For.ge აგრძელებს ეროსი კიწმარიშვილის მოგონებების გამოქვეყნებას.
როგორც უკვე აღვნიშნე, ”ახლებთან” საუბრის დროს, ფიქრია ჩიხრაძის სახელიც წამოტივტივდა. ლევან გაჩეჩილაძეს ჩემთან ურთიერთობის დროს მანამდეც ჰქონდა მცდელობა, რაღაცეები გაერკვია: ”რა ღირს ეს შენი ტელევიზია, ფული ხომ არ ჩაგვედო, ხომ არ გაყიდდი...” მე პოლიტიკურ ბიზნესში მონაწილეობა არ მიმიღია. პირიქით, ვუთხარი: ”ღმერთმა ხელი მოგიმართოთ, მე, როგორც ტელევიზიიის მეპატრონე, სიამოვნებით მივესალმები ახალი პოლიტიკური ძალის გაჩენას, კონკურენციას გინდ ჟვანიასთან, გინდ შევარდნაძესთან, ვისთანაც გინდათ.” ამიტომ დავრჩეთ კარგ ნაცნობებად - დიდი მეგობრობა არასოდეს გვქონია. მათ თავისი პროექტის კეთება გააგრძელეს, თუმცა მერე აღმოჩნდა, რომ რომ სინამდვილეში ეს ბადრის პოლიტიკურ პროექტს წარმოადგენდა.
ჩვენ არც ერთ გუნდს არ ვეკედლებოდით. ჩვენთვის ვიყავით. ხაზგასმით ვამბობ - პოლიტიკური ამბიცია არ გვქონია. მსგავსი ამბები ჩვენთვის მხოლოდ მედია თვალსაზრისით იყო საინტერესო და თუ ძალით არ გვიბიძგებდნენ, ამ პროცესებში ჩაბმას არ ვაპირებდით.
მაგრამ ხელისკვრა დაიწყო, აშკარად გზაზე გადავეღობეთ. ბუნების ერთგვარი შეცდომა აღმოვჩნდით, მათთვის ჩვენი არსებობა ლოგიკაში არ იჯდა. ყველა ტელევიზია ან რაიმე ბიზნესზე მიბმული ან პოლიტიკური გუნდის ნაწილი უნდა ყოფილიყო, ან არ უნდა ეარსება, სხვა ალტერნატივას ქართული რეალობა არ ცნობდა.
ჩვენ ქართული მასშტაბებით, საშუალო ზომის დამოუკიდებელი ბიზნეს ჯგუფი ვიყავით; ჯგუფიც არა, რეალურად, ამ ორომტრიალში ორი ადამიანი მოვყევით. ჩვენი, როგორც მედიის გავლენა, ძალიან გაიზარდა. თუ გავიხსენებთ მაგ პერიოდის კვლევებს, ეკლესია და „რუსთავი 2“ თანაბარი გავლენით სარგებლობდნენ. თუმცა შემოსავლების და ხარჯის დაბალანსება დღითიდღე ჭირდდა, ვინაიდან ქვეყანა წინ ვერ მიდიოდა და სარეკლამო შემოსავლებიც ვეღარ იზრდებოდა. Aამ ფონზე ბადრი გვევაჭრება, რომ ტელევიზია მივყიდოთ.
2000 წელი ჩვენ ბადრისთან მუდმივი მოლაპარაკების რეჟიმში გავიარეთ.
ბადრი - ანუ, უზარმაზარი ფული და უძლიერესი მეგობრები. ერთი მეგობარია ვაჟა ლორთქიფანიძე, მათ მრავალწლიანი მეგობრობა აკავშირებდათ, ჯერ კიდევ რუსეთიდან. ბადრის სწორედ ვაჟა დაეხმარა საქართველოს მოქალაქეობის მისაღებად. ისინი თბილისშიც ახლობლობდნენ.
ვაჟას გარდა, ბადრის თანამებრძოლი იყო შინაგან საქმეთა მინისტრი კახა თარგამაძეც, რომელიც მაშინ დიდ ძალაუფლებას ფლობდა. კახა თარგამაძე ბადრი პატარკაციშვილის მარჯვენა ხელი გახლდათ.
