსახლეობის წინააღმდეგ კასეტური ბომბები. არის სხვა საკითხებიც, იყო თუ არა სამხედრო ტექნიკა ხარისხიანი, რამდენად სწორად იყო განხორციელებული სამხედრო შესყიდვები და ა.შ. ასეთი საკითხები შეიძლება იყოს გამოძიებული, თუ გვაქვს ამისი რესურსები და თუ არსებობს საფუძვლიანი ეჭვები.

პოლიტიკური მიზნების გამო, უცებ დაიწყოს გამოძიება იმიტომ, რომ რომელიღაც პოლიტიკურ პარტიას თავში მოუვიდა აზრად, რომ ეს კარგი იქნებოდა, - ასეთ რაღაცას მხარს არ ვუჭერ.

რაც შეეხება იმ პოლემიკას რაც ატყდა, ამას რითი ახსნით? „ნაციონალური მოძრაობა“ კატეგორიული წინააღმდეგია ამ გამოძიების განახლების და ეს არ არის ეჭვის საფუძველი?

- ისეთი სერიოზული საკითხები, როგორიცაა, ომის შედეგები, მისი გამოძიება, არ უნდა იყოს კამპანიური ხასიათის. თუ ეს აინტერესებს მთავრობას, ან პროკურატურას, მაშინ კარგად უნდა განსაზღვრონ რისთვის აინტერესებთ, რა არის კონკრეტულად მიზანი გამოძიების, რა ინტერესია, რაც უნდა დაკმაყოფილდეს აუცილებლად და არა ზოგადი საუბარი, რომ გამოიძიონ აგვისტოს ომი. რომ გამოიძიებენ, მერე რა იქნება? მერე -არაფერი - აი, ამაზე აღარ არის ხოლმე საუბარი. ასეთი განცხადებები ხელისუფლების მხრიდან მთლად დამაჯერებელი არ არის, და არც იმის დამადასტურებელი, რომ ლეგიტიმური ინტერესი არსებობს.

ბატონო კახა, თქვენ მოკლე დროში იმდენი კითხვა ჩამოთვალეთ და სხვა სპეციალისტებს თუ არასპეციალისტებსაც იმდენი კითხვები აქვთ, რომ გამოძიების ლეგიტიმაციის ეჭვქვეშ დაყენების საფუძველი, ალბათ, არ უნდა არსებობდეს...

- კახა გოგოლაშვილს კითხვები რომ აქვს რუსეთთან, ამის გამო გამოძიება ხომ არ დაიწყება?! ვიღაცამ უნდა იჩივლოს, ან საზოგადოებაში უნდა არსებობდეს სერიოზული აჟიოტაჟი და მითქმა-მოთქმა, ან რომელიმე საერთაშორისო თუ ადამიანის უფლებათა დაცვის ორგანიზაციებმა მოითხოვეს და თქვას, რომ კონკრეტულ საკითხებთან დაკავშირებით ეჭვები აქვთ.

თუ ისე, უბრალოდ უნდა გამოიძიონ, ეს უკვე იყო გამოძიებული ფაქტების დამდგენი კომისიის მიერ და მოდით, ჯერ კარგად გავერკვეთ ამ დოკუმენტში და იქაც შეიძლება მოიძებნოს ისეთი ადგილები, სადაც დამატებითი გამოძიებაა საჭირო, შესაძლოა, კრიმინალური საკითხებიც კი წამოტივტივდეს.

არსებობს უამრავი მასალა და მათ შორის, ქართული გამოძიებისაც. თუ ვინმე ამას შეისწავლიდა და იტყოდა, რომ ამაში არის თეთრი ლაქები ან სახელმწიფომ გადაწყვიტა რაღაც მიზეზის გამო განაახლოს გამოძიება, ასეთ შემთხვევაში გასაგები იქნებოდა.

ეს ყველაფერი კარგად უნდა იყოს ჩამოყალიბებული, გამოძიებაც ხომ ხარჯებთან არის დაკავშირებული, ბიუჯეტსა და საზოგადოებრივ რესურსთან.

