ექსპერტი კახა გოგოლაშვილი მიიჩნევს, რომ თუნდაც ოპონენტი არ იყოს ჯანსაღი, მისი ოპონირების პოზიცია უკვე ჯანსაღ სიტუაციას ქმნის. ამიტომ შეერთებულ შტატებსა და ევროპულ პარტიებს არ სჯერათ, რომ საქართველოში დემოკრატია განხორციელდება, თუკი არ იარსებებს ოპონენტი ძალა - "ნაციონალური მოძრაობის" სახით.

For.ge კახა გოგოლაშვილს ესაუბრა.

თქვენც აცხადებთ, რომ "თეთრ სახლს" მწვავე შეკითხვები აქვს ბიძინა ივანიშვილთან. როგორც ჩანს, "თეთრი სახლის" გადმოსახედიდან აქ სულ სხვა რეჟიმია და ეს ყველაფერი ისევ და ისევ შემოთავაზებული კოაბიტაციის რეჟიმში განიხილება. როგორ ფიქრობთ, რის შესახებ უნდა იყოს "თეთრი სახლის" მწვავე შეკითხვები?

- სავარაუდოდ, მათი მწვავე შეკითხვები მოიცავს სასამართლო რეფორმასთან დაკავშირებულ საკითხებს, ასევე, სურს თუ არა ახალ ხელისუფლებას  კოაბიტაცია და ძველ ხელისუფლებასთან თანამშრომლობის რეჟიმში თანაცხოვრება?! ეს არის მნიშვნელოვანი საკითხები. არის, ასევე, საკითხები, რომლებიც საგარეო პოლიტიკას შეეხება. თუ გნებავთ, იმავე ევროპასთან მიმართებით ეს დისკუსია, რომელიც რამდენიმე ხანია გრძელდება, დამატებითი კითხვების წყარო შეიძლება გახდეს. თუმცა, მარტო ამაზე არ არის საუბარი. ალბათ, საუბარია კიდევ მრავალ სხვა საკითხზე, თუ გნებავთ, მედიასთან მიმართებით რას აპირებს მთავრობა, მართლა აპირებს თუ არა მაუწყებელი დაუქვემდებაროს მმართველი ძალის კონტროლს, თუ ამ პრობლემის მოგვარებას ღია საჯარო პოლიტიკით აპირებს. ეს ყველაფერი, ჯერჯერობით, იმ მდგომარეობაშია, რომ შეიძლება, მმართველ ძალას არ ჰქონდეს ბოლომდე მკაფიო არგუმენტები ამ მიმართულებით. მე არ მინდა იმის თქმა, რომ მმართველ ძალას თითქოს, არ სურს პოლიტიკა მიიყვანოს საერთაშორისო სტანდარტებთან, დემოკრატიულ პრინციპებთან თანხვედრაში, მაგრამ შეიძლება, ამას ჯერ ვერ ახერხებს.

ახალი ხელისუფლების წარმომადგენლების, მათ შორის, პარლამენტის თავმჯდომარის დავით უსუფაშვილის ბოლოდროინდელმა ხანგრძლივვადიანმა ვიზიტმა ამერიკაში, ასევე, კონგრესმენებთან, სენატორ მაკკეინთან შეხვედრამ, რომელიც სააკაშვილის მეგობრად ითვლება, შეიძლება, შეცვალოს "თეთრი სახლის" მხრიდან მოვლენების მისეული აღქმა, თუკი ამ მოვლენებს ისინი სხვაგვარად აღიქვამენ?