შეიძლება ითქვას, რომ პატარკაციშვილი სახელმწიფოში, უკვე ძალიან სერიოზულ ბერკეტებს ფლობდა, ფლობდა პოლიტიკურ ძალაუფლებას, აკონტროლებდა ძალოვანებს, უზარმაზარ ფულს. ამ ჯგუფის ხელისუფლების სათავეში მოსვლის საფრთხე ძალიან რეალური იყო. ხალხი, რომელიც ბადრის ორგანიზებულად დაუპირისპირდებოდა, არ ჩანდა.
მეტნაკლებად ანგარიშგასაწევ ძალას წარმოადგენდა უშიშროების საბჭოს მდივანი ნუგზარ საჯაია, რომელიც შევარდნაძის დიდი ნდობით სარგებლობდა და კახა თარგამაძეს დიდად ემტერებოდა. შესაბამისად, ის ბადრი პატარკაციშვილის მტერიც იყო. ნუგზარ საჯაიას ჯგუფს წარმოადგენდნენ შევარდნაძის დაცვის უფროსი ნუგზარ პაპაშვილი, გამინისტრებული კობა ნარჩემაშვილი, ვალერი ხაბურზანია, სულხან მოლაშვილი...
ამრიგად, ერთ მხარეს აღმოჩნდნენ ბადრი და მისი ჯგუფი, რომელიც მრავალ მეტასტაზს მოიცავდა, რომელსაც ურთიერთობა ჰქონდა ასლან აბაშიძესთანაც და შევარდნაძესთან; მეორეს მხრივ - საჯაიას ჯგუფი; და, იყო ზურა ჟვანია, კვლავ შევარდნაძის მხარდამჭერი, პარლამენტის თავმჯდომარე და მისი ჯგუფის რამდენიმე მოთამაშე მინისტრები არიან: სააკაშვილი იუსტიციის მინისტრია, მიშა მაჭავარიანი - შემოსავლების მინისტრი... ჩავთვალოთ, რომ სამი დაჯგუფებაა. ალბათ, მეტიც იყო, მაგრამ სამი - მკვეთრად გამოკვეთილი.
ამ დაჯგუფებებს შორის გააფთრებული ბრძოლა მიმდინარეობდა: მედიას მიმართავდნენ, ერთმანეთს ასუსტებდნენ, უპირატესობების მოსაპოვებლად იბრძოდნენ. პოლიტიკური თვალსაზრისით, ყველაზე სუსტი ჯგუფი საჯაიას ჰყავდა, ყველაზე ძლიერი და გამოცდილი კი - ჟვანიას. ბადრის ჯგუფი წინ სწრაფად მიიწევდა, თანდათან შევარდნაძეზე დაწოლა გააძლიერა და მასზე გავლენაც მოიპოვა. ამის ნათელი დადასტურება იყო „ბორჯომის“ თაობაზე შეთანხმება - ბადრიმ შევარდნაძის ოჯახისგან „ბორჯომის“ აქციები გამოისყიდა და ამით მის ოჯახს ფინანსური გარანტიები შეუქმნა.
ჩვენ ვაკეთებდით ბიზნესს და მივიღეთ წარმატებული კომპანია, მაგრამ არ გვქონდა ფული. არაფერი არ გვქონდა. ზურა ჟვანია შაყირობდა ხოლმე, აი, როგორები ვართ ჩვენ, ახალი ბიზნესმენები, ამერიკელი ცნობილი ბიზნესმენებივით, მილიარდერები რომ არიან და თან წუწურაქები... მას ასე ესმოდა, სინამდვილეში კი ფული მართლა არ გვქონდა, რაღაც გაუმართავი „07 ჟიგულით“ დავდიოდით.
