„გავიხსენოთ ბაგრამიანის ცნობილი ბატალიონი, რომელიც განსაკუთრებული სისასტიკით გამოირჩეოდა და, რომლის საქმიანობაზეც ბოდიშიც არავის მოუხდია. გასაგებია, რომ ომი ომია, მაგრამ ომის დასრულების შემდეგ ხომ შეიძლებოდა რაღაცა სინანული გამოთქმულიყო? რაც სამწუხაროდ არ გაკეთებულა“, - ასე გამოეხმაურა პოლიტოლოგი, რამაზ საყვარელიძე, „ნაციონალური მოძრაოაბის“ ახალქალაქის მაჟორიტარი დეპუტატის, სამველ პეტროსიანის განცხადებას, სომეხთა გენოციდის აღიარებასთან დაკავშირებით.

იყო თუ არა პეტროსიანის განცხადება ანტისახელმწიფოებრივი და რატომ ითხოვს პოლიტოგი დეპუტატის განცხადებაზე იურიდიულ შეფასებას? ამ საკითხებთან დაკავშირებით for.ge რამაზ საყვარელიძეს ესაუბრა.

„ნაციონალური მოძრაობის“ წევრი, დეპუტატი საველ პეტროსიანი საქართველოს პარლამენტს მიმართავს, რომ საქართველომ აღიაროს სომეხთა გენოციდი. მაშინ, როდესაც საქარველოს აქვს ორი ოკუპირებული ტერიტორია და გვაქვს გენეცოდის ძალიან ნათელი ფაქტები, რომელიც არ არის აღიარებული, მათ შორის არც სომხეთის მხრიდან. ამის ფონზე რამდენად ლოგიკურია პეტროსიანის განცხადება?

- შედარება, რომელიც თქვენ აღნიშნეთ, უდავოდ საყურადღებოა, რადგან როგორი შეფასებაც არ უნდა მიეცეს განცხადებას, საპაუხო ანგარიშის გაწევისთვის ისტორიული საფუძველი მაინც ხომ უნდა არსებობდეს? ასეთი საპასუხო ანგარიშის გაწევა კი არა, როგორც ვიცით, სომხები რუსებზე უარესს აკეთებდნენ ქართველების მიმართ აფხაზეთში. გავიხსენოთ ბაგრამიანის ცნობილი ბატალიონი, რომელიც განსაკუთრებული სისასტიკით გამოირჩეოდა და რომლის საქმიანობაზეც ბოდიშიც არავის მოუხდია. გასაგებია, რომ ომი ომია, მაგრამ ომის დასრულების შემდეგ ხომ შეიძლებოდა რაღაცა სინანული გამოთქმულიყო? რაც სამწუხაროდ არ გაკეთებულა.

მოდით, ჩამოვაშოროთ ასეთი ნაციონალური სახელმწიფოთაშორისო ურთიერთობების ჭრილი ამ რეპლიკას, რადგან მგონია, რომ უფრო მნიშვნელოვანი არის დეპუტატი პეტროსიანის ეს რეპლიკა, ვიდრე მხოლოდ ის კონტექსტი, რომლითაც ითქვა ეს განცხადება. ერთი კონკრეტული დეპუტატი ითხოვს, რომ საქართველო დაუპირისპირდეს თავის პოლიტიკურ და ეკონომიკურ მოკავშირეს, თურქეთს.

მითუმეტეს, ჩვენი სტრატეგიული მოკავშირე თურქეთისთვის ეს იმდენად მძაფრი საკითხია, რომ რომის პაპის განცხადების შემდეგ ელჩი გამოიწვიეს ვატიკანიდან...

- გეთანხმებით და ბუნებრივია, საქართველოს მიერ გადადგმულ ნაბიჯზე თურქეთს რეაქცია აუცილებლად ექნება. თუკი ამისკენ გვიბიძგებს პოლიტიკოსი, ამ საფრთხის დანახვა ინტელექტუალურად რთული არ არის, ყველაფერი ზედაპირზე დევს.

ბატონო რამაზ, პეტროსიანის განცხადება მიმართული არის თუ არა ქვეყნის წინააღმდეგ?

