სომხეთში ვიზიტად მყოფმა საქართველოს პრემიერ-მინისტრმა, ბიძინა ივანიშვილმა სომხეთის მთავრობის თავმჯდომარე ტიგრან სარქისიანთან ერთად გამართულ პრეს-კონფერენციაზე განაცხადა, რომ აფხაზეთის გავლით რუსეთისა და სომხეთის დამაკავშირებელი სარკინიგზო ხაზის აღდგენა შესაძლებელია და აღნიშნა, - „ჩვენ ამ პრობლემის სწრაფად გადაწყვეტაზე უნდა ვიმუშაოთ“.

„თქვენ იცით, რომ რუსეთთან ჩვენ გვქონდა პრობლემები, რომლებიც ახლაც რჩება, თუმცა ჩვენ ვმუშაობთ, რათა ისინი რაც შეიძლება სწრაფად მოგვარდეს. ჩვენ რთული ურთიერთობა გვაქვს ჩვენს აფხაზ ძმებთანაც, თუმცა სარკინიგზო ხაზის მუშაობის აღდგენის საკითხი რაც შეიძლება სწრაფად უნდა გადაწყდეს“, - განაცხადა პრემიერმა.

თავის მხრივ, ტიგრან სარქისიანმა აღნიშნა, რომ სომხეთი აღნიშნული სარკინიგზო ხაზის აღდგენაზე იმუშავებს და ამ საკითხში საკუთარ აქტიურ პოზიციას დაიკავებს.

პრემიერ-მინისტრის ინიციატივას საპარლამენტო უმცირესობის წევრი, დავით დარჩიაშვილი გამოეხმაურა. დეპუტატს ამასთან დაკავშირებით რამდენიმე კითხვა აქვს და ამბობს, რომ ამ კითხვებს იდეის ავტორმა უნდა უპასუხოს.

„ეშმაკი არის დეტალებში. ეს დეტალებია სწორედ, რომელიც ართულებს, ან აიოლებს ყველაფერს. ამ შემთხვევაში ჩნდება კითხვები - რა პირობით მოხდება ამ სარკინიგზო მაგისტრალის აღდგენა, ქვეყნის ძირეულ, სტრატეგიულ ინტერესებს ეთანხმება ეს ყოველივე, თუ პირიქით? როგორ იქნება დევნილების საკითხი, როგორ იქნება სტატუსის საკითხი და რაც მთავარია, როგორ იქნება დასავლეთში ინტეგრაციის საკითხი? მაინტერესებს კიდევ რა აღდგება სტალინის ძეგლთან ერთად?! რაც შეეხება სამომავლოდ, აზერბაიჯანთან ურთიერთობას, ამაზე შეკითხვას, თავად იდეის ინიციატორმა უნდა უპასუხოს“, - განაცხადა „ივერონთან“ საუბარში დავით დარჩიაშვილმა.

შეგახსენებთ, აფხაზეთის გავლით რუსეთ-სომხეთის რკინიგზის თემამ საქართველოში ხელისუფლების შეცვლისთანავე გაიჟღერა და ამ ინიციატივამ საზოგადოებაში არაერთგვაროვანი რეაქციები გამოიწვია. კითხვები, რომლებსაც დავით დარჩიაშვილი სვამს, მართლაც აქტუალურია, რადგან თავად ამ რკინიგზის თემა ძალიან ფაქიზია და სპეციფიურ მიდგომას საჭიროებს. ყველაფერთან ერთად, არ არის გამორიცხული, რომ დასავლეთის გარკვეულ წრეებში საქართველოს ახალი ხელისუფლება პრორუსული პოლიტიკის გატარებაში დაადანაშაულონ, რადგან მართალია ჩვენი დასავლელი პარტნიორები მუდმივად მოგვიწოდებენ რუსეთთან დიალოგისა და ამ გზით ურთიერთობების დალაგებისკენ, მაგრამ რკინიგზის საკითხი რუსეთის ინტერესებში ჯდება, საქართველოს ტერიტორიული მთლიანობისთვის კი, შესაძლოა, გარკვეულ რისკებს შეიცავდეს. ამიტომ, ქართველი ექსპერტები ხელისუფლებას მოუწოდებენ, ამ საკითხთან მიდგომაში ძალიან ფრთხილი იყოს და ყველა დეტალი ზედმიწევნით კარგად აწონ-დაწონოს მანამ, სანამ საბოლოო გადაწყვეტილებას მიიღებს.