ჰოდა, ჩემი პოზიცია ასეთი იყო: გავყიდოთ ტელეკომპანია და ლეგალურად გვექნება დიდი თანხა. ამაში ტრაგიკულს ვერაფერს ვხედავდი. ბოლო-ბოლო, 1994 წელს, როცა ტელევიზიის კეთებას ვიწყებდით, არანაირი სურვილი არ გვქონია, რომ აქტიური პოლიტიკური მოთამაშეები გავმხდარიყავით. ერთადერთი, გვეეჭვებოდა, ამ ფულის მფლობელები, რამდენად დაცულები ვიქნებოდით. მით უმეტეს, რომ მაშინდელ საქართველოში კრიმინალი ჩვეულებრივ საქმედ ითვლებოდა. კვირა არ ჩაივლიდა, პანკისის ხეობაში რომელიმე გამოჩენილი ბიზნესმენი რომ არ გაეტაცებინათ.
საქართველოში ჩვენი არსებობა ძალიან ბევრს აღიზიანებდა და მქონდა საფუძველი მეფიქრა, თუ სად დამახლიდნენ ტყვიას და სად მიპოვნიდნენ მკვდარს, სადარბაზოს ამოსასვლელში, ჩასასვლელში თუ კიდევ სადმე სხვაგან.
ჩვენს ირგვლივ რაღაცა მზადდებოდა. 2001 წლის ივლისის დასაწყისისთვის, ერთის მხრივ, ბადრის მხრიდან აქტივობამ პიკს მიაღწია, მეორეს მხრივ კი შევარდნაძემ შემოგვიტია. ჩვენს წინააღმდეგ მრავალი კამპანია დაიწყო. გაზაფხულზე საგადასახადო შემოსავლების მინისტრის, მიშა მაჭავარიანის ინიციატივით, ჩვენი ეთერის სარეკლამო ქრონომეტრაჟის მონიტორინგი დაიწყეს: სატელევიზიო რეკლამები უნდა დაეთვალათ და თუ რამე დარღვევას აღმოგვიჩენდნენ, ეკონომიკური სანქციები განეხორციელებინათ. ამის თაობაზე გია არსენიშვილმა მითხრა, რომელიც სახელმწიფო მინისტრი იყო და ძალიან არ მოეწონა, როცა „რუსთავი 2-ს“ ასეთი ფორმით შეეხნენ.
იქ კახა თარგამაძე გააქტიურდა, იქ პროკურატურამ დაიწყო „60 წუთის“ წინააღმდეგ გალაშქრება, მანამდე კი უზარმაზარი სკანდალი გადავიტანეთ, კბილებით მოგვიწია გენერალური პროკურორის, ბაბილაშვილის და მისი მოადგილის ბალუაშვილის მოგერიება. ბალუაშვილი “60 წუთის” წამყვანს აკაკი გოგიჩაიშვილს ქვეყნიდან გაქცევას აიძულებდა და კაკო რამდენიმე ღამით ტელეკომპანიის ოფისში ათენებდა.
ეს ყველაფერი აშკარად კამპანიის ხასიათს ატარებდა, საბოლოო მიზნით - ტელევიზია უნდა გაგვეყიდა. კომპანიის დამფუძნებლებმა, მე და დვალმა, საფრთხე ვიგრძენით. ერთი მხრივ, იყო პერსპექტივა იმისა, რომ ყველაფერს დავკარგავდით, მეორე მხრივ კი, გაყიდვის შემთხვევაში, არ იყო არანაირი გარანტია, რომ ჩვენს წინააღმდეგ სხვა სქემით არ იმუშავებდნენ, არ გვქონდა გარანტია, რომ მშვიდად ცხოვრების საშუალებას მოგვცემდნენ - ჩვენ საწინააღმდეგოდ აშკარად აგროვდებდნენ, ვითომდაც კომპრომატებს და ერთ მშვენიერ დღეს მათ გამოყენებასაც შეეცდებოდნენ.