- რასაკვირველია. მისი განცხადება ნიშნავს, რომ იგი ანტისახელმწიფოებრივი განწყობილებით არის გაწყობილი და ამ ანტისახელმწიფოებრივი განწყობილების პროპაგანდას ეწევა. არამარტო სომხეთზეა ლაპარაკი, იგივე რუსებთან ურთიერთობის მხრივ, პოლიტიკოსთა გარკვეული ჯგუფი პირდაპირ ამბობს, რომ რადიკალურები უნდა იყვნენ. ეს ის ჯგუფია, რომელთა რადიკალიზმმა 2008 წლის ომი წარმოშვა. აქაც ყველაფრი ზედაპირზე დევს. ფაქტობრივად, ისინი ხელს უწყობენ სახელმწოფო კრიზისს. ამიტომაც, ამ განცხადებას პოლიტიკური და იურიდიული შეფასება უნდა მიეცეს.

იურიდიულ შეფასებაში რას გულისხმობთ?

- დაჭერას და დახვრეტას არ ვგულისხმობ, მაგრამ იურიდიული შეფასება აუციელებია. საუბარი არ არის მარტო ამ დეპუტატზე. ანალოგიურ განცხადებას აკეთებს „ნაციონალური მოძრაობა“ რუსეთთან მიმართებაში, იგივე ნაბიჯს დგამენ რასაც მათივე თანაგუნდელი პეტროსიანი. დღეს პოპულარული გახდა ნეპოტიზმის საკითხი და ამბობენ, რომ ნეპოტიზმი კრიმინალად უნდა იყოს შეფასებულიო, უდავოდ დამაფიქრებელია ეს წინადადება. კი, მაგრამ ნეპოტიზმი უნდა იყოს კრიმინალურ საქციელად შეფასებული და სახელმწიფოს კრიზისში შეყვანის მცდელობა არ უნდა იყოს კრიმინალური საქციელი? მით უმეტეს, რომ შენ ხარ ისეთი ქვეყანა, რომელშიდაც უამრავი სხვა სახელმწიფო აფათურებს ხელებს. პეტროსიანის ეს განცხადება შეფასებადი უნდა იყოს. არასწორი განცხადება რომ გაავრცელოთ, სასამართლოს განაჩენით ხომ მოგიწევთ ბოდიშის მოხდა? ასევე, როგორც მინიმუმ პოლიტიკოსს და მითუმეტეს დეპუტატს, ბოდიში მოახდევინონ იმაზე, რომ მან ანტისახელმწიფოებრივი განცხადება გააკეთა.

ძალიან ბევრი სომეხი ეროვნების მოქალაქე ცხოვრობს თურქეთში, მაგრამ პეტროსიანისგან განსხვავებით, მათ არ გაუკეთებიათ განცხადება გენოციდის აღიარებასთან დაკავშირებით, როგორ ფიქრობთ რატომ არ ითხოვენ თურქეთში მცხოვრები სომხები გენოციდის აღიარებას?

- ნამდვიალდ ცხოვრობენ თურქეთში სომხები, მაგრამ არც ისე თამამად ცხოვრობენ, რომ რაც ენაზე მოადგებათ ყველაფერი თქვან. თურქეთი მაინც თურქეთია, ასე ადვილად მის წინააღმდეგ მსოფლიოს ქვეყნებში არავის ათქმევინებს რამეს და მით უმეტეს, რომ თავის შიგნით ადვილი არ იქნება ასეთი განცხადების ავტორის ბედი.

როგორ ფიქრობთ, პეტროსიანის განცხადება წაქეზებული ხომ არ იყო საკუთარი პარტიის წევრების მიერ?

- მგონია, რომ ეს პროცესი არის დირიჟორებული. იმიტომ, რომ „ნაციოანლურ მოძრაობას“ საეჭვოდ უკავშირდება ბევრი ეთნო და რელიგიური კონფლიქტი, რომელიც ბოლო ხანებში მოხდა საქართველოში. ვიმეორებ, რომ ასეთი განცხადებები სახელმწიფოს წინააღმდეგ არის მიმართული. სახელმწიფოს შესაბამისმა წარმომადგელებმა უნდა იფიქრონ იმაზე, რით შეიძლება შეკავდეს ეს პროცესი. მე მაინც მგონია, რომ აუცილებელია იურიდიული შეფასებები.