ექსპერტი ეკონომიკურ საკითხებში, ემზარ ჯგერენაია აცხადებს, რომ რუსეთი მიზანდასახულად აშენებს უზარმაზარ კედელს ენგურზე, რათა ჩვენ და აფხაზები ერთმანეთს დაგვაშოროს, ამაში იგულისხმება კედელს იქით მოხვედრილი ეთნიკური ქართველებიც და ეთნიკური აფხაზებიც. ამიტომ, ექსპერტი მიიჩნევს, რომ ჩვენი ერთადერთი გამოსავალია, აფხაზებთან პირდაპირი ეკონომიკური კავშირები ვიქონიოთ მიუხედავად იმისა, რომ რუსეთი ამას ყველანაირად ეწინააღმდეგება.

„ამ პირდაპირ ეკონომიკურ კავშირებს შემდგომში პირდაპირი დიალოგიც მოჰყვება. ამიტომ, ჩვენი მიზანია, აფხაზებთან ეს პირდაპირი ეკონომიკური ურთიერთობები გავაღრმავოთ, მათთან საერთო საქმე ვიქონიოთ, რადგან სხვა გზა ამ ეტაპზე არ არსებობს გარდა იმისა, თუ ხანგრძლივი დროის განმავლობაში რუსეთში რაიმე ცვლილებებს არ დაველოდებით. ამდენად, ეს გადაუდებელი ამოცანაა, რადგან რაც გადის დრო, ჩვენ სულ უფრო ვშორდებით აფხაზებს“, - აცხადებს ექსპერტი.

რაც შეეხება საპარლამენტო უმცირესობის წარმომადგენლების მხრიდან საქართველოს დასავლეთთან ინტეგრაციასთან დაკავშირებით დასმულ კითხვებს, ემზარ ჯგერენაია აცხადებს, რომ დასავლეთში ინტეგრაციის თემა სუფთა სპეკულაციაა, რადგან დასავლეთი საქართველოს აფხაზეთთან და რუსეთთან დიალოგისკენ მუდმივად მოუწოდებს. ჯგერენაცია აღნიშნავს, რომ აფხაზეთთან მიმართებაში არაფერი იცვლება გარდა იმისა, რომ რუსეთმა გალში 35 000-იანი კონტიგენტი ჩამოასახლა და საზღვარი გაამაგრა. ექსპერტის თქმით, ჩვენ თუ იმის მოლოდინში ვიქნებით, რომ თავად აფხაზები გადმოდგამენ რაიმე ნაბიჯს ჩვენსკენ, ეს არასწორი დამოკიდებულებაა, რადგან აფხაზები რუსეთის „კა-გე-ბეს“ და „გრუ“-ს მუშაობით ძალიან არიან შეშინებულები, ისინი ამ სპეც-სამსახურების ზეწოლის ქვეშ იმყოფებიან და ამიტომ, საქართველომ დასავლეთის დახმარებით თავად უნდა გადადგას ნაბიჯები აფხაზებთან ურთიერთობების დარეგულირებისკენ.

ემზარ ჯგერენაია საუბრობს ერთ-ერთი საერთაშორისო ავტორიტეტული ორგანიზაციის ეგიდით გამართულ შეხვედრებზე, სადაც ქართული და აფხაზური მხარეები ერთმანეთს ხვდებიან და სხვადასხვა საკითხებზე მსჯელობენ. ექსპერტის თქმით, ამ შეხვედრებში თვითონაც მონაწილეობს და ამბობს, რომ საერთო საზოგადოება მზად არის, რომ ასეთი ეკონომიკური კავშირები გაღრმავდეს.