- სამართლიანობის აღდგენის პროცესი, თავად სიტყვა და რიტორიკა, რა თქმა უნდა, პოზიტიური და სწორია, მაგრამ საქმე ისაა, როგორ მიმდინარეობს სამართლიანობის აღდგენა, რა პოლიტიკურ შედეგს ვიღებთ სამართლიანობის აღდგენის პროცესში, რომლის გამოც შეიძლება დაისაჯოს ყველა ის, ვინც რაღაც დააშავა. გინდაც, მთავარი მოქმედი პირები დაიჭირონ და მათგან განსხვავებით, შეიწყალონ და ხელი არ ახლონ შედარებით დაბალი რგოლის მოხელეებს, ამის მიუხედავად, შეიძლება, ამან ისეთი პოლიტიკური შედეგი მოგვცეს, რომელიც არც ამერიკას აწყობდეს და არც არავის აწყობდეს საქართველოში, მიუხედავად იმისა, რომ შესაძლოა, ვიღაცამ მაღალი თანამდებობის პირები სამართლიანადაც ამხილოს ცალკეულ დანაშაულში ან გადაცდომაში. თუმცა დასჯის გამო, შეიძლება, იმდენად დაზარალდეს ისეთი პოლიტიკური ძალა, ძლიერი პოლიტიკური პარტია - "ნაციონალური მოძრაობა", რომელიც დღეს გვყავს პარლამენტში წარმოდგენილი ოპოზიციის სახით, რომ, როგორც ოპოზიციური ძალა, დაქვეითდეს. განადგურებით შეიძლება, არ გადანდგურდეს, მაგრამ დაკარგოს ყოველგვარი გავლენა საზოგადოების გარკვეულ სეგმენტზე, ან მოხდეს მათი მთლიანი დისკრედიტაცია, დისკურსით, გარკვეული საუბრებით, სიტუაციების შექმნით. შეიძლება, მმართველმა ძალამ ისეთნაირად წარმართოს დისკურსი, რომ მოახდინოს ოპოზიციური ძალების სრული დისკრედიტაცია. ასეთი რაღაცები ხდებოდა წინა ხელისუფლების დროს, ასევე, მასზე ადრეც და ამის პოლიტიკური შედეგი შეიძლება იყოს, რომ ჩვენ მივიღოთ ერთპარტიული მმართველობა და ერთი ძალის მმართველობა. მთელი საზოგადოების კონტროლი შეიძლება გაავრცელოს ერთმა ძალამ. ასეთ სიტუაციაში, შეერთებულ შტატებს და არცერთ სხვა ევროპულ პარტიას არ სჯერა, რომ აქ დემოკრატია განხორციელდება, თუკი არ იარსებებს ოპონენტი ძალა. გინდაც, ეს ოპონენტი არ იყოს ჯანსაღი, მისი ოპონირების პოზიცია უკვე ჯანსაღ სიტუაციას ქმნის, რადგან ის ყველაფერში ეძებს ნეგატივს და მმართველ ძალას უწევს თავის მართლება, ორმაგად უკეთესად მუშაობა, რომ დაამტკიცოს, რომ ბრალდებები ნამდვილად არ შეესაბამება სიმართლეს. მაგალითად, "ნაციონალური მოძრაობა" ახალ ძალას საგარეო პოლიტიკური ვითარების ვექტორის შეცვლაში ხშირად სდებდა ბრალს. ეს რომ არავის ეთქვა, შეიძლება, არაფერიც არ მომხდარიყო, მაგრამ, რადგან ისინი ამას ამბობდნენ, ახალ მმართველ ძალას სულ უწევდა იმის მტკიცება, რომ ისინი არ ცვლიდნენ ვექტორს. მე მგონი, ეს ჩვენთვის კარგია, რათა სწრაფად მოხდეს ნატოში ინტეგრაცია და სხვა. ამიტომ ოპონენტ ძალას, "ნაციონალური მოძრაობის" სახით, აქვს გარკვეული გავლენა, რომელიც არ არის ჯერჯერობით სრულად დისკრედიტირებული. ეს არის პოლიტიკური მდგომარეობა, რომელიც შეიძლება იმ შემთხვევაში შეიცვალოს, თუ სამართლიანობის აღდგენის ლოზუნგით მოხდება მათი სრული დისკრედიტაცია. შეიძლება, ისინი ციხეებში არ გაუშვან, მაგრამ მათი ძლიერი დისკრედიტაცია მოახდინონ და როგორც პოლიტიკური ძალა, აღარ არსებობდეს ნაცმოძრაობა.