ასეთი შეფასება რჩება მოსახლეობის ცნობიერებაში და ის პოლიტიკური პარტია, თუ პოლიტიკოსი, რომელიც ასეთი შეფასების ადრესატი იქნება, ალბათ, მას პოლიტიკური პრესპექტივა ექნება დაკარგული. რეალურად, პოლიტიკიდან როგორც ძალაუფლების სისტემიდან უნდა განდევნო ის ადამიანები, რომლებიც ძალაუფლებას ქვეყნის საწინააღმედგოდ გამოიყენებენ.

თურქეთთან ერთად ჩვენი სტრატეგიული მოკავშირე არის აზერბაიჯანი, რომელთანაც კონფლიქტი აქვს სომხეთს, ჩვენ რას მოგვცემს სომხეთის გენოციდის აღიარება?

- აზერბაიჯანი და თურქეთი ჩვენი ძირითადი პოლიტიკური პარტნიორები არიან. იმ მხრივ, რომ ორივე მოსაზღვრე ქვეყანაა და ჩვენთვის, როგორც ტრანზიტული ქვეყნისთვის ეს გადამწყვეტია. ამიტომ, კარდინალური მნიშვნელობის არის ამ კუთხით ფრთხილი ნაბიჯების გადადგმა. რაც შეეხება იმას, რას გვაძლევს ჩვენ ეს აღიარება, ერთადერთი, გავძლევს იმას, რომ სომხეთს აქვს შანსი მიიღოს კომპენსაცია. მართალია, კომპენსაცია იმ ტრაგიკულად დაღუპულებს აღარაფერს უშველის, მაგრამ ცოცხლად დარჩენილებმა, რომ კომპენსაცია მიიღონ, ამისთვის ჩვენ უნდა გავწიროთ თავი და კითხვის ნიშნის ქვეშ დავაყენოთ საქართველოს, როგორც ქვეყნის ადგილი და ფუნქცია მსოფლიოში?

აი, ეს დამოკიდებულება არის ძალიან გულდასაწყვეტი ნებისმიერი ქვეყნის მხრიდან და მით უმეტეს საქართველოს დეპუტატების მხრიდან. მე არ ვთვლი, რომ ეს განცხადება მარტო პეტროსიანის პროდუქტია. ჩემი აზრით, აქ უფრო დიდი ჯგუფის ხელწერასთან და მხარდაჭერასთან გვაქვს საქმე. მეორე მხრივ, ეს გასაკვირი არ არის და აი, რატომ - ერთადერთი ვისაც აწყობს საქართველოს ასეთი იზოლაცია, უშუალო მეზობლებიდან საქართველოს მოწყვეტა, რომ საქართველომ დაკარგოს აღმოსავლეთ-დასავლეთის შემაკავშირებელი ფუნქცია, ეს არის რუსეთი.

ამ საკმაოდ მწავე განცხადების ფონზე, ალბათ, საყურადღებოა ის პროცესები, რაც ხდება პანკისის ხეობაში?

- რა თქმა უნდა. იმედია, გამოძიება რაღაცას იტყვის ამ გადაყვან-გადმოყვანაზე, მაგრამ ერთი რამ ფაქტია, საქართველოს სახელმწიფო ვერ აკონტროლებს მის შიგნით დატრიალებულ პროცესებს. ეს გასაკონტროლებელი საკითხი - ვინ გადის და ვინ შემოდის, უკონტროლოა და ასეთი უკონტროლობის პირობებში, თუ ვინმე მოისურვებს საქართველოში დესტაბილიზაციის პროცესების პროვოცირებას, წარმოიდგინეთ, რა მძიმე სურათის წინაშე აღმოვჩნდებით. ამიტომაც, სამართალდამცავი სისტემა თავისი ყველა კომპონენტით ისეა ასაწყობი, რომ სახელმწიფო იყოს მყარი.