რამდენად იქნება ეს გამოძიება ანტისახელმწიფოებრივი ქმედება თუ ის მართლაც განახლდება?

- ჩემი აზრით, ესეც გადამეტებულია და ეს, უკვე, ნაციონალების მხრიდან რეაქციაა. მეორე მხრივ, გააჩნია, გამოძიება რის გარკვევას დააპირებს. შეიძლება იყოს ანტისახელმწიფოერბრივი, თუ დავიწყეთ იმისი გამოძიება, მაგალითად, ვინ დაიწყო ომი.

ამაზე ვრცელი განმარტება გააკეთა ივანიშვილმა... რუსეთი რომ აგრესორია და   საქართველოს ტერიტორიაზე შემოიჭრა, ამას ყველა აღიარებს, თუმცა რატომ აპელირებს „ნაციონალური მოძრაობა“ იმაზე, რომ ვიღაცას სურს ომის დამწყებ მხარედ საქართველო წარმოაჩინოს, ეს გაუგებარია...

- თუ რაღაც საკითხი ეჭვებს იწვევს, ამაზე უნდა დაიწყოს გამოძიება, მაგრამ ეს უნდა იყოს დახურული, არ უნდა მიეცეს პოლიტიკური დეკლარაციების სახე, ამასთან, უნდა იყოს ჩვენთვის პოლიტიკური შედეგების მომტანი. დღეს აჭრელებულია რუსული პრესა,  ლაპარაკია, რომ ქართული მხარე ცნობს ომის დაწყებას... ეს მართლაც დამაზიანებელია სახელმწიფო ინტერესებისა. მხოლოდ ისეთი ინფორმაციის განსაჯაროება უნდა მოხდეს, რაც საქართველოს ინტერესებს არ დააზიანებს. არსებობს სახელმწიფო საიდუმლოება, განსაკუთრებით ისეთ თემაზე როგორიცაა ომი და სამხედრო საიდუმლოება.

არ არის საინტერესო საზოგადოებისთვის, ომამდე რა მოლაპარაკებები და კონსულტაციები არსებობდა ქართულ და ამერიკულ მხარეს შორის? ითქვა, რომ რუსეთმა საქართველო და სააკაშვილი რაღაც პროვოკაციას წამოაგო, საზოგადოებამ ეს არ უნდა იცოდეს, რა პროვოკაციას წამოაგეს მისი პრეზიდენტი და როგორ აღმოჩნდა ქვეყანა ომში ჩათრეული?

- ბევრი რამ საინტერესოა, მაგრამ სახელმწიფოს ბევრი რამ აქვს დახურული, აიღეთ, ნებისმიერი დემოკრატიული სახელმწიფო, გასაიდუმლოებული აქვს უამრავი საინტერესო რამ, მაგრამ რა ზიანს მოგაყენებს ამ ინფორმაციის გახსნა, ჯერ ეს უნდა იყოს საინტერესო.

რა თქმა უნდა, მთავრობას ამისი გამოძიება უნდა აინტერესებდეს იმისათვის, რომ შემდგომში ვიმოქმედოთ შესაბამისად და თუ შეცდომები იყო დაშვებული ეს აღარ განმეორდეს, მაგრამ ეს არ ნიშნავს, რომ ამას უნდა მიეცეს საყოველთაო განხილვის სახე, ეს არ არის ის თემა, რის გახსნილობასაც დემოკრატიულ საზოგადოებაში არ ითხოვენ.

აბსოლუტურად მიუღებელი და უპასუხისმგებლო ქმედებაა, როცა ცდილობ ყველაფერი გამოააშკარავო თანაც ის, რაც ზუსტად არ იცი და რამაც შეიძლება მართლაც დააზიანოს ქვეყნის ინტერესები.

როგორ უნდა დაზიანდეს ქვეყნის ინტერესები, მაგალითად რა შეიძლება მოხდეს?