მაგრამ ოპოზიციონრობას ამოფარება შეიძლება გახდეს ინდულგენცია ნაციონალებისთვის? ისიც საკამათოა, რამდენად რეალური ოპოზიციონრები არიან ისინი. მართალია, ოპოზიციური ლოზუნგებით, ტექსტებით გამოდიან, მაგრამ, სავარაუდოდ, ოპოზიციონრობის სტატუსი თავის გადასარჩენად აქვთ არჩეული. თუკი სამართლიანობის აღდგენა ვერ მოხერხდება, ეს ხომ არ იქნება იმის პრეცენდენტი, რომ მთავრობაში მყოფი ახალი ხელისუფლების წარმომადგენლებიც იფიქრებენ, რომ დანაშაულის ჩადენის შემთხვევაში, ისინიც დაუსჯელები იქნებიან?

- კი, ბატონო, ესეც არის. რა თქმა უნდა, ეს პრობლემაა და მნიშვნელოვანი საკითხია. პრეცენდენტული საკითხია დაუსჯელობის სინდრომი. თუმცა, აქ კარგად უნდა ავწონოთ შედეგები, თუ რა გრძელვადიანი რეზულტატი შეიძლება მივიღოთ. შესაძლოა, დაგეთანხმოთ, ამაშიც არის გარკვეული ლოგიკა და ეს აღმოჩნდეს საზიანო, მაგრამ მე მგონია, სამართლიანობის აღდგენაზე როცა ვსაუბრობთ, ჩემთვის მაინც, პირველ რიგში, სამართლიანობის აღდგენა იმ მინუსების გამოსწორებას ნიშნავს, რომლებიც არსებობდა. თუ აქამდე ადამიანები უსამართლოდ იჩაგრებოდნენ, ადამიანის უფლებებში იყო უამრავი დარღვევა, ეკონომიკური პოლიტიკა არ იყო სწორი, გადანაწილების სისტემა არ იყო სამართლიანი და სხვა, არის უამრავი საკითხი, სადაც სამართლიანობის აღდგენა ადამიანის დაჭერისა და ოპონენტის სრული დისკრედიტაციის გარეშე შეიძლება მოხდეს. უბრალოდ, მე ასეთი დამოკიდებულების მომხრე ვარ, როცა შენ საკუთარი მაგალითით აჩვენებ, რომ ასე ცხოვრება სჯობს. ამიტომ ახალმა ხელისუფლებამ უნდა აჩვენოს მაგალითი, რომ ის უკეთესად აკეთებს და ასე ცხოვრება სჯობია. რაც შეეხება ინდულგენციას, როდესაც ოპოზიციურ ძალას უწევს სულ თავის მართლება და იგი არის ისეთ რეჟიმში, რომ ცდილობს, თავისი თავი უკეთესად წარმოაჩინოს, ესეც მათთვის, გარკვეულწილად, რაღაც სასჯელია. პრაქტიკულად, ისედაც ხდება მათი დისკრედიტაცია, მათი შეცდომებისა და მინუსების ამოტივტივება. რაც უფრო კარგად გაატარებს თავის პოლიტიკას და რაც უფრო უკეთეს შედეგს მიიღებს მმართველი ძალა, მით უფრო მეტად დაისჯება ოპოზიცია, ანუ ყოფილი მმართველი ძალა. ნებისმიერ შემთხვევაში, მით უფრო მეტად გადაიხრება ადამიანების სიმპათია ახალი ძალის მიმართულებით. მე მგონია, ეს არის მთავარი ამ ყველაფერში და მათ შორის, სამართლიანობის აღდგენაშიც. რა თქმა უნდა, თუ ვიღაცას რაღაც წაართვეს, ან ვიღაც უკანონოდ იჯდა ციხეში, მას უნდა მიეცეს კომპენსაცია. რეალურად რომ დავუკვირდეთ სიტუაციას, არა მგონია, უფრო მნიშვნელოვანი იყოს, დაიჭირო რომელიღაც პოლიციელი ან პროკურორი, ვინც გააყალბა დასკვნები და ადამიანს სამი წლის მაგივრად ხუთი წელი მიუსაჯა და ორი წელი ზედმეტად ჩასვა ციხეში. აჯობებდა, მას მიეცეს სათანადო მორალური კომპენსაცია იმის გამო, რაც მოუვიდა და პლუს კიდევ, ამ ადამიანებმა სამუშაო უნდა იშოვონ. 4 ათასი ადამიანისთვის, რომლებიც გამოვიდნენ ციხიდან, ყველაზე მნიშვნელოვანი დასაქმებაა. ჩემი აზრით, პოლიტიკა აქეთკენ უნდა წარიმართოს. ამ ადამიანებს ის კი არ უნდა შთააგონო, ვინც თქვენ უსამართლოდ მოგეპყრათ, ყველას დავიჭერთო, ამას აჯობებდა, პირველ რიგში, დაჩაგრული ადამიანებისთვის მიგვენიჭებინა პრიორიტეტი. მათი რეაბილიტაცია უნდა მოხდეს. ალბათ, ასეთი მიდგომა აჯობებდა დაჩაგრული ადამიანებისთვის.

