„რუსთავი2“-ის ერთ-ერთი ყოფილი მფლობელის, ქიბარ ხალვაშისთვის წართმეული ქონების დაბრუნების მოთხოვნამ საზოგადოებაში განსხვავებული ინტერპრეტაცია მიიღო. როგორც ჩანს, ნაციონალურ მოძრაობასაც შეაქვს ამაში თავისი წვლილი, ტელეკომპანიის დღევანდელი ხელმძღვანელობა კი პირდაპირ ხელისუფლებას ადებს ხელს. მიმდინარე პროცესის შესახებ ექსპერტი, რამაზ საყვარელიძე გვესაუბრება.

ნიკა გვარამია, პოლიტიკოსების და საზოგადოების ერთი ნაწილი თვლის, რომ ქიბარ ხალვაშის უკან დგას ხელისუფლება. როგორ ფიქრობთ, არსებობს  ასეთი ეჭვების გაჩენის საფუძველი?

-მოკლედ რომ აღვწეროთ, მათთვის გაუგებარია ხალვაშის სურვილი, ხელისუფლებას რომ არ ეკრა ხელი, ისე როგორ მოითხოვდა ტელეკომპანიის დაბრუნებას - ჩემთვის არ არის გაუგებარი, რომ ისეთი დიდი წონის საქონელი, როგორიც „რუსთავი2“-ია, კომერსანტისთვის არ გახდეს სასურველი და არ მოინდომოს მისი დაბრუნება. მე, მაგალითად ეს არ მეჩვენება გასაკვირად.

სასამართლოს თავისუფლებას რაც შეეხება, როგორც ჩანს, ნაწილი თვლის, რომ რაც ხდება, ხდება მხოლოდ ხელისუფლების ჩარევით. არის მეორე მომენტიც - არ სურთ, დაიჯერონ, იმიტომ, რომ ის, ვინც დაინტერესებულია, „რუსთავი2“-ს ჰქონდეს იგივე სტატუსი, რაც ახლა აქვს, ბუნებრივია, ეცდება ამ პროცესის დისკრედიტაციას და ეს სწორედ დისკრედიტაციისკენ მიმართული პოზიციაა - რომ ეს ქონება მართლა კი არ იყო წართმეული, არამედ ყველაფერი კარგად და წესიერად იყო.

მე უბრალოდ, არ მესმის, რატომ არ ერთვებიან ამ თემაში ის ადამიანები, რომლებსაც დასაწყისში წაართვეს. ვგულისხმობ ჯარჯი აქიმიძეს და დავით დვალს - ვინც დაინტერესებული უნდა იყოს სამართლიანი გამოძიებით, ისინი რატომ არიან გაჩერებულები?

იყო პერიოდი, როდესაც ძალიან ბევრი, მათ შორის, ეროსი კიწმარიშვილი ალაპარაკდა „რუსთავი2“-ის წილის დაბრუნებაზე. დღეს, როდესაც „რუსთავი2“-ის გენერალური დირექტორი აკეთებს განცხადებებს, რომ ვიღაც (იგულისხმება ხელისუფლება) მედიის წართმევას ცდილობს, ღირს თუ არა გახსენება როგორ გადადიოდა ეს ტელეკომპანია ხელიდან ხელში? იგივე, იმ საზოგადოების ყურადსაღებად, რომელიც თვლის რომ დღეს ეს თემა პოლიტიზირებულია?

-რა თქმა უნდა ღირს, იმიტომ, რომ რაღაც გაუგებარ სიტუაციაში ვხვდებით, როდესაც ადამიანს თავხედობა ეყო და დაიძახა, შავი თეთრიაო, ყველა ჩუმდება და გამოდის, რომ ყველა თანახმაა, რომ შავი თეთრია.

ის, რაც ხდებოდა ამ ცხრა წლის განმავლობაში, ვიღაცეებს ხომ აწყობდათ და ეს ხომ არ იყო შემთხვევითი პროცესი? - ამიტომაა საჭირო, გაირკვეს დღეს ალაპარაკებული ადამიანი ეს ისააა, ვისაც აწყობდა, წინა მდგომარეობა და დაინტერესებული მხარეა, თუ რეალურად დემოკრატიასა და სამართლიანობას დანატრებულია.