- როდესაც ეჭვქვეშ დადგა, რომ ჩვენ დავიწყეთ ომი თუ რუსეთმა, უკვე დაზიანებულია ჩვენი ინტერესები. ახლა რისთვის ვიბრძვით, ალბათ, იმისთვის, რომ ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობა დავიცვათ და საბაბს და სალაპარაკოს ვაძლევთ იგივე რუსეთს, რომ საქართვერლო არის აგრესორი, საერთაშორისო ნორმების დამრღვევი, მან პირველმა დაიწყო ომი და ა.შ.

ბატონო კახა, რუსეთი საქართველოს ტერიტორიაზე შემოიჭრა და არა პირიქით, როგორ შეიძლება რომ ამ ფაქტის იგნორირება მოხდეს? რუსული მედია რას წერს, ამას ამ შემთხვევაში რა მნიშვნელობა აქვს?

- აგრესორი არ ნიშნავს მაინც და მაინც სხვა ქვეყნის ტერიტორიაზე შეჭრას, შეიძლება აგრესორი იყო, თუ საქართველოს ტერიტორიაზე მდგარ სამშვიდობო ძალებზე განხორციელდა შეტევა, ან ორ სუბიექტს შორის იყო ცეცხლის შეწყვეტის შესახებ შეთანხმება და თუ, პირველმა დაარღვიე ეს შეთანხმება, ითვლები აგრესორად.

როდესაც ვიცით, რომ პირველად ცეცხლი არ გახსნა ქართულმა მხარემ და საკმაოდ დიდი ხნის მანძილზე მეორე მხრიდან იხსნებოდა ცეცხლი, თან თუ არსებობს ამ ყველაფრის დამადასტურებელი ფაქტები, ასეთ შემთხვევაში ჩვენი სახელმწიფოებრივი ინტერესი როგორ ზიანდება?

- საუბარი სწორედ იმაზეა, რომ ამ ფაქტს აყენებ ეჭვქვეშ, ეჭვქვეშ დაყენება საკითხის, რომელიც სადღაც უკვე იწვევს ეჭვებს და რუსეთში პრესას აძლევს საშუალებას ეს საკითხი გამოიყენოს, ეს არის საზიანო. დიდი სიფრთხილეა საჭირო, როდესაც ამ საკითხებზე საუბრობ და არ აქვს მნიშვნელობა, ეს წინა მთავრობა იყო, იმის წინა თუ სხვა.

თუმცა საკითხი ასე არავის არ დაუსვამს და ხელისუფლებიდან არავის განუცხადებია, რომ საქართველომ დაიწყო ომი...

- იყო ნათქვამი, რომ ჩვენ დავიწყეთ ომი მანამდე, ვიდრე რუსეთის ჯარები შემოვიდოდნენ საქართველოს ტერიტორიაზეო.

ცოტა სხვაგვარი ინტერპრეტაციაა, თუმცა ტალიავინის დასკვნაში ამაზეც არის ლაპარაკი...

- ტალიავინის დასკვნაში ნათქვამი იყო, რომ ვერანაირი ნიშნები ვერ აღმოვაჩინეთ იმისი, რომ რუსეთის ჯარები იყო შემოსული საქართველოს ტერიტორიაზე. სამწუხაროდ, ტალიავინის დასკვნაში ასეთი პასაჟი არის, თუმცა ეს არ არის 100%-ით დამტკიცებული, რომ რუსული ძალები იქ არ იმყოფებოდნენ.

ასეთ შემთხვევაში, მითუმეტეს გამოსაძიებელია, რეალურად რა მოხდა, თუკი ტალიავინის დასკვნაც ეჭვებს აჩენს...

- დიახ, ნებისმიერ მთავრობას შეუძლია ეს საკითხი გამოიძიოს, მაგრამ ნუ აკეთებს ამის პიარს, სახელმწიფო ინტერესების ხარჯზე ეს არ უნდა მოხდეს, შეიძლება გამოიძიო და ინფორმაციის ის ნაწილიც გახსნა, რაც ქვეყნის ინტერესებს არ დააზიანებს, მაგრამ ამაზე არ შეიძლება ილაპარაკო ისე, რომ ეჭვქვეშ დააყენო შენთვის მნიშვნელოვანი საკიხები, მხოლოდ და მხოლოდ ამაზეა საუბარი. ასეთ შემთხვევაში, არის უამრავი კითხვა, რომლის გამოძიებაც საჭიროა და რაც, ალბათ, მოხდება კიდეც.