მისაბაძი და ამაღლებული მაგალითები რომ აუცილებელია, ამაზე არავონ დავობს, მაგრამ ეს იმ შემთხვევაშია გამართლებული, როცა გყავს ღირსეული მეტოქე, რომლებმაც ღირსების ფასი იციან. მაგრამ "ნაციონალურ მოძრაობასთან", რომელიც დღესაც არაადეკვატურად აგრძელებს მოღვაწეობას - აგრძელებს დასავლეთში ლობისტების გადაბირებას, ამზადებს 19 აპრილის გაურკვეველ აქციას და ა. შ. შესაძლოა კი, ასეთ უღირს მეტოქესთან ამაღლებული დამოკიდებულების გამოჩენა? ამას ახალი ხელისუფლების სისუსტედ ხომ არ აღიქვამს საზოგადოება? მით უფრო, შესაძლოა, ქართველ ხალხს მათ მიერ ჩადენილი დანაშაული დიდსულოვნად კიდეც მიეტევებინა, მაგრამ მათში არ ჩანს მონანიების ნატამალი. თუნდაც იმავე ირაკლი ღარიბაშვილთან შეხვედრისას ნაციონალები შს მინისტრს ზუსტად ამის შესახებ მიუთითებდნენ_ ნუთუ თქვენ ჩვენს მიმართ შურს იძიებთ იმის გამო, რაც ჩვენს გამო წინა წლებში ხდებოდა? პირდაპირ ასეთი რეპლიკები ისმოდა, ჩვენ ცუდები ვიყავით, მაგრამ თქვენ იყავით ღირსეულები. ეს ხომ მათი მხრიდან ცინიზმია?

- საქმე ისაა, რომ ღირსეული და არაღირსეული მეტოქე ასე მარტივად განსასჯელი არ არის. პოლიტიკაში ასეთი ტერმინების გამოყენება, რომ რახან ღირსეული მეტოქე მყავს, მასთან სხვანაირ პოლიტიკას გავატარებ და რადგან უღირსი მეტოქე მყავს, მასთან სხვანაირ პოლიტიკას გავატარებ, არ ხდება. ყველანი ერთი ხალხი ვართ. ეს ამპარტავნებაა, როცა ადამიანი ამბობს, რომ მე ვარ ღირსეული და შენ ხარ არაღირსეული. შესაძლოა, საკუთარ შეცდომებს ვერ ხედავდეს ის საზოგადოება, სადაც ჩვენ ვცხოვრობთ და რომელიც არის ჰიბრიდული რეჟიმის პირობებში. მომავალშიც დაზღვეულები არ ვართ, რომ ნებისმიერი რეჟიმი მაინცდამაინც თანამედროვე დემოკრატიული სტანდატების შესაბამისად მოიქცევა, ან ყოველთვის კანონიერად მოიქცევა თუ არა. არ მინდა, ღირსეულ და უღირს საქციელზე ვისაუბრო. იმდენად, რთულ ფაზაში შევდივართ, რომ მომხრე არ ვარ, ასეთი დისკუსია ძალიან გაღრმავდეს და ადამიანებმა დაიწყონ ერთმანეთის მიმართ თითის შვერა. ასეთი რამ მართლაც იყო.