სამწუხაროდ, ამ კონტექსტში იდენტობის დადგენა, ვის თვალწინაც ამ ისტორიებს არ გაუვლია, ძალიან ძნელია. როგორც ჩანს ეს ისტორიები ფართო საზოგადოების მეხსიერებას არ შერჩა და რაც მეტი ლაპარაკი იქნება იმ დეტალებზე, იმ კონკრეტულ ფაქტებზე, რაც იყო, უფრო გასაგები გახდება მოსახლეობისთვის, რა ხდებოდა „რუსთავი2“-ის ირგვლივ.

ჯერ კიდევ ხელისუფლების შეცვლამდე „საერთაშორისო გამჭვირვალობა - საქართველომ“ ელექტრონული მედიის მფლობელების შესწავლისას ვინ იყო „რუსთავი2“ - ის მფლობელი, ვერ დაადგინა - სადღაც, ოფშორში იკარგებოდა კვალი. ხელისუფლების შეცვლის შემდეგ გამოჩნდნენ ყარამანიშვილები, რომლებიც დღეს რატომღაც „დუმილის უფლებას“ იყენებენ. როგორ ფიქრობთ, შესაძლებელია სასამართლო პროცესის შემდეგ მაინც გაირკვეს, ვისგან მიიღეს წილი ყარამანიშვილებმა?ან რამდენად ეთიკურია, თუნდაც მანამდე დაიწყოს ამ თემაზე საუბარი?

-ეს უკვე დამოკიდებულია იმაზე, მეორე ჯგუფი, ანუ ვისაც მიაჩნია, რომ ამ შემთხვევაში პროცესი სამართლიანია, თუ მოახერხებს და ალაპარაკდება ამაზე, არ იქნება ჩუმად მხოლოდ სასამართლოს მოლოდინში.

თუ ერთი ნაწილი თვლის, რომ საზოგადოების განწყობას უნდა დაეუფლონ, იმ მხრივაა სწორი გათვლა, რომ როდესაც ამ განწყობას დაეუფლები, შემდეგ ეს სასამართლოზეც ახდენს გავლენას ირიბად და პოლიტიკურ პროცესებზეც. ასე რომ, თუკი ერთი მხარე არ უცდის სასამართლოს, არც მეორე მხარე უნდა დაელოდოს და თავისი სათქმელი უნდა თქვას.

თუმცა, თავის დროზე ქიბარ ხალვაშის მიმართაც არსებობდა კითხვები, მაგალითად, როგორ მოხვდა მის ხელში ტელეკომპანია...

-ზუსტად ისე, როგორც ხალვაშს წაართვეს „რუსთავი2“, ისე სხვას წაართვეს თავის დროზე და მის ხელში მოხვდა, როგორც ვიცი...

ალბათ სწორედ ამის გამო გააჩნდა კითხვები მის უკან ხომ არ დგას ვიღაც?

-დავუშვათ, ლაპარაკი იყოს იმაზე, რომ ხალვაშმა უკანონოდ მიიღო ეს ქონება, მაგრამ დღეს მან დაინახა შესაძლებლობა ამ ქონების დაბრუნების - უარი რომ თქვას მის დაბრუნებაზე, ეს უფრო გაუგებარი არ იქნება? ის ხომ კომერსანტია, ქონება და მოგება არ აინტერესებს?

ცნობილი ხდება კიდევ ერთი დეტალი, საკმაოდ დიდი ხნის განმავლობაში „თიბისი ბანკს“ ჰქონდა „რუსთავი2“-ის ქონება დაყადაღებული, თუმცა როგორც ვნახეთ, ამას ხელი არ შეუშლია მისი მუშაობისთვის. დღეს აცხადებენ, რომ ქონების დაყადაღება ტელეკომპანიისთვის ხელშეშლაა - არის ეს არგუმენტი, რომ პოლიტიზირებას ის მხარე ცდილობს, ვინც აცხადებს რომ პოლიტიზირებულია, ოღონდ მეორე მხარის მიერ?

-კარგი მაგალითია იმის გამოსაკვეთად, რომ ამ მძაფრ რეაქციში პოლიტიკური მოტივია და არა პროფესიული.