სანამ ამაზე ვმსჯელობდით, ბადრის ნდობით აღჭურვილი პირი, ვალოდია ვორონოვი თბილისში ჩამოვიდა და შემოგვთავაზა: მოდით, გავაკეთოთ რაღაც პრე-პრე-შეთანხმება, ანუ მოვაწეროთ ხელი ქაღალდს, რომელიც ითვალისწინებს, რომ ჩვენ გვაქვს წინასწარი შეთანხმება ტელევიზიის ყიდვა-გაყიდვაზე და ვიღებთ ვალდებულებას, რომ დისკუსიას გავაგრძელებთ, რათა ჩვენი მოლაპარაკებები უპერსპექტივო არ გამხდარიყო. მე და ჩემი პარტნიორი დიდი კამათის და ჩხუბის შემდეგ მოვრიგდით, რომ ვორონოვს დავთანხმებოდით. დვალი ამერიკაში ძმასთან გაემგზავრა და მე მარტო დავრჩი. მეორე დღეს, საღამოს რვის ნახევარზე ვაკეში ბადრისთან უნდა მივსულიყავი და მე და მას ამ წინასწარ შეთანხმებაზე ხელი უნდა მოგვეწერა.
ამ პერიოდში ვაჟა ფშაველაზე ვცხოვრობდი, მესამე თუ მეოთხე კვარტალში. მახსოვს, საღამოს ექვსი საათი იყო, სახლიდან გასასვლელად ვემზადებოდი - ვორონოვი უკვე მელოდებოდა და მას უნდა შევხვედროდია და უცებ: „რუსთავი 2“-ზე ჰედლაინის ბადე ირთვება და პაუზის მერე გვეუბნებიან, რომ დღეს 2001 წლის 26 ივლისს საკუთარ სახლში მოკლული გიორგი სანაია იპოვეს.
მე სასწრაფოდ დავურეკე ბადრის, ვუთხარი, რომ სანამ არ გაირკვევა, რა მოხდა რეალურად და სანამ ყველა კითხვას პასუხი არ გაეცემა - რის გამო ან ვინ მოკლა სანაია, მანამდე მოლაპარაკება უნდა შევწყვიტოთ. ბადრი უყოყმანოდ დამეთანხმა. ტელევიზიისკენ დავიძარი, გზად დავრეკე - რა ხდება? ტელევიზიაში სრული ისტერიკაა, ჟურნალისტები ტირიან. ვიღაცა მანქანაში ჩავისვი და დავიძარით სანზონისკენ, სადაც გიორგი სანაია ცხოვრობდა.
ჩემთვის გიორგი სანაიას მკვლელობა დღემდე ბურუსით მოცული საკითხია. გიორგი ჩვენთან 1999 წლის ბოლოს გადმოვიდა. მანამდე მას გაზეთ „რეზონანსიდან“ ვიცნობდი, სადაც კარგ წერილებს აქვეყნებდა. მისი გადმოყვანის სურვილი მეც მქონდა, რადგან ჟურნალისტიკაში ბიჭების ნაკლებობა იყო და მას წარმატებული სატელევიზიო კარიერისთვის ბევრი მონაცემი ჰქონდა: იყო ნიჭიერი და სიმპათიური ახალგაზრდა, ჰქონდა ხმის კარგი ტემბრი, საკმარისი ჟურნალისტური გამოცდილება. თავდაპირველად სანაია კორესპოდენტად მუშაობდა, შემდეგ მიჰყავდა - “ღამის კურიერი,” რომელიც ლეგენდარული გადაცემა გახდა.
მისი მკვლელობა უცნაურად დაემთხვა იმ დღეს, როცა მე ტელევიზიის გაყიდვასთან დაკავშირებით, ხელშეკრულება უნდა გამეფორმებინა. ბუნებრივია, მაშინვე გავიფიქრე, რომ სანაია ამ ხელშეკრულების ჩასაშლელად მოკლეს.
დანარჩენი სულ ბოდვითი თეორიები იყო; მათ შორის, ელენე თევდორაძე
აქტიურად ავრცელებდა ზღაპარს, თითქოსდა სანაიას რაღაც ექსკლუზიური ვიდეომასალა ჩაუვარდა ხელში, რის გამოც ის მოკლეს.
საქმე ის არის, რომ სანაია არ იყო იმ ტიპის ჟურნალისტი რომელსაც შეიძლებოდა რაიმე ექსკლიზიური “ბომბა” მასალა მოეპოვებინა, მას სტუდიიდან ტელე-დებატები მიჰყავდა და მის, მოვალეობაშიც არც შედიოდა ასეთი ტიპის მასალის მოძიება. მით უმეტეს, სანაია არასოდეს ყოფილა რაიმე რეპორტაჟის მოსამზადებლადან პანკისის ხეობაში, სადაც ვითომდა მას ეს კასეტა გადასცეს.