ზოგ რამეს როცა სწორად ამბობენ ნაციონალები, არ შემიძლია, არ დავეთანხმო. როცა ამბობენ, რომ ჩვენ ცუდები ვიყავით, ეს ხომ გარკვეულწილად, მონანიებაა?! აქ საუბარია იმაზე, რომ იგივე არ უნდა გაიმეორო. ეს ეხებოდა, მაგალითად, გუნავას საქმეს, როცა მას ჩაუდეს რაღაც და არ დაიჭირეს დამნაშავეები, არც ის იციან, ვინ გაათავისუფლეს სამსახურიდან ამის გამო. ანუ, ასეთი პრეცენდენტი მოხდა, ოღონდ, რა თქმა უნდა, უფრო მძიმე იყო გირგვლიანის ამბავი.

...და ცოცხების ამბავი, ნულოვანი ტოლეტანტობა... ნაციონალების დროს რომელი თემატიკა აღარ იყო აქტუალური...

- დიახ, იყო ასეთი რამ. მართალია, გუნავასთან მიმართებით დანაშაული უფრო მსუბუქია, მაგრამ არ შეიძლება, სამართლის აღდგენა იმავე შეცდომებით დაიწყო. ამიტომ ჩვენს საზოგადოებაში ასეთი რაღაცები მოხდება, ჩვენი საზოგადოება არ არის ბოლომდე დემოკრატიული და დახვეწილი. ამიტომ ასე თქმა, რომ გარკვეული ძალა აბსოლუტურად უღირსია, მე მგონი, არ შეიძლება. ამ ძალამ გააკეთა ძალიან ბევრი სასარგებლო საქმე, რომელიც რატომღაც იკარგება. მაგალითად, მთლიანად კრიმინალიზირებული იყო საქართველო და სულ სხვანაირი საზოგადოება იყო, ან მთლიანად კორუმპირებული იყო. დიდწილად, ნაციონალების ძალამ მოახერხა ამ ამოცანების შესრულება.

მაგრამ არც ის უნდა დაგვავიწყდეს, რომ ეს მოხდა ელიტური კორუფციის ხარჯზე.

- გეთანხმებით, საბოლოო ჯამში, ხდებოდა ამ ძალის ეროზია. ძალიან დიდი ძალაუფლება ჰქონდა ხელში ჩაგდებული ამ ძალას და უკანონოდ იყენებდა ძალაუფლებას, რაც ჩვენს საზოგადოებაში არ მიკვირს. ამიტომ არ მინდა, ახალმა ძალამ, რომელიც კეთილი სურვილებით მოვიდა ხელისუფლებაში, ისევე, როგორც, მე მგონი, ნებისმიერი ძალა მოდის კეთილი სურვილებით, მაგრამ მერე ხდება, რომ, თუ ძალაუფლება მთლიანად ხელში ჩაუვარდა, ან თუ არ ეყოლა გამაკრიტიკებელი ოპოზიცია, უკანონოდ იმოქმედოს. თუ ყველა, ვინც ახლად მოსული ხელისუფლების წინააღმდეგ გამოდის და ხმას იმაღლებს, უღირსი და ცუდია, შეიძლება, განმეორდეს იგივე, რაც გამოვიარეთ და მთელი ძალაუფლების კონცენტრაცია მოხდეს ახალი ხელისუფლების ხელში. ამის შემდეგ დეგრადაცია გარდაუვალი იქნება.

ჩვენ ახლა ღირსებისა და უღირსობის საკითხს შევეხეთ. ხომ არ ფიქრობთ, რომ ახალი ხელისუფლების მხრიდან დათმობა, შესაძლოა, არა მარტო ქართველმა ხალხმა აღიქვას მმართველი ძალის სისუსტედ, არამედ - ნაციონალებმაც? მით უმეტეს, ჩვენ გვაქვს იმის პრეცენდენტი, რომ თუნდაც ვანო მერაბიშვილი აცხადებს, ოთხი წელი ახალ ხელისუფლებას ვერ დაველოდებითო. სწორედ რევანშისტული მესიჯები ისმის ნაციონალებისგან.