თუ გავითვალისწინებთ, რომ „რუსთავი2“-სა და პოლიტიკურ ძალას, რომელიც მის უკან მოიაზრება, ხელთ აქვთ საზოგადოებაზე ზეგავლენის მოხდენის უძლიერესი ბერკეტი, საინტერესოა, რისი მოლოდინი შეიძლება გვქონდეს?

-მე მაგალითად, მგონია, რომ უპირველესი, რაშიც გამოიყენებენ და რატომაც არის ეს ხმაური ატეხილი, არის ის, რომ დასავლეთს ჩაააგონონ, დღევანდელი ქართული ხელისუფლება მედიაზე ზეწოლას ახდენს. ის ადამიანები, რომლებიც „იმედში“ ავტომატებით შეჭრილ ხალხს მხარს უჭერდნენ, დღეს უცხოეთს დაუწყებენ იმის მტკიცებას, რომ ქართული ოცნება ზეწოლას ახდენს მედიასაშუალებაზე. ეს მცირე წონის პოლიტიკური იარაღი არ არის. საკმაოდ მძიმე პოლიტიკური იარაღი იქნება არჩევნების დროს.

რაც შეეხება იმას, დაკარგავენ თუ არა თვითონაც იციან, რომ ტელეკომპანიას არ დაკარგავენ, მაგრამ თუ მფლობელი შეეცვალა, „რუსთავი2“ ვეღარ იქნება რუპორი, რადგან ხალვაშს არ ეტყობა სურვილი, რომ „რუსთავი2“ რუპორი იყოს.

თუმცა იყო თავის დროზე...

-რომ იყო, ამიტომაც მისცეს... ასე რომ ამ ისტორიაში ალბათ ასეთი სურათი, რომ ხალვაში ბოლომდე თეთრებში გამოწყობილი რაინდია, ხოლო მეორე მხარე ბოლომდე შავებში,ძნელი სათქმელია. ყველას თავისი ცოდვები აქვს და ამიტომაც ვამბობ, გაუგებარია რატომ არის ჩუმად პირველი ჯგუფი დამფუძნებლებისა.

თქვენ გაქვთ ვარაუდი რატომ არიან ჩუმად?

-ეტყობა, მორიდებული ხალხია. იმიტომ, რომ თავის დროზე მათ ეს საკითხი დააყენეს, აქიმიძემ და დვალმა. მერე აღარ მისდიეს. ასე რომ, მათთვის უცხო არ არის მიდგომა, რომ ახალი ხელისუფლების პირობებში მოითხოვონ თავისი წილი. ეს ის ხალხია, მითუმეტეს, დვალი, რომლებმაც საკუთარი ხელით ააწყეს ეს ტელევიზია. ტექნიკიდან დაწყებული, შემოქმედებითი მხარით დამთავრებული. რამდენადაც ვიცი სწორედ დვალი იყო, რომელიც ეკამათებოდა კიწმარიშვილს, ნუ მოახდენ ტელწევიზიის პოლიტიზირებას, ამით დაღუპავო - გული შესტკიოდა იმ ტელევიზიაზე; შემდეგ რაც მოხდა, ყველამ ვიცით. ასე რომ, ამ ხალხისთვის ტელევიზიის დაბრუნება ყველაზე შემოქმედებითი გამოსავალი იქნება - ისინი არ არიან პოლიტიზირებული ფიგურები და არც აპირებენ ამას.

საინტერესოა კიდევ ერთი რაკურსი - ამ თემამ ძალიან საეჭვო ინტერპრეტაციები მიიღო - სოციალურ ქსელებში გამოითქმის ვარაუდები, ზოგჯერ მტკიცებითი ფორმითაც, რომ ეროსი კიწმარიშვილის გარდაცვალება „რუსთავი2“-სა და ბიძინა ივანიშვილთან არის დაკავშირებული. სახიფათო არ არის საზოგადოებრივი აზრის ამ ტალღაზე გადართვა? რა კონტრზომებია შესაძლებელი?

-ბრძოლა ყოველთვის ბრძოლაა - ნაციონალებმა ბრძოლა კარგად იციან და შეუპოვრადაც იბრძვიან. რაც შეეხება სოციალურ ქსელებს, ამაზე იყო ლაპარაკი და მერე ჩაქრა - ჩვენთან ხომ ტალღასავით არის სოციალური ქსელები, ჯერ წამოტივტივდება რაღაც თემა და შემდეგ ქრება. ასევე წამოტივტივებული იყო თემა, რომ ნაციონალები აფინანსებდნენ ადამიანთა ჯგუფებს,  რომლებსაც სოციალურ ქსელებში უნდა გაეშვათ ის მესიჯები, რისი საჭიროებაც ჰქონდათ. ეს თემა მოიხსნა, მაგრამ ის ხალხი ხომ არ გამქრალა არსად?