მის მკვლელობასთან დაკავშირებით, ჩემთვის ბევრი რამ უცნობი და გაურკვეველია, ახლაც მხოლოდ აზრს გამოვთქვამ, რომ შესაძლოა ამ მკვლელობის მიზანი, ის იყო, რომ მე „რუსთავი 2“ ბადრი პატარკაციშვილისთვის არ მიმეყიდა. უკვე ვთქვი, რომ საათებიღა რჩებოდა ამ ხელშეკრულების გაფორმებამდე, როცა ტელევიზიით შევიტყვე, რომ გიორგი საკუთარ სახლში მკვდარი იპოვნეს.
იმ პოლიტიკური ჯგუფებიდან, რომელიც ამ შეთანხმების შემდეგ მნიშვნელოვნად დასუსტდებოდა, საჯაიას გუნდი იყო, ხოლო გაძლიერებით ბადრი და მისი მეგობრები - თარგამაძე, ჩხარტიშვილი და ლორთქიფანიძე ძლიერდებოდნენ.
ცნობილია, რომ შევარდნაძე მუდმივად ბალანსირების პოლიტიკას ატარებდა. ამ პერიოდში ერთი ყურით უშიშროების საბჭოს მდივანს, ნუგზარ საჯაიას უსმენდა, მეორეთი შინაგან საქმეთა მინისტრ - თარგამაძეს და ორივე ჯგუფზე ამომწურავ ინფორმაციას ფლობდა.
„რუსთავი 2“-ის ხელში ჩაგდებით ბადრის ჯგუფი მის ნება-სურვილზე წარმართავდა ქვეყნის მომავალს, თუ გავითვალისწინებთ მის გავლენებს, ფინანსურ შესაძლებლობებს და ასევე მის გავლენიან მოკავშირეებს, ეს ძალიან რეალური პერსპექტივა გახლდათ, რომელსაც საჯაიას დაპირისპირებული ჯგუფი ვერანაირ წინააღმდეგობას ვეღარ გაუწევდა.
მე დიდი ეჭვი მაქვს, რომ სანაიას მკვლელობა საჯაიას ინტერესში შედიოდა, მან მოწინააღმდეგის კიდევ მეტად გაძლიერება შეაფერხა.
სანაიას მკვლელობის დღეს ტელევიზია ისტერიკამ მოიცვა. მე რომელიღაც თანამშრომელი მანქანაში ჩავისვი და გიორგის სახლისკენ წავედით. სახლი, სადარბაზო სავსე იყო რიგითი მოქალაქეებით, ჩვენი თანამშრომლებით, იქით პოლიცია და პროკურატურა რაღაცას ფაციფუცობდა და მახსოვს, არავის სჯეროდა, რომ მათი ძალისხმევით გიორგის მკვლელს დააპატიმრებდნენ. უმრავლესობის აზრით, ისინი პროცესუალურ ვალდებულებებს ვალის მოხდის მიზნით ახორციელებდნენ. ეს ამაზრზენი მოსასმენია და ამასთან დამთრგუნველიც, როცა აცნობიერებ თუ როგორი დაუცველები ვიყავით. ამასთან, არ არსებობდა არანაირი გარანტია იმისა, რომ სანაიას მკვლელობის შემდეგ ყველაფერი დასრულდა და სხვებს აღარ შეეხებოდნენ.
რამდენიმე ხნის შემდეგ შევარდნაძეს შევხვდი. პრეზიდენტი შვებულებაში გადიოდა და სანამ ლიკანში გაემგზავრებოდა, მისმა პრეს-სამსახურის უფროსმა, ვატო აბაშიძემ მასთან შეხვედრა მომიწყო. ამ შეხვედრაზე შევარდნაძეს უნდა დავერწმუნებინე, რომ იგი არაფერს მერჩოდა და სანაიას მკვლელებს თუ მკვლელს აუცილებლად იპოვნიდნენ დასჯიდნენ.
