„ამ არჩევნებმა კიდევ ერთხელ აჩვენა, რომ ქართული საზოგადოებისთვის მიუღებელია „ნაციონალური მოძრაობა“, - აცხადებს for.ge-სთან საუბრისას კონსტიტუციონალისტი ვახტანგ ძაბირაძე და აქვე აცხადებს, რომ 2020 წლის არჩევნებისთვის ამომრჩეველში უფრო გაიზრდება მესამე პოლიტიკური ძალის გაჩენის სურვილი.

for.ge- ვახტანგ ძაბირაძეს ესაუბრა.

8 ოქტომბრის არჩევნებმა და შემდეგ უკვე მეორე ტურმა აჩვენა, რომ მრავალპარტიული პარლამენტი არ შედგა. როგორ ფიქრობთ, ეს საზოგადოების დაკვეთაა, რატომ უთხრა უარი ამომრჩეველმა მრავალპარტიულ პარლამენტს?

ვახტანგ ძაბირაძე: თუ ზოგადად შევხედავთ, და არა ქვეყანაში არსებული პოლიტიკური პროცესიდან, რა თქმა უნდა, მრავალპარტიული პარლამენტი მივიღეთ. ფაქტია, რომ სამი პოლიტიკური ძალა შევიდა პარლამენტში. ორი პარტიაც უკვე მრავალპარტიულია, მაგრამ ისეთი მრავლაპარტიული, როგორსაც რეალურად ჩვენ ვგულისხმობთ, რა თქმა უნდა, ასეთი პარლამენტი ნამდვილად არ არის.

რეალურად ასეთი ვითარებაა შექმნილი, როდესაც „ნაციონალურ მოძრაობაზე“ ლაპარაკობენ როგორც პარტიაზე, ვნახეთ, რომ საზოგადოების აბსოლუტური უმრავლესობისთვის იგი მისაღები არ არის. ამ არჩევნებმა კიდევ ერთხელ აჩვენა, რომ საზოგადოება მათ მიმართ არა თუ ნეგატიურად არის განწყობილი, არამედ მიუღებელია ქართული საზოგადოებისთვის.

ამ შედეგების მიუხედავად, „ნაციონალურ მოძრაობას“ აქვს შანსი, რომ დაიმსახუროს ამომრჩევლის მხარდაჭერა თუნდაც 2020 წლის არჩევნებისთვის?

- ამის ძალიან დაბალი ალბათობაა. ზრდის პოტენციალი იმის, რომ პარტია დაბრუნდეს ხელისუფლებაში, ძალიან დაბალია. ძალიან რადიკალური რეფორმა და რებრენდინგი უნდა განხორციელდეს „ნაციონალურ მოძრაობაში“, რომ ამომრჩეველს თავისი თავი შესთავაზოს როგორც ალტერნატივა და არა როგორც ხელისუფლებასთან მებრძოლი გუნდი. როგორც ვხედვათ, ამ პარტიას ასეთი პერსპექტივა არ აქვს.

ანალოგიური ვითარება აქვს „პატრიოტთა ალიანსს“. მათ მიაღწიეს მაქსიმუმს და გადალახეს 5%-იანი ბარიერი. „პატრიოტთა ალიანსის“ სტრატეგია იყოს ის, რომ ითხოვდა „ნაციონალური მოძრაობის“ გასამართლებას და სწორედ ამან უზრუნველყო ის 5%-იანი ბარიერი. სხვა მოტივებს, რატომაც ამ გუნდისთვის მხარი უნდა დაეჭირათ, უბრალოდ ვერ ვხედავ. სწორი სტრატეგია ჰქონდათ, რამაც გაამართლა და შევიდნენ კიდეც პარლამენტში. მაგრამ 5-6 კაციანი ჯგუფი ვერ შექმნის პოლიტიკურ სურათს, ახალი სტრატეგია სჭირდება ამ პარტიას, რომ გახდეს მიმზიდველი.

შეძლებს კი, „პატრიოტთა ალიანსი“ ისეთი სტრატეგიის შექმნას, რომ მიმზიდველი გახდეს ამომრჩევლისთვის?