„საერთო საზოგადოება მზად არის, რომ ეს ეკონომიკური კავშირები, ანუ ე.წ. სადემარკაციო ხაზზე არსებული კავშირები გაღრმავდეს და ამისთვის ფულის დასახარჯადაც და საქმის გასაკეთებლადაც არიან მზად. ამის კონკრეტული მაგალითებიც გვაქვს ჩაის წარმოებაში, თაფლის წარმოებაში და სხვადასხვა პროექტებში. საკმაოდ ინტენსიურია მკურნალობის თემები, ანუ პაციენტების აქეთ გადმოყვანა, ასევე ეთნიკური აფხაზების სწავლება და ა.შ. ამ მხრივ, მათ ხელს არავინ უშლის ხელს“, - აღნიშნავს ექსპერტი.

მისი თქმით, აქ არ არის საუბარი, რომელიმე მხარის მიერ რაიმე დათმობებზე წასვლაზე, არამედ იგულისხმება წმინდა ეკონომიკური და სხვა ტიპის თანამშრომლობა, ასევე ამ თანამშრომლობის ფარგლებში პირდაპირი დიალოგი, რაშიც ახალგაზრდებიც უნდა მონაწილეობდნენ. ასევე საუბარია სამეცნიერო და პედაგოგიურ წრეებს შორის თანამშრომლობაზე, რათა მათ შორის მოხდეს კურიკულუმების, სილაბუსების, სახელმძღვანელოების გაცვლა და აზრთა გაზიარება, რაც მოქმედი კანონმდებლობით არ იკრძალება.

ექსპერტი არ ფიქრობს, რომ დასავლეთის ჯანსაღი ძალები საქართველოს დღევანდელი ხელისუფლების პრორუსულობასთან დაკავშირებით რაიმე ეჭვებს გამოთქვამდნენ.

„აქ უფრო ღრმად არის საკითხი და რუსეთსა და დასავლეთს შორის არსებულ წინააღმდეგობას ეხება. რუსეთი ყოფილი საბჭოთა კავშირის რესპუბლიკებზე პრეტენზიას ღიად აცხადებს, რის გამოც ამ მხრივ დასავლეთის მიდგომებთან მუდმივ წინააღმდეგობაშია. არ მგონია, დასავლეთში ვინმეს საქართველოს ახლანდელი ხელისუფლების პრორუსულობასთან დაკავშირებით ჰქონდეს კითხვები, ამაში არანაირი ლოგიკა არ არის. უფრო მეტიც - პრორუსულობის თემა ვიღაცეების დასაშინებლად ხელოვნურად არის შექმნილი. ასევე მოგონილია ე.წ. მკვდარი ორგანიზაციის, დსთ-ს წევრობის თემაც, რადგან დსთ თავიდანვე მკვდრადშობილი ორგანიზაცია იყო, მას არც ერთი ქმედითი ნაბიჯი არ გადაუდგამს. მოგეხსენებათ, აზერბაიჯანი დსთ-ს წევრია, მაგრამ ყველა ვხედავთ, რას უშვება აზერბაიჯანს რუსეთი და იგივე შეიძლება ითქვას ბელორუსიასა და მოლდოვაზეც. აქ უბრალოდ პოლიტიკაზეა საუბარი და იგულისხმება ის, რომ აფხაზებთან დავამყაროთ ეკონომიკური ურთიერთობები, რასაც შემდგომში პირდაპირი დიალოგისთვის გამოვიყენებთ. პრორუსულობა კი ისეთივე მოგონილი საფრთხობელაა, როგორიც არის გარე მტერი, რომელიც ყველა ქვეყნის პოლიტიკოსს სჭირდება“, - ამბობს ემზარ ჯგერენაია.