შეხვედრის ბოლოს გადავწყვიტე, გამერკვია იყო თუ არა მის ინტერესში „რუსთავი 2“-ის ბადრისთვის მიყიდვა და ამ შემთხვევაში რამდენად ვიქნებოდი დაცული.
- ბატონო ედუარდ, 1999 წელს, რომ მკითხეთ, რომ შემეძლო თუ არა რუსი ოლიგარქისთვის ტელევიზია მიმეყიდა, აი, ბადრი პატარკაციშვილი მთავაზობს, რომ ტელეკომპანია მას მივყიდო. მეც ვფიქრობ, რომ გავყიდო, მგონი ასე აჯობებს.
შევარდნაძემ გაკვირვებულმა შემომხედა და მკითხა, ტელევიზიას, რომ გაყიდი, მერე რას აპირებო?
- ვხედავ, რომ საქართველოში ჩემი ყოფნა არავის უნდა, ჩემი საქმიანობით ბევრს ვაღიზიანებ, საზღვარგარეთ წავალ, ამ პრობლემებს გავერიდები, და მიღებული ფულით რაიმე ახალ საქმეს დავიწყებ.
- არა, შენ ტელევიზიას გაყიდი და ვერსადაც ვერ წახვალ, და ფულსაც აქ დატოვებ! - მეუბნება შევარდნაძე.
- რა ბრძანეთ ბატონო ედუარდ? - ხომ არ მომესმა მეთქი, გაკვირვებულმა ვკითხე.
- ჰოო, ჰოო, ვერსადაც ვერ წახვალ და ფულსაც აქ დატოვებ, - გამიმეორა პრეზიდენტმა.
უცებ წამოვდექი, კარგად ბრძანდებოდეთ-მეთქი - ცივად ვუთხარი და კარისკენ წამოვედი.
- ცხენი გყაავს? - მეძახის.
- რა ბრძანეთ? - მოვტრიალდი და ვკითხე.
- ცხენი გყაავს შეკაზმული, რომ გამასწრო? - კითხვას მიმეორებს.
- ყველაფერი გასაგებია, ნახვამდის - ვეუბნები და კაბინეტიდან გამოვდივარ.
გაბრაზებული ვატო აბაშიძესთან ჩავდივარ. ეგეც, ბერლინის კედლის დამანგრეველი, დიდი დემოკრატი, თეთრი მელა, მემუქრება, რომ ცარიელ-ტარიელს აქ დამტოვებს. ალბათ დამაპატიმრებს, სხვანაირად ქვეყნიდან როგორ არ უნდა გამიშვას, ვერ წარმომიდგენია. გაცხარებული ვატოს მივეჭერი:
- შევარდნაძეს გადაეცი, რომ არაფერსაც არ ვყიდი, ბოლომდე ვეომები და არაფერს დავუთმობ, - ვეუბნები ფერდაკარგულ აბაშიძეს, რომელიც ჩემს დაწყნარებას ცდილობდა.
ორი დღის შემდეგ, პრეზიდენტის ასევე ლეგენდარულმა დაცვის უფროსმა, სულხან პაპაშვილმა დამირეკა და მითხრა, რომ პრეზიდენტს ჩემთან საუბარი სურდა.
- როგორა ხარ? - მეკითხება შევარდნაძე.
- რა ვიცი, ნელ- ნელა, - ვპასუხობ.
- აი, ახლა ლიკანში ვარ და გიგზავნი ორ ვედრო ოზონს, - მეუბნება და ცდილობს დამამშვიდოს, ვითომ არაფერი მომხდარა. მიხვდა, რომ ძალიან დავიძაბე.
მე მტკიცედ გადავწყვიტე, ტელევიზია აღარ გამეყიდა, რამაც შინაგან საქმეთა მინისტრი ძალიან გააღიზიანა და ვანო ჩხარტიშვილის აგარაკზე დაიქადნა და მერე შემომითვალა, რომ სანაიას მკვლელობის იარაღს ვიპოვნი და ზედ შენი თითის ანაბეჭდები იქნებაო.
(გაგრძელება იქნება)