- ეჭვი მეპარება, რომ 2020 წლის არჩევნებზე ეს პოლიტიკური ძალა, თუ მან სისტემური ცვლილებები არ განიცადა, მიმზიდველი გახდეს ამომრჩევლისთვის. ვხედავთ რა წარმატება აქვს „ქართულ ოცნებას“. დღეს პარლამენტში ოპოზიციურ ფლანგზე წარმოდგენილი არ არის არც ერთი პოლიტიკური ძალა, რომელიც 2020 წლის არჩევნებისთვის რეალურად შეძლებს „ქართულ ოცნებასთან“ დაპირისპირებას, თუ პროცესი ასე რბილად და წყნარად განვითარდა, როგორც დღეს. ვფიქრობ, რომ ამომრჩევლისთვის უფრო მნიშვნელოვანი იქნება და ეს მოთხოვნა უფრო გაიზრდება, რასაც ჰქვია მესამე პოლიტიკური ძალის გაჩენის სურვილი.

თუმცა, ამ არჩევნებმა აჩვენება, რომ მესამე პოლიტიკური ძალის შემოსვლის სურვილი არ აქვს ამომრჩეველს, ერთად-ერთია ხაშური, სადაც დამარცხდა „ქართული ოცნების“ კანდიდატი. საზოგადობა არ არის მზად, თუ თავად პოლიტიკური პროცესი არ ითხოვს ამ ეტაპზე მესამე პოლიტიკური ძალის შემოსვლას?

- ამომრჩეველს უფრო ეშინია „ნაციონალური მოძრაობის“ ხელისუფლებაში დაბრუნების და გაძლიერების, რაც მეორე ტურმაც აჩვენა, ვიდრე იმის „ქართულ ოცნებას“ ექნება თუ არა საკონსტიტუციო უმრავლესობა. არჩევანი კვლავ გაკეთდა ორ ძალას შორის. ჯერჯერობით ქართულ ელექტორატში ისევ არის შიში იმისა, რომ ნაციონალები დაბრუნდებიან და უბედურება დატრიალდება.

იდეოლოგიურად თუ შევხედავთ პროცესებს, ეს არჩევნები იყო გაგრძელება 2012 წლის არჩევნების. ცალკე აღებული მეორე ტურები არაფრის მომცემი არ არის. როგორც წესი, მეორე ტურში ყოველთვის იმარჯვებს ხელისუფლების კანდიდატი, თუ არ ჩავთვლით ხაშურის შემთხვევას. თუმცა, დარწმუნებული ვარ, ხაშურში „ნაციონალური მოძრაობის“ კანდიდატი რომ ყოფილიყო, აუცილებლად წააგებდა.

მრეწველების კანდიდატი ფაქტიურად აღქმული იყო, როგორც მისაღები „ქართული ოცნების“ ამომრჩევლისთვის. გარდა ამისა, არის ერთი ფაქტორი - გელაშვილი რამდენჯერმე იყო ამ რაიონის მაჟორიტარი, როგორც წესი, ხდება ჩანაცვლება, თუმცა ამ ფაქტორმა არ იმუშავა ჭიათურაში და იქ დამარცხდა „თავისუფალი დემოკრატების“ წევრი. ასე რომ, ყველაფერი ისეა, როგორც უნდა ყოფილიყო.

არჩევნების შემდეგ დაიშალა „თავისუფალი დემოკრატები“ და „რესპუბლიკურ პარტია“. დავით უსუფაშვილის განცხადებით, იგი ოპოზიციური ფლანგიდან აპირებს პოლიტიკურ პროცესებში ჩართვას. როგორ ფიქრობთ, შესაძლებელია მესამე პოლიტიკური ძალა უსუფაშვილი-ალასანია-მარგველაშვილის კონფიგურაციით მივიღოთ?