- სამწუხაროდ, ასეა და ალბათ, ამიტომაცაა, რომ ასეთი უკომპრომისო ბრძოლა მიმდინარეობს საქართველოში. უნდა დაგეთანხმოთ იმაში, რომ საქართველოში ნებისმიერი სახის კომპრომისი, დათმობა, მიტევება რატომღაც სისუსტედ აღიქმება, მაგრამ არ შეიძლება, ეს მიმართულება გაგრძელდეს. ალბათ, ეს პირველ რიგში, მოეთხოვება მმართველ ძალას, რომ ისეთნაირი საზოგადოებრივი მუშაობა, პროპაგანდა ჩაატაროს, რომ სიმპათიები მაინც მათ მხარეს დარჩეს და სისუსტეში არ ჩაუთვალოს ხალხმა ეს პოლიტიკა. უნდა აჩვენოს, რომ ეს ძალა უფრო ჰუმანურია, ბევრად მეტი პასუხისმგებლობითაა გამსჭვალული მთლიანად საზოგადოების სიჯანსაღის მიმართ და ასევე, თუ გნებავთ, ოპოზიციის მიმართაც უფრო ლმობიერი და შემწყნარებელია. მე მგონი, ამ საკითხებზე დაფიქრება და მათი პოლიტიკური გააზრებაა საჭირო. გასაგებია, დრო არ ითმენს, ცოტა ძნელია ამის გაკეთება, მაგრამ რაღაცნაირად უნდა გამოვიდეთ სიტუაციიდან, რომელშიც აღმოვჩნდით.

ანუ, თქვენ საზოგადოების ზრდაზე საუბრობთ, თუმცა ხშირად ჩვენი ჰუმანურობა, თუნდაც ტოლერანტობის თვალსაზრისითაც, ხშირად საბედისწერო აღმოჩენილა ჩვენი ერისთვის. ამდენად, აქაც რაღაც ოქროს შუალედია დასაჭერი. მართალია, ეს ეროვნებათშორის ურთიერთობას შეეხება, მაგრამ სიტუაცია ახლაც ასეთია.

- მაგალითად, საფრანგეთის შემთხვევაში, ბართლომეს ღამე გავიხსენოთ, როცა ჰუგენოტები ამოჟლიტეს ერთ ღამეში კათოლიკებმა. ამის პოლიტიკური შედეგი რა იყო?! შემდეგ მოხდა ისევ კათოლიკური მმართველობის - ვალუების დეგრადაცია, რომლებიც მაშინ მართავდნენ საფრანგეთს. პრინციპში, საზოგადოებისთვის ეს არ იყო გამოსავალი. წარმოიდგინეთ, რა განსხვავება იყო ჰუგენოტებსა და კათოლიკეებს შორის, ორივენი ქრისტიანები იყვნენ, ოღონდ მსოფლმხედველობითი განსხვავება ჰქონდათ. ახლაც გახლეჩილია იქაური საზოგადოება და ამ წუთას ისევ არსებობენ ჰუგენოტები. აქამდე შეურიგებლობის ელემენტები ისევ დარჩენილია საფრანგეთში. როდესაც ერთი პოლიტიკური ძალა მეორეს ანადგურებს, ზუსტად ასე ხდება. წარმოიდგინეთ, ზვიადისტების საქმე, რომლებიც გაანადგურეს როგორც პოლიტიკური ძალა. დღემდე შერჩენილია საზოგადოებაში სიძულვილი, ზვიადისტებს სძულთ ყველა ის პირი, რომლებმაც თავის დროზე მონაწილეობა მიიღეს არა მარტო გადატრიალებაში, არამედ ვინც სიმპათიით იყო მათ მოწინააღმდეგე ძალებთან. ისევე, როგორც მეორე ძალას აქვს სიძულვილი ზვიად გამსახურდიას მიმართ და მიაჩნია, რომ მან ყოფილი კომუნისტური ელიტა დაჩაგრა და გაანადგურა, როგორც საზოგადოებრივი ძალა. სააკაშვილსაც იგივე მოუვიდა. მან დააპირა, საზოგადოების რაღაც სეგმენტი პოლიტიკურად გაენადგურებინა. ამიტომ, ეს სიძულვილი რჩება და ეს პროცესი სადღაც უნდა გაჩერდეს.

ანუ, თქვენ სამოქალაქო დაპირისპირების საშიშროებას ხედავთ?