ექსპერტი საგარეო ურთიერთობების საკითხებში, ელენე ხოშტარია მიიჩნევს, რომ როდესაც საუბარია რეგიონული მნიშვნელობის პროექტებზე, რომლებმაც რეგიონის სხვა ქვეყნებზეც შეიძლება გავლენა იქონიოს, ასეთ შემთხვევებში კონსულტაციის გარეშე, ცალმხრივად გაჟღერებულ ინიციატივებს ფრთხილად უნდა მოვეკიდოთ. მისი თქმით, აუცილებლად უნდა გავაგრძელოთ აქამდე არსებული ტენდენცია, როდესაც რეგიონის ყველა ქვეყანასთან მეგობრულ ურთერთობებში მკაფიო ბალანსის დაცვა შეგვეძლო და ასეთმა ცალმხრივმა ინიციატივებმა ჩვენს მეზობლებთან ურთიერთობა არ უნდა გაგვიფუჭოს და რეგიონში სიტუაცია არ უნდა დაძაბოს.

„კონკრეტულად ამ რკინიგზას ჩვენსა და აფხაზეთთან მიმართებაში რაც შეეხება, რა თქმა უნდა, აქაც დეტალებში ძალიან ბევრი საკითხია. იგივე - როგორ იქნება ოკუპირებულ ტერიტორიებზე გადაკვეთის პროცედურა დარეგულირებული, ხომ არ გახდება აფხაზეთის საოპუკაციო ხაზი საქართველოსა და აფხაზეთს შორის საზღვარი და ა.შ. ეს ყველაფერი ძალიან სერიოზული მუშაობის და კონსულტაციების საგანი უნდა გახდეს და სანამ ეს საკითხები არ დარეგულირდება, ასე ცალსახად ამაზე ინიციატივით გამოსვლა მცდარად მიმაჩნია“, - აღნიშნავს ელენე ხოშტარია.

ზოგადად მას მიაჩნია, რომ ნებისმიერი ღონისძიება, რაც საქართველოს მოსახელობას ჩვენს თანამოქალაქე აფხაზებსა თუ ოსებთან დაახლოვებს, ანუ ნდობის აღდგენისკენ მიმართული ნებისმიერი ინიციატივა (ეკონომიკური, საგანმანათლებლო თუ სოციალური), ძალიან მნიშვნელოვანია. ამასთანავე, ექსპერტი ხაზგასმით აღნიშნავს, რომ აქ არის ასევე წითელი ხაზი, რომელიც საქართველოს ტერიტორიულ მთლიანობაზე გადის. ამიტომ, ნებისმიერი ის პროექტი, რომელიც ნდობის აღდგენასთან ერთად ზიანს მიაყენებს ჩვენს ტერიტორიულ მთლიანობას, ან ოკუპირებული ტერიტორიების ლეგიტიმაციას მოახდენს, საქართველოსთვის საზიანო იქნება.

„ეს არის ძალიან აუცილებელი ბალანსი, რომელიც ჩვენ უნდა დავიცვათ. თუ ნდობის აღდგენა რაიმე მსგავსში გადაიზარდა, რაზეც ზემოთ ვისაუბრე, ეს დაუშვებელია. ამიტომ აუცილებლად უნდა დავიცვათ ეს ბალანსი - ერთი მხრივ, ნდობის აღდგენა, ხოლო მეორე მხრივ, ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობა. გარდა ამისა, ამ კონკრეტულ ინიციატივასთან დაკავშირებით ჩვენი ტერიტორიული მთლიანობის საკითხის გარდა, გასათვალისწინებელია ასევე რეგიონული ასპექტი. მე ვფიქრობ, რომ მოლაპარაკებების შედეგად, შესაძლოა, რაიმე ფორმულა გამოიძებნოს. მაგალითად, მსო-სთან დაკავშირებით გარკვეული ფორმულის მოძებნა შევძელით. ზოგადადაც მოლაპარაკებებში ბევრი რამის მიღწევა შეიძლება. ამდენად, ცალმხრივად ამ ინიციატივაზე უარის თქმა, რა თქმა უნდა, არ უნდა მოხდეს, მაგრამ ასე ცალმხრივად, კონსულტაციების გარეშე ამ თემის წამოწევა, შეცდომად მიმაჩნია“, - აცხადებს ექსპერტი.