რამდენად პოლიტიზირებულია ტელევიზია, ამაზე ლაპარაკობებნ, მაგრამ რამდენად პოლიტიზირებულია სოციალური ქსელები? ეს ხომ ერთ-ერთი ინსტრუმენტია. თუ ერთი მხარე თვლის, რომ ეს უნდა გამოიყენოს, გამოდის, მეორე მხარე მიიჩნევს რომ ეს არ არის საჭირო - ეს ყველაფერი ჟურნალისტებმა ხომ ყველაზე უკეთ იციან?! ალბათ საჭიროა, უფრო მეთოდური განმოკვლევა მოხდეს იმისა, თუ რა ხდება სოციალურ ქსელებში.

ან არის მეორე გზა - ანალოგიური ჯგუფები უნდა დასვას „ქართულმა ოცნებამაც“ და ამითი დააბალანსოს, თორემ მართლაც იქმნება შთაბეჭდილება, რომ აი, საზოგადოებას ასეთი პოზიცია უკავია. ხოლო საზოგადოების ის ნაწილი, რომელიც ამ სურათს ქმნის, ზის და მუშაობს პროფესიულად ამ სიტყვის პირდაპირი გაგებითაც - ვგულისხმობ ანაზღაურებას. ყველა არა, რა თქმა უნდა, ნაწილს ალბათ რწმენაც აქვს ასეთი, და სჯერა, რასაც ამბობს, მაგრამ არც ის არის გამორიცხული, რომ დაფინანსებული ჯგუფებიც იყვნენ - თუ ტელევიზია ფინანსდება, რატომ არ უნდა დავუშვათ, რომ შეიძლება ფინანსდებოდეს სოციალურ ქსელებში ადამიანის მოქმედებაც?

წინასაარჩენოდ ვისთვის მომგებიანია, ვისთვის წამგებიანი „რუსთავი2“- ის თემით მანიპულირება? ვგულისხმობ ხელისუფლებასა და ნაციონალურ მოძრაობას.

-ნებისმიერ შემთხვევში სიტუაციის არევა მომგებიანი არის „ნაციონალური მოძრაობისთვის“. არა იმიტომ, რომ თვითონ დაიკავებს უმრავლესობის ადგილს - მათ იციან, რომ ეს მათთვის ძალზე რთული მისაღწევი იქნება ამ პირობებში; მაგრამ თუკი ზძალიან აიჭრება სიტუაცია, ეს უბიძგებს ამომრჩეველს, უარყოფითი დამოკიდებულება გაუჩნდეს მთელი სააარჩევნო პროცესის მიმართ და თუ შეიძლება ითქვას, ნეიტრალიტეტი დაიკავოს იმით, რომ საერთოდ არ მივიდეს საარჩევნო ყუთებთან. ეს სიტუაცია უკვე იმას აწყობს, ვისაც საკუთარი ამომრჩევლის მობილიზაცია შეუძლია. თუ ამომრჩევლის დიდი ნაწილი არ მივა და რომელიღაც  ერთი პარტია თავისი ამომრჩევლის მობილიზაციას მოახერხებს, მაშინ ეს ერთი პარტია უფრო მეტ პროცენტს აიღებს, ვიდრე აიღებდა ამომრჩევლის ნორმალურად მისვლის შემთხვევაში.

ასე რომ, ასეთი დამოკიდებულება,საარჩევნო პროცესისადმი აწყობს ნაციონალურ მოძრაობას. იმიტომ, რომ ამომრჩევლის მობილიზების და მისი მართვის უნარი ნამდვილად გააჩნია.

მთელი ამ ამბის ფინალს ხედავთ უკვე თუ უნდა დაველოდოთ როგორ განვითარდება მოვლენები?

-საქართველოში ფინალების დანახვა ძალზე რთული საქმეა - აბსოლუტურად შეუძლებელია პროგნოზირება, როდის რა მოხდება ჩვენთან.