- შეიძლება, ახლა ომი არ გაჩაღდეს, მაგრამ, უბრალოდ, არ მინდა, ქართული საზოგადოება გახლეჩილი იყოს. ქართული საზოგადოების გახლეჩა ყოველთვის იწვევდა საგარეო მტერების მხრიდან ჩვენს მიმართ აგრესიის გაძლიერებას, რადგან დასაყრდენს პოულობდნენ, ასეთ დროს სუსტდება ქვეყანა და გახლეჩილი ქვეყანა წინ ვერ მიდის. ამით უნდობლობა ჩნდება. უბრალოდ, ბიზნესის განვითარება რომ ავიღოთ, ადამიანები ერთმანეთს როცა არ ენდობიან, იქ ერთობლივი ბიზნესის კეთება ძნელია. სანამ ადამიანს ხელს ჩამოართმევ, ჯერ კარგად უნდა გაიგო, ვის მხარეზეა. შენ თუ ნაციონალებს ამართლებ, ცუდი კაცი ხარ, რადგან მე ციხეში გამიშვეს ნაციონალებმა და შენ მათი თანამონაწილე ხარ. მეორე მხრივ, ნაციონალები ამბობენ, რომ „ოცნების“ მხარეს ვინც არის, ის არის ცუდი. ეს ჩვენ შორს ვერ წაგვიყვანს, უნდა იყოს ჯანსაღი პოლიტიკური კონკურენცია, ყველამ უნდა დაიცვას თავისი იდეები.

თქვენ სიტყვა მონანიება ახსენეთ, მაგრამ ძალიან უცნაური მონანიების ტაქტიკა აქვთ ნაციონალებს არჩეული. ისინი სიტყვიერად ამბობენ, ჩვენ თუ ცუდები ვიყავით, თქვენ მაინც ნუ გაიმეორებთ ჩვენს შეცდომებს და მისაბაძები იყავითო, მაგრამ იმავდროულად, მათ სურთ, ბაჩო ახალაია ცოტნე დადიანად შერაცხონ, ჩამორთმეული კერძო საკუთრება და ბიზნესი არ დააბრუნონ, პოლიტპატიმრები ჯაშუშებად, კრიმინალებად მოიხსენიონ. ამიტომ მათი მონანიების ტაქტიკა ძნელია, ასევე, მონანიებად აღიქვას საზოგადოებამ.

- უნდა მოხდეს იმ შეცდომების აღიარება, რომლებიც დაშვებულია. ამაზე საზოგადოებრივი კონსენსუსი უნდა შედგეს. არ ვამბობ, რომ ეს მარტო „ქართული ოცნების“ პასუხისმგებლობაა, ასევე, ეს არის "ნაციონალური მოძრაობის" პასუხისმგებლობა. მათ უნდა მოახერხონ რაღაც-რაღაცების შეთანხმება. ეს რაღაცები კი არის, რომ შეცდომებზე ღიად უნდა განაცხადონ. ჯერ კიდევ არჩევნებამდე სააკაშვილმა და მისმა ხელისუფლებამ იგრძნო, რომ სისტემურ ჩავარდნას ჰქონდა ადგილი, მათ ეს გააცნობიერეს, მაგრამ მათ ეს პროცესი უნდა გაეგრძელებინათ. ვფიქრობ, მათთვისაც ასეთი კათარზისი კარგი იქნებოდა. თუმცა იმ ვითარებაში, როდესაც მათ ყოველდღიური მოგერიება უწევთ და ერთმანეთთან საშინელი დაპირისპირება აქვს ამ ორ პარტიას და ერთმანეთის განადგურებაზე საუბრობენ, აქ უკვე უჭირთ ერთსაც და მეორესაც ასეთ ტონში გადასვლა. "ნაციონალურ მოძრაობასაც" უჭირს საკუთარი შეცდომების აღიარება და ამაზე საუბარი, როდესაც ის ფიქრობს, რომ მას ზედმეტად საშიში მეთოდებით უტევენ და სრულად განადგურება ემუქრება, როგორც პოლიტიკურ ძალას. თუ ისინი გააცნობიერებენ და თუ მათ ექნებათ საშუალება, ისეთი სახით მოილაპარაკონ „ქართულ ოცნებასთან“ და გარკვეულ კომპრომისებზე შეთანხმდნენ, რომ გაგრძლდეს დისკუსია ასეთ კონფრონტაციულ რეჟიმში, აქ შეიძლება, "ნაციონალურ მოძრაობასაც" მოსთხოვო შეცდომების აღიარება და ბოდიშის მოხდა ქართული საზოგადოების გარკვეული ნაწილის წინაშე. მეორე მხრივ, „ქართულმა ოცნებამაც“ უნდა გაუსვას ხაზი "ნაციონალური მოძრაობის" დამსახურებებს. არ ღირს ამის ერთი ხელის გადასმით მოსპობა და იმის თქმა, რომ საქართველო ინგრეოდა. ასეთ რეჟიმს ერთი ნაბიჯი და საზოგადოების დახმარება სჭირდება, საზოგადოებივი აზრის მობილიზებაა საჭირო. მაშინ მმართველი ძალა დარჩება მმართველ ძალად, ოპოზიცია კი დარჩება ოპოზიციად და წავა ჯანსაღი კონკურენცია. შესაძლოა, მერე დაიშალოს კიდეც "ნაციონალური მოძრაობა", მაგრამ სამაგიეროდ, რაღაც სხვა პარტიები აღმოცენდებიან მის ადგილას. იმ ხალხმა, რომელიც იქ არის, შესაძლოა, სხვა პარტიებიც შექმნან. ეს ხალხი ჩვენ დასაკარგი არ გვყავს. ძალიან ბევრი გამოცდილი კადრია, რომელსაც საქართველოსთვის სასარგებლო საქმის გაკეთება შეუძლია.