- ამ ეტაპზე აბსოლუტურად გამორიცხულია ნებისმიერი ასეთი კონფიგურაციაზე საუბარი. არანაირი წინაპირობა იმისა, რომ რაღაცნაირად ასე დალაგდება პოლიტიკური ველი და არა სხვაგვარად, არ არსებობს. ის, რომ უსუფაშვილი ძლიერი პოლიტიკური ფიგურაა, ამაზე აზრთა სხვადასხვაობა არც საზოგადოებაშია და არც იმ პარტიაში, რომელიც მან დატოვა, მაგრამ მეორე საკითხია ახალს რას შესთავაზებს უსუფაშვილი და მისი გუნდი საზოგადოებას.

ერთი რამ შემიძლია ვთქვა, ვერ დამისახელებთ ვერც ერთ მიზეზსს და არგუმენტს იმისა, რატომ უნდა მიეღო ორნახევარი პროცენტი პაატა ბურჭულაძეს, მას შემდეგ რაც პირველი გუნდი რომელიც გააკეთა დაიშალა, შემდეგ უკვე - ბლოკი. მაგრამ მიუხედავად ამისა, მან მიიღო ორნახევარი პროცენტი. ეს ნიშნავს, რომ ამომრჩევლის ორნახევარ პროცენტში უკვე არის მესამე პოლიტიკური ძალის გამოჩენის მოთხოვნილება.

ეს მოთხოვნილება უკვე 2020 წლის არჩევნებისთვის გაიზრდება, თუ ისევ ორნახევარი პროცენტი დარჩება?

- აუცილებლად გაიზრდება, არც ერთ ვარიანტში არ შემცირდება, მაგრამ ყველაფერი დამოკიდებულია იმაზე, როგორ განვითარდება პროცესები და ჩაერთვება თუ არა ქუჩა პოლიტიკაში. ეს არის ორი საკითხი და ორივე ძალიან მნიშვნელოვანია. ამ ეტაპზე ვერც იმას გეტყვით, რომ რაიმე შეიცვლება თუ მოხდება ეს კონფიგურაცია, მაგრამ თუ ქუჩა ჩაერთო, მაშინ ჩვენი ტრადიციიდან გამომდინარე მესამე ძალა გაკეთდება არასაპარლამენტო ძალებისგან.

იმ შემთხვევაში, თუ პროცესებში ქუჩა ჩაერთო, ეს დაახლოებით ახლებული მოდიფიკაცია იქნება იმისა, რაც ხდებოდა 2008-2012 წლებში. ამიტომ, „ქართულ ოცნებას“ ამაზე სამუშაო აქვს. ვნახოთ რა იქნება. ამიტომ, ამ ეტაპზე მგონია, რომ პოლიტიკოსებმა ძალიან იჩქარეს. ვგულისხმობ როგორც უსუფაშვილს, ისე ალასანიას და შარტავას განცხადებებს, თუმცა ამ შემთხვევაში შარტავა ყველაზე მოზომილი იყო. აჩქარება არ მიმაჩნია გამართლებულად. მგონია, რომ ყველანი უნდა დალოდებოდნენ პროცესის დასრულებას.

პროცესების დასრულებაში რას გულისხმობთ?

- მინიმუმ ახალი მთავრობის დამტკიცებას პარლამენტის მიერ და შემდეგ შეიძლებოდა ასეთივე განცხადების გაკეთება. ვერ ვხედავ არგუმენტს ამ ორ-სამ თვეში ისეთი რა აუცილებლობა იყო, რომ პოლიტიკიდან გასვლაზე განცხადება გაეკეთებინათ. არ შეიძლებოდა 2-3 თვე დალოდებოდნენ როგორ დასრულდებოდა ეს პროცესი. არა მგონია, რომ ამ 2-3 თვეში რაიმე მნიშვნელოვანი გადაწყვეტილება იქნას მიღებული გნებავთ ხელისუფლების და გნებავთ საზოგადოების მხრიდან. საზოგადოებისთვის მათი განცხადება არის უბრალო მოულოდნელობა და მეტი არაფერი. ამიტომ, ჩემი აზრით ჯობდა დალოდებოდნენ პროცესის დასრულებას და შემდეგ, კი ბატონო, ყველას თავისი არჩევანი აქვს.