თუ ამ თემის გაპოლიტიკურებაზეა საუბარი, მას შემდეგ, რაც იუსტიციის მინისტრმა, თეა წულუკიანმა განაცხადა, რომ შესაძლოა, მიხეილ სააკაშვილი დაიკითხოს, ხომ შეიძლებოდა არ მოჰყოლოდა ამ განცხადებას ათი საპასუხო განცხადება ნაციონალების მხრიდან?

- აბსოლუტურად არ არის საჭირო ასეთი პროვოკაციული განცხადებების კეთება, რომ შესაძლოა, პრეზიდენტი დაიკითხოს, რასაც მოჰყვება პრესაში აჟიოტაჟი. დიახ, რა თქმა უნდა, შეიძლება პრეზიდენტი დაიკითხოს, მაგრამ მაშინ, როდესაც იქნება ამისი საჭიროება, გაუგზავნონ შეტყობინება პრეზიდენტს დაკითხვასთან დაკავშირებით და მაშინ გავიდეს პრესაში ეს ინფორმაცია. რა საჭიროა ამაზე წინსწრებით ლაპარაკი, როდესაც ჯერ არავითარი გამოძიება არ არის დაწყებული და არც პრეზიდენტის დაკითხვის გადაწყვეტილებაა მიღებული და არც ამისი შესაბამისი საუძველი არსებობს? ვფიქრობ, ეს არის პროვოკაციული განცხადება, რასაც უნდა მოერიდონ მთავრობის წარმომადგენლები, იმიტომ, რომ არ არის არაფრის მომტანი. საპასუხოდ აკეთებენ ასეთივე ხისტ, პროვოკაციულ განცხადებებს და საბოლოოდ, ტემპერატურა იწევს მაღლა. თუ რაღაც მოიძებნება, შეიძლება ნებისმიერი ადამიანი დაკითხო და გაასამართლო, მაგრამ ხომ არ შეიძლება ამაზე წინსწრებით ლაპარაკი, თანაც, ქვეყნის პრეზიდენტზე. ეს ძალიან ცუდ ფონს ქმნის საზოგადოებაში. მერე ნაციონალები გამოვლენ და იტყვიან ცუდს პრემიერ-მინისტრზე, მინისტრებზე, რომ მაგალითად, ვიღაცას დიპლომი არ აქვს და ა.შ. და იწყება საზოგადოების თვალში ერთმანეთის დისკრედიტაცია. ეს ცუდად მოქმედებს ყველაფერზე, საზოგადოებაზე, ეკონომიკურ გარემოზე ქვეყნის მიმართ ნდობაზე და ა.შ.

შესაძლოა, ვინმეს ჰგონია, რომ ეს მას პოლიტიკურ დივიდენდებს აძლევს, მაგრამ მერწმუნეთ, ასე არ არის. ელემენტარული ეთიკაა, მინისტრმა თუნდაც ოპოზიციონერ პრეზიდენტზე არ უნდა ილაპარაკოს, რომ ის შეიძლება დაკითხოს...

როდესაც სააკაშვილი პოლონეთიდან გველაპარაკება აგვისტოს ომზე, ეს რამდენად მისაღები ფორმაა?

- არ ვიცი, სააკაშვილი რა განცხადებებს აკეთებს, მაგრამ სწორედ ამაშია საქმე, რომ პოლიტიკურ ძალებს შორის ძალზე არაჯანსაღი პოლემიკა მიდის არაფრის გულისთვის და მგონია, რომ ახლა ამ თემის წამოწევა საერთოდ არ იყო საჭირო.

ჩვენს პოლიტიკურ სივრცეშიც, ალბათ, უნდა დამკვიდრდეს რაღაც ეთიკა, ერთმანეთის მოსაზრებების პატივისცემა და გაფრთხილება ისწავლონ.