ხომ არ ჯობდა, „ქართულ ოცნებას“, როდესაც მას კოაბიტაციის რეჟიმი შესთავაზა დასავლეთმა, თავიდანვე გაერკვია ეს საკითხი, რომ აქ არ შეიძლებოდა  კოაბიტაცია, რადგან აქ სულ სხვანაირი სიტუაცია იყო. არ შევადარებ ამას ლიბიაში ამ სხვა ქვეყნებში არსებულ დიქტატორულ სიტუაციას, ამას დასავლური სამყარო საქართველოსთან მიმართებით ვერც იტყოდა, როცა დემოკრატიის შუქურად იყო მიჩნეული სააკაშვილი, მაგრამ თავიდანვე ხომ არ უნდა აეხსნათ დასავლეთისთვის, რომ აქ კოაბიტაციური გარემო არ იყო და ამიტომ კოაბიტაციის რეჟიმის სხვანაირი პროექტი შემოეთავაზებინათ? მით უფრო, რომ აქ არ არის საფრანგეთის მსგავსი სიტუაცია, სადაც პრემიერისა და პრეზიდენტის თანაარსებობა შესაძლებელია.

- ყველაზე ცუდი ვარიანტის შემთხვევაში, "ნაციონალური მოძრაობის" ლიდერები რომც დაიჭირონ, ასეთ სიტუაციაშიც "ნაციონალური მოძრაობა" უნდა დარჩეს როგორც ოპოზიციური ძალა და უნდა მოხდეს მათთან  კოაბიტაცია. თუ ვინმეს დანაშაული დაუმტკიცდება, რა თქმა უნდა, ისინი უნდა დაიჭირონ. მაშინ "ნაციონალურმა მოძრაობამ" უნდა აღიაროს, რომ რამდენიმე კაცმა მართლაც ჩაიდინა არასწორი ქმედება. ასეთნაირი რეჟიმით უნდა დამთავრდეს ეს ურთიერთობები და ამის შემდეგ უნდა გადავიდეთ ნორმალურ რეჟიმში, თუნდაც იმიტომ, რომ "ნაციონალური მოძრაობის" გარდა დღეს ვერ ვხედავ ვერანაირ ალტერნატიულ ძალას, რომელსაც შეუძლია დააბალანსოს მმართველი ძალის პოლიტიკა, ამიტომ ისინი საჭირონი არიან. გარდა ამისა, მათ დიდი გამოცდილება აქვთ და ძალიან ბევრი ძლიერი კადრი ჰყავთ.